Vitrin: Yeni çıkanlar

Yeni çıkan kitaplardan sizler için derlediklerimizi beğenilerinize sunuyoruz. Keyifli okumalar…

İleri Kitap

ARAMIZDAKİ AĞAÇ – SEMA KAYGUSUZ

Sema Kaygusuz’un düz yazılarını bir araya getirdiği Aramızdaki Ağaç 21 yazıdan oluşuyor. 
"Şimdi diyorum ki dost, aramıza koyacağımız udu henüz hak etmedik biz. Meragi’nin bestelediği Şirazi güftelerinden bihaber kan koklayan vahşi hayvanlar gibi kör olası cahilliğimizle ömürsüz güzelliği arıyoruz yüreğimizde. Ne kültürsüzlükle ne de savaşla açıklanabilecek bir nasipsizlik bizimkisi. İnsanı anbean çürüten meraksızlık. Diyorum ki, gel yürekten bir meydan okumayla aramıza ud-i mükemmel’i koyalım. Parçalamak için ama. Telleri sökerek deneyelim önce, ud-i ekmel olalım. Baktık olmuyor, anlayamadık, bir tel daha söküp kâmil olalım. O da olmadı hamlığı göze alıp telsiz bir tekne yapalım seninle, yahu bundan saz olur mu diye birbirimize soralım. O da olmadı öd ağacının kaba kütüğüyle baş başa, bomboş, apaçık, yapyalnız olalım.
Dost. Mümkünse bir ağaç bulunsun aramızda. Kendi ödümüzdeki arzudan başlayalım."

KÜNYE: Aramızdaki Ağaç, Sema Kaygusuz, Metis Yayınları, 2019, 120 Sayfa

OZ BÜYÜCÜSÜ - LYMAN FRANK BAUM

1900 yılında yayımlanan Oz Büyücüsü, yazarı L. Frank Baum’un ifadesiyle “merak ve eğlencenin korunduğu, kederin ve kâbusların dışarıda bırakıldığı modern bir masal” olmayı amaç edinir. Amerikan edebiyatının ilk masalı olarak görülen eser, 1890’ların Amerika’sındaki ekonomik, politik ve toplumsal durumun sembolik bir alegorisi olarak değerlendirilir ve Batı’daki çiftçilerin durumunu, dönemin altın piyasasını ve İç Savaş’tan sonra çalışamayıp ekonomik sorunlar yaşayan işçileri sembolize eden unsurlar taşıdığı ileri sürülebilir. Söz konusu alegorik özelliği ve hayali öğeleriyle hem çocuklara hem de yetişkinlere hitap eden bu klasikleşmiş eser, bir kasırgaya kapılan küçük Dorothy ile köpeği Toto’nun Kansas’ın uçsuz bucaksız çayırlarından fantastik Oz Diyarı’na uzanan yolculuğunu ve bu serüvende edindikleri sıra dışı dostları anlatır. Çıktıkları zorlu ve tuhaf yolculukta Korkuluk beynini, Teneke Adam kalbini, Aslan da cesaretini ararken Dorothy’nin tek istediği Kansas’a, teyzesiyle eniştesinin çiftliğine geri dönebilmektir. Ne de olsa insanın evi gibisi yoktur…

KÜNYE: Oz Büyücüsü, Lyman Frank Baum, Çevirmen: Volkan Yalçıntoklu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019, 144 Sayfa

DUYGUSAL AJANLAR - DORİS LESSİNG

İnanmak ya da inanmamak: İşte tüm mesele bu.
Duygusal Ajanlar, 2007 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Doris Lessing'in, fantezi ve felsefeyi harmanlayan politik bilimkurgu başyapıtı "Argos'taki Kanopus Arşivleri" dizisinin beşinci ve son cildi.
Lessing’in, milyonları “yönlendiren” yöneticilere karşı uyarı niteliğindeki bu politik romanı, üstü örtülü şekilde Fransız İhtilali’nden, II. Dünya Savaşı’ndan ve Nazilerin yarattığı yıkımdan bahsederek; sosyo-politik göndermeleri ve hatta yer yer psikosomatik çıkarımlarıyla dikkatleri üzerine çekiyor.
Söylem ve manipülasyonun gücünü ve tehlikesini vurgularken tarihsel gerçekliklerden de ilham alan Duygusal Ajanlar, Niran Elçi’nin pürüzsüz çevirisi ve Delidolu’nun özenli baskısıyla ilk kez Türkçede!
Kanopus’un hükümranlık alanının çok ötesindeki Volyen İmparatorluğu büyük kargaşa içinde. Manipülasyon, yalan, kandırmaca ve “Söylem” sayesinde, yönetim kademesi, halkı köleleştirmiş. Üstelik, bu konuda o kadar yetkinler ki, gözlem için gönderilen Kanopus ajanı Incent bile etkilenmiş, nesnelliğini yitirmiş, gerçeklik algısını kaybetmiş… Şimdi, tedavi ve yeniden yapılanmadan başka çare yok.
Şikeste ile başlattığı “öznel dünya tarihini” Duygusal Ajanlar ile nihayete erdiren Doris Lessing, belagatin gücünü dünya tarihinden örneklerle vurguladığı bu politik bilimkurgu romanında, inanmak ile inanmamak arasındaki o ince çizginin köklerine iniyor.

KÜNYE: Duygusal Ajanlar, Doris Lessing, Çevirmen: Niran Elçi, Deli Dolu Yayınları, 2019, 268 Sayfa

KARL MARX VE DÜNYA EDEBİYATI - S. S PRAWER

Karl Marx ve Dünya Edebiyatı, Marx’ın edebiyatla ilişkisine odaklanan eşsiz ve öncü bir yapıt. Marx’ın edebiyatla bir okur, bir düşünür, bir yazar ve bir baba olarak sanıldığından ve bilindiğinden çok daha yakından ilgili olduğunu sistematik bir şekilde ortaya seren Prawer’a göre, Marx’ın ve eserlerinin ayırt edici özelliklerinden biri de edebiyatla kurduğu sıradışı ilişkidir.
Marx, dilin saflığını ve doğruluğunu ilgilendiren her konuda titiz bir yazardı. Bu yüzden Goethe, Lessing, Shakespeare, Dante ve Cervantes’i kendine üstat olarak seçmiş, onların eserlerini neredeyse her gün okumuştu. İktisadi gerçekleri ve tutumları akılda kalıcı bir şekilde özetleyen sözler bulmak için Latin klasiklerini didik didik etmişti. Edebî alıntı ve göndermeleri okurlarıyla kültürel bir etkileşim yaratmak için nasıl kullanabileceğini daha gazetecilik yıllarında keşfetmişti. Başta Kapital olmak üzere yazdığı bütün metinlerde popüler balad, şarkı, tekerleme, mitolojik hikâye, özdeyiş, masal, şiir, oyun ve destanlara göndermelerde bulunmuştu. Sadece yabancılaşmaya karşı zafer kazanma ve daha adil bir topluma ulaşma yolunda edebiyatın ve sanatın hayati bir rol oynadığına inanan bir düşünür değildi Marx; kızlarını büyütürken müthiş bir hikâye anlatıcısıydı da. Farklı dillerdeki şiirleri ve oyunları yüksek sesle okur, bunların anlamları kadar seslerin ritimlerinden de zevk alırdı. Dostlarına Shakespeare’in ve Dickens’ın eserlerinden adlar takmaktan hoşlanırdı. Yunanca, Latince, İspanyolca, Rusça, Fransızca, İngilizce ve Almanca edebî eserleri hem eğlenmek hem de öğrenmek amacıyla okuyan bir kitap kurduydu. Evinde düzenli olarak Shakespeare okuma toplantıları yapılan Marx için Rus ziyaretçisi Maksim Kovalevski boşuna “fazlasıyla kültürlü bir İngiliz-Alman centilmeni” dememişti…
Karl Marx ve Dünya Edebiyatı, işte bu sıradışı “centilmen”in edebiyatla kurduğu içten ve derinlikli ilişkinin benzersiz bir dökümü…

