ŞAFAĞIN ROBOTLARI: ROBOT SERİSİ 3. KİTAP - ISAAC ASIMOV

İlk olarak 1953 yılında, Galaxy Magazine’de tefrika edilen Çelik Mağaralar’ı yazarken Isaac Asimov’un aklında bilimkurgunun tek başına sınırlı bir tür olmadığı, edebiyatın her türüne uygulanabileceği fikri vardı. Dönemin popüler türlerinden olan dedektif öyküleri ile bilimkurguyu başarıyla birleştirerek türe farklı kapıları açtı. Vakıf Serisi’nden birkaç yıl sonra yayımlanan ve Galaktik İmparatorluk’un yükselişi, çöküşü ve onu izleyen iki Vakıf’ın kurulmasıyla sonuçlanan uzak geleceğin binlerce yıl öncesini anlatan, Asimov’un kompleks evreninin diğer parçası Robot Serisi böylece şekillenmeye başladı.

Dedektif Elijah Baley, “tuhaf” bir cinayeti çözmesi için bir Uzaycı gezegeni olan Aurora’ya çağrılmıştı. Öldürülen, yani zihni bloke edilen ise bir robottu. Genel kanı ise bunu yapabilecek tek kişinin Baley’nin daha önce yardım ettiği Han Fastolfe olduğuydu. Baley’nin ve robot ortağı R. Daneel Olivaw’ın Dünya’nın uzaya açılmasında en büyük umudu olarak görünen ve cinayeti işlemediğini söyleyen Fastolfe’un masum olduğunu kanıtlaması gerekiyordu. Aksi hâlde hem Dünya hem de Elijah Baley için tehlike çanları çalmaya başlayacaktı.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Şafağın Robotları - Robot Serisi 3. Kitap, Yazar: Isaac Asimov, Çeviren: Cihan Karamancı, İthaki Yayınları, 2022, 520 Sayfa

ÖTEKİ ÖYKÜLER: YURDUNDA, AŞKTA, PANDEMİDE

Öteki Öyküler – Yurdunda, Aşkta, Pandemide” kitabı, Berlin Kreuzberg’te kitapseverlere özveriyle hizmet veren Gökkuşağı Kitabevi’nin, 2021 yılında ikincisini düzenlediği öykü yarışmasının büyük bir emekle hazırlanan seçki kitabı. “Öteki” temasıyla düzenlenen yarışmaya gönderilen 222 öykü, yarışmaya gösterilen yoğun ilgi ve desteğin ifadesi olurken, seçkiye alınan 18 öykü de aslında bu ilginin sembolik bir yansıması olarak görülebilir. Her biri, kurgunun sınırlarını zorlayan yaşanmışlıklardan damıtılmış birbirinden güzel öyküler, “Öteki Öyküler” adıyla okurla buluşuyor.

Kimsenin kimseye öteki olmayacağı bir dünyaya, öykülerle!

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Öteki Öyküler: Yurdunda - Aşkta – Pandemide, Yazar: Kolektif, Nota Bene Yayınları, 2022, 152 Sayfa

ÜRETİM DÜZENLEME İSYAN: OSMANLI İMPARATORLUĞU'NDA TOPRAK MESELESİ, ARAZİ HUKUKU VE KÖYLÜLÜK - E. ATTİLA AYTEKİN

Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihi boyunca egemen iktisadi faaliyeti olan tarım Birinci Dünya Savaşı’nın takiben yıkılmasına kadar ekonominin en önemli sektörü, devletin ana vergi kaynağı ve tebaanın çoğunluğunun geçiminin temeli olmayı sürdürmüştür. İmparatorlukta yaşayanların büyük çoğunluğunun kırsal doğrudan üreticiler olmasına rağmen, bu alana ilişkin çalışmalar uzun bir süre Osmanlı tarihçiliğinde hak ettikleri yeri elde edememiştir.

