Avrasya Tüneli, Aksaray-Atatürk Havalimanı Metro Hattı, Sivas-Yerköy Hızlı Tren Hattı, Çanakkale Boğaz Köprüsü projelerinin altında imzası olan Yapı Merkezi İnşaat ve Sanayi A.Ş.’nin Tanzanya Darrüselam Morogoro Mukutupuro hızlı tren yolu projesi Türkiye’den giden binlerce işçi için adeta bir toplama kampına dönüştü.

Eylül ayına gelinmesine rağmen hâlâ mayıs ayı maaşları bile ödenmeyen 2000 civarında işçi büyük mağduriyet yaşıyor. Zorlu koşullar altında günde ortalama 11 saat çalışan, iki haftada bir pazar günleri de çalıştırılan, şantiye dışına çıkmaları pandemi nedeniyle kısıtlanan ve şantiye içinde bir sosyal hayatları bulunmayan işçiler, ücret ödemelerindeki gecikme nedeniyle çocuklarına, ailelerine para gönderemedikleri gibi günlük kişisel ihtiyaçlarını bile karşılayamaz hale geldiklerini belirtiyor.

‘İNSANLAR 4-5 AYDIR ÜCRETLERİ ÖDENMEDİĞİ İÇİN HUZURSUZ’

Sendika.Org’un haberine göre; adlarının gizli tutulmasını isteyen işçiler Yapı Merkezi’nin Tanzanya şantiyesindeki durumu şöyle özetledi:

“Eylül ayına girdik. Daha mayıs ayının maaşları ödenmedi. Ücret ödemeleri ‘10 gün sonra verilecek, 20 gün sonra verilecek’ diye sürekli erteleniyor. Dedikleri gün geliyor, o zaman da daha ileri bir tarihe atılıyor, derken maaşlar ödenmiyor. 3 Eylül Cuma günü Türkiye’deki hesaplarımıza mayıs ayı maaşının yüzde 30’unu yatırdılar. Geriye kalan yüzde 70’inin de ayın 14’üne kadar yatırılacağını söylediler. Ama bunu yatırıp yatırmayacaklarını bilmiyoruz. Bunlardan yapılan hiçbir açıklamaya inanamıyoruz.

Buradan birçok taşeron var. 2000’in üzerinde çalışan var. İnsanlar 4-5 aydır maaş alamadıkları için huzursuz. Beyaz yakası, mavi yakası hepsi aynı durumda.”

ETİYOPYA’DA DA AYNI SIKINTILAR SÖZ KONUSU

Yurt içi ve yurt dışında pek çok projeyi yürüten Yapı Merkezi’nin Etiyopya’da da üstlendiği bir trenyolu inşaatı var. Tanzanya’daki işçiler Etiyopya’da da ücret ödemelerinde benzer sıkıntıların yaşandığını, bu durumu ülkedeki siyasi çalkantılar üzerine Etiyopya’dan tahliye edilip 150-200 kadarı Tanzanya’ya getirilen işçilerden öğrendiklerini belirtiyor.

‘KİŞİSEL İHTİYAÇLARIMIZI BİLE KARŞILAYAMIYORUZ’

İşçiler aylık ücret ödemelerindeki sıkıntının, çalışanların kişisel ihtiyaçları için yapılan avans ödemelerinde de yaşandığını belirtiyor:

“Burada şöyle bir durum var. Kişisel ihtiyaçlarımızı karşılayabilmemiz için bize 170 dolar avans veriyorlar. Bu da Tanzanya parasıyla 400 bin Şilin yapıyor. Bu birçoğumuza yetmiyor ama o kadarcık ödemede bile sıkıntı var. Bunu da düzenli olarak yatırmıyorlar.”

‘ŞANTİYEDE SOSYAL HAYAT YOK, DIŞARI ÇIKMAK DA YASAK’

“Pandemiyi bahane ederek bizi dışarı çıkarmıyorlar. Akşam 6’dan sonra bizim kesinlikle şantiye dışına çıkmamız yasak, sosyal olarak herhangi bir aktivite alanımız yok. Haftanın belli günlerinde izin veriliyor. Diyorlar ki, ‘7-11 arasında dışarıya çıkabilirsin ama 11’de şantiyeye geri geleceksin’. Zaten bir pazar zaten çalışıp bir pazar izin yapıyoruz. Pazar günü izin günümüz ama cumartesi akşamdan çıkamazsın. Pazar günü sabah saat 7’de çıkacaksın mesela. Kurban Bayramı’ndan beri çarşı izinlerimiz de yoktu. Çıkarmıyorduk dışarıya, çıktığın zaman direk işten çıkış sebebi, uçağa bindirip Türkiye’ye yolluyorlar. Tazminatına vs. el koyuyorlar. Çalışanlar bu durumdan da mağdur oluyorlar. İnsanların canı sıkılıyor, daralıyor, üzerindeki stresi atamıyor.

Ama en büyük sıkıntı maaşların düzensiz ödenmesi. Aylardır çalışıp daha bir tam maaş alamayan insanlar var; borcu var ödeyemiyor, burada geçinemiyor, arkadaşının düğününe takı yollayamıyor, okul açılırken masraflar için çocuklarına para gönderemiyor.

‘İŞSİZLİK KORKUSU TÜRKİYE’DEN GİDENLERİ SİNDİRİYOR’

Tanzanyalı çalışanlar Türkiye’den gidenlerin aksine maaşlarını günü gününe alıyor. Türkiyeli iş arkadaşlarına, kendi ücretlerinde bir haftalık bir gecikme bile yaşansa buna fiili eylemle yanıt vereceklerini söylüyorlar. Ancak şantiyedeki Türkiyeli çalışanlar tepkilerini fiili direnişe dönüştürmeye çekiniyor. Bunun nedenini de şöyle açıklıyorlar:

“Bir yandan firma kurumsal ve büyük bir firma. İnsanlar bundan dolayı paramız içerde kalmaz diye güveniyorlar. Ancak işin aslı, Türkiye’deki mevcut işsizlikten dolayı insanlar kolayca işten çıkarılabileceklerini düşünüp işsiz kalmaktan korkuyorlar.”