KÜNYE: Karl Marx ve Dünya Edebiyatı, S. S Prawer, Çevirmen:   Selin Dingiloğlu, Ezgi Kaya, Yordam Kitap, 2019, 384 Sayfa

ELLEN WİLKİNSON BİR SOSYALİST VE FEMİNİSTİN HAYATI - LAURA BEERS

Korkusuz bir feministti Ellen Wilkinson. Kızıl saçlarıyla her yerde kendini belli eden, ne olursa olsun mücadelesinden vazgeçmeyen başarılı bir kadın. Sadece Britanya sınırlarında değil, tüm dünyada adaleti sağlamanın peşindeydi. Halka seslendi, parlamentoda saatler süren oturumlarda yılmadan görüşünü savundu, iki yüz işsiz erkeğin hükümete taleplerini iletmek için yaptığı beş yüz kilometrelik yürüyüşe liderlik etti. 

Laura Beers uzun yıllar süren araştırmasının ürünü olan Ellen Wilkinson: Bir Sosyalist ve Feministin Hayatı kitabında bir yandan 20. yüzyılın tutkulu feministinin yaşamöyküsünü anlatırken bir yandan da savaş atmosferindeki dünyanın sorunlarının izini sürüyor.

KÜNYE: Ellen Wilkinson: Bir Sosyalist ve Feministin Hayatı, Laura Beers, Çevirmen: Cemre Ömürsuyu Seyis, HepKitap, 2019, 584 Sayfa

ÜSTAT PİRE: İKİ ARKADAŞIN BAŞINDAN GEÇEN YEDİ MACERA - E. T. A. HOFFMANN

Çekingen mizaçlı Peregrinus Tyss, bir Noel akşamı hediyeler götürdüğü bir evde esrarengiz Dörtje Elverdink'le karşılaşır. Dörtje başının dertte olduğunu söyleyerek ondan kendisini evine almasını rica eder. Bu sırada kentte bir pire terbiyecisi ve mikroskop ustası, pirelerinin ve güzel yeğeni Dörtje'nin ortadan kaybolduğundan yakınmaktadır. Peregrinus Tyss'ün arkadaşı George Pepusch da Magusa'lı Prenses Gamameh olduğunu iddia ettiği Dörtje'yi aramaktadır. Peregrinus, uzun zaman pire terbiyecisinin elinde tutsak olan ve şimdi kendisinden korunma talep eden Üstat Pire'yle yakınlık kurar. Pire aslında Prenses Gamameh olan güzel Dörtje'den kaçmaktadır ve Peregrinus'a Dörtje'nin onu asla ele geçirmemesi gerektiğini söyler. Yoksa pire halkı sonsuza dek tutsaklığa mahkûm olacaktır. Peregrinus, Dörtje'den etkilense de Üstat Pire'yi koruyacağına söz verir.

İlk kez 1822'de sansürlenerek yayımlananÜstat Pire'de Hoffmann, Alman romantizminin gözde yazın türü olan sanat masalının seçkin örneklerinden birini sergiler. Hoffmann'ın, dönemin Prusya'sına hâkim demagojik unsurları karikatürleştirdiğiÜstat Pire, fantastik öğelerle bezeli gerçek bir taşlamadır.

KÜNYE: Üstat Pire, E. T. A. Hoffmann, Çevirmen: Bilge Uğurlar, Türkis Noyan, Can Yayınları, 2019, 200 Sayfa

Vitrin: Yeni çıkanlar

Haftanın vitrini ile karşınızdayız, iyi okumalar diliyoruz.

DÜNYA İLE DEVLET ARASINDA TÜRK MUHARRİRİ 1930 - 1960 - TUNCAY BİRKAN

Tuncay Birkan büyük bir emeğin ürünü olan kitabında 1930-1960 yılları arası çıkan gazete ve dergileri tarayarak, kitaplaşmadan, okura sunulmadan kalmış satırlar arasında gezerek Cumhuriyetin erken dönemlerinde –Refik Halid, Peyami Safa, Halide Edip, Necip Fazıl, Nahid Sırrı, Nurullah Ataç, Sabiha Sertel gibi– yazarların devlet ve piyasa karşısındaki tutumlarını ortaya koyuyor.

"Edebiyatta, sanatta, bilimde, düşüncede, yanlış veya eksik öncüllerden yola çıkmış olsalar da, bir şeyler kurmaya, kurulanı daha insani hale getirmeye çalışmış, içlerinde hakikaten memleket sevgisi olan" bu insanların, "düne kadar memleketin tek hâkimi olduğu iddia edilen 'İttihatçı-Kemalist zihniyet' denen asli aktörün figüranları derekesine düşürülemeyecek kadar karmaşık tepkileri, arzuları, hayalleri, kanaatleri, fikirleri ve toplumsal bağlılıkları" olduğunu hatırlatıyor bize.

"Geçmiş, olgulardan oluşan statik ve tamamlanmış bir tablo değil, hem olguları hem de olgulara dair yorumları içeren, belli perspektiflerden, belli değer yargılarını öne çıkararak bakıldıkça sürekli değişen ve hep bir yerleri soluklaşıp silindiğinden asla tamamlanamayacak hareketli bir resimdir. Aynı şey geçmişten tevarüs edilen miras için de geçerli," diyerek yola çıkan Birkan, "geçmişe bakışımızı taşlaştıran, orada sadece yeknesak bir çoraklık, devasa bir çöl gören toptancı perspektiflerin hegemonyasını sarsmayı", "yeni kuşak okurlarda, kendi acılı ve kasvetli tarihimizden işlenebilecek bir mirasın tohumlarını bulma arzusunu kışkırtmayı" hedefliyor.  (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Dünya ile Devlet Arasında Türk Muharriri 1930-1960, Tuncay Birkan, Metis Yayıncılık, Ocak 2019, 526 Sayfa.

YETİM - HATİCE MERYEM

Bu gece birini öldüreceğim. Kim olduğu fark etmeyecek. Kulağımı çekeni, ayağıma çelme takanı, kıçımı açıkta bırakanı, yüzüme tüftüf atanı, bana sidikli, bana aptal, bana moron, bana ezik diyeni, benim küçük parmağım terastaki oyun alanında demirin arasına sıkışıp morardığında hemen koşup acil yardım çağırmak yerine yüzüme katır gibi güleni. Önüme ilk çıkanı.

Yetimlik böyledir. Anan baban sağdır yine de yetimsindir. Şu dünyaya fırlatılmış da unutulmuşsun gibi. Hatırladıklarında çok geç olabilir, o zamana kadar kaç cinayet işlemiş, kaç okulu kundaklamış, kaç evden kaçmışsındır.

