Tugay Candan - @TugayCandann

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu, Meclis’te yaptığı konuşmada, 3. havalimanı ihalesinin ardından yapılan yolsuzluklara ilişkin açıklamalarda bulundu.

Erdoğdu, “Türkiye’nin en büyük ikinci yolsuzluğu” diye bahsettiği sürecin, 5 şirketin konsorsiyumundan oluşan İGA’nın ihaleyi almasıyla başladığını söyledi.

İLK YOLSUZLUKTAKİ KAMU ZARARI: 2 MİLYAR 9 MİLYON EURO

Kürsüden “İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunuyorum” diyen Erdoğdu, 3 Mayıs 2013’te Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en yüksek bedelli ihalesinin yapıldığını belirtti. Aydoğdu, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Bu ihaleye göre, 26 milyar 150 milyon euro kira karşılığında 25 yıllığına 3. havalimanı, ihale tarihinden sonra deniz seviyesinin 90 metre üstüne, 42 ayda inşa edilmek üzere 7 milyar 450 milyon euro yatırım yapılmak sözüyle 5 şirkete verildi.

İhalenin ardından hemen yer teslimi yapılması ve 42 aylık inşa sürecinin başlaması gerekirken, 2 yıl boyunca yer teslimi yapılmadı. Sebep olarak bakanlığın izin vermediğini söylediler.  Amaç ise yılda 1 milyar 45 milyon euro kirayla işletilmesi gereken 3. havalimanını, bu parayı vermeden 2 yıl daha fazla işletmektir. Bunun devlete zararı ise 2 milyar 90 milyon eurodur. Beşli müteahhit şirketin cebine kalacak para budur.”

İKİNCİ YOLSUZLUKTAKİ KAMU ZARARI: 1 MİLYAR 364 MİLYON EURO

İhaleye aykırı olarak yapılan bir başka yolsuzluğu da aktaran Aydoğdu, bu yolsuzluktun da kamunun, resmi rakamlara göre 1 milyar 364 milyon euro zarar ettiğini duyurdu. Aydoğdu, bu yolsuzluğu da şöyle anlattı:

“Ayrıca yapılan ihaleye göre, havalimanının dolguyla deniz seviyesinin 90 metre üzerine yapılması gerekiyordu.  İhalede yer alan bu koşul daha sonra 60 metreye düşürüldü. Ve bu durumda da bizim hesapladığımız 2 buçuk milyon euro, Sayıştay’ın resmi verilerine göre ise 1 milyon 364 milyon euro beşli şirketin cebinde kaldı.”

ÜÇÜNCÜ YOLSUZLUKTAKİ KAMU ZARARI: 1 MİLYAR 390 MİLYON EURO

Aydoğdu, ihale koşullarına aykırı olarak yapılan üçüncü yolsuzluğu ise şöyle açıkladı:

“Bu zamana kadar anlattıklarım Sayıştay raporlarındandı, bundan sonrası ise IGA yöneticisinin Fatih Altaylı’ya söylediklerinden olacak.

IGA yöneticisinin beyanına göre, ihalede yer alan iki yıl için yıllık 1 milyar 45 milyon euroluk kira yerine 350 milyon avro ödenecekmiş. Yani iki yılda 2 milyar 90 milyon euro ödenecekken, 700 milyon euro ödenecek. Buradan da kamu 1 milyar 390 milyon euro zarar etmiş olacak.”

KAMU TOPLAM 5 MİLYAR EURO ZARARDA!

Aydoğdu, yapılan tüm bu yolsuzlukların kamuya toplam zararının ise 5 milyar euro, yani 40 milyar lira olduğunu belirtti. Aydoğdu, “Tüm bunları Sayıştay utangaç biçimde yazmış. Peki neden suç duyurusunda bulunmamış?” diye sordu.

150 MİLYONLUK YOLCU GARANTİSİ

Öte yandan halka açıklanmayan bir sözleşme ise 3. havalimanı projesinin yandaşlara nasıl peşkeş çekildiğini açıkça ortaya koyacak cinsten.

Bu sözleşmeye göre, devlet tarafından IGA beşlisine 12 yıllığına 150 milyon yolcu garantisi verildi. Bu garantide dış hat giden yolcu 20 euro, dış hattan gelip, dış hatta giden yolcu 5 euro, iç hatta giden yolcu ise 3 euro olarak belirlendi. Bu 12 yıl ve 150 milyon yolcu olarak hesaplandığında toplam 6.3 milyar euro ediyor.

VERİLERE GÖRE ULAŞILMASI MÜMKÜN DEĞİL

Bir diğer deyişle, yıllık 12,5 milyon yolcu havalimanını kullanmadığı takdirde, bu zararın her kuruşu devlet tarafından şirkete ödenecek. Son 18 yılın geçişlerine bakıldığında ise bu rakamın tutturulması mümkün görünmüyor.

İGA HER ŞEYDEN KAZANIYOR

Fakat İGA beşlisi 3. havalimanında asıl kazancı, gelir kazandıran sahalardan elde edecek.

Sözleşmeye göre o kalemler de şöyle:

Yolcu servis gelirleri, (İç, dış, dış/dış, dış/dış transfer yolcu); köprü, 400 Hz, su, PCA gelirleri, konma, konaklama gelirleri, her bir etaba ait kira hasılat payı, arazi tahsis, yer tahsisi, baz istasyonu, airport city, genel havacılık gelirleri dahil reklam gelirleri, aydınlatma gelirleri, emniyet tedbirleri gelirleri, ‘follow me’ gelirleri, diğer PAT saha gelirleri, havalimanında kamu kurum ve kuruluşları dışındaki kişilere tahsis edilen yerler için tahakkuk ettirilen iklimlendirme, havalandırma gelirleri ile buralara sağlanan elektrik, doğalgaz, su ve arıtma tesisi gelirleri, kontuar gelirleri, CIP gelirleri, otopark gelirleri, uçuş bilgi, telefon, teleks, anons, diyafon vs. gelirleri, film çekme gelirleri, emanet odaları gelirleri, akaryakıt ikmal imtiyaz gelirleri, Muayene tedavi gelirleri, konferans ve toplantı salonu gelirleri, otel gelirleri, kargo gelirleri, yer hizmetleri (Royalty) gelirleri, havalimanı giriş kartı gelirleri, araç özel plakası gelirleri…

BEDAVA İHALE, RİSK DEVLETE

Üst üste koyulduğunda ihalede verilen rakam ve yıllık kira bedelini aşan bu kalemler, İGA’yı oluşturan Cengiz-MAPA- Limak-Kolin-Kalyon şirketlerinin “bedava” bir projeye girdiğini ve riski devlete yüklediğini açıkça ortaya koyuyor.