İzel Sezer - @izelsezer

Antalya’nın Korkuteli ilçesine bağlı Dereköy Yaylası’nda açılması planlanan kömür ocağı için verilen ¨ÇED gerekli değildir¨ kararının iptali istemiyle 130 köylü tarafından açılan davada Antalya 3. İdare Mahkemesi, kararın iptaline karar verdi. Mahkeme sürecini değerlendiren Av. Tuncay Koç, ¨Böyle bir alana kömür ocağı izni vermek, ülkenin bir tarım ve enerji politikası olmadığının göstergesidir¨ dedi.

Dereköy’de Turkuvaz Linyit Kömür İşletmeleri A.Ş. isimli firmaya verilen 1972,55 hektarlık ruhsat sahasında kömür üretilmesine ilişkin Mayıs 2021’de ¨ÇED gerekli değildir¨ kararı verilmişti. Bu kararın ardından, aralarında Dereköylü üreticilerin ve köy sakinlerinin bulunduğu 130 kişi, projenin yürütmesinin durdurulması ve iptali için dava açtı.

Davanın bugün görülen karar duruşmasında mahkeme, bilirkişi raporundaki görüş ve tespitleri değerlendirerek, "ÇED gerekli değildir" kararının iptaline hükmetti. Mahkemenin kararının gerekçesinde şu ifadeler yer aldı:

¨Proje tanıtım dosyasında, maden sahasında gerçekleştirilecek üretim sürecinde alandaki tarım arazilerinin korunması için gerekli tedbirlerden söz edilmediği, maden çalışma sahası genişledikçe civardaki taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarının doğrudan etkilenebileceği, maden sahası altındaki yeraltı sularına ilişkin çelişkili ifadelere yer verilmesi ve bu suların korunmasına yönelik tedbirlerden bahsedilmediği, çıkarılacak kömürün kalitesine ilişkin analiz raporunun bulunmadığı, atık sular için yapılması hesaplanan fosseptik çukurunun boyutlarının ne şekilde belirlendiğinin muallak olduğu, dosyada tedbirlere ilişkin birçok konuda yuvarlak ifadelere yer verildiği, proje tanıtım dosyasının bu haliyle Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin Ek-4 listesinde yer alan kriterlere uygun düzenlenmemiş olduğu görüldüğünden bu projeye ilişkin alınan ÇED gerekli değildir kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.¨

‘DEREKÖY GİBİ BİR YERE MADEN OCAĞI AÇILAMAZ’

Konuya ilişkin İleri’ye konuşan dava avukatlarından Tuncay Koç ise şunları söyledi:

 "’ÇED gerekli değildir’ kararına ilişkin olarak yapılan keşif ve duruşma sonunda mahkeme kararın iptaline karar vermiştir. Gerekçe olarak, bilirkişi raporunda belirtilen eksiklikler nedeniyle, alanın tarım ve arkeolojik sit alanı olması ve maden sahasının arasında kalması, yeraltı suları ile ilgili yeterli çalışma olmaması, alınacak önlemlerin yetersiz olmasını gerekçe göstermiştir. 

Her şeyden önce saha, birinci sınıf tarım sahasıdır. Böyle bir alana kömür ocağı izni vermek, ülkenin bir tarım ve enerji politikası olmadığının göstergesidir. Korkuteli Dereköy gibi bir yere maden ocağı açılamaz. " 

TEDBİRSİZLİK VE VERİLECEK ZARAR BİLİRKİŞİ RAPORUYLA TESCİLLENDİ

Açılan dava kapsamında bilirkişi keşfi Kasım 2021’de yapılmıştı. Hazırlanan bilirkişi raporundan öne çıkanlar ise şu şekilde:

- Proje tanıtım dosyasında tarım arazileriyle ilgili alınabilecek tedbirlerden ve tarım arazilerinin zarar göreceğinden bahsedilmiyor.

- I. ve III. derece arkeolojik sit alanı olarak belirlenen parsellerin maden sahası içerisinde depolama alanı olarak belirlenen alanların ortasında kaldığı anlaşılıyor.

- Proje tanıtım dosyasında mevcut veya olası yeraltı sularını korumaya yönelik tedbirlere rastlanılmıyor.

- Yeraltı sularının ocak içine akışının engellenmesi konusunda bir tedbirden bahsedilmiyor, bu akışın engellenmemesi akiferin boşalmasına ve yeraltı suyu rezervinin önemli ölçüde azalmasına sebep olabilir.

KAMYONLAR BÖLGEYİ TEHDİT EDECEK

Projenin iptali için mahkemeye sunulan dava dilekçesinde ise kömür ocağıyla ilgili hazırlanan ÇED raporunda sosyal etkilere yönelik hiçbir değerlendirme yapılmadığına işaret edilerek, şu ifadelere yer verilmişti:

“Maden ocağının köye olası etkileri, tarım alanlarına, su kaynaklarına, arkeolojik kalıntılara verebileceği olası zarar hiç göz önünde tutulmamıştır. Sosyal etkiler için hiç değerlendirme yapılmamıştır. Oysa alanda 3700 dönümden fazla tarım arazisi bulunmaktadır. Dosyaya göre en yakın yerleşim yeri kuş uçuşu 141 metre yakınlarında konut mevcuttur. Kömür ocağı sahasının hepsi tarım toprağıdır.

Kömür ocaklarının tozumayla ve yol kullanımıyla köy yollarını bozduğu, tozumayla bitkilerin fotosentez yapmasını engellediği ve bu nedenle tarımsal verimin düştüğü bilinmektedir. Oysa alanla ilgili yol kullanımında sadece kömürün çıkarılacağı dekapaj sahasıyla kırma eleme paketleme tesisi arasında ki 1 km'lik yol alınmış, yılda 309,000 ton kömür çıkarılacağı bunun 40 ton taşıyan kamyonlarla yılda 7725 sefer yapacağı, (bu da günde 25 tek sefer, geliş gidişle 50 sefer yapmaktadır) kömür çıkarılacak alanla, kırma eleme tesisi arasındaki hesaplamaya yer verilmiş, buradan ana yola ilişkin bir çalışmaya yer verilmemiştir. Kaldı ki 40 tonluk kamyonlarla günde 25 sefer dolu, 25 sefer boş sefer yapılması ana yolu da bozacak bir etkiye sahiptir.”