Vitrin: Yeni çıkanlar

İyi pazarlar sevgili İleri Kitap okurları! Bir haftayı daha sonlandırırken, sizler için seçtiğimiz yeni kitaplarla yeni bir haftaya merhaba demenizi umuyoruz. Keyifli okumalar…

KAZ DÜŞÜ - TUNCER ERDEM

Kaz Düşü yok oluşlara, bozulmalara, düşmanlıklara, şiddete karşı dünyaya yeni gelmiş insan düşünü öne çıkaran, yanı sıra yeryüzünün ışığını, toprağın sesini, zamanın gücünü duyuran bir roman. Tuncer Erdem yazı ve çizgisiyle Hay bin Yakzan gibi ütopik romanlara özgü masalsı bir dil, şiirsel bir dünya yaratıyor. 
Bir sabah kendini göl kıyısında bulan, geçmişini yitirmiş bir insan yüzü; yanı başında sazlıklara sığınıp düşlere dalmış bir yabankazı; dertlerine derman arayan yalnız yolcular... Gölün ötesinde görünen köydeyse ölüm ve şiddet kol geziyor.

“Bense sımsıkı sarılmışım yerkabuğunun üst tabakasına. Hayatı bilmediğimden. Dünyayı tanımadığımdan. Farkında olmadan geldiğim bu yere bağlanıp kalmışım. Küçücük bir yeryüzü parçasının içinde debelenip duruyorum. Sonsuz dünyaya, yerkürenin ufuktaki eğimine doğru bakınca, yeraltına kulak verince daha iyi anlıyorum bunu.
Sonuçta acemisiyim bu dünyanın. Kanatlanamayan puhu yavrusu, göç yolunda görülen kaz düşüyüm...”
(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Kaz Düşü, Yazar; Tuncer Erdem, Yapı Kredi Yayınları, 2019, 192 Sayfa

DORIS LESSING - BEŞİNCİ ÇOCUK

2007 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Doris Lessing’in imzasını taşıyan Beşinci Çocuk; okurları, kökleri derinlere uzanan evrensel korkularıyla yüzleştirirken annelik, toplumsal normlar, ahlaki seçimler ve aile ilişkileri gibi pek çok zorlu mesele üzerine düşündürüyor.

Hiç kimsenin hoşlanmadığı, hatta içten içe korktuğu için uzak durmayı tercih ettiği olağandışı bir çocuğa sahip olmanın yol açtığı ruhsal etkilere odaklanan, onu sevememenin yarattığı suçluluk duygusunu cesaret isteyen bir dürüstlükle anlatan bu romanı bir solukta okuyacaksınız.

Filmlere de konu olan “şeytani çocuk” imgesini, ustaca kaleme alınmış bir korku, gerilim başyapıtına dönüştüren Doris Lessing’in, mutlulukla örülmüş aile yaşamının nasıl ilmik ilmik çözülüp gittiğini resmettiği Beşinci Çocuk; empati duygusunu tetikleyen hikâyesi ve etkili kurgusuyla okurunu daha ilk sayfalarından avucuna almayı başarıyor. 

Harriet ve David, geleneksel aile yapısının önemini yitirdiği bir toplumda, akrabaları bir araya getirdikleri büyük evlerinde dört çocuklarıyla mutlu bir yaşam sürmektedir. Dışarıdaki yıkıcı dünyanın etkilerinden uzak, düşledikleri eski moda değerlere adanmış huzurlu yuvayı kurmakla övünen çiftin yaşamı, beşinci çocukları Ben’in doğumuyla altüst olur. Harriet, içinden çıkan bu çirkin, iri ve kontrolü güç bebekle birlikte hiç tanımadığı bir karanlıkla ve ummadığı bir toplumsal tepkiyle karşı karşıya kalır; bir zamanlar gerçek kıldıkları aile düşü giderek kâbusa dönüşür. 

Harriet birçok kez uyanmış, Ben'in yarı karanlıkta durup onları seyrettiğini görmüştü. Bahçenin gölgeleri tavanda oynaşır, koca odanın içindekiler hiçlikte kaybolurken, karanlığın içinde bütünüyle seçilemeyen bu ifrit çocuk oracıkta dikiliyordu. İnsana ait gibi durmayan o gözler, Harriet’i uykularından uyandırıyordu.

"Kâbuslara malzeme olan o keskin sadelikle yazılmış… Yaşadığımız dünyanın sadık, ama tüyler ürpertici bir yansıması." Sunday Telegraph 

"Farklı türlerde kalem oynatan ve onları dahiyane biçimde yeniden üreten Doris Lessing, bu sefer bir korku hikâyesi anlatıyor. Çok kadim bir korku üzerine kurulu Beşinci Çocuk çarpıcı ve unutulmaz." Guardian 

"Doris Lessing'in okurları etkisi altına alma ve ikna etme gücü daha ilk sayfadan kendini belli ediyor… Bu kitap yer yer tüylerinizi ürpertecek olsa da bitirene kadar elinizden bırakamayacaksınız." Sunday Times (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Beşinci Çocuk, Yazar; Doris Lessing, Çevirmen; Niran Elçi, DeliDolu Yayınları, 2019, 168 Sayfa

KOZMOSTAKİ EVİMİZ - MARTİN REES

10 milyar ışık yılından daha uzakta, yani gözlemlenebilir evrenin sınırlarının ötesinde neler olduğunu hiç merak ettiniz mi? Peki, bu sınırın ötesinde bir yerlerde Dünya'nın, hatta güneş sisteminin, hatta hatta Samanyolu'nun bir kopyasının var olabileceğini, hele de evren sonsuz ise buna neredeyse kesin gözüyle bakılabileceğini hiç düşündünüz mü? Bir yerlerde sizin de bir kopyanız yaşamış, yaşıyor ya da yaşayacak olabilir...

Kozmostaki Evimiz evrene bakış açınızı eğen bir kitap...

Evrene dair, bulabileceğiniz en açık seçik anlatım. ... Sadece Evrenin yaşama olanak tanımasına değil, Martin Rees kalibresinde bir bilimcinin onu bize açıklamaya istekli olmasına da şükretmeliyiz. - Ian Morrison, New Scientist

Kozmostaki Evimiz ... bilgilendirici ve geniş kapsamlı ... onu okumak bir zevk. Rees'in açıklamaları çok çok doğru. - William G. Unruh, Science (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Kozmostaki Evimiz, Yazar; Martin Rees, Çevirmen; Ilgın Yıldız, Say Yayınları, 2019, 200 Sayfa

KAVUŞMAK - GÜL İREPOĞLU

Kavuşmak, Mesut Cemil Bey ile ölene kadar ona olan aşkından vazgeçmeyen Dürdane Hanım’ı eksenine alan, gerçek kişilerden yola çıksa da kurgusal bir roman. 
Genç bir kadın yazar bir huzurevinde kalmakta olan Dürdane Hanım’ın ziyaretine gider. Dürdane Hanım ömrünün son demlerinde, yazardan hayat hikâyesini yazmasını ister. 

Dürdane Hanım 1940’ların sonunda konservatuarın seramik bölümüne girdiğinde, Türk musikisi bölümünde ders veren Mesut Cemil Bey’le tanışır. Çocukluğunun radyo günlerinden sesine aşina ve hayran olduğu Mesut Cemil’in de derslerine girmeye başlar. İleride kendisi de konservatuarda halk müziği hocası olacaktır. Aralarında çok yaş farkı olmasına ve Mesut Cemil Bey’in de evli olmasına rağmen genç Dürdane hocasına âşık olur. 

Bu “kavuşma”sız aşkı romanlaştıran kadın yazar ise, geçmişte yaşanmış ya da yaşanamamış bu hikâyenin içine girdikçe, kendi “kavuşma”sız aşkını hatırlar. 
Gül İrepoğlu, Kavuşmak ile sanki gizli kalmış bir müzik kutusunu açıyor, içinden rengârenk müzikler taşan. İki ayrı zaman diliminde yaşanan, pürüzsüz olmasa da görkemli iki aşkı birden anlatıyor. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Kavuşmak, Yazar; Gül İrepoğlu, Hep Kitap, 2019, 224 Sayfa

KURTLARIN SAATİ - HAKAN NESSER

Hızlı hüküm Van Veeteren'i rahatsız eder.

Janek Mitter bir sabah akşamdan kalma uyanmış ve karısını küvette ölü bulmuştur. Ancak sonra Mitter yatağında öldürüldüğünde, Van Veeteren ipuçlarını takip etmediği için pişmanlık duyar ve iki cinayet hakkında soruşturma başlatır. Dedektif soruşturmada derinleştikçe, bu cinayetlerin çarpık kökenleri onu bile şok edecektir.

Müfettiş Van Veeteren'i tanımamızı sağlayan serinin ilk romanı Kurtların Saati artık Türkçede.

“Yalın, sarsıcı ve varoluşsal belirsizlik dolu... Nesser hayatın güzel teklifleriyle ilgilenmiyor. Dedektifleri en kötüsünü bekler çünkü işlerin çok sık kötüye gittiğini bilirler.” - Richmond Times - Dispatch

“Kendi sınıfında... İsveç'in önde gelen suç yazarlarından birinin bu çarpıcı romanı Alfred Hitchcock için bir senaryo olarak yazılmış olabilir.” - The Sunday Times (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Kurtların Saati, Yazar; Hakan Nesser, Çevirmen; Evgin Serbest, İndie Yayınları, 2019, 304 Sayfa
 

Vitrin: Yeni çıkanlar

Yeni çıkan kitaplardan sizler için derlediklerimizi beğenilerinize sunuyoruz. Keyifli okumalar…

İleri Kitap

ARAMIZDAKİ AĞAÇ – SEMA KAYGUSUZ

Sema Kaygusuz’un düz yazılarını bir araya getirdiği Aramızdaki Ağaç 21 yazıdan oluşuyor. 
"Şimdi diyorum ki dost, aramıza koyacağımız udu henüz hak etmedik biz. Meragi’nin bestelediği Şirazi güftelerinden bihaber kan koklayan vahşi hayvanlar gibi kör olası cahilliğimizle ömürsüz güzelliği arıyoruz yüreğimizde. Ne kültürsüzlükle ne de savaşla açıklanabilecek bir nasipsizlik bizimkisi. İnsanı anbean çürüten meraksızlık. Diyorum ki, gel yürekten bir meydan okumayla aramıza ud-i mükemmel’i koyalım. Parçalamak için ama. Telleri sökerek deneyelim önce, ud-i ekmel olalım. Baktık olmuyor, anlayamadık, bir tel daha söküp kâmil olalım. O da olmadı hamlığı göze alıp telsiz bir tekne yapalım seninle, yahu bundan saz olur mu diye birbirimize soralım. O da olmadı öd ağacının kaba kütüğüyle baş başa, bomboş, apaçık, yapyalnız olalım.
Dost. Mümkünse bir ağaç bulunsun aramızda. Kendi ödümüzdeki arzudan başlayalım."

