Deniz Burak Bayrak

Ne zaman yaşadığı tam olarak bilinmeyen bir yazarın, Longos’un, aşk ve kader ekseninde kaleme aldığı yapıtı Daphnis ile Khloe’nin Aşkı ile baş başayız.

Longos’un MÖ ikinci yüzyılda romanın mekânı olan Midilli Adası’nda yaşadığı kabul ediliyor. Ancak yazarın adının Latince olması Midilli’ye başka bir yerden gelmiş olabileceğini de düşündürüyor. Bu rivayetlerden yola çıkarsak yapıtın hem gizemli hem de kadim bir tarafı da var.

Daphnis ile Khloe’nin Aşkı, “Longos’un  Pastorali” adı verilen ve önsöz niteliği taşıyan bir bölümün ardından gelen dört kitaplık bir metin. Longos, önsözünde yapıtının çıkış noktasını aktarıyor, Lesbos Adası’na avlanmaya gittiğinde gördüğü bir resimden etkilenerek yapıtı kurguladığını anlatıyor.

İLK PASTORAL ANLATI

Yunan edebiyatı, verdiği antik klasiklerle tüm dünya edebiyatını derinden etkiledi. Yunan edebiyatının ilk düzyazılarından sayılan ve pastoral anlatının ilk yetkin örneklerinden olan Daphnis ile Khloe’nin Aşkı, Gessner’den Bernardin de Saint Pierre’e birçok yazarın da bazı yapıtlarında örnek aldıkları bir konuya sahip.

Roman, yakın zamanlarda iki ayrı çoban tarafından bulunan, biri erkek biri kız iki çocuğun birlikte büyüyüp çoban oluşlarını ve yaşadıkları aşkı konu alıyor. Çobanların çocuklardan erkek olanın adını Daphnis, kız olanın adınıysa Khloe koymasıyla başlayan öykü, Ege’de yaşayan halkın gelenek, töre, dinî inanış ve doğal yaşamının da harmanlandığı zamanının ötesinde bir aşk anlatısına dönüşüyor.

DÖRT BÖLÜM, DÖRT MEVSİM

Longos yapıtını kurgularken her bir bölümde dört mevsim iletisini de vermeye çalışıyor. Bölümler ilerledikçe zaman da ilerliyor ve bölümlerde yaşanan mevsim, baskın bir şekilde hissediliyor. Böylece Midilli’de yaşayan halkın ve özellikle çobanların mevsimlere göre gerçekleştirdikleri ritüelleri de sosyolojik bir incelemeye ışık tutuyor. Dionysos, Eros, Pan gibi Yunan mitolojisinin en bilinen Tanrılarıyla da Ege din anlayışı en öyküsel örnekleriyle okura sunuluyor.

Daphnis ile Khloe yaşadıkları birtakım aşk, sevgi ve heyecan dolu güzel anları yaşadıkları kır yaşamıyla beraber gözyaşı döktükleri günler de görüyorlar. Ancak Eros’un yardımıyla döktükleri gözyaşlarının karşılığında mutlu bir hayatın başlangıcına adım attıklarını da gülümseyerek kalbimizde hissediyoruz.

Yapıtın çevirmeni Zeynep Avcı; insanın masum, saf duygularına ilişkin bir çeviri yapmak isterken kendisini bu sade ve içten metni çevirirken bulmuş. Ne de iyi etmiş.

KÜNYE: Longos, Daphnis ile Khloe’nin Aşkı, Can Yayınları, 2021, 100 sayfa.