Hatice Meryem Yetim’i anlatıyor bu kez. Rüyalar gibi, masallar, cinaî romanlar gibi. Film gibi. “Varlığı zaten başlı başına suç” olan bu küçük kızla birlikte bütün o zorlu yolu katettiriyor bize. Karanlık yokuşlardan, ıslak çarşaflardan, soğuk avlulardan, arka bahçelerden geçiyoruz, değişip dönüşüyoruz. Yetimlik nedir, anlıyoruz.  (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Yetim, Hatice Meryem, 154 Sayfa, İletişim Yayınları, Ocak 2019, 154 Sayfa.

KADIN DÜŞMANLIĞI ÜSTÜNE KÜÇÜK ÖYKÜLER - PATRICIA HIGHSMITH

Psikolojik gerilimin ustası Patricia Highsmith, bu kez bizi bir kadın düşmanının zihninde yolculuğa çıkarıyor. “Kusursuz küçükhanım”dan “kadın romancı”ya, “dansçı”dan “koket”e, bu koleksiyonun parçası olan on yedi kadının her biri kendilerine biçilen basmakalıp rollere karşı koyuyor ve bu boğucu dünyayı yıkmak adına hem kendilerini hem de çevrelerindeki erkekleri felakete sürüklemekten çekinmiyor.

Highsmith, sıradan olduğunu düşündüğümüz hayatların gizlediği acayiplikleri ve vahşilikleri bu kez bir fabl yazarının yalın ama ironi dolu diliyle anlatıyor. The Guardian eleştirmeninin de söylediği gibi: “Bu kitabın amacı kadın düşmanlarına bir ders vermek değildir, tam tersine bir kadın düşmanına doğum günü armağanı olarak verilebilecek nitelikte bir gerilim yapıtıdır. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Kadın Düşmanlığı Üstüne Küçük Öyküler, Patricia Highsmith, Çevirmen: Nihal Yeğinobalı, Aralık 2018, 112 Sayfa.

BEN LEYLA GENCER -  EVİN İLYASOĞLU

Ünlü keman virtüozu Isaac Stern “İlk 79 Yılım” adlı kitabının önsözünde şöyle der: “Müziğin hizmetine girmek bir meslek edinmek değil, bir yaşam biçimidir. Bunun için iki şeye sahip olmalısın: Birincisi, ne olmak istediğin hakkında küçük yaştan itibaren kesin bir fikre; ikincisi, o isteğinin gerçekleşmesi için gereken özgüvene, mücadele gücüne ve gurura.”

İşte Leyla Gencer’in müzik serüveni bu düşüncenin hayata yansıması olmuştur adeta.

Safranbolulu bir baba ile Polonyalı bir annenin kızı olan Leyla Gencer Çubuklu’da dünyaya geldi, Fransız dadısının çokkültürlülüğü ve evde piyano çalan annesinin söylediği Lehçe şarkılar aracılığıyla henüz hayatının ilk yıllarında müzikle tanıştı. Soprano Arangi-Lombardi ile çalışması hayatının dönüm noktalarından biri oldu. İlk opera temsilini Ankara’da verdi. 1953’te İtalyan radyosundaki kaydıyla da ilk kez sesini dünyaya duyurdu.

Leyla Gencer, küçük yaşından itibaren sahnede olmayı aklına koymuştu. Özgüveniyle, çalışkanlığıyla, savaşçı kişiliğiyle hayatını bu fikre göre şekillendirdi. Opera kültürü olmayan bir ülkeden çıkıp, bu kültürle evrilmiş bir ülkenin, İtalya’nın ortasında kendini ispat etmek için verdiği mücadelelerle, tam yirmi beş yıl boyunca operanın mabedi sayılan La Scala’nın “prima donna”sı oldu. Sonraki yirmi beş yıl da, ölünceye kadar, eğitimci olarak opera dünyasına hizmet etti.

Zamanının büyük sopranolarıyla girdiği rekabetle, tarihi şefler ve rejisörlerle birlikte çalışmasıyla, büyük bestecilerin gölgede kalmış yapıtlarını keşfetmesiyle, repertuvarındaki yetmiş üç opera ve canlı temsillerden kaydedilen sesiyle yirminci yüzyıl opera tarihine geçmeyi başaran La Diva Turca, bugün de Divaların Divası olarak anılmaktadır.

“Ben Leyla Gencer - La Diva Turca” kitabı, sesiyle ve dramatik gücüyle iz bırakan sanatçıyı kişileştirerek kendini var etme yolculuğunda yaşadığı coşkularını, hayal kırıklıklarını, sevinçlerini, acılarını kendi ağzından hikâyeleştirirken, okuru operanın coşkulu yıllarına götürüp müzik dünyasında bir yolculuğa çıkarıyor. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Ben Leyla Gencer, Evin İlyasoğlu, Yapı Kredi Yayınları, Aralık 2018, 352 Sayfa.

TURFANDA MI YOKSA TURFA MI? - MİZANCI MURAT

Turfanda mı Yoksa Turfa mı? romanının kahramanı Mansur, tıp eğitimi aldığı Fransa’dan varlığını devlet hizmetine adamaya kararlı bir idealist olarak İstanbul’a gelir. Fakat daha adımını atar atmaz karşılaştığı olaylar, gördüğü manzaralar karşısında şaşkınlığa düşer. Mansur tenkitçi dikkatiyle Osmanlı cemiyet ve devlet hayatını en hurda köşelerine kadar teşhir ederken, Tanzimat’tan beri doğrulmak istedikçe sendeleyen ve nihayetinde yıkılan Osmanlı’nın düşüş nedenleri canlı tablolar halinde gözler önüne serilir. Mizancı Murat okura, zamanın yeni mahsulü Mansur gibilerinin, “İlerde çoğalacak benzerlerinin ilk önceleri, yani turfandaları mıdır yoksa kimsenin beğenmeyeceği cemiyet düşkünleri, yani turfaları mıdır?” sorusunu sordurur. Mizancı Murat (1854-1917)  Gazeteci, siyaset adamı, tarihçi ve yazar Murat Bey, Dağıstan’da doğdu. Rüştiye ve idadi öğrenimini burada tamamladı. Rusya’da tıp eğitimi aldıktan sonra 1873’te İstanbul’a giderek Hariciye Nezareti Matbuat Kalemi’nde çevirmen olarak çalıştı. Mekteb-i Mülkiye’de siyasal tarih ve coğrafya dersleri verdi. Darülmuallimin’de hocalık ve yöneticilik yaptı. İttihat ve Vakit gazetelerinde Türk-Rus savaşı ve dış politika konularındaki yazılarıyla kendini gösteren Murat Bey, 1886’dan itibaren çıkardığı Mizan gazetesiyle Osmanlı basınında önemli bir yer edindi. Yazıları nedeniyle gazete sansüre uğrayarak zaman zaman kapatıldı. İstanbul’da ilk örgütlü muhalefet hareketleri başladığında Jön Türkler kendilerine yakın gördükleri Murat Bey’in hareketin başına geçmesini istediler. Sarayın baskısı karşısında 1895’te Paris’e kaçan Murat Bey önce Kahire, sonra Paris ve Cenevre’de yeniden çıkardığı Mizan ve ayrıca yayımladığı siyasi risaleleriyle Avrupa’da ve Türkiye’de büyük tesir uyandırdı. II. Meşrutiyet’in ilanını takiben Mizan’ı tekrar çıkararak eski partisiyle anlaşma ümidini, Avrupa’dan dönmesini affetmeyen İttihat ve Terakki liderleri boşa çıkarınca, o, tesiri 31 Mart hadiselerine kadar uzanan şiddetli bir muhalefete geçmiştir. Olaydan birkaç gün sonra, irtica ve askeri ihtilal çıkarmak suçuyla tutuklanarak ömür boyu kalebentliğe mahkûm edilip Rodos’a sürülür. Midilli’de tamamladığı sürgünlüğünden 1912’de çıkarılan kısmi af üzerine İstanbul’a dönmüş, Peyam ve Peyam-ı Edebi’de yazmaya devam etmiştir. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Turfanda mı Yoksa Turfa mı? Mizancı Murat, İş Bankası Yayınları, Ocak 2019, 296 Sayfa.

