B. Aydın Doruk

Türkiye, koca bir iş cinayeti ülkesi. Güvencesiz ve esnek çalışma gün geçtikçe yaygınlaşıyor. Yoksulluk her türlü çalışma koşulunu insanlara dayatırken işverenler de bu koşulları mümkün olduğunca suistimal ediyor. Hak gaspı, çocuk işçilik gibi birçok hukuksuzluk toplumun gözünde meşru kılınmaya çalışılıyor. Televizyon reklamlarında çocuk işçilerin "sevimlileştirilmesi", ülkenin "gurur" kaynağı olan 3. Havalimanı'nın iş cinayetleri üzerinden yükseltilmesi bunun en bariz örnekleri. Bunların sonucunda haberlere bile konu olmayan cinayetler ortaya çıkıyor hatta göçmenseniz resmi kayıtlara bile geçmiyorsunuz.

İşçi mücadelesinin temel gündemi, iş cinayetlerine sebep olan koşulları ortadan kaldırmak olduğu kadar bu cinayetleri unutturmamak da. Bu cinayetleri unutturmamak gerekiyor çünkü işçilerin mücadele azimleri, birlikleri ve bilinçleri hafızalarını diri tutmaktan geçiyor. Kazandıkları, kaybettikleri ve öldükleri her anı hatırlamak onları bu düzene karşı biliyor ve her şeyi daha çıplak hale getiriyor. Bu cinayetleri unutturmamak gerekiyor çünkü işçilerin yaşamları işverenler kadar değerlidir. Yoksullukları yüzünden "toplumu rahatsız eden" ve yaşarken toplumdan dışlanan ve görülmeyen işçinin ölünce de "rahatsız etmeden" ölmesi bekleniyor. Sessizce ölüm ve sessizce gömülme...

2019 İş Cinayetleri Almanağı bu sessizliği bozuyor, istenmeyenlerin hikayesini en "istenmeyen" şekilde anlatıyor. 2019'da kurban edilen her işçinin hikayesini gözler önüne seriyor. Sessizce ölmenin fıtrat sayılmak istendiği bu coğrafyada kulakları rahatsız eden bir çığlık olma sorumluluğunu üstleniyor. Bu sorumluluğunu "İşçilere ve emeğe kıymet verilmeyen bir hayatta geleceğimizi, insanlık ülküsünü sorgulayan sorulara umutlu cevaplar vermek giderek zorlaşırken, yok sayılanların çalıştığı ve yaşadığı koşullara alakamızı umutla sürdüreceğiz." şeklinde ifade ediyor. Almanakta ayrıca iş hastalıklarına yakalanmış işçilerle röportaj da yapılıyor. Bu röportajlarda iş hastalıklarının ne olduğu, insanların göz göre göre önlenebilir sorunlar yüzünden hastalandığı, zehirlendiği bütün çıplaklığıyla ortada.

İş Cinayetleri Almanağı bize istatistiklerin arkasındaki öykülerin ne kadar çarpıcı olduğunu gösteriyor. İş cinayetlerinin her insanın başına gelecek korkunçlukta ve yakınlıkta basit ihmaller sonucu ortaya çıktığı, ayrıca öldürmeyen düzenin zehirlediği gerçeğini sunarken bu alandaki çalışmalara da güvenilir bir kaynak oluyor.

Künye: İş Cinayetleri Almanağı 2019, Kolektif, 1 Umut Yayıncılık, Temmuz 2020, 384 sayfa.