Beste Sarıkaya / @bestesarikaya_

TBMM'de kabul edilen 'Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı' ile yayın hizmetlerini internet ortamından sunmak isteyen medya kuruluşları RTÜK denetiminde olacak.

AKP'li milletvekilerinin değişiklik önergesiyle geçen Şubat ayında Meclis'e gönderilen torba kanunun 73. maddesi, internetten yayın yapan kuruluşlara Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) denetimi getirilmesini istiyordu. Buna göre, Netflix, YouTube, BluTV, Spotify gibi kanalların kontrolü RTÜK’te olacak; RTÜK'ten lisans almayan ve RTÜK'ün 'uygunsuz' gördüğü dijital servislere erişim engellenecekti. Kısacası RTÜK, internet üzerindeki yayınlarda tam denetim hakkına sahip olacaktı.

Söz konusu önerge kamuoyunda sıkça tartışıldı, 'kısıtlama, sansür ve medya özgürlüğünün kısıtlanması' gibi haklı eleştiriler altında çokça tepki aldı. Ancak tüm tepki ve eleştirilere rağmen düzenleme 21 Şubat'ta TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Önerge doğrultusunda madde, "RTÜK'ten geçici yayın hakkı veya yayın lisansı bulunan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar, bu hak ve lisansları ile yayınlarını internet ortamından da sunabilecek" şeklinde değiştirildi.

21 Mart'ta da TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaşan maddeye göre artık kuruluşların internet üzerinde yayınlarına devam edebilmesi için RTÜK’ten yayın lisansı, bu kapsamdaki platform işletmecilerinin de yayın iletim yetkisi alması zorunlu hale geldi.

NELER GETİRİYOR?

Yasaya göre;

-Yayın hakkı ve iletim lisansı verilmesi ile söz konusu yayınların denetlenmesi ve getirilen bu düzenlemenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, RTÜK ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından 6 ay içerisinde birlikte çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek.

-Yönetmeliğin hazırlanmasından sonraki 6 aylık dönemde bütün yayın kuruluşları internet ortamındaki yayınların devamı için RTÜK'ten yayın lisansı ve de yayın iletim yetkisi almak zorunda kalacak.

-Yayın hakkı ya da lisansı bulunmayan ya da bu hak ve lisansları iptal edilen yayınlara ilişkin, RTÜK’ün talebi üzerine sulh ceza hakimi tarafından içeriğin çıkarılması ya da erişimin engellenmesine karar verilebilecek.

-Sulh Ceza Hakimliği, RTÜK’ün talebini en geç 24 saat içinde duruşma yapmaksızın karara bağlayacak. Bu karara Ceza Mahkemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz edilebilecek.

RTÜK, ‘UYGUNSUZ’ GÖRÜRSE ERİŞİMİ ENGELLEYEBİLECEK

-Televizyon yayınlarında RTÜK kanunları çerçevesinde 'uygun kabul edilmeyen' her yayın dijital yayın platformlarında da aynı şekilde uygulanacak.

-RTÜK 'içki, sigara, küfür ve müstehcen içerik' bulunduğunu belirttiği yapımlar için, tıpkı televizyon yapımlarına uyguladığı yaptırımları uygulayacak.

-RTÜK 'uygunsuz' olarak sınıflandırdığı dijital platforma erişimi engelleyebilecek.

'SİYASİ İKTİDARIN UYGULAMA ALANI YARATILACAK'

Konuyla ilgili İleri'ye konuşan RTÜK'ün CHP'li üyesi İlhan Taşçı, Meclis'ten geçen kanun maddesinin "internet mecrasını tamamıyla zapt altına alma durumu" olduğunu vurguladı. Yasayı, AKP'nin sansür politikalarının devamı olarak niteleyen Taşçı, şunları söyledi:

"Bu yasa, Türkiye'nin siyasi koşulları ekseninde internette oluşturulan özgün ve özgür bir ortamı zapt altına alma durumudur. AKP'nin yazılı basında, görsel medyada uyguladığı sansür politikalarının internet dünyasına aktarılacağı bir çerçevedir. Bu koşullar, dijital mecrada sansür yaratacak niteliktedir. Yetişkin her birey, ne izleyeceğine, neye bakacağına kendisi karar verir. Bir başka otoritenin bunu belirlemesine ihtiyaç yoktur. Gelişmiş demokrasilerde bu böyledir. Diğer alanlarda olduğu gibi internette de kendileri için 'dikensiz gül bahçesi' yaratmak istiyorlar. 'İnterneti temizleyeceğiz' diyenler, neyden temizleyeceksiniz? Buradaki en büyük sorun, kanunun çerçevesinin çok net biçimde çizilmememiş olmasıdır. Madde yoruma açıktır. Dolayısıyla bu madde, siyasi iktidarın istediği biçimde bir uygulama alanı yaratacaktır."