Vitrin: Yeni çıkanlar

Bu pazar da yeni çıkan kitaplar ile karşınızdayız. İyi okumalar dileriz.

İleri Kitap

ASRTOBİYOLOJİ - DAVID C. CATLING

İnsanlar çok eski zamanlardan beri yeryüzünde yaşamın nasıl ortaya çıktığı ve evrende yalnız olup olmadığımız gibi sorulara kafa yoruyorlar. Son dönemlerde adını giderek daha sık duyduğumuz astrobiyoloji tam da bu sorulara yanıt bulmak üzere ortaya çıkmış bir bilgi alanı. Evrende ve dünyada yaşamın kökenini, evrimini ve geleceğini inceleyen astrobiyologlar, gelişen teknolojiyle birlikte her geçen gün hayal gücümüzü kışkırtan keşiflerde bulunuyor.

Kendisi de bir astrobiyolog olan David Catling bu kitapta astrobiyolojinin temel meselelerini ele alarak bu heyecan verici bilime dair kısa ama kapsamlı bir çerçeve sunuyor. Dünyada yaşamı ortaya çıkaran koşullar nelerdi? Yaşam hangi ilkeler temelinde gelişti? Gezegenimiz mevcut haline erişmeden önce nasıl evrelerden geçti? Kitlesel yok oluşlara hangi olaylar yol açtı? Dünyamızı nasıl bir gelecek bekliyor? Gezegenler nasıl oluştu? Güneş Sistemi’nde ve ötesinde hangi gezegenlerde yaşam ortaya çıkmış olabilir veya gelecekte ortaya çıkabilir? Dünya dışındaki bir gezegende akıllı varlıklar varsa –fizikçi Enrico Fermi’nin meşhur tabiriyle– “Nerede bunlar?”

Astrobiyoloji, okuru kendi tanıdık dünyasından dışarı adım atıp üzerinde yaşadığı görkemli gezegene ve çevresini sarmalayan uçsuz bucaksız evrene meraklı gözlerle bakmaya davet ediyor. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Astrobiyoloji, David C. Catling, Çevirmen: Ahmet Burak Kaya, Metis Yayıncılık, Ocak 2019,168 Sayfa.

FAŞİZMDEN POPÜLİZME - FEDERICO FINCHELSTEIN

“Günümüzde uzmanlar ve siyasetçiler faşizmi, yalnızca popülizmi değil, otoriter rejimleri, uluslararası terörizmi veya devletlerin sergilediği baskıcı tutumları, hatta muhalefetin gerçekleştirdiği sokak eylemlerini de gevşekçe tanımlamak için kullanıyor. Bu gevşeklik tarihsel olarak sorunludur, faşizm kavramının bu gibi dikkatsiz kullanımları popülizmi şeytanlaştırır fakat onu var eden tarihsel sebepleri açıklayamaz. Faşizm ve popülizmin bir torbaya konulması, genellikle statükonun popülist seçeneklerin yegâne alternatifi olarak sunulmasına sebep olur.”

Popülizm şu sıra her kapının kilidini açan bir kavram muamelesi görüyor. Bambaşka ülkelerdeki hareketlere, liderlere, siyasetlere popülizm ve popülist etiketi konduruluyor. Bu adlandırmalardan da hareketle, bir fenomen olarak popülizmin ulus-ötesi bir karakter taşıdığına şüphe olmasa da onun ne olduğuna dair tartışmalar kısa vadede hız kesecek gibi görünmüyor.

Federico Finchelstein, Faşizmden Popülizme adlı bu kitabında, popülizmin ulus-ötesi karakterini tanıyarak, onu iki savaş arası dönemde, İkinci Dünya Savaşı sonrasında ve Soğuk Savaş atmosferi içerisinde kavrıyor. Böylelikle popülizmi faşizme eşitleyen görüşleri bertaraf ederken, faşizm mirasından devraldıklarını göstererek, onu post-faşist bir bağlam içerisinde kavramamıza imkân tanıyor. Bu karşılaştırmalı-tarihsel okuma, savaş sonrası zuhur eden modern popülizmi kavramaya ve kavramların kullanımlarının önemini yeniden hatırlamaya bir davet niteliği taşıyor.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Faşizmden Popülizme, Federico Finchelstein, Çevirmen: Ali Karatay, İletişim Yayınları, Ocak 2019, 320 Sayfa.

ŞEYTAN TOZU - LEO PERUTZ

Perutz’un 1933 tarihli romanı Şeytan Tozu, Almanya’da Nazilerin aynı yıl iktidara gelmesiyle yasaklandı. Halkı histeriye ve isyana sürükleyen bir laboratuvar deneyinin hummalı öyküsü muktedirleri bu denli rahatsız etmişti. Kitlenin manipülasyonu üzerine ustaca yazılmış, 1930’ların başında geçen bu romanda yazar bizi gizemli bir eski dünya atmosferine buyur eder. Girdiği komanın ardından hastanede bilinci yerine gelen Dr. Amberg, Vestfalya’nın hâlâ feodal dönemi yaşayan uzak bir köyünde doktor olarak işe başladığını hatırlar. Hizmetine girdiği Baron von Malchin, Kutsal Roma İmparatorluğu’nu canlandırma düşleri kurmakta, hatta iktidarı devralacak bir veliaht yetiştirmektedir. Baronun Tanrı inancını dünyaya geri getirmek için laboratuvarda çavdar mahmuzundan damıttığı uyuşturucu ise köy halkını felaketin eşiğine getirmiştir. Amberg’in hatırladığı bütün bu olaylar gerçek midir? Yoksa doktorların ileri sürdüğü gibi komadayken gördüğü rüyalardan mı ibarettir?..

Leo Prutz Prag’da bir Yahudi ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Aynı zamanda matematikçi olan Perutz 1901’de Viyana’ya yerleşti ve eğitimini tamamladıktan sonra bir sigorta şirketinde çalışmaya başladı. I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya ordusunda görev yaparken, Doğu cephesinde ağır yaralandı ve Viyana’ya döndü. İlk romanı Die Dritte Kugel (Üçüncü Kurşun) 1915’te yayımlandı. Nazilerin 1938 yılında Avusturya’yı ilhak etmesinin ardından Hayfa’ya gitti, daha sonra da Tel-Aviv’e yerleşti. Yazdığı on bir roman Jorge Luis Borges, Italo Calvino, Ian Fleming, Karl Edward Wagner ve Graham Greene gibi yazarların hayranlığını kazandı.

