Faşizm ve Müzik konumuza devam ediyoruz. “Dejenere Müzik” (Entartete Musik) kavramı da “Dejenere Sanat”tan (Entartete Kunst) çıkılarak ortaya konmuştur. Almanya'da NSDAP ve Adolf Hitler'in rejimini belirten II. Reich döneminde, özellikle modern müziğin, devlet ideolojisi ile örtüşmemesi üzerine, bu alana müdahalesi olarak görülmelidir. Plastik ve görsel sanatlardaki müdahalenin, müzik alanına yapılan benzeridir. Adolf Hitler'in 1933 seçimlerini kazanması ile ömrünü dolduran Weimar Cumhuriyeti’nin sağladığı çok sesli ortamda yeşeren  demokrasi ve kültürel çoğulculuk gittikçe yerini kültürel bir çöl ve diktatörlüğe bırakacaktı.

Modern besteciler veya o dönemde adlandırıldığı şekliyle ''Entartete Musik'' yapan sanatçılar veya ''Negermusik'' yani zenci müziği yapıyor denerek dışlanacaktı ve takip edilecek, kovalanacaktı. Bunlar arasında Arnold Schönberg, Ernst Krenek, Kurt Weill olduğu gibi aynı zamanda  bazı ''Alman'' besteciler de bu onura sahip olacaktı. Bunlar arasında Anton Webern, ülkemize de yolu düşecek olan Paul Hindemith ve Igor Stravinsky sıralanabilir. Hatta Alban Berg'de ölmüş olmasına rağmen bu grubun içerisinde yer almaktaydı.

“Entartete Musik” Sergisi 1938 yılında Düsseldorf’ta “Reichsmusiktagen” (İmparatorluk Müzik Günleri) kapsamında 1937 yılındaki “Enstartete Kunst” (Dejenere Sanat) sergisinden esinlenerek açılmıştır. Bu Konferanslar dizisinin açılış konseri ünlü Alman besteci Richard Strauss’un bizzat yönettiği 1913 yılında bestelediği “Festliches Praeludium” (Kutlama Prelüd’ü) ile gerçekleşmiştir. Bu konferans boyunca caz müziği’ne, modern müziğe, Yahudi sanatçılara ve bestecilere karşı ve onların Alman müzik hayatından uzaklaştırılmaları yönünde konuşmalar yapılmıştır. Bu serginin tanıtım afişi, Yahudi flaması taşıyan zenci bir saksafoncu sergi’nin hafızalara kazınan ve tarihe geçen afişi olmuştur. Bu afişin küçük versiyonu aynı zamanda kışkırtıcı el broşürlerinde de basılmıştır: Ayrıca “Dejenere Müzik – Bir hesaplaşma” başlığı taşımaktaydı. Sergi Düsseldorf’tan sonra, Weimar, Münih ve Viyana’da da halka sunulmuştur. Bir anlamda çağdaş müziğin ölüm fermanı gibidir... Sanatçıların çoğu çareyi Almanya’dan gitmekte buldular. Tabii yine de direnenler de vardı. Almanya’da işler o kadar kolay yürümeyecekti.

1942-1943 yılında düzenlenecek bir sergi Anti Sovyet propagandası olarak planlanıyordu. “Sovyet-Cenneti” (Das Sowjet-Paradies) adını taşıyacak bu sergi dokuzbin metrekarelik alanı kapsıyordu. Fotoğraflar, sergiler, resimler, işgal edilen yerlerden elde edilen eşya ve silahlarla farklı pavilyonlardan oluşmaktaydı. 8 Mayıs 1942- 21 Haziran 1942 tarihine kadar Berlin’de düzenlenen sergiyi resmi bilgilere göre 1.3 milyon izleyici ziyaret etti. Sergi, Minsk şehrinin ve bir Sovyet köyündeki yaşamı anlatmaktadır. Doğal olarak buradaki yaşantı gerçek haliyle sergilenmemiştir. İnsanlar yer altındaki inlerde yaşamaktadırlar. Fotoğrafların bazıları “Sachsenhausen Toplama Kampı”ndaki tutsaklar ile çekilmiştir.

Sergi, haftalarca süren bir propaganda çalışması ile sunulmuştur. “Sovyetler’deki, fakirlik, acınacak durum, vahşilik ve acizlik” başlıkları ile yürütülmüştür. Bu şekilde Alman halkına “Sovyetler Birliği’ne karşı savaş haklı gösterilmeye çalışılmıştır. Ancak Herbert Baum’un etrafındaki yeraltı direnişine ait bir gurup misilleme de bulunacaktır. 18 Mayıs tarihinde düzenlenecek yangın saldırısı çok büyük etkiye sahip olmasa da, birgün önce Harro Schulze-Boysen ve Alman Komunist Partisi’nin seçime giren son önderlerinden Fritz Thiel yönetimindeki gruplar yazılama ve broşür çalışmasında bulunacaklardı. Yazılama’da kullanılan sözcükler cevap niteliği taşımaktaydı: “Sürekli Sergi / NAZİ-CENNETİ / Savaş, Açlık, Yalan, Gestapo / Daha ne kadar?”.

Ne yazık ki bu geniş aksiyonun ardından Almanya’daki Yahudi ve Komunist yeraltı direnişi büyük ölçüde yok edilecekti. Ancak mücadeleleri devam ettirilecekti.  Kurtulabilenler ve sanatçıların çoğu artık Almanya’nın kontrolü dışındaki bölgelerde kendilerine yeni hayatlar kuruyorlardı.

“Dejenere Müzik” sergisi de tıpkı “Dejenere Sanat” sergisi gibi yıllar geçtikten sonra tekrarlanacaktı. 16 Ocak 1988 yılında Düsseldorf Konser Salonu’nda düzenlenen konser ve sergi, ABD’de 1991 yılında, İspanya’da 2007’de tekrarlanacaktı. “Şüpheli Saksafon” başlığı haliyle Almanya’da yeniden düzenlendi ve “Entartete Musik” başlıklı bir CD dizisi yayınlandı.