Attila Aytekin elinizdeki kitapta Osmanlı tarımı, tarımsal ilişkilerin ve mülkiyet haklarının Osmanlı devletince düzenlenmesi ve köylülük üzerine Marksist perspektiften çözümlemeler getiriyor. Kautsky ve Lenin gibi klasik ve daha sonraki çağcıl Marksistlerin katkılarını eleştirel bir süzgeçten geçirerek çıkardığı sonuçları son dönem Osmanlı İmparatorluğu’nda çiftlik olgusunu anlamak için işletiyor. Geleneksel tarihçiliğin üzerini örttüğü Osmanlı köylü isyanlarını ve halk direnişlerini köylülerin tavırları ve köylülerin çatışma süreci boyunca ortaya koydukları protesto yöntemleri açısından odağına alan yazar inkâr edilegelen köylü failliğinin siyasal ve toplumsal etkilerini gözler önüne seriyor. Köylü ayaklanmalarına zemin hazırlayan Tanzimat reformlarını, Arazi Kanunnamesi’ni, Kırsal borçluluğu ve Asya Tipi Üretim Tarzı tartışmlarını ufuk açıcı bir irdelemeyle gündeme getiriyor.
Kitap sosyal bilim dünyasına, Osmanlı tarihçiliğine ve tarımsal çalışmalar / köylülük çalışmaları alanına önemli bir katkı niteliğinde.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Üretim Düzenleme İsyan: Osmanlı İmparatorluğu'nda Toprak Meselesi - Arazi Hukuku ve Köylülük, Yazar: E. Attila Aytekin, Dipnot, 2022, 270 Sayfa

NEDEN VEGAN? ETİK BESLENME - PETER SINGER

Modern çağın en büyük ahlak felsefecilerinden biri olan Peter Singer, hayatımızı nasıl yaşamamız gerektiğine dair cesur sorular soruyor. İnsanın hayvanlar üzerindeki zulmünün, ırkçılık ve cinsiyetçilik gibi yanlış olduğunu savunan Singer, hayvan hakları hareketini tetiklemiş ve vegan beslenmenin yükselişine ivme kazandırmıştı. Hayvan özgürlüğü, insanlık adına diğer özgürlük hareketlerinden daha fazla fedakârlık gerektirecektir, çünkü hayvanlar bunu kendileri için talep edemez, oy, gösteri ya da bombalarla sömürülmeye karşı protesto düzenleyemezler. İnsan böyle içten bir fedakârlığa muktedir midir? Kim bilir? Eğer bu kitap önemli bir etkide bulunabilirse, insanın içinde taşıdığını düşündüğü insafsızlık ve bencillikten daha fazla bir potansiyele sahip olduğuna inanan herkesin inancını aklayacaktır.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Neden Vegan? Etik Beslenme, Yazar: Peter Singer, Çevirmen: Pınar Şengül, Ayrıntı Yayınları, 2022, 96 Sayfa

UZAYDA BİR MAHALLE - TOPRAK IŞIK

Modern bilimi “doğru” anlamamızı sağlayacak her türlü ipucu ve mizah unsuruyla kuşanmış bu zihin açıcı kitap, ele aldığı başlıkları başlangıç seviyesinde işleyerek çocuklar için benzersiz bir eğlenerek öğrenme deneyimi vadediyor.

Uzaylıların İnegöl'deki bir mahallede ne işi olabilir?

Bilimi edebiyatla buluşturan kitaplarıyla yüz binlerce çocuğa ulaşan Topak Işık, Uzayda Bir Mahalle ile bu kez fiziğe yöneliyor, okurları bilimin ilginç sokaklarında keşiflerle dolu bir gezintiye çıkarıyor.

Dalga teorisi ve kuantum fiziği gibi yetişkinler için bile karmaşık sayılabilecek konuları, günlük hayatla ilişkilendirip çocukların dünyasına yakınlaştıran yazar, modern bilimin “hap şeklinde” öğrenilmesini sağlayacak noktalara temas ediyor.

Derin bilimsel teori ve bilgilerin, mizahın ve eğlenceli tanımların gücüyle nasıl çok daha anlaşılır kılınabileceğini gösteren eser; okurun bilime karşı istemsizce geliştirdiği önyargılı tutuma ve dolaylı olarak zihninde beliren soru işaretlerine de açıklık getiriyor.