Onu “maceraperest bir Kafka” olarak niteleyen Borges yapıtlarının İspanyolca çevirilerinin Arjantin’de yayımlanmasını destekledi. Yazarın ölümünden sonra Der Marques de Bolibar (1920) adlı romanı Fransa’da 1962 yılından itibaren verilmeye başlanan edebiyat ödülü Prix Nocturne’ün ilkine değer görüldü. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Şeytan Tozu, Leo Perutz, Çevirmen: Zehra Aksu Yılmazer, İş Bankası Yayınları, 2019, 176 Sayfa.

BİLİMİN İCADI BİLİM DEVRİMİ’NİN YENİ BİR TARİHİ - DAVID WOOTTON

Bugünkü şekliyle bilim, 16. yüzyılın ikinci yarısında Avrupa’da ortaya çıkıp zamanla Avrupa’nın diğer medeniyetlere üstünlüğünün başlıca unsurlarından biri haline gelmiştir. Diğer medeniyetler bu üstünlükle ilk önce uğradıkları askeri yenilgiler yoluyla karşılaşmışlar ve zamanla bilimin, hayatın diğer yönlerinde oynadığı rolün de farkına varmışlardır. Sonuçta bilim, çağdaşlaşma sürecinde Batı’dan ithal edilen kültür unsurlarının en önemlisi olmuştur.

Wootton’un çalışması, Avrupa’da bilimin gelişimini Yenidünya’nın keşfedildiği 1492 yılından Newtoncılığın Avrupa’da yayıldığı 1750’lere kadarki entelektüel maceranın dil ve edebiyatta bıraktığı izleri sürerek ele alıyor. Temel tezi, çağdaş bilimin, göklerde değişimin mümkün olduğunun görüldüğü 1572 yılı ile renklerin kaynağının ışıkta olduğunun anlaşıldığı 1704 yılları arasında icat edilerek evrildiği ve bu sürecin, dönemin dillerine de yansıdığıdır.

Bu kültürel değişimi ele alan Wootton, Batı dillerinde 1492’den önce de mevcut olan ilerleme, olgu, deney, hipotez, teori gibi kelimelerin anlamlarının kökten bir değişimle bilimsel düşünmeyi mümkün kılan aletlere dönüşmesi sürecini akıcı bir üslupla okura aktarıyor. Böylece “Bilimin İcadı”, şehitleri (Bruno, Galileo), kahramanları (Kepler, Boyle), propagandacıları (Voltaire, Diderot) ve emekçileri (Gilbert, Hooke) ile Avrupa’da yaşanan bu çığır açıcı dönüşümün hikâyesini anlatırken aynı tarihlerde dünyanın geri kalanında benzeri bir değişimin neden yaşanmadığı sorusunun cevabına da katkıda bulunuyor. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Bilimin İcadı Bilim Devrimi’nin Yeni Bir Tarihi, David Wootton, Çevirmen: Nurettin Elhüseyni, Yapı Kredi Yayınları, 2019, 680 Sayfa.

ÇOK ÇAĞI - ARZU EYLEM

“İki farklı dünya. Birisi kül tepelerinin ardında, susuz, denizsiz, şiirsiz, aşksız, insansız Beta. Diğeri yemyeşil, gecesiz, kışsız, şiirli, şarkılı, düşlü, renkli Alfa. İki dünyayı buluşturansa gittikçe sönen Güneş.

Beta’yı küle çeviren Elitler nükleer felaketin yaklaştığını anlayınca Alfa gezegenine göç ederek, sayıca kendilerinden çok olan Çirkinleri, Beta’da kaderlerine terk ederler. Yüzyıllar sonra Güneş’in sönmeye yüz tutması iki halkı yeniden buluşturur. Çirkinler Kusursuzlara, Elitler Mutlara dönüşmüştür. Kusursuzlar yapay zekâlarla yaşarken, Mutlar doğayla buluşur ve ilkel komünal yaşama geçer. Evrenin geleceği iki dünyanın sil baştan yazacağı hikâyeye bağlıdır.

Çok Çağı, aşkı yeniden icat etmek için yollara düşen Tamur’un ve atalarının geride bıraktığı çaresizlikle yüzyıllar sonra yüzleşen Mutların hikâyesi.

Çok Çağı, içinde Gılgamış’ı, Nuh Tufanı’nı ve pek çok mitolojik öyküyü saklayan; dünü, bugünü, geleceği saran bir dram. Hem ütopya, hem de distopya. Doğayı, aşkı, şiiri teknolojiye kurban eden insanlığa dair bir bilimkurgu.

Aslında Çok Çağı, Tamur’un evrene sığmayan kocaman yüreğini anlatan tanıdık bir aşk romanı.

KÜNYE: Çok Çağı, Arzu Eylem, Nota Bene Yayınları, Aralık 2018, 184 Sayfa.

Vitrin: Yeni Çıkanlar

Bu haftanın yeni çıkanlar seçkisini siz sevgili okurlarımızın beğenisine sunuyoruz. İyi okumalar dileriz…

YENİ PARADİGMAYI OLUŞTURMAK - FİKRET BAŞKAYA

Mevcut kapitalist-emperyalist sistem ve onun neoliberal uygulamaları sürdürülebilir midir?

Fikret Başkaya, “sürdürülemeyeceği” kanaatinde ve Yeni Paradigmayı Oluşturmak’ı yazma amacını şöyle dile getiriyor: “Bu kitap, neden böyle olduğuna, neden bir ‘sürdürülemezlik’ durumunun ortaya çıktığına dair bir netleşme sağlama amacı taşıyor”.

Ardından, “Eğer sürdürülemeyeceğini kabul ediyorsak, radikal bir düşünce devrimine, yeni bir Rönesansa ihtiyaç var” diyen Başkaya, bu Rönesansın unsurlarını tartışmaya başlıyor.

Önce “muasır medeniyet seviyesi”, hemen peşinden de ilerleme, modernleşme, çağdaşlaşma, büyüme, kalkınma ve sürdürülebilir kalkınma kavramları enine boyuna sorgulanıyor.

“Türkiye’de yaklaşık 90 yıldır ‘muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkma’ şarkısı söyleniyor. Oysa üzerine çıkılması gereken ‘muasır medeniyet’, kapitalist yıkıcılıktan ve barbarlıktan başkası değil” diyen Fikret Başkaya, söz konusu “muasırlaşma” hedefiyle örtüşen “Avrupa”yı da, bir büyük sermaye ve Atlantik projesi olan Avrupa Birliği’nin bugün geldiği nokta itibarıyla ele alıyor.

“Sürdürülebilir kalkınma” kavramının oksimoron niteliğine, büyüme mitine, tarımın bugün gelip dayandığı çıkmazlara, toprağın öldürülmesine vb. değinen çalışmasında, doğayı ve canlıları yok eden “kalkınma” anlayışını bütün boyutlarıyla ortaya koyuyor Başkaya. Demokrasi, STK’lar, kültüralizm ve “Politik İslam” tartışmalarının ardından kapitalizmden çıkışın alternatiflerini, komüncü mülkiyet biçimlerini ortaya koyarak ve “Yeni bir paradigma için 12 öneri”sini paylaşarak tamamlıyor kitabını. Yine Başkaya’nın sözleriyle; “Ya geçerli paradigmadan, kapitalizmden vakitlice çıkılacak, ya da insanlığın bir geleceği olmayacak…” (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Yeni Paradigmayı Oluşturmak, Fikret Başkaya, Yordam Kitap, Kasım 2018, 352 Sayfa.