KÜNYE: Aramızdaki Ağaç, Sema Kaygusuz, Metis Yayınları, 2019, 120 Sayfa

OZ BÜYÜCÜSÜ - LYMAN FRANK BAUM

1900 yılında yayımlanan Oz Büyücüsü, yazarı L. Frank Baum’un ifadesiyle “merak ve eğlencenin korunduğu, kederin ve kâbusların dışarıda bırakıldığı modern bir masal” olmayı amaç edinir. Amerikan edebiyatının ilk masalı olarak görülen eser, 1890’ların Amerika’sındaki ekonomik, politik ve toplumsal durumun sembolik bir alegorisi olarak değerlendirilir ve Batı’daki çiftçilerin durumunu, dönemin altın piyasasını ve İç Savaş’tan sonra çalışamayıp ekonomik sorunlar yaşayan işçileri sembolize eden unsurlar taşıdığı ileri sürülebilir. Söz konusu alegorik özelliği ve hayali öğeleriyle hem çocuklara hem de yetişkinlere hitap eden bu klasikleşmiş eser, bir kasırgaya kapılan küçük Dorothy ile köpeği Toto’nun Kansas’ın uçsuz bucaksız çayırlarından fantastik Oz Diyarı’na uzanan yolculuğunu ve bu serüvende edindikleri sıra dışı dostları anlatır. Çıktıkları zorlu ve tuhaf yolculukta Korkuluk beynini, Teneke Adam kalbini, Aslan da cesaretini ararken Dorothy’nin tek istediği Kansas’a, teyzesiyle eniştesinin çiftliğine geri dönebilmektir. Ne de olsa insanın evi gibisi yoktur…

KÜNYE: Oz Büyücüsü, Lyman Frank Baum, Çevirmen: Volkan Yalçıntoklu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019, 144 Sayfa

DUYGUSAL AJANLAR - DORİS LESSİNG

İnanmak ya da inanmamak: İşte tüm mesele bu.
Duygusal Ajanlar, 2007 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Doris Lessing'in, fantezi ve felsefeyi harmanlayan politik bilimkurgu başyapıtı "Argos'taki Kanopus Arşivleri" dizisinin beşinci ve son cildi.
Lessing’in, milyonları “yönlendiren” yöneticilere karşı uyarı niteliğindeki bu politik romanı, üstü örtülü şekilde Fransız İhtilali’nden, II. Dünya Savaşı’ndan ve Nazilerin yarattığı yıkımdan bahsederek; sosyo-politik göndermeleri ve hatta yer yer psikosomatik çıkarımlarıyla dikkatleri üzerine çekiyor.
Söylem ve manipülasyonun gücünü ve tehlikesini vurgularken tarihsel gerçekliklerden de ilham alan Duygusal Ajanlar, Niran Elçi’nin pürüzsüz çevirisi ve Delidolu’nun özenli baskısıyla ilk kez Türkçede!
Kanopus’un hükümranlık alanının çok ötesindeki Volyen İmparatorluğu büyük kargaşa içinde. Manipülasyon, yalan, kandırmaca ve “Söylem” sayesinde, yönetim kademesi, halkı köleleştirmiş. Üstelik, bu konuda o kadar yetkinler ki, gözlem için gönderilen Kanopus ajanı Incent bile etkilenmiş, nesnelliğini yitirmiş, gerçeklik algısını kaybetmiş… Şimdi, tedavi ve yeniden yapılanmadan başka çare yok.
Şikeste ile başlattığı “öznel dünya tarihini” Duygusal Ajanlar ile nihayete erdiren Doris Lessing, belagatin gücünü dünya tarihinden örneklerle vurguladığı bu politik bilimkurgu romanında, inanmak ile inanmamak arasındaki o ince çizginin köklerine iniyor.

KÜNYE: Duygusal Ajanlar, Doris Lessing, Çevirmen: Niran Elçi, Deli Dolu Yayınları, 2019, 268 Sayfa

KARL MARX VE DÜNYA EDEBİYATI - S. S PRAWER

Karl Marx ve Dünya Edebiyatı, Marx’ın edebiyatla ilişkisine odaklanan eşsiz ve öncü bir yapıt. Marx’ın edebiyatla bir okur, bir düşünür, bir yazar ve bir baba olarak sanıldığından ve bilindiğinden çok daha yakından ilgili olduğunu sistematik bir şekilde ortaya seren Prawer’a göre, Marx’ın ve eserlerinin ayırt edici özelliklerinden biri de edebiyatla kurduğu sıradışı ilişkidir.
Marx, dilin saflığını ve doğruluğunu ilgilendiren her konuda titiz bir yazardı. Bu yüzden Goethe, Lessing, Shakespeare, Dante ve Cervantes’i kendine üstat olarak seçmiş, onların eserlerini neredeyse her gün okumuştu. İktisadi gerçekleri ve tutumları akılda kalıcı bir şekilde özetleyen sözler bulmak için Latin klasiklerini didik didik etmişti. Edebî alıntı ve göndermeleri okurlarıyla kültürel bir etkileşim yaratmak için nasıl kullanabileceğini daha gazetecilik yıllarında keşfetmişti. Başta Kapital olmak üzere yazdığı bütün metinlerde popüler balad, şarkı, tekerleme, mitolojik hikâye, özdeyiş, masal, şiir, oyun ve destanlara göndermelerde bulunmuştu. Sadece yabancılaşmaya karşı zafer kazanma ve daha adil bir topluma ulaşma yolunda edebiyatın ve sanatın hayati bir rol oynadığına inanan bir düşünür değildi Marx; kızlarını büyütürken müthiş bir hikâye anlatıcısıydı da. Farklı dillerdeki şiirleri ve oyunları yüksek sesle okur, bunların anlamları kadar seslerin ritimlerinden de zevk alırdı. Dostlarına Shakespeare’in ve Dickens’ın eserlerinden adlar takmaktan hoşlanırdı. Yunanca, Latince, İspanyolca, Rusça, Fransızca, İngilizce ve Almanca edebî eserleri hem eğlenmek hem de öğrenmek amacıyla okuyan bir kitap kurduydu. Evinde düzenli olarak Shakespeare okuma toplantıları yapılan Marx için Rus ziyaretçisi Maksim Kovalevski boşuna “fazlasıyla kültürlü bir İngiliz-Alman centilmeni” dememişti…
Karl Marx ve Dünya Edebiyatı, işte bu sıradışı “centilmen”in edebiyatla kurduğu içten ve derinlikli ilişkinin benzersiz bir dökümü…

KÜNYE: Karl Marx ve Dünya Edebiyatı, S. S Prawer, Çevirmen:   Selin Dingiloğlu, Ezgi Kaya, Yordam Kitap, 2019, 384 Sayfa

ELLEN WİLKİNSON BİR SOSYALİST VE FEMİNİSTİN HAYATI - LAURA BEERS

Korkusuz bir feministti Ellen Wilkinson. Kızıl saçlarıyla her yerde kendini belli eden, ne olursa olsun mücadelesinden vazgeçmeyen başarılı bir kadın. Sadece Britanya sınırlarında değil, tüm dünyada adaleti sağlamanın peşindeydi. Halka seslendi, parlamentoda saatler süren oturumlarda yılmadan görüşünü savundu, iki yüz işsiz erkeğin hükümete taleplerini iletmek için yaptığı beş yüz kilometrelik yürüyüşe liderlik etti. 

Laura Beers uzun yıllar süren araştırmasının ürünü olan Ellen Wilkinson: Bir Sosyalist ve Feministin Hayatı kitabında bir yandan 20. yüzyılın tutkulu feministinin yaşamöyküsünü anlatırken bir yandan da savaş atmosferindeki dünyanın sorunlarının izini sürüyor.

KÜNYE: Ellen Wilkinson: Bir Sosyalist ve Feministin Hayatı, Laura Beers, Çevirmen: Cemre Ömürsuyu Seyis, HepKitap, 2019, 584 Sayfa

ÜSTAT PİRE: İKİ ARKADAŞIN BAŞINDAN GEÇEN YEDİ MACERA - E. T. A. HOFFMANN

Çekingen mizaçlı Peregrinus Tyss, bir Noel akşamı hediyeler götürdüğü bir evde esrarengiz Dörtje Elverdink'le karşılaşır. Dörtje başının dertte olduğunu söyleyerek ondan kendisini evine almasını rica eder. Bu sırada kentte bir pire terbiyecisi ve mikroskop ustası, pirelerinin ve güzel yeğeni Dörtje'nin ortadan kaybolduğundan yakınmaktadır. Peregrinus Tyss'ün arkadaşı George Pepusch da Magusa'lı Prenses Gamameh olduğunu iddia ettiği Dörtje'yi aramaktadır. Peregrinus, uzun zaman pire terbiyecisinin elinde tutsak olan ve şimdi kendisinden korunma talep eden Üstat Pire'yle yakınlık kurar. Pire aslında Prenses Gamameh olan güzel Dörtje'den kaçmaktadır ve Peregrinus'a Dörtje'nin onu asla ele geçirmemesi gerektiğini söyler. Yoksa pire halkı sonsuza dek tutsaklığa mahkûm olacaktır. Peregrinus, Dörtje'den etkilense de Üstat Pire'yi koruyacağına söz verir.

İlk kez 1822'de sansürlenerek yayımlananÜstat Pire'de Hoffmann, Alman romantizminin gözde yazın türü olan sanat masalının seçkin örneklerinden birini sergiler. Hoffmann'ın, dönemin Prusya'sına hâkim demagojik unsurları karikatürleştirdiğiÜstat Pire, fantastik öğelerle bezeli gerçek bir taşlamadır.

KÜNYE: Üstat Pire, E. T. A. Hoffmann, Çevirmen: Bilge Uğurlar, Türkis Noyan, Can Yayınları, 2019, 200 Sayfa

Vitrin: Yeni çıkanlar

Haftanın vitrini ile karşınızdayız, iyi okumalar diliyoruz.

DÜNYA İLE DEVLET ARASINDA TÜRK MUHARRİRİ 1930 - 1960 - TUNCAY BİRKAN

Tuncay Birkan büyük bir emeğin ürünü olan kitabında 1930-1960 yılları arası çıkan gazete ve dergileri tarayarak, kitaplaşmadan, okura sunulmadan kalmış satırlar arasında gezerek Cumhuriyetin erken dönemlerinde –Refik Halid, Peyami Safa, Halide Edip, Necip Fazıl, Nahid Sırrı, Nurullah Ataç, Sabiha Sertel gibi– yazarların devlet ve piyasa karşısındaki tutumlarını ortaya koyuyor.

"Edebiyatta, sanatta, bilimde, düşüncede, yanlış veya eksik öncüllerden yola çıkmış olsalar da, bir şeyler kurmaya, kurulanı daha insani hale getirmeye çalışmış, içlerinde hakikaten memleket sevgisi olan" bu insanların, "düne kadar memleketin tek hâkimi olduğu iddia edilen 'İttihatçı-Kemalist zihniyet' denen asli aktörün figüranları derekesine düşürülemeyecek kadar karmaşık tepkileri, arzuları, hayalleri, kanaatleri, fikirleri ve toplumsal bağlılıkları" olduğunu hatırlatıyor bize.

"Geçmiş, olgulardan oluşan statik ve tamamlanmış bir tablo değil, hem olguları hem de olgulara dair yorumları içeren, belli perspektiflerden, belli değer yargılarını öne çıkararak bakıldıkça sürekli değişen ve hep bir yerleri soluklaşıp silindiğinden asla tamamlanamayacak hareketli bir resimdir. Aynı şey geçmişten tevarüs edilen miras için de geçerli," diyerek yola çıkan Birkan, "geçmişe bakışımızı taşlaştıran, orada sadece yeknesak bir çoraklık, devasa bir çöl gören toptancı perspektiflerin hegemonyasını sarsmayı", "yeni kuşak okurlarda, kendi acılı ve kasvetli tarihimizden işlenebilecek bir mirasın tohumlarını bulma arzusunu kışkırtmayı" hedefliyor.  (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Dünya ile Devlet Arasında Türk Muharriri 1930-1960, Tuncay Birkan, Metis Yayıncılık, Ocak 2019, 526 Sayfa.

YETİM - HATİCE MERYEM

Bu gece birini öldüreceğim. Kim olduğu fark etmeyecek. Kulağımı çekeni, ayağıma çelme takanı, kıçımı açıkta bırakanı, yüzüme tüftüf atanı, bana sidikli, bana aptal, bana moron, bana ezik diyeni, benim küçük parmağım terastaki oyun alanında demirin arasına sıkışıp morardığında hemen koşup acil yardım çağırmak yerine yüzüme katır gibi güleni. Önüme ilk çıkanı.

Yetimlik böyledir. Anan baban sağdır yine de yetimsindir. Şu dünyaya fırlatılmış da unutulmuşsun gibi. Hatırladıklarında çok geç olabilir, o zamana kadar kaç cinayet işlemiş, kaç okulu kundaklamış, kaç evden kaçmışsındır.

