AKP iktidarının darbe girişiminden sonra kanun hükmünde kararnamelerle (KHK) tesis ettiği işlemler hakkındaki başvuruları karara bağlamak üzere kurulan Olağanüstü Hal (OHAL) İşlemleri İnceleme Komisyonu, görev süresi içerisinde tüm başvuruları bugün itibariyle karara bağladı.

Komisyonun internet sitesinde yayınlanan faaliyet raporuna göre, Fethullahçı yapının (FETÖ) 15 Temmuz 2016'daki darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL kapsamında yayımlanan KHK'lerle 131 bin 922 “tedbir işlemi” uygulandı. Bu kapsamda 125 bin 678 kişi hakkında kamu görevinden çıkarıldı, 3 bin 213 kişinin rütbeleri alındı, 2 bin 761 kurum ve kuruluşun kapatılmasına karar verildi. Ayrıca yurt dışında eğitim gören 270 kişinin de öğrencilikle ilişiği kesildi. KHK'ler, Fethullahçılar dışında muhalefeti cezalandırmanın aracına dönüştürüldüğü için eleştirildi.

Uygulanan “tedbir işlemleri” hakkındaki başvuruları değerlendirip karara bağlamak üzere kurulan OHAL Komisyonu, 22 Mayıs 2017'de göreve başladı. Anayasa Mahkemesi’nin yanı sıra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 12 Haziran 2017'de OHAL Komisyonunu etkili iç hukuk yolu kabul etti.

Komisyon, 17 Temmuz 2017'den itibaren başvuruları, elektronik ortam üzerinden almaya başladı. Başvuru dosyaları hakkındaki karar verme süreci 22 Aralık 2017'de başlayan Komisyon, 12 Ocak 2023 itibarıyla görev süresi içerisinde tüm başvuruları karara bağladı. OHAL Komisyonunun görev süresi 22 Ocak'ta sona erecek.

BERAAT ALANLARA ÖNCELİK VERİLDİ

OHAL Komisyonu’nun incelemesini, “terör örgütlerine” veya “Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı yönünden” yaptığı ifade ediliyor. Komisyonun değerlendirmesi, cezai sorumluluğunun bulunup bulunmadığından bağımsız olarak sadece kamu görevinde kalmanın uygun olup olmadığı yönünden yapıldı.

Başvuruları, kurumların ihraç sebepleri ile tespit edilen veriler kapsamında değerlendiren Komisyon, UYAP üzerinden başvurucuların durumlarını takip ederek, haklarında takipsizlik veya beraat kararı verilen kişilerin dosyalarını öncelikle ele aldı.

Başvurulara ilişkin temin edilen bilgileri 116 kriter başlığı altında analiz ve sorgulama yaptığı belirtilen Komisyonun, inceleme ve değerlendirme kriterleri arasında adli soruşturma ve kovuşturma dosyalarındaki tespitler, ceza yargılaması sonuçları, örgüt içi iletişim programı kullanım kayıtları, Bank Asya'ya destek amaçlı hesap açma ve para yatırma bilgisi, örgütle iltisaklı sendika, dernek, vakıf ve federasyon üyeliği ve yöneticiliği, örgüt bağlantılı kuruluşlarda çalışma kayıtları yer aldı.

KABUL KARARLARININ 72’Sİ KURUMLARLA İLGİLİ

OHAL Komisyonuna görev süresi boyunca 127 bin 292 başvuru yapıldı. Başvurulardan 17 bin 960'ında kabul kararı veren Komisyon, 109 bin 332 dosyada da ret kararı aldı. Böylece Komisyon, görev süresi içerisinde başvuruların tamamını karara bağladı. Başvuruların yüzde 85,89’u reddedilirken, yüzde 14,10’u kabul edildi.

Kabul kararlarından 72'si kapatılan dernek, vakıf, öğrenci yurdu, televizyon kanalı ve gazete gibi kuruluşların açılmasına ilişkin oldu.