MEKTUPLARDA BİR YAŞAM - JHON STEINBECK

Dünya edebiyatına kazandırdığı başyapıtları ve politik duruşunun yanı sıra sinemadan tiyatroya kadar pek çok alanda çağının entelektüel hayatına damga vurarak ölümsüzleşmiş olan John Steinbeck’in yaşam öyküsüne ölümünün 50. yılında nadide bir tanıklık: Mektuplarda Bir Yaşam.

Durmaksızın üretmiş, altmış altı yıllık ömrüne onlarca kitap, Nobel ve Pulitzer de dahil olmak üzere sayısız ödül ve başarı sığdırmış, ancak çalışırken rahatlayabilen bu keskin aklın gündelik alışkanlıklarının başında mektup yazmak geliyordu. Kaliforniya'daki gençlik döneminden yaşamının son günlerine kadar yazmayı sürdürdüğü binlercesi arasından derlenen, hem mesleki hem de özel yaşamının dökümü niteliğindeki bu seçki, Steinbeck’in gerçek utkusunun ödüllü, otorite sahibi, göz önünde bir şöhret olmaktan ziyade yalnızca üreten yalnız bir “yazar” olmak olduğuna birincil ağızdan şahitlik ediyor.

Mektuplarda Bir Yaşam, Steinbeck’in güvendiği ve çatıştığı insanlara; edebiyat otoriteleri,eleştirmenler, ödüller, yayıncılar, kadınlar ve çocuklarla ilgili görüşlerine,dünyanın geçirdiği değişim, savaşlar ve politik gelişmeler karşısında takındığı tutuma ayna tutakla kalmıyor, yazarın kendi yaratım sürecine dair de son derece gerçekçi bir portre sunuyor. (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Mektuplarda Bir Yaşam, Jhon Steinbeck, Çevirmen: Sevim Gündüz, Sel Yayıncılık,  Aralık 2018, 493 Sayfa.

DAYANIŞMA EKONOMİLERİ - ASLIHAN AYKAÇ

Son otuz yılda sosyal bilimlerin en temel konularından biri kapitalist üretim biçiminin küreselleşmesi oldu. Farklı disiplinlerden ve disiplinlerarası perspektiflerden kaynaklanan geniş bir literatür ortaya çıktı. Bu kitabımın, benim gibi küreselleşmenin “Başka bir alternatif yok” söyleminin boğucu iklimi içinde yetişmiş bir sosyal bilimcinin “küresel” olanın dışında yeni bir alan arayışı olarak okunmasını arzu ederim.

Uzun dönemli tarihsel analizlerle sistemin kendini yenileme potansiyelini vurgulayan yazarlar dahi bugün geldiğimiz aşamada kapitalist sistemin ve sisteme dayalı uygarlığın tehlikeli belirsizliklerle karşı karşıya olduğunu öne sürüyorlar. Bu belirsizliklerin bir kısmı kapitalist üretim ağının tüm gezegene yayılmış olmasından, bu yayılmanın çevre ülkeler üzerindeki etkilerinden ve bütün bunlara eşlik eden toplumsal sonuçlardan kaynaklanmaktadır.

Dayanışma Ekonomileri, üretimde ve bölüşümde dayanışmayı odağına alan ekonomilerin ve ağların imkânlarını ve sınırlarını inceliyor. Bu bağlamda günümüzün çürüyen demokrasileri karşısında “işyeri demokrasisine” vurgu yapıyor. İş ve çalışmanın niteliğinde ortaya çıkan güncel değişimleri tartışan kitap, küresel ekonomi içinde emeğin bugünkü durumunu değerlendiriyor, dünyanın farklı yerlerinden dayanışma ekonomilerine örnekler getiriyor ve küresel ekonomiye devlet ve piyasa dışındaki alternatifleri tartışıyor. – Aslıhan Aykaç (Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Dayanışma Ekonomileri, Aslıhan Aykaç , Metis Yayıncılık, Aralık 2018, 280 Sayfa.

KALAN SON GÜZEL KAĞIDIM - MARCEL PROUST

Marcel Proust tam bir mektup delisiydi. Çocukken edindiği bu alışkanlıkla, “Kayıp Zamanın İzinde”nin ciltlerini teker teker kaleme aldığı dönemlerden 1922 yılındaki ölümüne kadar, hiç durmadan binlerce mektup yazdı: Ailesine, arkadaş bildiklerine, hasım bellediklerine,üst kat komşusuna, yayıncısına, kitaplarını destekleyenlere ya da kayıtsız kalanlara...

Jérôme Picon’un derlediği ve açıklayıcı notlarla zenginleştirdiği bu seçki; zaman, üslup ve konu açısından dengeli bir dağılım sunuyor. (Tanıtım Bülteninden)

Çevirmen: Kalan Son Güzel Kağıdım, Marcel Proust, Çevirmen: Ayşecan Cengiz, Yapı Kredi Yayınları, Aralık 2018, 328 Sayfa.

PSİKANALİZ ve GÖÇ - KOLEKTİF

İstanbul Psikanaliz Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Derneği (Psike İstanbul) tarafından Boğaziçi Üniversitesi’nde geçen sene düzenlenen 11. Psikanalitik Bakışlar Sempozyumu’nda sunulmuş tebliğlerin derlendiği bu kitap, küreselleşmenin ve savaşların beraberinde getirdiği etkiler sonucunda hepimiz için günden güne daha yakıcı bir gerçeklik haline gelen göç meselesine psikanalizin hassas merceğinden nasıl bakılabileceğine dair çeşitli örnekler sunuyor. Her biri alanlarının uzmanı olan kişilerce kaleme alınmış yazılardan oluşan bu derlemede, göçün ruhsallık üzerinde doğurduğu sonuçlar sadece bireysel veya toplumsal bir düzlemde ele alınmıyor. Aynı zamanda, psikanalizin kendisine yönelik etkileri de göz önünde bulunduran düşünümsel bir çerçevede irdeleniyor. Psikanaliz ve Göç’ün, çalışmalarını psikanaliz ekseninde yürütenler ve göç üzerine düşünen herkes için faydalı bir kaynak olmasını umuyoruz. (Tanıtım Bülteninden)

“Aslında her büyük taşınma, çevrede birbirine yoğun olarak geçmiş hem insanla ilgili olan hem de olmayan bileşenleri değiştirir. Bir yerden ayrılırken sadece arkadaşlarımız ve akrabalarımızla değil, bildik olan çevreyle de bağlarımızı kaybederiz. Aynı süreç yeni bir yere geldiğimizde de böyle işler: Sadece farklı insanlarla tanışmayız, tanıdık olmayan yerlerle, iklimle ve mimariyle de karşılaşırız. İnsandaki ve insan-dışı çevredeki değişimler göç ve sürgün söz konusu olduğunda her zaman birlikte bulunurlar.” Salman Akhtar

Katkıda Bulunanlar: Nesli Keskinöz Bilen / Salman Akhtar / Sverre Varvin / Pınar Limnili Özeren / Ümit Eren Yurtsever / Yavuz Erten / Bella Habip / Melis Tanık Sivri / Nayla de Coster / Yeşim Korkut / Gökhan Oral / Saskia von Overbeck Ottino / Deniz Yükseker / Sibel Mercan / Nuray Türksoy / Sevil Kural

KÜNYE: Psikanaliz ve Göç, Kolektif, İthaki Yayınları, Aralık 2018, 304 Sayfa.