Hatice Meryem Yetim’i anlatıyor bu kez. Rüyalar gibi, masallar, cinaî romanlar gibi. Film gibi. “Varlığı zaten başlı başına suç” olan bu küçük kızla birlikte bütün o zorlu yolu katettiriyor bize. Karanlık yokuşlardan, ıslak çarşaflardan, soğuk avlulardan, arka bahçelerden geçiyoruz, değişip dönüşüyoruz. Yetimlik nedir, anlıyoruz.  (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Yetim, Hatice Meryem, 154 Sayfa, İletişim Yayınları, Ocak 2019, 154 Sayfa.

KADIN DÜŞMANLIĞI ÜSTÜNE KÜÇÜK ÖYKÜLER - PATRICIA HIGHSMITH

Psikolojik gerilimin ustası Patricia Highsmith, bu kez bizi bir kadın düşmanının zihninde yolculuğa çıkarıyor. “Kusursuz küçükhanım”dan “kadın romancı”ya, “dansçı”dan “koket”e, bu koleksiyonun parçası olan on yedi kadının her biri kendilerine biçilen basmakalıp rollere karşı koyuyor ve bu boğucu dünyayı yıkmak adına hem kendilerini hem de çevrelerindeki erkekleri felakete sürüklemekten çekinmiyor.

Highsmith, sıradan olduğunu düşündüğümüz hayatların gizlediği acayiplikleri ve vahşilikleri bu kez bir fabl yazarının yalın ama ironi dolu diliyle anlatıyor. The Guardian eleştirmeninin de söylediği gibi: “Bu kitabın amacı kadın düşmanlarına bir ders vermek değildir, tam tersine bir kadın düşmanına doğum günü armağanı olarak verilebilecek nitelikte bir gerilim yapıtıdır. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Kadın Düşmanlığı Üstüne Küçük Öyküler, Patricia Highsmith, Çevirmen: Nihal Yeğinobalı, Aralık 2018, 112 Sayfa.

BEN LEYLA GENCER -  EVİN İLYASOĞLU

Ünlü keman virtüozu Isaac Stern “İlk 79 Yılım” adlı kitabının önsözünde şöyle der: “Müziğin hizmetine girmek bir meslek edinmek değil, bir yaşam biçimidir. Bunun için iki şeye sahip olmalısın: Birincisi, ne olmak istediğin hakkında küçük yaştan itibaren kesin bir fikre; ikincisi, o isteğinin gerçekleşmesi için gereken özgüvene, mücadele gücüne ve gurura.”

İşte Leyla Gencer’in müzik serüveni bu düşüncenin hayata yansıması olmuştur adeta.

Safranbolulu bir baba ile Polonyalı bir annenin kızı olan Leyla Gencer Çubuklu’da dünyaya geldi, Fransız dadısının çokkültürlülüğü ve evde piyano çalan annesinin söylediği Lehçe şarkılar aracılığıyla henüz hayatının ilk yıllarında müzikle tanıştı. Soprano Arangi-Lombardi ile çalışması hayatının dönüm noktalarından biri oldu. İlk opera temsilini Ankara’da verdi. 1953’te İtalyan radyosundaki kaydıyla da ilk kez sesini dünyaya duyurdu.

Leyla Gencer, küçük yaşından itibaren sahnede olmayı aklına koymuştu. Özgüveniyle, çalışkanlığıyla, savaşçı kişiliğiyle hayatını bu fikre göre şekillendirdi. Opera kültürü olmayan bir ülkeden çıkıp, bu kültürle evrilmiş bir ülkenin, İtalya’nın ortasında kendini ispat etmek için verdiği mücadelelerle, tam yirmi beş yıl boyunca operanın mabedi sayılan La Scala’nın “prima donna”sı oldu. Sonraki yirmi beş yıl da, ölünceye kadar, eğitimci olarak opera dünyasına hizmet etti.

Zamanının büyük sopranolarıyla girdiği rekabetle, tarihi şefler ve rejisörlerle birlikte çalışmasıyla, büyük bestecilerin gölgede kalmış yapıtlarını keşfetmesiyle, repertuvarındaki yetmiş üç opera ve canlı temsillerden kaydedilen sesiyle yirminci yüzyıl opera tarihine geçmeyi başaran La Diva Turca, bugün de Divaların Divası olarak anılmaktadır.

“Ben Leyla Gencer - La Diva Turca” kitabı, sesiyle ve dramatik gücüyle iz bırakan sanatçıyı kişileştirerek kendini var etme yolculuğunda yaşadığı coşkularını, hayal kırıklıklarını, sevinçlerini, acılarını kendi ağzından hikâyeleştirirken, okuru operanın coşkulu yıllarına götürüp müzik dünyasında bir yolculuğa çıkarıyor. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Ben Leyla Gencer, Evin İlyasoğlu, Yapı Kredi Yayınları, Aralık 2018, 352 Sayfa.

TURFANDA MI YOKSA TURFA MI? - MİZANCI MURAT

Turfanda mı Yoksa Turfa mı? romanının kahramanı Mansur, tıp eğitimi aldığı Fransa’dan varlığını devlet hizmetine adamaya kararlı bir idealist olarak İstanbul’a gelir. Fakat daha adımını atar atmaz karşılaştığı olaylar, gördüğü manzaralar karşısında şaşkınlığa düşer. Mansur tenkitçi dikkatiyle Osmanlı cemiyet ve devlet hayatını en hurda köşelerine kadar teşhir ederken, Tanzimat’tan beri doğrulmak istedikçe sendeleyen ve nihayetinde yıkılan Osmanlı’nın düşüş nedenleri canlı tablolar halinde gözler önüne serilir. Mizancı Murat okura, zamanın yeni mahsulü Mansur gibilerinin, “İlerde çoğalacak benzerlerinin ilk önceleri, yani turfandaları mıdır yoksa kimsenin beğenmeyeceği cemiyet düşkünleri, yani turfaları mıdır?” sorusunu sordurur. Mizancı Murat (1854-1917)  Gazeteci, siyaset adamı, tarihçi ve yazar Murat Bey, Dağıstan’da doğdu. Rüştiye ve idadi öğrenimini burada tamamladı. Rusya’da tıp eğitimi aldıktan sonra 1873’te İstanbul’a giderek Hariciye Nezareti Matbuat Kalemi’nde çevirmen olarak çalıştı. Mekteb-i Mülkiye’de siyasal tarih ve coğrafya dersleri verdi. Darülmuallimin’de hocalık ve yöneticilik yaptı. İttihat ve Vakit gazetelerinde Türk-Rus savaşı ve dış politika konularındaki yazılarıyla kendini gösteren Murat Bey, 1886’dan itibaren çıkardığı Mizan gazetesiyle Osmanlı basınında önemli bir yer edindi. Yazıları nedeniyle gazete sansüre uğrayarak zaman zaman kapatıldı. İstanbul’da ilk örgütlü muhalefet hareketleri başladığında Jön Türkler kendilerine yakın gördükleri Murat Bey’in hareketin başına geçmesini istediler. Sarayın baskısı karşısında 1895’te Paris’e kaçan Murat Bey önce Kahire, sonra Paris ve Cenevre’de yeniden çıkardığı Mizan ve ayrıca yayımladığı siyasi risaleleriyle Avrupa’da ve Türkiye’de büyük tesir uyandırdı. II. Meşrutiyet’in ilanını takiben Mizan’ı tekrar çıkararak eski partisiyle anlaşma ümidini, Avrupa’dan dönmesini affetmeyen İttihat ve Terakki liderleri boşa çıkarınca, o, tesiri 31 Mart hadiselerine kadar uzanan şiddetli bir muhalefete geçmiştir. Olaydan birkaç gün sonra, irtica ve askeri ihtilal çıkarmak suçuyla tutuklanarak ömür boyu kalebentliğe mahkûm edilip Rodos’a sürülür. Midilli’de tamamladığı sürgünlüğünden 1912’de çıkarılan kısmi af üzerine İstanbul’a dönmüş, Peyam ve Peyam-ı Edebi’de yazmaya devam etmiştir. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Turfanda mı Yoksa Turfa mı? Mizancı Murat, İş Bankası Yayınları, Ocak 2019, 296 Sayfa.

Vitrin: Yeni çıkanlar

Bu pazar da yeni çıkan kitaplar ile karşınızdayız. İyi okumalar dileriz.

İleri Kitap

ASRTOBİYOLOJİ - DAVID C. CATLING

İnsanlar çok eski zamanlardan beri yeryüzünde yaşamın nasıl ortaya çıktığı ve evrende yalnız olup olmadığımız gibi sorulara kafa yoruyorlar. Son dönemlerde adını giderek daha sık duyduğumuz astrobiyoloji tam da bu sorulara yanıt bulmak üzere ortaya çıkmış bir bilgi alanı. Evrende ve dünyada yaşamın kökenini, evrimini ve geleceğini inceleyen astrobiyologlar, gelişen teknolojiyle birlikte her geçen gün hayal gücümüzü kışkırtan keşiflerde bulunuyor.

Kendisi de bir astrobiyolog olan David Catling bu kitapta astrobiyolojinin temel meselelerini ele alarak bu heyecan verici bilime dair kısa ama kapsamlı bir çerçeve sunuyor. Dünyada yaşamı ortaya çıkaran koşullar nelerdi? Yaşam hangi ilkeler temelinde gelişti? Gezegenimiz mevcut haline erişmeden önce nasıl evrelerden geçti? Kitlesel yok oluşlara hangi olaylar yol açtı? Dünyamızı nasıl bir gelecek bekliyor? Gezegenler nasıl oluştu? Güneş Sistemi’nde ve ötesinde hangi gezegenlerde yaşam ortaya çıkmış olabilir veya gelecekte ortaya çıkabilir? Dünya dışındaki bir gezegende akıllı varlıklar varsa –fizikçi Enrico Fermi’nin meşhur tabiriyle– “Nerede bunlar?”

Astrobiyoloji, okuru kendi tanıdık dünyasından dışarı adım atıp üzerinde yaşadığı görkemli gezegene ve çevresini sarmalayan uçsuz bucaksız evrene meraklı gözlerle bakmaya davet ediyor. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Astrobiyoloji, David C. Catling, Çevirmen: Ahmet Burak Kaya, Metis Yayıncılık, Ocak 2019,168 Sayfa.

FAŞİZMDEN POPÜLİZME - FEDERICO FINCHELSTEIN

“Günümüzde uzmanlar ve siyasetçiler faşizmi, yalnızca popülizmi değil, otoriter rejimleri, uluslararası terörizmi veya devletlerin sergilediği baskıcı tutumları, hatta muhalefetin gerçekleştirdiği sokak eylemlerini de gevşekçe tanımlamak için kullanıyor. Bu gevşeklik tarihsel olarak sorunludur, faşizm kavramının bu gibi dikkatsiz kullanımları popülizmi şeytanlaştırır fakat onu var eden tarihsel sebepleri açıklayamaz. Faşizm ve popülizmin bir torbaya konulması, genellikle statükonun popülist seçeneklerin yegâne alternatifi olarak sunulmasına sebep olur.”

Popülizm şu sıra her kapının kilidini açan bir kavram muamelesi görüyor. Bambaşka ülkelerdeki hareketlere, liderlere, siyasetlere popülizm ve popülist etiketi konduruluyor. Bu adlandırmalardan da hareketle, bir fenomen olarak popülizmin ulus-ötesi bir karakter taşıdığına şüphe olmasa da onun ne olduğuna dair tartışmalar kısa vadede hız kesecek gibi görünmüyor.