Ret kararlarının yüzde 95'inde adli soruşturma/kovuşturma bilgisi mevcutken, ağır ceza mahkemelerince hapis cezası verilenlerin oranı yüzde 55 olarak kayıtlara geçti.

Reddedilen başvurularda, “terör örgütlerine müzahir kuruluşlara yapılan mali destek ve para transferi” bilgisi oranının yüzde 50, “Fethullah Gülen’in Bank Asya'ya destek çağrısı üzerine işlem yapanların” oranının yüzde 40, “FETÖ'nün gizli iletişim aracı ByLock kullanıcılığı tespit edilenler” yüzde 35, “FETÖ'nün emniyet mahrem yapılanmasında yer aldığına dair tespitler bulunanlar” ise yüzde 30 olduğu aktarıldı. Başvurusu reddedilen kişilerin yüzde 26'sında “örgütle iltisaklı sendika, dernek ve vakıf üyeliği ile yöneticilik” yaptığı öne sürülürken, darbe davalarında yargılananlar yüzde 17, “örgütsel amaçlı ankesör ve operasyonel hat kullanım bilgisi” de yüzde 12 olarak kayıtlara geçti.

Bunun yanı sıra Komisyonun verdiği kararlarda dernek, gazete aboneliği veya örgütle bağlantılı okulda kayıt bilgisi tek başına ret sebebi görülmediği kaydedildi. Komisyon tarafından verilen ret kararıyla birlikte ilgili kişilere mahkeme yolu da açıldı. Başvuruları kabul edilenlerin, kamu görevinden çıkarıldığı tarihten iade edildiği tarihine kadar geçen süreye ilişkin mali ve sosyal haklarının geri alabilmesinin önü açıldı.

'ŞAHSİLİK İLKESİ' GÖZETİLDİ

OHAL Komisyonu, yapılan başvurularda "şahsilik ilkesi" gereği başvurucunun eşi veya aile bireyleri hakkında örgüt üyeliği, irtibatı, iltisakı bilgisi olup olmadığından bağımsız olarak kararlar verdiği belirtildi. Bu kapsamda Komisyonun yaptığı inceleme sonucunda, örgütle irtibatı nedeniyle ret kararı verilen eşinden bağımsız olarak 1956 kişinin başvurusu kabul edildi.

YASAL DÜZENLEME YAPILDI

Görev süresi 22 Ocak'ta sona erecek Komisyonun kararlarına karşı mahkemelerde açılan davalara ilişkin iş ve işlemlerin yürütülmesi konusunda 7429 sayılı Kanunun 10'uncu maddesi ile 7075 sayılı Kanuna eklenen "Komisyonun görev süresi sonrasına dair işlemler" başlıklı geçici 5'inci maddeyle gerekli düzenlemeler de yapıldı.

KOMİSYON FAALİYET RAPORU YAYIMLANDI

OHAL Komisyonu, görev süresi içerisinde yaptığı çalışmaları, oluşturulan veri inceleme ve değerlendirme sistemi ile karar örneklerini, faaliyet raporu hazırlayarak kamuoyunun bilgisine sundu.

Türkçe ve İngilizce hazırlanan raporda, Fethullahçı yapının kamuya sızma, sınav usulsüzlükleri ve mahrem yapılanmasına ilişkin bilgiler de yer aldı.

Raporda, örgüte ait okul, dernek, vakıf ve sendika faaliyetlerinde yapılan usulsüzlükler ile yardım adı altında vatandaşlardan elde edilen gelirlerin örgüte aktarıldığı tespitleri de sıralandı. Verilen kararlardan örnekler ve hazırlanan infografiklerle örgütün kamu kurumlarında ve sivil toplum kuruluşlarındaki yapılanmasına ilişkin detaylar da raporda ortaya konuldu.

Komisyon tarafından PKK ve örgütleriyle irtibatlı kişilere dair karar örnekleri de genel faaliyet raporuna dahil edildi.

OHAL Komisyonunun faaliyet raporunun tamamına ulaşmak için tıklayın.