Tarlada ortaya çıkan lahitler, bölgede bulunan önemli antik yerleşimlerden biri olan Parion antik kentinin sınırlarının yeniden belirlenmesini gündeme getirirken, antik kentin iki tarafında kurulan termik santrallerin yer seçiminde yapılan büyük hata da tartışma konusu oldu.

Parion antik kentinin sınırında kurulan Bekirli Termik Santralının yanı sıra aynı şirket tarafında yakınında kurulan Değirmencik Termik Santralı ve tersane işletmesinin bağlı olduğu İÇDAŞ A.Ş, 2008 yılında yapılan protokol ile Parion kazılarını ana sponsoru olmuştu. Devletin yeterli ödenek ayırmadığı Parion kazılarının ve antik kentin geleceğinin, büyük bir doğa ve kültür mirası yıkımına neden olan termik santrallara bağlanması yaşam ve yıkım arasındaki ince çizgide yönünü bulmaya çalışan Türkiye’nin ruh halini de ortaya koyuyor.

TARLADA ANADOLU TOPRAĞININ HAFIZASI BULUNDU

Çanakkale’nin Biga ilçesine bağlı Kemer köyünün su hattında arıza çıkınca köy muhtarlığı geçtiğimiz Pazar günü arızayı onarmak için çalışma başlattı. Köylülere ait bir tarlada iş makinesiyle yapılan onarım kazısında bir lahit bulununca durum jandarmaya bildirildi. Ardından aynı noktada iki lahit daha ortaya çıkarılırken olay yerine gelen müze yetkilileri kurtarma kazısı yaparak lahitleri açığa çıkardı.

LAHİTTEN 2400 YIL ÖNCESİNE AİT ALTIN TAKILAR ÇIKARILDI

Jandarma gözetiminde sürdürülen çalışmaların ardından uzmanlar tarafından dün açılan lahitlerden birinden altın takılar ve çeşitli süs eşyaları bulundu. 2 bin 400 yıl öncesine ait olduğu tahmin edilen lahitlerin üçüncüsünün ise bugün açılması bekleniyor.

ARKEOLOJİK SİT ALANI SINIRI GENİŞLETİLEBİLİR

Bekirli Termik Santralı’na oldukça yakın bir mesafede ortaya çıkan lahitlerin bulunduğu alanın, Parion antik kentin nekropolünün uzantısı olabileceği tahmin edilirken, antik kentin koruma sınırının genişletilmesi gündeme geldi.

DEVLETİN İHMAL ETTİĞİ TARİH ŞİRKETLERİN İNSAFINA KALDI

Termik santralın inşaatı gündeme geldiği sırada antik kentin yayıldığı alanın henüz tam olarak belirlenmediği belirtilerek yetkililer uyarılmıştı. Ancak devletin yeterli ödenek ayırmadığı arkeolojik kazıların kaderi, termik santrallara bağlanmıştı. Başlangıçta büyük bir doğa ve kültür mirası tahribine neden olacağı gerekçesiyle yıkım projesine karşı çıkan kazı başkanı, termik santralın yapımını üstlenen İÇDAŞ A.Ş firmasının Parion kazılarına 10 yıl süreyle sponsor olmasıyla birlikte bu görüşünden vazgeçmişti.

STK’LAR YETKİLİLERİ UYARDI: TARLADA TARİH VAR

Çanakkale’deki sivil toplum örgütleri ise termik santral yapılmak istenen ve hafriyat çalışmalarına başlanan alanda, büyük bölümü halen toprak altında olan antik döneme ait mezarların bulunduğunu belirterek yetkilileri uyarmıştı.

KAZI BAŞKANI ‘KAYDA DEĞER BULGUYA RASTLAMADIK’ DEMİŞTİ

2008 yılında konuyla ilgili tartışmaların gündeme gelmesinin ardından açıklama yapan dönemin Parion Kazı Başkanı Prof. Dr. Cevat Başaran, termik santral çalışmalarının sürdürüldüğü sit alanı dışında kalan alanda 2008 yılında ayrıntılı bir çalışma gerçekleştirdiklerini ancak kayda değer bir kültürel bulguya rastlamadıklarını dile getirmişti.

Dönemin Parion Kazı Başkanı Prof. Dr. Cevat Başaran, 2007 yılında ilgili bakanlıklara yazdığı yazıda alana zarar vereceğini savunduğu termik santralle ilgili ise şu ifadeleri kullanmıştı:

KAZI BAŞKANI: ‘TARİHE, KÜLTÜRE DUYARLI İÇDAŞ A.Ş SORUNUMUZU ÇÖZDÜ’

“Öte yandan, termik santrali kuracak İÇDAŞ A.Ş, Parion antik kenti arkeolojik kazılarının da 2008 yılından itibaren 10 yıllığına ana sponsorluğunu üstlenmiştir. Tarihe, kültüre ve çevreye duyarlı İÇDAŞ A.Ş sponsorluk protokolü gereğince ilk etapta kazı ekibinin barınma ve yemek sorunu başta olmak üzere, birçok sorununu gidermiş; ikinci aşamada da, Bakanlığın dilimler halinde gönderdiği kazı ödeneğinin gecikmesi üzerine, işçi ücretlerini ödemiştir. Ayrıca sözü geçen termik santralin kurulduğu alandaki hafriyat çalışmaları periyodik olarak tarafımızdan sürekli gözden geçirilmektedir.”

TÜRKİYE’NİN YAŞAMLA YIKIM ARASINDA GİDİP GELEN RUH HALİ

Çanakkale’nin Biga ilçesinde yaşananlar Türkiye’nin kültür mirasına bakışını da gözler önüne serdi. Arkeologlardan önce definecilerin kazdığı benzersiz kültür mirası Anadolu’nun dört bir yanında yağmalanmaya devam ederken dev şirketlerin antik kentlerin üzerine termik santral kurmasına izin verilmesi akıllara sığmıyor. Devletin yeterli ödenek ayırmadığı Parion kazılarının ve antik kentin geleceğinin, büyük bir doğa ve kültür mirası yıkımına neden olan termik santrallara bağlanması yaşam ve yıkım arasındaki ince çizgide yönünü bulmaya çalışan Türkiye’nin ruh halini de ortaya koyuyor.

İKİ YIKIM PROJESİ ARASINA SIKIŞIP KALAN ANADOLU’NUN TARİHİ

Parion kazılarının resmi sponsoru olan İÇDAŞ firması, ortaya çıkan buluntularla bugün sit sınırlarının genişletilmesi gündeme gelen antik kentin bitişiğinde kurduğu termik santralı 2011 yılında hizmete açmıştı. Antik kentin kuzeyinde bulunan Değirmencik köyünde ise yine aynı firmaya ait bir başka termik santral ve tersane işletmesi bulunuyor.