Federico Finchelstein, Faşizmden Popülizme adlı bu kitabında, popülizmin ulus-ötesi karakterini tanıyarak, onu iki savaş arası dönemde, İkinci Dünya Savaşı sonrasında ve Soğuk Savaş atmosferi içerisinde kavrıyor. Böylelikle popülizmi faşizme eşitleyen görüşleri bertaraf ederken, faşizm mirasından devraldıklarını göstererek, onu post-faşist bir bağlam içerisinde kavramamıza imkân tanıyor. Bu karşılaştırmalı-tarihsel okuma, savaş sonrası zuhur eden modern popülizmi kavramaya ve kavramların kullanımlarının önemini yeniden hatırlamaya bir davet niteliği taşıyor.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Faşizmden Popülizme, Federico Finchelstein, Çevirmen: Ali Karatay, İletişim Yayınları, Ocak 2019, 320 Sayfa.

ŞEYTAN TOZU - LEO PERUTZ

Perutz’un 1933 tarihli romanı Şeytan Tozu, Almanya’da Nazilerin aynı yıl iktidara gelmesiyle yasaklandı. Halkı histeriye ve isyana sürükleyen bir laboratuvar deneyinin hummalı öyküsü muktedirleri bu denli rahatsız etmişti. Kitlenin manipülasyonu üzerine ustaca yazılmış, 1930’ların başında geçen bu romanda yazar bizi gizemli bir eski dünya atmosferine buyur eder. Girdiği komanın ardından hastanede bilinci yerine gelen Dr. Amberg, Vestfalya’nın hâlâ feodal dönemi yaşayan uzak bir köyünde doktor olarak işe başladığını hatırlar. Hizmetine girdiği Baron von Malchin, Kutsal Roma İmparatorluğu’nu canlandırma düşleri kurmakta, hatta iktidarı devralacak bir veliaht yetiştirmektedir. Baronun Tanrı inancını dünyaya geri getirmek için laboratuvarda çavdar mahmuzundan damıttığı uyuşturucu ise köy halkını felaketin eşiğine getirmiştir. Amberg’in hatırladığı bütün bu olaylar gerçek midir? Yoksa doktorların ileri sürdüğü gibi komadayken gördüğü rüyalardan mı ibarettir?..

Leo Prutz Prag’da bir Yahudi ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Aynı zamanda matematikçi olan Perutz 1901’de Viyana’ya yerleşti ve eğitimini tamamladıktan sonra bir sigorta şirketinde çalışmaya başladı. I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya ordusunda görev yaparken, Doğu cephesinde ağır yaralandı ve Viyana’ya döndü. İlk romanı Die Dritte Kugel (Üçüncü Kurşun) 1915’te yayımlandı. Nazilerin 1938 yılında Avusturya’yı ilhak etmesinin ardından Hayfa’ya gitti, daha sonra da Tel-Aviv’e yerleşti. Yazdığı on bir roman Jorge Luis Borges, Italo Calvino, Ian Fleming, Karl Edward Wagner ve Graham Greene gibi yazarların hayranlığını kazandı.

Onu “maceraperest bir Kafka” olarak niteleyen Borges yapıtlarının İspanyolca çevirilerinin Arjantin’de yayımlanmasını destekledi. Yazarın ölümünden sonra Der Marques de Bolibar (1920) adlı romanı Fransa’da 1962 yılından itibaren verilmeye başlanan edebiyat ödülü Prix Nocturne’ün ilkine değer görüldü. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Şeytan Tozu, Leo Perutz, Çevirmen: Zehra Aksu Yılmazer, İş Bankası Yayınları, 2019, 176 Sayfa.

BİLİMİN İCADI BİLİM DEVRİMİ’NİN YENİ BİR TARİHİ - DAVID WOOTTON

Bugünkü şekliyle bilim, 16. yüzyılın ikinci yarısında Avrupa’da ortaya çıkıp zamanla Avrupa’nın diğer medeniyetlere üstünlüğünün başlıca unsurlarından biri haline gelmiştir. Diğer medeniyetler bu üstünlükle ilk önce uğradıkları askeri yenilgiler yoluyla karşılaşmışlar ve zamanla bilimin, hayatın diğer yönlerinde oynadığı rolün de farkına varmışlardır. Sonuçta bilim, çağdaşlaşma sürecinde Batı’dan ithal edilen kültür unsurlarının en önemlisi olmuştur.

Wootton’un çalışması, Avrupa’da bilimin gelişimini Yenidünya’nın keşfedildiği 1492 yılından Newtoncılığın Avrupa’da yayıldığı 1750’lere kadarki entelektüel maceranın dil ve edebiyatta bıraktığı izleri sürerek ele alıyor. Temel tezi, çağdaş bilimin, göklerde değişimin mümkün olduğunun görüldüğü 1572 yılı ile renklerin kaynağının ışıkta olduğunun anlaşıldığı 1704 yılları arasında icat edilerek evrildiği ve bu sürecin, dönemin dillerine de yansıdığıdır.

Bu kültürel değişimi ele alan Wootton, Batı dillerinde 1492’den önce de mevcut olan ilerleme, olgu, deney, hipotez, teori gibi kelimelerin anlamlarının kökten bir değişimle bilimsel düşünmeyi mümkün kılan aletlere dönüşmesi sürecini akıcı bir üslupla okura aktarıyor. Böylece “Bilimin İcadı”, şehitleri (Bruno, Galileo), kahramanları (Kepler, Boyle), propagandacıları (Voltaire, Diderot) ve emekçileri (Gilbert, Hooke) ile Avrupa’da yaşanan bu çığır açıcı dönüşümün hikâyesini anlatırken aynı tarihlerde dünyanın geri kalanında benzeri bir değişimin neden yaşanmadığı sorusunun cevabına da katkıda bulunuyor. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Bilimin İcadı Bilim Devrimi’nin Yeni Bir Tarihi, David Wootton, Çevirmen: Nurettin Elhüseyni, Yapı Kredi Yayınları, 2019, 680 Sayfa.

ÇOK ÇAĞI - ARZU EYLEM

“İki farklı dünya. Birisi kül tepelerinin ardında, susuz, denizsiz, şiirsiz, aşksız, insansız Beta. Diğeri yemyeşil, gecesiz, kışsız, şiirli, şarkılı, düşlü, renkli Alfa. İki dünyayı buluşturansa gittikçe sönen Güneş.

Beta’yı küle çeviren Elitler nükleer felaketin yaklaştığını anlayınca Alfa gezegenine göç ederek, sayıca kendilerinden çok olan Çirkinleri, Beta’da kaderlerine terk ederler. Yüzyıllar sonra Güneş’in sönmeye yüz tutması iki halkı yeniden buluşturur. Çirkinler Kusursuzlara, Elitler Mutlara dönüşmüştür. Kusursuzlar yapay zekâlarla yaşarken, Mutlar doğayla buluşur ve ilkel komünal yaşama geçer. Evrenin geleceği iki dünyanın sil baştan yazacağı hikâyeye bağlıdır.

Çok Çağı, aşkı yeniden icat etmek için yollara düşen Tamur’un ve atalarının geride bıraktığı çaresizlikle yüzyıllar sonra yüzleşen Mutların hikâyesi.

Çok Çağı, içinde Gılgamış’ı, Nuh Tufanı’nı ve pek çok mitolojik öyküyü saklayan; dünü, bugünü, geleceği saran bir dram. Hem ütopya, hem de distopya. Doğayı, aşkı, şiiri teknolojiye kurban eden insanlığa dair bir bilimkurgu.

Aslında Çok Çağı, Tamur’un evrene sığmayan kocaman yüreğini anlatan tanıdık bir aşk romanı.

KÜNYE: Çok Çağı, Arzu Eylem, Nota Bene Yayınları, Aralık 2018, 184 Sayfa.

Vitrin: Yeni Çıkanlar

Bu haftanın yeni çıkanlar seçkisini siz sevgili okurlarımızın beğenisine sunuyoruz. İyi okumalar dileriz…

YENİ PARADİGMAYI OLUŞTURMAK - FİKRET BAŞKAYA

Mevcut kapitalist-emperyalist sistem ve onun neoliberal uygulamaları sürdürülebilir midir?

Fikret Başkaya, “sürdürülemeyeceği” kanaatinde ve Yeni Paradigmayı Oluşturmak’ı yazma amacını şöyle dile getiriyor: “Bu kitap, neden böyle olduğuna, neden bir ‘sürdürülemezlik’ durumunun ortaya çıktığına dair bir netleşme sağlama amacı taşıyor”.

Ardından, “Eğer sürdürülemeyeceğini kabul ediyorsak, radikal bir düşünce devrimine, yeni bir Rönesansa ihtiyaç var” diyen Başkaya, bu Rönesansın unsurlarını tartışmaya başlıyor.

Önce “muasır medeniyet seviyesi”, hemen peşinden de ilerleme, modernleşme, çağdaşlaşma, büyüme, kalkınma ve sürdürülebilir kalkınma kavramları enine boyuna sorgulanıyor.

“Türkiye’de yaklaşık 90 yıldır ‘muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkma’ şarkısı söyleniyor. Oysa üzerine çıkılması gereken ‘muasır medeniyet’, kapitalist yıkıcılıktan ve barbarlıktan başkası değil” diyen Fikret Başkaya, söz konusu “muasırlaşma” hedefiyle örtüşen “Avrupa”yı da, bir büyük sermaye ve Atlantik projesi olan Avrupa Birliği’nin bugün geldiği nokta itibarıyla ele alıyor.

“Sürdürülebilir kalkınma” kavramının oksimoron niteliğine, büyüme mitine, tarımın bugün gelip dayandığı çıkmazlara, toprağın öldürülmesine vb. değinen çalışmasında, doğayı ve canlıları yok eden “kalkınma” anlayışını bütün boyutlarıyla ortaya koyuyor Başkaya. Demokrasi, STK’lar, kültüralizm ve “Politik İslam” tartışmalarının ardından kapitalizmden çıkışın alternatiflerini, komüncü mülkiyet biçimlerini ortaya koyarak ve “Yeni bir paradigma için 12 öneri”sini paylaşarak tamamlıyor kitabını. Yine Başkaya’nın sözleriyle; “Ya geçerli paradigmadan, kapitalizmden vakitlice çıkılacak, ya da insanlığın bir geleceği olmayacak…” (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Yeni Paradigmayı Oluşturmak, Fikret Başkaya, Yordam Kitap, Kasım 2018, 352 Sayfa.

MEKTUPLARDA BİR YAŞAM - JHON STEINBECK

Dünya edebiyatına kazandırdığı başyapıtları ve politik duruşunun yanı sıra sinemadan tiyatroya kadar pek çok alanda çağının entelektüel hayatına damga vurarak ölümsüzleşmiş olan John Steinbeck’in yaşam öyküsüne ölümünün 50. yılında nadide bir tanıklık: Mektuplarda Bir Yaşam.

Durmaksızın üretmiş, altmış altı yıllık ömrüne onlarca kitap, Nobel ve Pulitzer de dahil olmak üzere sayısız ödül ve başarı sığdırmış, ancak çalışırken rahatlayabilen bu keskin aklın gündelik alışkanlıklarının başında mektup yazmak geliyordu. Kaliforniya'daki gençlik döneminden yaşamının son günlerine kadar yazmayı sürdürdüğü binlercesi arasından derlenen, hem mesleki hem de özel yaşamının dökümü niteliğindeki bu seçki, Steinbeck’in gerçek utkusunun ödüllü, otorite sahibi, göz önünde bir şöhret olmaktan ziyade yalnızca üreten yalnız bir “yazar” olmak olduğuna birincil ağızdan şahitlik ediyor.

Mektuplarda Bir Yaşam, Steinbeck’in güvendiği ve çatıştığı insanlara; edebiyat otoriteleri,eleştirmenler, ödüller, yayıncılar, kadınlar ve çocuklarla ilgili görüşlerine,dünyanın geçirdiği değişim, savaşlar ve politik gelişmeler karşısında takındığı tutuma ayna tutakla kalmıyor, yazarın kendi yaratım sürecine dair de son derece gerçekçi bir portre sunuyor. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Mektuplarda Bir Yaşam, Jhon Steinbeck, Çevirmen: Sevim Gündüz, Sel Yayıncılık,  Aralık 2018, 493 Sayfa.