Vitrin: Yeni çıkanlar

Sevgili İleri Kitap okurları, sizlere birbirinden farklı konularıyla ilginizi çekebilecek bir kitap listesi hazırladık. İyi okumalar, keyifli pazarlar…

İleri Haber

LABİRENT – BURHAN SÖNMEZ

“Evet. Genç bir adam ormanda kaybolmuş. Günler sonra yaşlı birine rastlamış. Yaşlı adam da uzun zamandır ormanda kayıpmış ve genç adama çıkış yolunu birlikte aramayı önermiş. Olmaz, demiş genç adam, seninle zaman yitiremem, çıkış yolunu bilseydin şimdiye kadar bulurdun.  Ama, demiş yaşlı adam, ben çıkmayan yolları öğrendim. Hikâye böyleydi, değil mi?”
İntihar etmek isteyen genç bir müzisyen, gözünü hastanede açar. Hiçbir şey anımsamaz, şarkılarını bile. Toplumsal bellek ile kişisel belleğin birbirine karıştığı, her şeyin ölü bir tarihin parçası haline geldiği yerde, kuşku duymadığı tek gerçek vardır: Kaburgası kırık bedeni. Kendisine benzeyen bir kentte, unutmanın lanet mi yoksa lütuf mu olduğunu bilmeden, çıkış arar. Saatler, aynalar, deniz fenerleri. Labirent, yüzeyde hüzünle akan, derinde keskin akıntılara kapılan bir yeni çağ romanı.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Labirent, Burhan Sönmez, İletişim Yayıncılık, 2018, 123 Sayfa.

VAHŞETİN ÇAĞRISI – JACK LONDON

“Yabanın sabrı; kararlı, yorulmak nedir bilmez ve inatçıdır. Bir örümceği ağında, bir yılanı yuvasında, bir panteri pusuda saatlerce kıpırtısız tutan, işte bu sabırdır.”

Jack London’ın başyapıtları arasında sayılan VAHŞETİN ÇAĞRISI’nda, St. Bernard ve İskoç çoban köpeği kırması olan Buck’ın hayatta kalma savaşını okuruz. Alaska’da altın arayıcılarına satılan kızak köpeği Buck için yalnızca uyum sağlayanın hayatta kalabileceği bir savaş başlar. Zorluklarla dolu vahşi doğada Buck nasıl hayatta kalacaktır? Hem insanlar hem de diğer köpeklerle giriştiği mücadeleyi kazanabilecek midir?

Ayakta kalmak için içgüdülerine mi ses verecektir yoksa kendini yeniden yaratmanın bir yolunu mu bulacaktır?

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Vahşetin Çağrısı, Jack London, Çevirmen: Rana Soydan, Destek Yayınları, 2018, 120 Sayfa.

DOCTOR WHO: BUZ ÇARKI - STEPHEN BAXTER

Çark. Satürn’ün bir uydusu etrafında dönüp kaynaklara muhtaç Dünya için bir maden kolonisine ev sahipliği yapan, buzdan ve metalden bir halka… Problemlerinin ardı arkası kesilmeyen bir koloni. Giderek artan ekipman arızaları ve hırsızlıklar. Çark’ta görülmeye başlanan gizemli yaratıkların hikâyelerini anlatan çocuklar. Harap haldeki madenlere inmeyi reddeden bazı genç madenciler…

Bu gençlerden biri Satürn’ün halkalarında gezerken gizemli, mavi bir kulübeyi yok olmaktan kurtaracağından habersiz.

Çark’a ulaştıklarında ise Doktor ile yol arkadaşları Jamie ve Zoe süregelen sabotajın şüphelilerinden biri haline gelince büyük zorluklarla yüzleşmeye başlarlar. Çok geçmeden kendilerini, mazisi Güneş Sistemi’nin yaratılışına kadar uzanan bir gizemin içinde bulurlar. Ve bu gizem, Çark’ı yok etmek üzeredir…

Çağımızın en büyük bilimkurgu yazarlarından biri olan Stephen Baxter’dan soluk soluğa ve benzersiz bir Doctor Who macerası.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Doctor Who: Buz Çarkı, Stephen Baxter, Çevirmen: Sevda Deniz Karali, İthaki Yayınları, 2018, 344 Sayfa.

BÎBLÎYOGRAFYAYA KİRMANCKÎ (ZAZAKÎ) 1963-2017 – MUTLU CAN

Ziwan bingeyê estbîyayîşê yew miletî yo  ke az ra az neql beno. O tena wasitayê komunîkasyon û dayiş-girewtişî nîyo,  eslê xo de wasitayêk aktîf yê şekildayîş û xeliqnayîşê kamîya ferdkî û komelkî yo. Fonksîyonê ziwanî, hem hetê ferdkî hem zî hetê komelkî ra zaf muhîm ê. Ziwan, mîyanê cuya komelî de herikîyeno û beno hemparê çarenuştişê komelî.

Kirmanckî (zazakî) zî bîya parçeyê qederê ma û çi heyf ke şertanê averşîyayene ra mehrum menda. Semedo ke kurdkî nêbîya wayîrê statuyê fermî, ne sazgehê ma yê musnayîş û averberdişê ziwanî virazîyayê ne zî arşîvxaneyê ma. Helbet na rewşe ziwan û kulturê kurdan ser o tesîro zaf negatîf kerdo. Bitaybetî xebata ziwan, folklor, edebîyat û nuştişî, goreyê lehçeyanê ma yê bînan kirmanckî de hîna berey dest pêkerdo. Ewro pêserîya kirmanckî ya nuştekî ra behskerdişê ma, sayeyê çend merdimanê dilsozan û zehmetkêşan mumkun beno.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Bibliyografyaya Kırmancki (1963-2017), Mutlu Can, Vate Yayınevi, 2018, 488 Sayfa.

MUTLU HAYALPEREST – PETER H. REYNOLDS

Ben bir hayalperestim. Her zaman da öyleydim.
Hayallerim ve karmakarışık kafam yetişkinlerin pek de
hoşuna gitmiyor. Ama ben bu hâlimi seviyorum. Ailem,
kendim olmama izin veriyor ve beni seviyor. Ben şanslı
biriyim ve her şey yolunda...
Nokta ve Mış Gibi’nin yazarı Peter H. Reynolds,
okurlarını onlara ilham verecek unutulmaz bir
yolculuğa davet ediyor!
Reynolds hepimize şu gerçeği hatırlatıyor:
Hayallerinin peşinden git ve mutluluğa ulaşmak için
kendi yolundan yürü!
İçeride sihirli bir sürpriz saklı!

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Mutlu Hayalperest, Peter H. Reynolds, Çevirmen: Oya Alpar, Altın Kitaplar Yayınevi, 2018, 40 Sayfa.

Boşluklara doğru ilerleyelim

“Bizden halk türküsü olmayacağını bil Ben bilmenin bir biçimi olamam. Çünkü kimse kimsenin Hüseyin’i değil.”

