Merkezi Amerika’da bulunan düşünce kuruluşu Freedom House (Özgürlük Evi); dünya genelinde basın özgürlüğünü değerlendiren yıllık raporunu yayınladı. Kuruluş, son 10 yılda basın özgürlüğünün gerilediğine dikkat çekti. Türkiye raporda bu yıl da basın özgürlüğünde sınıfta kalan ülkeler arasında yer aldı.

Sadece otoriter değil etkili bazı demokrasilerde de popülist liderlerin, iktidarlarını sağlamlaştırmak için bağımsız gazeteciliği bastıracak yeni yöntemler bulduğunu belirten Freedom House, gazetecilerin susturulması ve yandaş kuruluşların desteklenmesi için ekonomik, yasal ve yasadışı birçok yönteme başvurulduğuna dikkati çekti.

TÜRKİYE ‘KISMEN ÖZGÜR’

2019 raporunda da “kısmen özgür’’ ülkeler arasında saydığı Türkiye’yi de değerlendiren Freedom House, internetin önemine dikkat çekti. “Basın özgürlüğünün aniden ve şiddetli biçimde düştüğü ülkelerde internet önemli bir platform. 2016’daki darbe girişiminden bu yana Türkiye’de 150 basın kuruluşu kapatıldı, yüzlerce gazeteci terörizmi destekleme gibi sahte suçlamalara maruz kaldı. Bunun sonucu olarak da basın çalışanları internete kaydı’’ diyen Freedom House, ünlü gazeteci Ünsal Ünlü’nün evindeki çalışma odasından yaptığı yayına dikkat çekti. Dijital gazeteciliğin yeni modellerini deneyen Dokuz8 girişimi, Türkiye’yi terk etmek zorunda kalan Yavuz Baydar ve Can Dündar’ın yurt dışından haber paylaştığı Ahval ve Özgürüz platformları, raporda örnek olarak gösterildi.

‘YEREL HÜKÜMETLER İNTERNET HABERCİLİĞİNDEN RAHATSIZ’

Birçok yerel hükümetin dizginlenemeyen internet haberciliği sektöründen açıkça rahatsız olduğu belirtilen raporda uluslararası teknoloji platformlarının, sansür eğilimlerine karşı önemli bir tampon bölge oluşturduğu belirtildi ve örnek olarak Türkiye’de Youtube kanalı üzerinden yayın yapan Medyascope gösterildi.

‘HALKIN DÖRTTE ÜÇÜ BASINA GÜVENMİYOR’

Hızla öne çıkan sahte haber ve dezenformasyonun, siyasi kutuplaşmayı beslediğini ve güveni azalttığını da yazan Freedom House, Türkiye’de halkın sadece dörtte birinin basına güvendiğini belirtti. Freedom House’un ‘Dünyada Özgürlük’ raporuna göre ‘özgür’ kategorisinde yer alan ülkelerin 16’sında yani yüzde 19’undaysa son beş yılda basın özgürlüğü geriledi. Aynı sürede ‘özgür olmayan’ kategorisindeki ülkelerde basın özgürlüğündeki gerileme de yüzde 28’i buldu.

‘BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ, BASKI DÖNEMLERİNDEN SAĞ ÇIKABİLİR’

Amerikan’ın Sesi’nde yer alan habere göre, raporda son beş yılda basın özgürlüğünün gerilediği ülkelerin yüzde 63’ünde, gazetecileri ve basın kuruluşlarını hedef alan şiddet olayları öne çıktı. Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın, Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürülmesi bu durumun en bilinen örneği olarak gösterildi.

Raporda bazı ülkelerde demokratik gelişmelerin basın özgürlüğünü nasıl güçlendirdiğine dair örnekler de verildi. Etiyopya, Malezya, Ekvador ve Gambia bu ülkeler arasında sayılırken, ‘’Fırsat verildiğinde basın özgürlüğü, upuzun baskı dönemlerinden bile sağ çıkabildiğini gösterdi’’ ifadeleri kullanıldı.