DAYANIŞMA EKONOMİLERİ - ASLIHAN AYKAÇ

Son otuz yılda sosyal bilimlerin en temel konularından biri kapitalist üretim biçiminin küreselleşmesi oldu. Farklı disiplinlerden ve disiplinlerarası perspektiflerden kaynaklanan geniş bir literatür ortaya çıktı. Bu kitabımın, benim gibi küreselleşmenin “Başka bir alternatif yok” söyleminin boğucu iklimi içinde yetişmiş bir sosyal bilimcinin “küresel” olanın dışında yeni bir alan arayışı olarak okunmasını arzu ederim.

Uzun dönemli tarihsel analizlerle sistemin kendini yenileme potansiyelini vurgulayan yazarlar dahi bugün geldiğimiz aşamada kapitalist sistemin ve sisteme dayalı uygarlığın tehlikeli belirsizliklerle karşı karşıya olduğunu öne sürüyorlar. Bu belirsizliklerin bir kısmı kapitalist üretim ağının tüm gezegene yayılmış olmasından, bu yayılmanın çevre ülkeler üzerindeki etkilerinden ve bütün bunlara eşlik eden toplumsal sonuçlardan kaynaklanmaktadır.

Dayanışma Ekonomileri, üretimde ve bölüşümde dayanışmayı odağına alan ekonomilerin ve ağların imkânlarını ve sınırlarını inceliyor. Bu bağlamda günümüzün çürüyen demokrasileri karşısında “işyeri demokrasisine” vurgu yapıyor. İş ve çalışmanın niteliğinde ortaya çıkan güncel değişimleri tartışan kitap, küresel ekonomi içinde emeğin bugünkü durumunu değerlendiriyor, dünyanın farklı yerlerinden dayanışma ekonomilerine örnekler getiriyor ve küresel ekonomiye devlet ve piyasa dışındaki alternatifleri tartışıyor. – Aslıhan Aykaç (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Dayanışma Ekonomileri, Aslıhan Aykaç , Metis Yayıncılık, Aralık 2018, 280 Sayfa.

KALAN SON GÜZEL KAĞIDIM - MARCEL PROUST

Marcel Proust tam bir mektup delisiydi. Çocukken edindiği bu alışkanlıkla, “Kayıp Zamanın İzinde”nin ciltlerini teker teker kaleme aldığı dönemlerden 1922 yılındaki ölümüne kadar, hiç durmadan binlerce mektup yazdı: Ailesine, arkadaş bildiklerine, hasım bellediklerine,üst kat komşusuna, yayıncısına, kitaplarını destekleyenlere ya da kayıtsız kalanlara...

Jérôme Picon’un derlediği ve açıklayıcı notlarla zenginleştirdiği bu seçki; zaman, üslup ve konu açısından dengeli bir dağılım sunuyor. (Tanıtım Bülteninden)

Çevirmen: Kalan Son Güzel Kağıdım, Marcel Proust, Çevirmen: Ayşecan Cengiz, Yapı Kredi Yayınları, Aralık 2018, 328 Sayfa.

PSİKANALİZ ve GÖÇ - KOLEKTİF

İstanbul Psikanaliz Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Derneği (Psike İstanbul) tarafından Boğaziçi Üniversitesi’nde geçen sene düzenlenen 11. Psikanalitik Bakışlar Sempozyumu’nda sunulmuş tebliğlerin derlendiği bu kitap, küreselleşmenin ve savaşların beraberinde getirdiği etkiler sonucunda hepimiz için günden güne daha yakıcı bir gerçeklik haline gelen göç meselesine psikanalizin hassas merceğinden nasıl bakılabileceğine dair çeşitli örnekler sunuyor. Her biri alanlarının uzmanı olan kişilerce kaleme alınmış yazılardan oluşan bu derlemede, göçün ruhsallık üzerinde doğurduğu sonuçlar sadece bireysel veya toplumsal bir düzlemde ele alınmıyor. Aynı zamanda, psikanalizin kendisine yönelik etkileri de göz önünde bulunduran düşünümsel bir çerçevede irdeleniyor. Psikanaliz ve Göç’ün, çalışmalarını psikanaliz ekseninde yürütenler ve göç üzerine düşünen herkes için faydalı bir kaynak olmasını umuyoruz. (Tanıtım Bülteninden)

“Aslında her büyük taşınma, çevrede birbirine yoğun olarak geçmiş hem insanla ilgili olan hem de olmayan bileşenleri değiştirir. Bir yerden ayrılırken sadece arkadaşlarımız ve akrabalarımızla değil, bildik olan çevreyle de bağlarımızı kaybederiz. Aynı süreç yeni bir yere geldiğimizde de böyle işler: Sadece farklı insanlarla tanışmayız, tanıdık olmayan yerlerle, iklimle ve mimariyle de karşılaşırız. İnsandaki ve insan-dışı çevredeki değişimler göç ve sürgün söz konusu olduğunda her zaman birlikte bulunurlar.” Salman Akhtar

Katkıda Bulunanlar: Nesli Keskinöz Bilen / Salman Akhtar / Sverre Varvin / Pınar Limnili Özeren / Ümit Eren Yurtsever / Yavuz Erten / Bella Habip / Melis Tanık Sivri / Nayla de Coster / Yeşim Korkut / Gökhan Oral / Saskia von Overbeck Ottino / Deniz Yükseker / Sibel Mercan / Nuray Türksoy / Sevil Kural

KÜNYE: Psikanaliz ve Göç, Kolektif, İthaki Yayınları, Aralık 2018, 304 Sayfa.

Vitrin: Yeni çıkanlar

Sevgili İleri Kitap okurları, sizlere birbirinden farklı konularıyla ilginizi çekebilecek bir kitap listesi hazırladık. İyi okumalar, keyifli pazarlar…

İleri Haber

LABİRENT – BURHAN SÖNMEZ

“Evet. Genç bir adam ormanda kaybolmuş. Günler sonra yaşlı birine rastlamış. Yaşlı adam da uzun zamandır ormanda kayıpmış ve genç adama çıkış yolunu birlikte aramayı önermiş. Olmaz, demiş genç adam, seninle zaman yitiremem, çıkış yolunu bilseydin şimdiye kadar bulurdun.  Ama, demiş yaşlı adam, ben çıkmayan yolları öğrendim. Hikâye böyleydi, değil mi?”
İntihar etmek isteyen genç bir müzisyen, gözünü hastanede açar. Hiçbir şey anımsamaz, şarkılarını bile. Toplumsal bellek ile kişisel belleğin birbirine karıştığı, her şeyin ölü bir tarihin parçası haline geldiği yerde, kuşku duymadığı tek gerçek vardır: Kaburgası kırık bedeni. Kendisine benzeyen bir kentte, unutmanın lanet mi yoksa lütuf mu olduğunu bilmeden, çıkış arar. Saatler, aynalar, deniz fenerleri. Labirent, yüzeyde hüzünle akan, derinde keskin akıntılara kapılan bir yeni çağ romanı.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Labirent, Burhan Sönmez, İletişim Yayıncılık, 2018, 123 Sayfa.

VAHŞETİN ÇAĞRISI – JACK LONDON

“Yabanın sabrı; kararlı, yorulmak nedir bilmez ve inatçıdır. Bir örümceği ağında, bir yılanı yuvasında, bir panteri pusuda saatlerce kıpırtısız tutan, işte bu sabırdır.”

Jack London’ın başyapıtları arasında sayılan VAHŞETİN ÇAĞRISI’nda, St. Bernard ve İskoç çoban köpeği kırması olan Buck’ın hayatta kalma savaşını okuruz. Alaska’da altın arayıcılarına satılan kızak köpeği Buck için yalnızca uyum sağlayanın hayatta kalabileceği bir savaş başlar. Zorluklarla dolu vahşi doğada Buck nasıl hayatta kalacaktır? Hem insanlar hem de diğer köpeklerle giriştiği mücadeleyi kazanabilecek midir?

Ayakta kalmak için içgüdülerine mi ses verecektir yoksa kendini yeniden yaratmanın bir yolunu mu bulacaktır?

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Vahşetin Çağrısı, Jack London, Çevirmen: Rana Soydan, Destek Yayınları, 2018, 120 Sayfa.

DOCTOR WHO: BUZ ÇARKI - STEPHEN BAXTER

Çark. Satürn’ün bir uydusu etrafında dönüp kaynaklara muhtaç Dünya için bir maden kolonisine ev sahipliği yapan, buzdan ve metalden bir halka… Problemlerinin ardı arkası kesilmeyen bir koloni. Giderek artan ekipman arızaları ve hırsızlıklar. Çark’ta görülmeye başlanan gizemli yaratıkların hikâyelerini anlatan çocuklar. Harap haldeki madenlere inmeyi reddeden bazı genç madenciler…

Bu gençlerden biri Satürn’ün halkalarında gezerken gizemli, mavi bir kulübeyi yok olmaktan kurtaracağından habersiz.

Çark’a ulaştıklarında ise Doktor ile yol arkadaşları Jamie ve Zoe süregelen sabotajın şüphelilerinden biri haline gelince büyük zorluklarla yüzleşmeye başlarlar. Çok geçmeden kendilerini, mazisi Güneş Sistemi’nin yaratılışına kadar uzanan bir gizemin içinde bulurlar. Ve bu gizem, Çark’ı yok etmek üzeredir…

Çağımızın en büyük bilimkurgu yazarlarından biri olan Stephen Baxter’dan soluk soluğa ve benzersiz bir Doctor Who macerası.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Doctor Who: Buz Çarkı, Stephen Baxter, Çevirmen: Sevda Deniz Karali, İthaki Yayınları, 2018, 344 Sayfa.

BÎBLÎYOGRAFYAYA KİRMANCKÎ (ZAZAKÎ) 1963-2017 – MUTLU CAN

Ziwan bingeyê estbîyayîşê yew miletî yo  ke az ra az neql beno. O tena wasitayê komunîkasyon û dayiş-girewtişî nîyo,  eslê xo de wasitayêk aktîf yê şekildayîş û xeliqnayîşê kamîya ferdkî û komelkî yo. Fonksîyonê ziwanî, hem hetê ferdkî hem zî hetê komelkî ra zaf muhîm ê. Ziwan, mîyanê cuya komelî de herikîyeno û beno hemparê çarenuştişê komelî.

Kirmanckî (zazakî) zî bîya parçeyê qederê ma û çi heyf ke şertanê averşîyayene ra mehrum menda. Semedo ke kurdkî nêbîya wayîrê statuyê fermî, ne sazgehê ma yê musnayîş û averberdişê ziwanî virazîyayê ne zî arşîvxaneyê ma. Helbet na rewşe ziwan û kulturê kurdan ser o tesîro zaf negatîf kerdo. Bitaybetî xebata ziwan, folklor, edebîyat û nuştişî, goreyê lehçeyanê ma yê bînan kirmanckî de hîna berey dest pêkerdo. Ewro pêserîya kirmanckî ya nuştekî ra behskerdişê ma, sayeyê çend merdimanê dilsozan û zehmetkêşan mumkun beno.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Bibliyografyaya Kırmancki (1963-2017), Mutlu Can, Vate Yayınevi, 2018, 488 Sayfa.

MUTLU HAYALPEREST – PETER H. REYNOLDS

Ben bir hayalperestim. Her zaman da öyleydim.
Hayallerim ve karmakarışık kafam yetişkinlerin pek de
hoşuna gitmiyor. Ama ben bu hâlimi seviyorum. Ailem,
kendim olmama izin veriyor ve beni seviyor. Ben şanslı
biriyim ve her şey yolunda...
Nokta ve Mış Gibi’nin yazarı Peter H. Reynolds,
okurlarını onlara ilham verecek unutulmaz bir
yolculuğa davet ediyor!
Reynolds hepimize şu gerçeği hatırlatıyor:
Hayallerinin peşinden git ve mutluluğa ulaşmak için
kendi yolundan yürü!
İçeride sihirli bir sürpriz saklı!

