(İleri - Bilim) Science dergisinde yer alan bir makalede, Dünya’dan 27.000 ışıkyılı uzaklıktaki yıldız oluşumu durumundaki bir gaz bulutunun çözümlemesi sonucunda, amino asitler gibi hayat oluşumunda etkin olan moleküllerde yaygın olarak gözlenen izo-propil siyanüre rastlandı.

Basit organik kimyasalların uzayda bulunması yeni bir durum değil, ancak bu gelişme ile dallanmış yapıya sahip karbon içeren bir molekül ilk kez keşfedildi ve böylelikle biyolojik olarak çok önemli moleküllerin sadece Dünya’da değil aynı zamanda uzayın derinlilerinde de oluşabileceği görülmüş oldu.

Makalenin özet bölümünde ise bu keşifin anlamı üzerine şöyle bir cümle yer alıyor: “Bu buluş bize dallanmış karbon-zincirli moleküllerin yıldızlararası ortamlarda bolca bulunabileceğini göstermiş oluyor.”

Max Planck Radyoastronomi Enstitüsü’nden bilim insanı Dr. Arnaud Belloche ve çalışma arkadaşları, sözü edilen molekülü Samanyolu’nun merkezine yakın ve bir çok yeni yıldızın oluştuğu bir “yıldız fabrikası” olan Sagittarius B2 gaz bulutu içerisinde buldular. Araştırma takımı, sözü geçen çalışmaları sırasında Şili’deki Atacama Çölü’nde  bulunan ve açılımı Türkçe’de Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi anlamına gelen ALMA gözlem istasyonundaki 12 radyo teleskopundan faydalandı.

BBC’ye konuşan Belloche şunları söyledi: “Amino asitler Dünya’da proteinlerin yapıtaşıdırlar ve proteinler yaşam için çok önemlidirler. Bu araştırmanın asıl odaklandığı soru galaksinin başka bir bölgesinde yaşam olup olmadığıdır. Bu soruya yanıt bulmak amacıyla yıldızlararası ortamlarda yeni karmaşık organik molekülleri bulmaya çalışıyoruz.”

Bulgular ise bu tür moleküllerin çok yaygın bir biçimde bulunduğunu gösteriyor. Makalenin yazarların biri olan ve Cornell Üniversitesi’nde astrokimyacı olarak görev yapan Robin Garrod, konu üzerine şunları söyledi: “İzo-propil siyanürün bu denli yaygın bulunması, dallanmış moleküllerin yıldızlarası ortamda bir istisna olmaktan daha çok bir kural olduğunu gösteriyor olabilir”.

Daha önce bulunan etenol, etil format gibi organik moleküllerin hepsinin ortak yönü içerdikleri karbon atomlarının aşağı yukarı düz olan tek bir çizgi üzerinde dizili olmalarıydı. Şu ana kadar Dünya dışında gözlemlenen en büyük ve karmaşık molekül olan İzo-propil siyanürün keşfi, Cardiff Üniversitesi Fizik ve Astonomi Fakültesi’nden Profesör Matt Griffin’e göre oldukça önemli bir gelişme. Griffin sözlerine şöyle devam ediyor: “Bu moleküllerden oldukça fazla olduğu anlaşılıyor. Bu buluş, görece daha karmaşık organik moleküllerin uzayda oldukça bol olduğunu, basit organik moleküllerin uzaydaki dağılımları açısından ise belki de standart kabul edilebilecek bir yaygınlıkta olduklarını gösteriyor”.

Buluş oldukça büyük bir ilerleme anlamına gelmekle beraber, bilim insanlarının asıl bulmayı umut ettikleri amino asitlerin keşfine biraz daha yaklaşılmasını sağlayan bir adım olma özelliği de taşıyor.

İlgili Makale: Detection of a branched alkyl molecule in the interstellar medium: iso-propyl cyanide. Arnaud Belloche, Robin T. Garrod, Holger S. P. Müller, Karl M. Menten. Science 26 September 2014: Vol. 345 no. 6204 pp. 1584-1587 DOI: 10.1126/science.1256678