Göçmen besteciler: Erich Wolfgang von Korngold

Günümüzde terör ve savaşlardan kaçanların ulaşmak istedikleri ülkelerin kendileri de bir zamanların kaçılan ülkelerdi. Kucak açılarak karşılanan, Avusturya ve Almanya’dan gelen göçmen müzikçiler Hollywood sinemasının da müziklerini gerçekleştiriyorlardı. Ünlü besteci Erich Wolfgang von Korngold’u (1897-1957) örnek gösterebiliriz. 
Korngold Avusturya’nın Brünn şehrinde dünyaya gelmiş ve Viyana’da yetişmiştir. Babası ünlü müzik eleştirmeni Julius Korngold’dur. İlk müzik öğretmeni, Gustav Mahler, Richard Strauss, Jean Sibelius,  Franz Schmidt, Alexander von Zemlinsky gibi dönemin ünlü müzikçilerinin neredeyse tamamını yetiştiren Viyana Konservatuvarı’nın ünlü kompozisyon ve teori Profesörü Robert Fuchs (1847-1927) idi. Daha sonra Alexander von Zemlinsky ve Hermann Graedener’in de öğrencisi olmuştur.

Kısa süre içerisinde yaşadığı şehirde dahi çocuk olarak tanındı. 1908 yılında,11 yaşında iken pandomim balesi olarak piyano için bestelediği “Der Schneemann” (Kardan Adam) Viyana’da büyük ilgi gördü. Hatta eser, 1910 yılında “Saray Operası”nda (günümüzdeki Wiener Staatsoper (Viyana Operası) Alexander von Zemlinsky’nin orkestra düzenlemesi ile seslendirildi. Yeteneği fark edilen Erich, desteklenmeye başladı. 13 yaşında piyano sonatları besteledi, daha sonra orkestra için  Schauspiel Ouverture (Tiyatro Üvertürü) ve Sinfonietta geldi. Eserleri sıklıkla döneminin ünlü sanatçıları tarafından seslendiriliyordu. Ünlü orkestra şefi Bruno Walter, Wilhelm Furtwaengler, Richard Strauss bunlara örnek gösterilebilir.

1920 yılında henüz 23 yaşında iken bestelediği “Der Tote Stadt” (Ölü Şehir) operası kısa süre içerisinde müthiş üne kavuşmuştur. Bu dönemde üç opera bestelemiştir. Richard Strauss’un yanında Avusturya ve Almanya’da en çok seslendirilen opera bestecisi olmuştur. Kendisini ilerici (avandgard) besteci Arnold Schönberg’in yanında modern olarak gören Korngold eserleri aslında tonal dilin dışına çıkmamıştır. Başlangıçta modern denemeleri olsa da, modern müziğin sıkı bir karşıtı olan babası müzik eleştirmeni Julius Korngold’un karşı çıkmasıyla 12-ton müziğine geçmemiştir. Sadece 1931 yılında op.19 numaralı eseri “Vier kleinen Karikaturen für Kinder” (Çocuklar için dört küçük karikatür) adlı eserinde, dönemin ünlü çağdaş bestecileri Arnold Schönberg, Bela Bartok, Igor Stravinsky ve Paul Hindemith’in müzikal dillerini karikatürize edilmiştir.

1933 yılında Adolf Hitler’in Almanya’da iktidara gelmesi ile birden gerileyen toplumsal hayat birçok Yahudi asıllı birçok Alman ve Avusturyalı için kaçış sebebi olmuştur. Faşizm’in iktidara gelmesi, ünlü tiyatrocu Max Reinhardt’ın da sürekli olarak göçmesine sebep olmuştur. Korngold’u ABD.’ye getiren de bizzat Reinhardt’tır.
1937 yılındaki Yahudi “avcılığı” dolayısı ile öncesinde gelip gittiği ABD.’ye sürekli olarak yerleşir. Bu arada Korngold’u da ABD.’ye davet etmektedir, bir çalışma sürecinde, Avusturya’nın III. Reich’a katılması ile birlikte eşi ve iki çocuğunu da yanına alır Korngold. Hayatında yeni bir dönem açılmıştır. 1935-1946 yılları arasında 19 Hollywood filminin müziklerini besteler. “Anthony Adverse” filmi ile ilk Oscar’ını kazanır. Ardından, “The Adventures of Robin Hood” ona ikinci müzik Oscar ödülünü getirir.  

1946’dan sonra yeniden konser müziklerine yönelir Korngold. Viyolonsel Konçertosu dönüş sürecinin ilk eseridir. Ardından bir keman konçertosu besteler, ancak bu alanda yeniden başarı gelmez. 1949-1951 yılları arasında Avusturya’ya geri döner. Op. 39 Si bemol Majör “Symphonische Serenade” (Senfonik Serenadlar) ve “Stumme Serenade” op.36 (Sessiz Serenad) Wilhelm Furtwaengler yönetiminde Viyana’da seslendirilir. Dinleyiciler müziğini beğense de, eleştirmenler ilgi göstermemektedir.1954/55 yılındaki ikinci Avrupa seyehatinde tek senfonisi olan “Fa diyez Majör Senfoni” op.40 Viyana Senfoni orkestrası tarafından seslendirilir.  

Avrupa ve Amerika’da son dönem eserleri ilgi görmez ve 1970’li yıllarda yeniden hatırlanana dek unutulur. 1957 yılında kalp krizi sonucu ölen ünlü bestecinin mezar taşında ünlü operası “Der tote Stadt”tan “Glück, das mir verblieb” (Mutluluk, bana kalan) aryasının notalarından bir kesit vardır.