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Mutlu Hayalperest, Peter H. Reynolds, Çevirmen: Oya Alpar, Altın Kitaplar Yayınevi, 2018, 40 Sayfa.

Bir anti kahraman olarak Aziz Nesin

O, bildiğimiz kahramanlardan değil. Üstelik gayesi de bu değil. Pelerin takmıyor hiç, ışın kılıcıyla değiştirmiyor değişmesi gerekenleri, bir maske ile görünmez kılmıyor kendini, duvarlara tırmanamıyor, Sivas’taki bir otelin duvarlarını aşabilse çok şeyi yapabilecekken...

Burcu Adıgüzel

"Soy isimlerimiz nereden gelir? Hiç düşündünüz mü? Soyadı Kanunu ilk çıktığında herkes kendi soyadını alırken  insanların utandığı tüm duyguları açığa çıkmış. Dünyanın en cimrileri "eli açık", dünyanın en korkakları "yürekli", dünyanın en tembelleri "çalışkan" soyadlarını almışlar. Ben kendime 'Nesin' soyadını aldım. Herkes NE-SİN diye çağırdıkça ne olduğumu düşünüp kendime geleyim istedim.’’ demiş Aziz Nesin.

Kahraman olmak için sihirli güçler mi gerekir? Güçlü olmak için kaslı kollar, sihirli bir kıyafet ya da maske şart mıdır? Gerçek hayatta sihirli güçleri olan süper kahramanlar çıkmıyor karşımıza. Ama karşısına çıkan zorluklarla baş edip, hayallerini gerçekleştirmiş birçok anti kahraman var. Anti kahramanların ışın kılıcı, pelerini ya da koruyucu maskesi yoktur. Zorluklarla baş etmek için bunlara ihtiyaçları da yoktur. Bizim anti kahramanlar serisi süper güçleri olmayan, normal insanların heyecan verici hikayelerini çocuklarla buluşturmak için yola çıktı. Bütün anti kahramanlar bizim elbette ama serinin başındaki "Bizim", yaşadığımız coğrafyayı ifade ediyor. Serinin ilk kitabı da Aziz Nesin. Dirençle örülmüş bir yaşam, mizahi bir kalem, muazzam bir öykücü, ilham veren bir zeka... Süper güçleri olmadan güçlüklerle baş etmeyi başarmış bir adamın hikayesi, tüm çocuklara kendi hayallerinin peşinden gitmeleri için cesaret veren bir kılavuz olacak.

Seri, ebeveynler için de çocuklarla birçok olay ve kavram üzerine konuşabilecekleri sohbet kitapları olmayı hedeflemiş ve fazlasıyla amacına ulaşmış. Bir sonraki sayfaya geçmek ivedi olmayacak. Kitabın içinde yer alan ve belki de çocukların ilk kez duyduğu kavramlar açıklamalarıyla yer alıyor ve kitap adeta bir sözlüğe bürünüyor.

Hem anti prenses hem anti kahraman serisinde de hepimizin bildiği, sevdiği kişiler farklı yönleriyle de ele alınıyor. Kimisi yazar, kimi doktor, kimi sanatçı... Ama bunların ötesinde taşıdıkları kimlikler ve özellikler de bu satırlarda keşfedilmeye değer. Renkli ve eğlenceli çizimler okumayı hayli desteklemiş, kolaylaştırmış.

Kitap, Aziz Nesin’i doğumundan ölümüne, Nesin Vakfı’ndan Matematik Köyü’ne kadar detaylarıyla anlatıyor. Neler öğreniyoruz neler...

O, bildiğimiz kahramanlardan değil. Üstelik gayesi de bu değil. Pelerin takmıyor hiç, ışın kılıcıyla değiştirmiyor değişmesi gerekenleri, bir maske ile görünmez kılmıyor kendini, duvarlara tırmanamıyor, Sivas’taki bir otelin duvarlarını aşabilse çok şeyi yapabilecekken...  Hayal kuruyor, asla vazgeçmiyor, inadı var ve pes etmiyor; kalbi var, çocuklar için atıyor. Çocuklar var, Aziz Nesin öğrenmeli, hayal kurmalı, merak etmeli, çok merak etmeli...

Künye: Aziz Nesin-Anti Kahraman Serisi 1, Irmak Bahçeci, Nota Bene Yayınları, 24 Sayfa.

Vitrin: Yeni çıkanlar

Merhaba sevgili İleri Kitap okurları. Bir haftayı sonlandırır ve yeni bir haftaya başlarken sizlere kaçırmamanız gereken beş kitap derledik. Keyifli okumalar ve iyi pazarlar dileriz.

GÜNEŞİ YANINDA TAŞIYAN ADAM -G BERKKAM

Yapay zeka tarafından yönetilen bir dünya, duygularından arındırılmış insanlar ve o insanlara aşkı yeniden hatırlatan uyarıcı bir madde. Güneşi Yanında Taşıyan Adam, 2013’de FABİSAD’ın düzenlediği Gio Ödülleri’nde öykü birincisi olan G. Berkkam’ın ilk romanı. Cüretkâr ve sürekleyici kurgusuyla Türkiye’de yazılmaya pek cesaret edilemeyen distopya ve bilimkurgu türlerini ustalıkla harmanlıyor. Derinlikli karakterler ve başarılı diyaloglarla ortaya kolay kolay unutulmayacak bir kitap çıkıyor.

“Dünya’da bireyselcilik yaygın ve baskın bir hâl almaya başladıkça Mars halkı hayat mücadelesi içinde bu kavramdan gittikçe uzaklaşmıştı. Kişisel çıkar savaşları, yaratılmaya başlanan bencil nesiller onlardan çok uzaktı. Mars tarihini bilen herkes bunu bilirdi. Onlar gelişmeye devam ederken, Dünya savaşlarla parçalara ayrılmıştı. Sonra dağılan ülkeler ve toplumlar, dev devletler tarafından yere saçılmış boncuklar gibi toplanmıştı. İşte Dünya ile ilişkiler o dönem koptu. Mars halkı bu iğrenç, açgözlüçıkar virüsünün Mars’a bulaşmasını ve onun elinde oyuncak olmayı kabul edemezdi. Sonra Nuit doğdu. Dünyayı kurtaran bir yapay zeka. Düşünüyor, gelişiyor, tamamen doğru kararlar alıyordu. Acımadan dünyayı pisliklerden temizledi, çok geçmeden tüm boncukları tek bir ipe dizerek tacı başına geçirdi. İnsanlar için onun yönetimi bir kurtuluştu. İnsanlarıırklarına göre ayırmadan, sınırlarla ayrılmayan dev bir global sistem oluşturdu. Hiçbir şey hırstan gözü dönmüş bir şekilde insanları yöneten devletlerin zulmünden daha kötü olamazdı. Nuit hepsini satranç oynar gibi tek tek yok etti. Onun hükümdarlığını kabul etmeyen tüm liderleri öldürdü. Tek, mutlak ve ölümsüz lider, kendi kusursuz dünyasını yarattı.”

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Güneşi Yayında Taşıyan Adam, Yazar; Gülbike Berkkam, İthaki Yayınları, 2019, 328 Sayfa

HAVUÇAĞACI - HANZADE SERVİ

Elma, armut değil, en güzeli havuç ağacı!

Yediden yüz yetmiş yediye, ayrım yapmaksızın her yaştan ruhlar için yazmaya devam eden Hanzade Servi’nin kaleme aldığı HavuçAğacı, hem gülümsetmeyi hem de hüzünlendirmeyi başaran, film tadında bir roman.

On yaş ve üzeri okurlarını, zamansız ayrılıklarla sınanan kırılgan yaşamların sırlarına ortak eden bu dokunaklı hikâye, kardeş ilişkilerinin önemine değinerek aile olmanın gücünü hissettiriyor.

Tesadüf eseri yolları kesişen bambaşka hayatları olağanüstü incelikli bir kurguyla işleyen Havuç Ağacı, gerçek dünyanın acımasızlığının üstesinden gelebilmek için doğal yaşama dört elle sarılmayı ve düş dünyamızı dört mevsim yeşil tutmayıöğütlüyor.

Yıldıztepe ailesinin en küçük ferdi Mina, büyük kentten küçücük bir köy evine taşındıkları için çok mutlu görünse de,ünlü bir oyuncu olma hayaliyle yanıp tutuşan ablasıEfza, mutluluğu “pembe” yalanlarda arıyor. Ev sahiplerinin kilitli tuttuğu odadan gelen tıkırtıların gizemi Mina’nın merakını her geçen gün daha da arttırıyor. Üstüne üstlük ünlü yönetmen Albatros Kayıkçı yaşadıkları köye gelip film çekmeye karar vermesi köydeki gerilimi ve gizemi doruk noktasına tırmandırıyor. Mina'nın babası, boynundaki tilki kolyesini otuz üç yıldır neden hiççıkarmıyor? Komşu çiftliğin, böğürtlen ve oyuncak helikopter yüzünden iki yıldır küs olan ikizleri hangi büyük sırrın yükünü omuzluyor. Tüm bu gizemleri hayal gücünü devreye sokarak açığa çıkarmaksa, elbette ki Mina'ya kalıyor. Çünkü onun dünyasında, her şeyin bir çözümü var…

Hayal kırıklıklarıyla, pişmanlıklarla, keşkelerle geçen yaşamları hayata yeniden tutunmaya yüreklendiren Havuç Ağacı, koşulsuz sevginin, inanmanın ve dayanışmanın her zorluğun üstesinden gelebileceğini vurguluyor.

Mutluluğun; ‘Bir civcivin sarısı’şarkısını söylemek ve dans eden mor şapkalı timsahları hayal etmek kadar basit olduğunu savunan kitap, önyargıları geride bırakıp, bütün okurları havuçların yerde yetiştiğini bile bile havuç ağacıçizmeye davet ediyor!

"Bir şeyi seviyorsan, o şey yok diye ağlamazsın. Kendin yaparsın."

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Havuç Ağacı, Yazar; Hanzade Servi, Tudem Yayınları, 2019, 120 Sayfa

TÜRKİYE'DE POSTANIN MİKROTARİHİ CİLT1: 1920-2015 - MEHMET AKAN

Posta, posta tarihi ve koleksiyon deyince akla hemen pul ve damga gelse de, en az bunlar kadar yaygın kullanılan ve çeşitlilik gösteren posta formlarını sınırlı bir meraklı grubu dışında bilen azdır. Posta malzemelerinin bu araştırılmamış grubuna yönelen iki koleksiyonerin, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti posta formlarıüzerine yeterli kaynak bulamamaları, onları bu alandaki başvuru kaynağı eksiğini gidermeye yönlendirdi. Türkiye’de Postanın Mikrotarihi sadece posta formlarının Osmanlı döneminde başlayan tarihini belgeleyerek bir katalogunuçıkarmakla kalmıyor. Çeşitli form kategorilerine dair teknik bilgilerin yanı sıra dönemlerinin siyasi, iktisadi, kültürel, sanatsal ve toplumsal normlarını yansıtış biçimlerinden, onları kullananların üzerlerine düştükleri kayıtlara dek pek çok özel ve merak uyandırıcı ayrıntıyı bir arada ele alarak, Türkiye’nin geçmişine yeni bir pencere açıyor.

Eserin bu ilk cildi, posta formlarının ortaya çıktığı Osmanlı dönemine genel bir bakışın ardından İstanbul’da ve Ankara’da iki ayrı hükümetin bir arada var olduğu 1920’den, çok partili dönemin başladığı 1950’ye uzanan dönemi ele alıyor. Kurtuluş Savaşı dönemine ait bazıları Osmanlı formülerlerine sürşarjla, bazıları elle hazırlanmış, bazıları kısıtlışartlarda basılmış nadir ve benzersiz posta formlarıyla başlayan inceleme, bu otuz yıllık döneme dair çarpıcı nitelikler taşıyan örneklerle sürüyor. Eserin ikinci cildi yayına hazırlanmaktadır.