Toprak Işık'ın çocukluk anılarından beslenen Uzayda Bir Mahalle, Bursa'nın İnegöl ilçesinde geçen hikâyesini üç ortaokul öğrencisinin okul maceraları ve kıyasıya giriştikleri ödev rekabeti üstüne şekillendiriyor. Kara delikleri, cüce yıldızların sırrını, paralel evrenleri ve sicim teorisinin ardında yatan gizleri keşfe çağırıyor. Ayrıca, bizleri ne yerse yesin bir türlü kilo alamayan Edip abi, Uzakdoğu savunma sanatlarına gönül veren Ali abi ve uzaylıların dünyayı ziyaret ettiklerine kesin gözüyle bakan Hanife abla gibi tuhaf ama son derece ilginç mahalle sakinleriyle tanıştırıyor. Kitaba konu olan bilimsel açıklamalar okurun ufkunu açarken, arka planda yaşanan matrak olaylar ise yüzlerde tatlı bir tebessüm bırakıyor.

Yirmi birinci yüzyıl fiziğine yönelik harika bir beyin jimnastiği fırsatı da sunan Uzayda Bir Mahalle, önemli bir ayrıntıyı vurguluyor: Bilimin, önüne çıkan sınırları büyük keşiflerle aşmak gibi güzel bir huyu vardır...

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Uzayda Bir Mahalle, Yazar: Toprak Işık, Tudem Yayınları, 2022, 112 Sayfa

MÜSLÜM’DEN ÇIKTIK YOLA, MATEMATİKTE VERDİK MOLA – LEVENT ÖZBEK

Bilim insanı Levent Özbek “Müslümden Çıktık Yola Matematikte Verdik Mola” kitabında gündelik hayat ile uzmanlık alanı olan matematik ve İstatistiği edebi ve anlaşılır bir şekilde harmanlayarak hayata dair bir anlatı koyuyor ortaya. Özbek, çocukluğundaki anılarının hayata bakışını nasıl biçimlendirdiğini ilgi alanları ile bağlantı kurarak anlatıyor. Anılar ve gözlemler ışığında yürüyen bu anlatı Özbek’in toplumsal hayata dair bakış açısını da gösteriyor. Şairane bir dille yazılan kitapta Özbek’in şiirleri de yazılarına renk katıyor. 

Uzmanlık alanının yanı sıra psikiyatri, edebiyat, müzik, felsefe ve politika konularıyla da ilgilenen Özbek bu alanların hem dünya görüşünün biçimlenmesindeki rolüne hem de akademik uğraşı olan matematik ve istatistik bilimi ile bağlantılarına değiniyor. Ankara sokaklarında karşılaştığı bir ayakkabı boyacısı çocuk ile olan sohbetinde ünlü matematikçi Gauss karşımıza çıkıyor. Boyacı çocuğa ayaküstü anlattığı ve kavrattığı matematik ve istatistik formülleri kitaptaki bazı yazılarında yer alıyor. Ancak bu aktarım sade ve anlaşılır bir dille günlük yaşamla bağlantı kurularak yapılıyor.

Çok sevdiği Müslüm Gürses’in müziği ve hayatı ve dinleyici kitlesi üzerindeki sosyolojik tahlilden Freud’a geçiliyor. Çocukluğundan bu yana büyük tutkusu olan güvercinler ile olan ilişkisinden güvercinler hakkında bilimsel deneylere geçiliyor. Samimi ve sıcak bir dille anlatılan ailesi ile olan ilişkileri; kişisel acılar, yoksulluklar, hayal kırıklıkları barındırmasına karşın, Özbek acıyı bal eyleyen bir anlayışla geleceğe ve insana dair umudunu hep koruyor. Bilimsel tutku başta olmak üzere bütün canlılar konusunda hassasiyeti, hayatı yorumlamak ve inşa etmek için yararlandığı edebiyat, müzik, psikiyatri, felsefe ve politika gibi alanlar umudu yüksek tuttuğunu ve insani bir dünya özleminin tükenmediğinin gösteriyor.

Dünyanın saygın ve bilimsel dergilerinde makaleleri yayımlanan matematik ve istatistik kitabının yanı sıra “Kimsesiz Şiirler” adında bir şiir kitabı da bulunan Levent Özbek “Müslümden Çıktık Yola Matematikte Verdik Mola” kitabında hayata ve insana bakışını anı ve gözlemlerinin ışığında edebi ve şiirsel bir dille aktarıyor bizlere.  

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Müslüm’den Çıktık Yola Matematikte Verdik Mola, Yazar: Levent Özbek, Akademisyen Kitabevi, 2021 Aralık, 204 Sayfa