Zincir marketlerin sömürü raporu: Ağır iş yükü, ödenmeyen ücretler, mobbing...

Zincir marketlerin sömürü raporu: Ağır iş yükü, ödenmeyen ücretler, mobbing...

A101, ŞOK, BİM ve diğer zincir marketlerde işçilerle gerçekleştirilen görüşmeler sonucunda, market emekçilerinin sorunları rapor haline getirildi.

İleri Haber

Mağaza Market-Sen tarafından yayınlanan iş yeri ziyaretleri raporunda, market emekçilerinin 8 saatlik iş günü hakkının gasp edildiği, zorla son kullanma tarihi geçmiş ürün sattırıldığı, şubelerin eksik personelle çalıştırıldığı ve işçilere sendikalaşmanın yasak olduğunun anlatıldığı tespitleri yer aldı.

Mağaza ve Market İşçileri Sendikası (Mağaza Market-Sen) İş Yeri Ziyaretleri Koordinasyonu 15 Temmuz-15 Ağustos arasında İstanbul’da 16 ilçede 261 zincir mağaza-marketi ziyaret etti.

A101, ŞOK, BİM ve diğer zincir marketlerde işçilerle gerçekleştirilen görüşmeler sonucunda, market emekçilerinin sorunları rapor haline getirildi.

Raporda, tespitler şöyle sıralandı:

A101 SON KULLANMA TARİHİ GEÇEN ÜRÜNLERİ İŞÇİLERE ZORLA SATTIRIYOR

İstanbul’da A101 işletmesine ait 102 mağazayı ziyaret ettik. Bu ziyaretlerde karşılaştığımız sorunların başında eksik personel çalıştırma, fazla mesai hakkının ödenmemesi, 8 saatten fazla zorla çalıştırma geliyor.

- Ziyaretlerimizde eksik personel sorununun daha da fazla konuşulduğunu tepit ettik. Personel yetersiz olduğu için işçilerin iş yükü artırıyor. 8 saatten fazla çalışmak A101 işçileri için bir kural haline getirilmiş durumda.

- A101 birçok bölgesinde son kullanma tarihi yaklaşan ya da geçmiş ürünleri işçilere zorla sattırıyor. Bu ürünleri satmayan işçiler mobbing ile karşılaşıyor ya da işten atma kodlarıyla tehdit edilerek istifaya zorlanıyor.

- Mevcut çalışanlar yeni açılacak A101 şubelerine hazırlık için gönderiliyor. İşçiler 15 saate yakın yeni mağazalarda mesai yapıyor. Ancak fazla mesai hakları ödenmiyor.

ŞOK EKSİK PERSONEL İLE ŞUBELERİ ÇALIŞTIRIYOR

ŞOK işletmesine ait 78 şubeyi ziyaret ettik. Karşılaştığımız sorunların başında eksik personel çalıştırma, mobbing ve fazla mesai alacaklarının gasp edilmesi geliyor. 

- ŞOK zincir marketleri, mağazalarında eksik personel çalıştırarak işçilerin iş yükünü artırıyor. Bir mağazaya gün boyu 2 işçinin baktığı durumda günlük en az 12 saat çalışma ortaya çıkıyor. 

- ŞOK işçileri 2 ya da 3 işçi ile yoğun mağazalarda çalışırken Cepte Şok uygulamasının siparişlerini hazırlayıp teslim etmekten de sorumlu. Mağazadaki iş yükünün haricinde işçiler ya yaya ya da bisiklet ile Cepte Şok siparişlerini teslim ediyor. 10 poşetlik alışveriş de olsa bu teslimatı 1 işçi yapıyor.

- Envanter sayım birimini kapatan ŞOK pilot mağazalar belirlemeye başladı. ŞOK, bu mağazalarda envanter sayma işini şubede çalışan market işçilerine yaptırmaya başlıyor. Böylelikle cirosundaki bir maliyeti ortadan kaldırmayı hedefliyor. Ancak işçilerin iş yükü artıyor.

- ŞOK’ta ürünlerin güncel fiyat etiketleri mağazalara geç gönderiliyor. Eski etiketler üzerinden yapılan satışlar üzerine, güncel ve eski fiyat arasındaki fiyat farkı işçilerden alınıyor.

- İşçiler şubelerinde genellikle kasanın, klimanın ya da dondurucuların bozuk olduğunu ve kendilerinin tamir etmesinin beklendiğini anlatıyor.

- İznini kullanamayan, fazla mesailer üzerine serbest zaman tanımlanması gereken işçilerin şubeleri değiştiriliyor. Şubesi değişen işçinin tüm izin hakları sıfırlanıyor. Biriken izinlerin gaspı, mağaza değişikliği ile gerçekleştiriliyor.

- ŞOK marketlerde işçilerin yaşadığı zorluklardan bir diğeri ise sevkiyat saatlerinin geç olması. Marketlerin kapanmasına yakın saatte gelen ürünler, işçilerin mağazalarda geç saatlere kadar kalmasına yol açıyor.

BİM SENDİKALI OLMANIN ‘YASAK’ OLDUĞUNU ANLATIYOR

Bu ay BİM işletmesine ait 64 şubeyi ziyaret ettik. Bazı mağazalarda işçilere “sendikalı olmanın yasak olduğunun” anlatıldığını öğrendik. Bazı mağazalarda ise “gelen sendika temsilcileriyle görüşmeyin” uyarısının sıkça işçilere dile getirildiği anlatıldı.

‘SORUNLAR ÖRGÜTLENEREK AŞILIR’

Tespitlere ilişkin Mağaza Market-Sen tarafından yapılan açıklamada ise “Gerçekleştirdiğimiz mağaza-market ziyaretlerinin ardından her ay raporlarımızı yayınlamaya devam edeceğiz. Raporumuz işçilerin en sık dile getirdiği sorunları konu edinecek. Market işçilerinin ağır çalışma koşullarının ve karşılaştıkları baskının, mobbingin ancak mücadele edilerek aşılabileceğini biliyoruz. Mağaza Market-Sen kapısı çalınmayan tek bir market bırakmayana ve her yerde işçilerin birliğini kurana kadar yürümeye devam edecek” denildi.