 (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Türkiye'de Postanın Mikrotarihi Cilt1: 1920-2015, Yazar; Mehmet Akan, İş Bankası Kültür Yayınları, 2019, 816 Sayfa

ORİJİNİA - WELAT DİLKEN

Çîrokên Minîmal 

Kitêbanû ya Welat Dilken kujiçîrokênminîmalpêktê, binavê“Orijînîa”derket.

Çîroka“HespênLiBerAvê” “bidengêçeqeçeqalingênhespanveciniqîjixewakûrtemaşe kir lihespêndadiketinberçemê ava wî bidemê de diherikî; hespan yek bi yek kunyeyasiwariyênxwe yênlehengiyêewji ser wan anîxwarêhîriyan çêmgo: ‘ey wex’! nexweçîrokaserdemekêqediya ûjisiwariyênvenegeriyayî re rondikbarandin’ av rawestiyarêvebû; berbidawiyaçîrokê ve hespanli pey hev dan çargaviyêûçûn… mêvanêşevêyêwestiyayîbolizemanekî din şiyarbibeçavênxwe dan hev, ket xewê”

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Orijinia, Yazar; Welat Dilken, Avesta Yayınları, 2019, 50 Sayfa

MESMENYA'DAN SEVGİLER - FABİENNE BETTİNG

Hayattan da işinden de bezmiş mutsuz Thomas, dergide gördüğü bir ilana başvurarak unutulmuş bir Baltık ülkesinde konuşulan Mesmenceden yetkin olmadığı halde bir kitap çevirisini üstlenir. Ne var ki, ender bir maden yatağının keşfiyle Mesmenya makûs talihinden kurtulup gündemin başköşesine yerleşince kitap bir anda çok satanlar listesine girer. Bu "başarı" çok temel bir sorunu da beraberinde getirir: Çevirinin aslına uygunluğu. Kırık bir aşk hikâyesinin mirası olan "çevirisiyle" Thomas artık yeni bir hayatın eşiğindedir.

Fabienne Betting'den yazmak, çevirmek, ün kazanmak ve elbette âşık olmak üzerine ummadık taşın baş yardığı bir yanlışlıklar komedyası...

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Mesmenya'dan Sevgiler, Yazar; FabienneBetting, Çevirmen; Hüseyin Can Akyıldız, Sel Yayıncılık, 2019, 287 Sayfa

Garson! Lazanya lütfen…

Garson; hayata, sanata ve insanlık hâllerine dair zengin detaylar barındıran nahif ve biraz da melankolik bir metin olarak karşımızda duruyor…

Deniz Poyraz

Oslo şehrindeki Hills isimli asırlık restoranda, kusursuz üniformasıyla orta yaşlı bir garson…Bir köşeye çekilmiş tüm salonu seyrediyor. Masaların etrafında dolaşıp sipariş alıyor. Nüktedan, entelektüel ve zeki. Tarihi 1800’lerin ortalarına dayanan restoran üst-orta sınıflarla dolu: İpeksi tenler, yumuşacık konuşmalar, enfes kravatlar, zarif eşarplar, şık kıyafetler… Dişler çiğniyor, gırtlaklar kalkıp iniyor, kahve fincanlarının sesi salonu dolduruyor… Ve yutuş! Bardakları tazeliyor Garson, boşları kaldırıyor. Bir adamın kaderi bir restoranınkiyle, dahası, bir medeniyetle bütünleşiyor. İşte olan biten bu Hills’te! Duvarlarının her metrekaresinde süratle değişip dönüşen, çoğu kere hükmeden ve dönem dönem cebinden yiyen o Avrupa kültürünün asırlık izi saklı.

Geçtiğimiz mayıs ayında Timaş Yayınları etiketiyle okurun beğenisine sunulan Garson adlı romanın kahramanı -kitaba da ismini verdiği üzere- bir garson. Tüm bir metni onun gözünden, zihninden takip ediyoruz. Romanın yazarı Matias Faldbakken, aynı zamanda bir görsel sanatçı. Ürettiği işler,uluslararası arenada önemli çağdaş sanat galerileri tarafından sergilenmiş. Garson’un güçlü görselliğinin altyapısını oluşturan dinamikte, Faldbakken’in görsel sanatlara olan hâkimiyetinin de azımsanamayacak payı var belli ki. Dil sade, anlatım akıcı. Kitabın iyi bir Türkçe ile dilimize çevrilmiş olması da bu akışı daimî kılıyor roman boyunca. Tek mekânda geçen bir kurgu için bu dinamizm oldukça önemli.

Matias Faldbakken

Hills, antika bir restoran. Arka planda daima işitilen klasik müzik de bu dokuya uyuyor. Restoranın piyanisti İhtiyar Johensen, asma kattaki kuyruklu piyanonun başında oturmuş kubbeli tavan altında, usulca tuşlara dokunuyor –tam bir buçuk nesildir. Papa-vari kısa ve küt parmakları tuşlar üzerinde hafif adımlarla ve belli bir tecrübeyle dans ederek zar zor işitilen, fakat hatasız melodiler çıkarıyor. Bazen Brahms duruma göre de Bach… Çatal, kaşık ve bıçaklar porselenlerin etrafında döndükçe Garson bize Hills’in ve müdavimlerin hikâyelerini anlatıyor.

Hills restoranının duvarları portrelerle, çizimlerle ve tablolarla kaplı. Eserlerin bazısı müdavimlerin bağışı. Modern sanat yapıtları da var aralarında, bunlar eski tabloların arasında kalan boşluklara sıkıştırılmış vaziyette, sessiz sedasız duruyor. 20’lerde Hills’e sık sık uğrayan avangartlar, çeşit çeşit çıkartmalar yapıştırmaya başlamışlar o ara. Süpürgelikten yukarılara doğru tırmanmaya başlayan bu alelade kupürler, 30’lu ve 40’lı yıllarda yerini el ilanlarına, küçük çaplı broşürlere ve daha çok politik içerikli bildirilere bıraktıktan sonra 60’lı ve 70’li yıllarda reklam çıkartmalarıyla örtülmüş. Yerel ve uluslararası markaların logolarının ardından sıra futbol takımlarının, kürek kulüplerinin amblemlerine gelmiş. Derken, karmaşanın hâkim olduğu bir manzara ortaya çıkmış. Geçmişin derli toplu hatırasından modern zamanların kaotik formlarına sessiz sedasız bir geçiş yaşanmış anlaşılan.Yıllardır günlük gazetelerin hışırdadığı mekânda artık elektronik cihazların sesi çıkar olmuş. Hem Hills hem çalışanlar hep bir ağızdan susuyorlar bu duruma; geçmişi anımsarken öte yandan kendilerini olacak olana hazırlıyorlar. Hem çalışanların hem Hills’in zamana kendini uydurma çabası, sabahın ilk müşterisiyle her gün yeniden başlıyor.

Eğer bir garson mesleğe senelerini vermişse bir baş soğandan hareketle, düşüncenin sınır uçlarında yolculuğa çıkması pek kolay oluyor. Şef, doğrama tahtasını duruluyor ve soğanı soyup kestikten sonra kızartmaya başlıyor. Bu sebzenin binlerce yıldır kullanılıyor olması Garson’a tuhaf geliyor. Eski Mısırlıların ona tapmış olması ise akıl alır şey değil. Acaba iç içe geçmiş çoklu soğan katmanları “sonsuz bir hayatı” veya “güneş sistemini” filan mı sembolize ediyor? Garson’un zihninden geçenleri takip etmek, onun samimiyetle örülü saf düşünsel dünyasını keşfetmek okuma keyfimizi arttırıyor.

Velhasıl, günün sonunda tüm müdavimler rahat ve alçak ayakkabılarıyla mozaik çini kaplamaların üstünden akıp gidiyorlar. Ertesi gün bir fincan kahve içmek için bile olsa yeniden dönecekler. İçleri rahat, ne de olsa Hills on yıllardır olduğu gibi bundan sonra da her sabah kepenklerini yeni hikâyelere açmaya devam edecek. Netice olarak Garson; hayata, sanata ve insanlık hâllerine dair zengin detaylar barındıran nahif ve biraz da melankolik bir metin olarak karşımızda duruyor…

KÜNYE: Garson, Matias Faldbakken, Çev. Mehmet Emin Baş, Timaş Yayınları, 2019, 240 Sayfa.

Bizim kahramanlarımız

İzge Günal'ın 'Bizim Kahramanlarımız' yazısına ulaşmak için tıklayın.

Sevda Peşinde

"Hayatım boyunca eşim gönlümden başka her şeyime hakimdi. Fakat ölüm şeklim onun talebine göre olmayacak. İstediğim gibi öleceğim. Onu beklediği intikam lezzetinden mahrum bırakacağım."

Şadi Erarslan

Kadınların toplumsal hayatta yaşadıkları çoğu yaşanmışlığı rastgele ya da zor çabalar sayesinde gün yüzüne çıkabiliyor. Toplumun sağırlaşması ile beraber kadına yapılan baskılar ya göz ardı ediliyor ya da çeşitli söylemler geliştirilerek meşru hale getiriliyor. Toplumda erkek hegemonyasının etkili olması kadının ev içinde ciddi problemler yaşamasına sebep oluyor. Bunlar psikolojik baskı, fiziksel şiddet, son raddede kadın cinayetlerine yol açabiliyor. Bu sorunlara çözüm bulamayan, sorunlarını çözecek herhangi bir devlet aygıtını göremeyen kadınlar çözüm olarak intiharı seçebiliyor. Toplum kadını ne kadar geriye iterse erkekleri de buna oranla kadına göre daha değerli ve ona hükmedecek bir pozisyona getiriyor. Günümüzde kadınların eskiye göre daha rahat yaşadığı söylenilse de bu bir söylemden ileriye gidemiyor. Gerçekte toplumun gözü önünde gerçekleşen, çok görünür halde olmayan aile içi şiddetin boyutu gün geçtikçe daha da artmakta.

"Çünkü beyefendi , insanlar arasında eşitlik kurmak ne derece imkansız olsa da memleketleri idare edenlerin bunu olabilecekmiş gibi göstermeye uğraşmalarındaki mazeretleri malumdur. Çünkü bu yapma eşitliğin kurulmasına gayret edilmese insanların rahatı ve güvenliği tamamıyla manasız ve hükümsüz kalır. Eşitsizlik tabii , eşitlik kurmak ise bir yapma ve zorlama bir iş olduğundan yürürlükteki kanunlar hükümlerini tamamıyla göstermede çok defa güçsüz ve bazı zaman ve mekandaysa büsbütün aciz kalır."

Kadınlara dayatılan toplumsal normlar, kadının kendi özgürlüğünü kazanması önünde büyük bir engel teşkil etmekte, kadını daha fazla baskı altında tutmaya yaramaktadır. Özel mülkiyetin sadece metayla sınırlı kalmadığı, bunu aşan bir boyuta ulaştığı bu toplumda kadını erkeğin namusu haline getirmektedir. Hal böyle olunca kadınlar artık özne olmaktan çıkıp bir nesneye dönüştürülmektedir. Kadınların bu baskılara karşı çıkışları toplum tarafından engellendiğinde ise kadınları farklı bir duruma taşımaktadır. Seslerini insanlara ulaştırmak için ne kadar uğraş verseler bile toplumun yapısı ve duyarsızlığı bu sesin çıkması önünde bir engeldir. Toplumun duyarsızlaşması kadının intihar mektubu hazırlamasını ve intihar etmesini kolay hale getirmektedir.

İntihar olgusunu sık sık romanlarında işleyen Hüseyin Rahmi Gürpınar, bir kadının hayat karşısındaki çaresizliği ve kendine hazırladığı sonunu "Sevda Peşinde" adlı romanıyla bize aktarıyor.

Erkek baskısının sonucu olarak: İntihar

Aynınur Hanım annesinin baskısıyla, zengin olan Nezihi Bey'le evlendirilir. Evlenmesine evlenir ama o hep köşe başında onu bekleyen, ismini dahi bilmediği birine kaptırır gönlünü. Bu evlilikle beraber Aynınur Hanım'ın üzerindeki baskılar artar, Nezihi bey onu ne kadar sevdiğini söylese de üzerinde ciddi boyutlara ulaşacak bir psikolojik baskı kurar. Nezihi beyin ormanın ücra köşesinde bulduğu mektup parçası ve bu yazının karısına ait olmasıyla beraber Aynınur Hanım'dan şüphelenmeye başlar. Nezihi Bey kafasında kurguladığı senaryolara en yakın arkadaşı olan Sermet Bey'in karısı Sene Hanım'ı da dahil ederek her ikisinden şüphelenir. Sermet Bey'e her şeyi anlatır ve kendilerini aldatan eşlerini aşıklarıyla beraber öldürmeleri gerektiğine dair hemfikir olurlar. Kendi aralarında konuşan iki adam en son Sermet Bey'in karısı olan Sena Hanım'ın kocasını aldattığı fikrine ulaşırlar. Nezihi Bey canice fikirlerini Sermet Bey'e dayatarak karısını, aşığıyla beraber öldürmesi gerektiğini söyler. Sermet Bey karısına her şeyi anlatarak onu öldüreceğini söyler, bunun üzerine Sena Hanım kocasına her şeyi anlatır. Sena Hanım ise Aynınur Hanım'ın kendisine gönderdiği bütün mektupları tek tek okutur. Mektupları okumasıyla beraber Sermet Bey her şeyi Nezihi Bey'e anlatacağını beyan eder. Sena Hanım'ın zorlamasıyla Aynınur Hanım'ı bu beladan kurtarmak için birbirlerine söz vererek bu konuda hemfikir olurlar. Mektupların okunması ile beraber Aynınur Hanım'ın nasıl zorluklarla karşılaştığını, sevmediği bir adamla nasıl evlendirildiğini, kocasıyla aynı yastığa başını koyduğunda her gün ölerek yeniden canlandığına tanık olacağız. Çocukken köşe başında kendisini bekleyen İlhami Bey'i pazarda dolaşırken görmesiyle beraber kocasını nasıl aldattığını, sevdiğine kavuşmanın verdiği mutlulukla hayata yeniden dönüşünü ve her şeyin ortaya çıkmasıyla kendini çaresiz hissederek nasıl intihar edeceğini anlatır. Aynınur Hanım son olarak bir mektup yazarak sahilde bulduğu tekneyle denize açılır. Fırtınanın etkisiyle alabora olan tekneyle beraber denizin dipsiz kuyularına doğru yolculuğa çıkarak hayatına son verir.

"Bir zaman kızlığımda , ana vesayetinde bulunarak kafeste yaşayan esir bir kanarya hayatı geçirdim. Sonra beni hiç sevmediğim ve ömrümün sonuna kadar sevmeyeceğim bir herifin bencilce kocalığına teslim ettiler. Maddiyatım, maneviyatım, özgürlüğüm, etim kemiğim, hep bu adama meşru bir mal oldu. Ne zaman bu hayatta şahsi özgürlük havamı soluyarak kendi nam ve hesabıma yaşayacağım?"

Hüseyin Rahmi Gürpınar kadın-erkek ilişkileri, rızasız evlilikler, deliliğe varan kıskançlıklar ve yasak aşkla kurgulanan hikayeyi Sevda Peşinde adlı romanında akıcı ve etkili diliyle bize aktarıyor. Edebiyatımızda kadın haklarını konu edinen, aile içinde kadının yaşadığı huzursuzluğa değinen Hüseyin Rahmi Gürpınar kadının toplumsal yaşam içindeki yerini duru bir dille gözler önüne seriyor.

Sevda Peşinde, geçtiğimiz aylarda hem orijinal metni hem de günümüz Türkçesiyle Can Yayınlarından basıldı.

KÜNYE: Sevda Peşinde, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Can Yayınları, 2019, 280 Sayfa.

Vitrin: Yeni çıkanlar

İyi pazarlar sevgili İleri Kitap okurları, yeni çıkanlardan okunması gereken 5 kitabı sizler için derledik. Keyifli okumalar dileriz.

BEN KİRKE - MADELİNE MİLLER

NPR, Washington Post, Buzzfeed, People, Time, Amazon, Entertainment Weekly, Bustle ve Newsweek’e göre Yılın En İyi Kitabı

Goodreads okurlarına göre 2018’in En İyi Fantastik Kitabı

“Bu dikkat çekici hikâye sizi, Kirke’nin yaptığı bir büyü gibi etkisi altına alacak.”

- Mary Doria Russell, Serçe’nin yazarı

“Tek kelimeyle büyüleyici ve zarif anlatımıyla Ben, Kirke, kadın yaşamının sıradan ve de sıradışı bir hikâyesi.”

- Eimear McBride, Kız Natamam Bir Şeydir ‘ in yazarı

Ozanlar benden, –erkek– kahramanın karşısında diz çöküp merhamet dilenen bir kadın olarak bahsetti hep; ilaç katarmışım tatlı şaraplarına, büyüleyip domuza çevirirmişim hızlı giden gemilerin tayfasını, babaevini unutturur, sılaya kavuşmalarına müsaade etmezmişim. Ne demeli, kadınlara haddini bildirmek ozanların en sevdiği vakit geçirme biçimidir; yerlerde sürünüp ağlamazsak gerçek bir hikâye olmazmış gibi.

Ama yanılıyorlar, yanılıyorsunuz: Cadılık illa nefret, kıskançlık ya da başka türlü bir kötülükten doğmaz; ben ilk büyümü aşkımdan yapmıştım.

Ben, Helios’un kızı, Aiaie Cadısı Kirke. Hayatım boyunca trajedinin beni bulmasını bekledim. Bulacağından hiç kuşkum yoktu çünkü başkalarının hak ettiğimi düşündüğünden daha fazla arzum, isyanım ve gücüm vardı, yıldırımları üstüne çekecek şeylerdi bunlar. Ve bir gün, artık bu dünyaya dayanamayacağım, diye düşündüm.

Bunun üzerine denizin derinliklerindeki kadim bir tanrı seslendi: Öyleyse çocuğum, başka bir dünya yap.

Ben, Kirke’de Madeline Miller; Odysseus, İkaros, Minotauros, Prometheus ve Zeus gibi mitolojik karakterlerin binlerce yıldır anlatılagelen hikâyesini farklı bir bakış açısından sunmakla kalmayıp Olymposlu tanrıların dünyasını Homeros’un destansılığında aktarmayı başarıyor.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Ben, Kirke, Yazar; Madeline Miller, Çevirmen; Seda Çıngay Mellor, İthaki Yayınları, 2019, 408 Sayfa

AFRİKA MASALLARI

“Yolu Öğrenmenin Yolu, Kaybolmaktır.”

Dünyaya bilgelik nasıl yayıldı? ‘Timsah gözyaşları’ deyiminin kaynağı nedir? Uçurtmalar neden kargalardan uzakta uçar? Ölüm nereden gelmiştir?

Afrika Masalları, hayvanlardan bir şeyler öğrenmek isteyen ve Afrika kültürüne ilgi duyan herkes için eşsiz bir derleme. Güney, Doğu ve Batı Afrika olmak üzere üç bölümden oluşan kitap; bencillik, yalan ve bilgelik üzerine bugün de geçerliliğini yitirmemiş dersleri masalın büyüsüyle aktarıyor. Bu masallarda okuyacağınız maceralar, size bambaşka bir Afrika’nın kapılarını açacak.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Afrika Masalları, Yazar; Kolektif, Çevirmen; Servin Sarıyer, Karakarga Yayınları, 2019, 160 Sayfa

TÜRK ROMANINDA BİR GEZİNTİ - ERENDİZ ATASÜ

Nereden bakarsak bakalım, eleştirmenin bir sorumluluğu vardır vebu sorumluluğun ağırlık merkezi, onun eserin tema ve biçim bütünselliğinikavramasında odaklanır.

Yazar ve edebiyatçı Erendiz Atasü, Türk Romanında Bir Gezinti’de son dönemde edebiyat üzerine yazdığı denemelerini bir araya getiriyor. “Barış ve Edebiyat”, “Şehir ve Yazar” gibi temalara eğilen denemelerin yanı sıra Suat Derviş’ten Leylâ Erbil’e, Sevgi Soysal’dan Pınar Kür’e, Mine Söğüt’ten Şebnem İşigüzel’e, yakın geçmişten ve günümüzden kadın yazarların eserlerine de ışık tutuyor. Yaşar Kemal’i konu alan denemesinde onun destansı romanını, Orhan Kemal’de ise yazarın sosyalist ve hümanist yanını ele alıyor. Bundan başka günümüz edebiyatına, öykü sanatına ve Batı edebiyatından örneklere değindiği yazılarına da yer veriyor.

Edebiyatımızın önde gelen yazarlarına farklı açılardan bakan, yetkin bir yazarın süzgecinden geçirdiği denemelerden oluşan Türk Romanında Bir Gezinti hem meraklı okurlar hem de öğrenciler için vazgeçilmez bir kaynak.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Türk Romanında Bir Gezinti, Yazar; Erendiz Atasü, Can Yayınları, 2019, 312 Sayfa

TOPLUMSAL CİNSİYETTEN TOPLUMSAL CİNNETE - ÜMİT ŞİMŞEK

Eskiden kanunlarımız var, kanunlarımızın da üzerinde Anayasa var diye bilirdik.

Şimdi bütün kanunlarımızın ve hattâ Anayasamızın da üzerinde İstanbul Sözleşmesi var.

Bu Sözleşme, bizi “toplumsal cinsiyet” adı verilen bir kavramla tanıştırdı ve kendi inançlarımızın kökünü kendi elimizle bu toplumdan kazımakla bizi yükümlü kıldı.

Sonuç: Toplumsal cinsiyet diye başlayan macera bir toplumsal cinnet halini aldı.

Elinizdeki kitapta, neredeyse farkına bile varmadan içine düştüğümüz bu macera ile ilgili soruların cevapları yer alıyor.

Ve bu cevaplar, her birimizi çok yakından ilgilendiren bilgiler içeriyor.

Belki biraz rahatımız kaçacak, ama bu bilgilerle donanmış olarak, düşmanı ve tehlikeyi tanımamız çok daha kolay olacak.

Not: İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı kanun tam metin olarak eserimize dahil edilmiştir.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Toplumsal Cinsiyetten Toplumsal Cinnete, Yazar; Ümit Şimşek, Akıl Fikir Yayınları, 2019, 208 Sayfa

GÖĞÜN MAVİSİ - GEORGES BATAİLLE

Savaşın gölgesinde faşizm karanlığına adım adım sürüklenen Avrupa'da insan doğasının en yaban arzularına savrulan; sanrılar, kâbuslar ve aşırılaşmış cinsel deneyimlerin ortasında, ruhunu en az dış dünyası kadar kirleterek nihilistçe bir arınışa ulaşmaya çalışan bir adam...

Yazıldığı dönemden itibaren yirmi yılı aşkın süre yasaklı kalan; tiksinti, safiyet, kutsallık, ihlal, tabu, nefret, tutku, taşkınlık gibi çeşitli ikiliklerle erotizm ve ölüm birliğinin tanıtlandığı Göğün Mavisi, Georges Bataille'ın, onun putları alaşağı etme marifetinin, provokatif dünya görüşünün ve öfkesinin en keskin ifadesi.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Göğün Mavisi, Yazar: Georges Bataille, Çeviren: Yaşar Avunç, Sel Yayıncılık, 2019, 135 Sayfa