İlknur Delice

Didem Gülçin Erdem’in yedi yıl aradan sonra yayımlanan şiir kitabı Boşluklara Doğru İlerleyelim, Edebi Şeyler etiketiyle raflarda yerini aldı. Yeni olanakların peşine düşerek özgün bir söylem yakaladığı bu kitabındaki şiirlerin her biri bu çağın insanının duygu durumunu içeriden tespit eden bir şairin kaleminden çıkmış izlenimi veriyor.

Kitap “Darlık” ve “Sıyrık” isimli iki bölümden oluşuyor. Kitaptaki şiirlerde ontolojik bir çıkmazın “var’ın benden geçtiğini bilsem kendime iyi davranırdım”, kadın mücadelesinin direngen tavrının “ ‘Aman geç kalma!’larım vardı. / ‘Ne işin var orada!’larım. / Abilerim. / Kanlarım ve bağlarım. / Kendimi biraz suladım, mor menekşe oldum” ve yerleşik olana itirazın“bir kadın sekiz tonluk aile saadeti altında / beni siz yaptınız hanım uçurum ağzı / doksan hız sınırı, kar yağışı, buzlanma / siz güvenlik şeridi ve kalbime yer yok burada” sesini duyuyoruz.

Bugünün yenilikçi ve üretken şairlerinden biri olan Didem Gülçin, çağrışım gücü yüksek sözcükleri kullanarak içinde bulunduğu dünyanın bunalımlarına karşı başka bir dilin mümkünlüğünü ortaya koyuyor. Bazen “anlatınca bulduğu ilk terliği ayağına geçiren kız” oluyor, bazen “bin yıllardır yalnızlığıma taş taşıyorum” diyen, bazen “roman kahramanı olmak için yeterli donanıma sahibim”e inanan, bazen de “bir evin yüklüğü olmak nedir bildim” diyen.

Kuşkusuz günümüz şiir sahasının çok önemli bir yerinde duran Didem Gülçin’in Boşluklara Doğru İlerleyelim’ini hiç vakit kaybetmeden hemen edinmeli ve ağır ağır okumalı. Keyifli okumalar.

Künye: Boşluklara Doğru İlerleyelim, Didem Gülçin Erdem, Edebi Şeyler, Mart 2019, 69 sayfa.

Ayrımcılığa, ötekileştirmeye, ön yargılara karşı güneş gibi parlayan çocuk kitapları

Burcu Adıgüzel

Belki bu kitaplar çocuklardan çok yetişkinlere. Ya da toplumun her alanında karşılaşabilecekleri ayrımcılığa karşı çocukların zaten temiz olan kalplerini hep temiz tutmaya yarayacak bir önlem. Çizimleri, öyküleri, edebi yönüyle de doyurucu ve her daim okunabilecek, birlikte yaşamanın güzelliğini anlatan çocuk kitaplarından bazıları:

Başka Bir Anne

Hikâyenin kahramanı olan küçük kız çocuğunun annesi diğerlerinden biraz farklı. Okulunda gördüğü arkadaşlarının annesine pek benzemiyor, etek giydiği de olur, pantolon giydiği de. Ama kıyafetleri farklı, sıradan değil, rengârenk. Farklı saç modelleri yapar. Küçük kahramanımız buna alışmakta zorlanır, annesinden utanır. Ama sonra biraz düşünür ve bu farklılığın onun hayatına kattığı renklerin tadını çıkarmaya başlar. Çünkü; annesiyle bisiklete binebiliyor, ağaçlara tırmanabiliyor, eğlenceli ve keyifli ne varsa yapabiliyordur. Kısa, keyifli, çizimleriyle hikâyenin çok iyi desteklendiği, rengârenk bir aydınlanma öyküsü...

Köpekler Bale Yapmaz

Bale yapan küçük kızımızın sevimli köpeği bildiğimiz köpeklere hiç benzemiyor. Müziği, dans etmeyi, ay ışığını ve baleyi seven bir köpek o. Küçük kız, bu müzik sever köpeğini kendisiyle birlikte baleye götürmek istiyor ama öğretmeninden babasına kadar herkesten aldığı cevap aynı: ''Köpekler bale yapmaz.''

AnnaKemp’in yazdığı, Sara Ogilvie’nin resimlediği “Köpekler Bale Yapmaz'', imkânsız gibi görünen pek çok şeyin hiç de öyle olmadığını anlatan, toplum tarafından çizilen sınırların, konulan kuralların çoğu zaman ötekileştirmeye, yaftalamaya varan sonuçlar doğurduğunu bize eğlenceli bir şekilde anlatan kahkahası bol bir öykü.

Umut Sokağı Çocukları

Gülsevin Kıral'ın kaleminden ''Oyun arkadaşım bir Suriyeli''. Savaş nedeniyle ülkelerinden göç eden Suriyeli aileler aynı mahallede yaşamaktadır. Çocuklar, top oynarken kırdıkları cam yüzünden azar işitseler de, yabancı bir gazetecinin ortaya çıkması, Karabaş'ın varlığı ve Çakallar'la yapılan maçta Suriyeli Hasan sayesinde atılan goller mahalleyi şenlendirir. Hasan'ın babası iş bulma, Berivan da kardeşinin çıkıp geleceğine dair umudunu yitirmemeye çalışır. Üstelik, Ali'nin gönlü de Berivan'ın güzel kızı Rojda'dadır.

Yaşam mücadelesi veren ve her biri farklı kapılar ardında yaşayan insanların birbirine tutunma öyküsü Umut Sokağı Çocukları. Gün Işığı kitaplığından çıkan roman, çocuklara tam da yanı başımızda yaşanan hayatın acı gerçeklerini özenli ve mizah katılmış bir dille anlatmayı başarıyor.

Annem Bıyık Bıraktı

Dikkat, kitaptan kıl çıkabilir!

Merve Hanım çok dertliydi. İşyerinde sırf erkek diye onun yerine beceriksiz olduğunu düşündüğü bir adam terfi etmiş, bu yetmiyormuş gibi saygısız dolmuş şoförü canını sıkmıştı. Of hayat kadınlara ne kadar da zordu, daha eve gidip yemek yapması gerekiyordu. Ah, onun da bıyıkları olsa hayat böyle zor olur muydu? Hem de şöyle pala bıyıkları olsa? Aslında niye olmasın ki? En iyisi deneyip görmek. Hem o akşam yemeği de kocası kendisi hazırlasın bakalım nasıl oluyormuş!

Türkiye'de kanayan bir yara olan cinsiyet eşitsizliğini çocuklara eğlenceli bir şekilde anlatan Fatih Erdoğan'ın bu kitabı 7 yaş ve üzeri çocuklar için uygun.

Down Sendromlu Bir Arkadaşım Var

''Sizin hiç özel bir arkadaşınız var mı?'' diye başlıyor hikâye. Küçük kahramanımız bir yaz kampına gidiyor ve orada downsendromlu bir çocuk olan Tammy ile tanışıyor.

6-9 yaş arası çocuklar için uygun olan kitap, anne babalara notlar kısmı ile son buluyor. Hikâye süresince birbirinden farklı çocukların aralarında sıcak bir dostluğun gelişmemesi için hiçbir engel olmadığını hissediyorsunuz. Birbirlerine yardım ederek zorlukların üstesinden gelen bu iki arkadaş, yetişkinlere bir hayat dersi veriyor adeta. Çünkü; büyüklerin dünyasında yer alan ve bakış açısına sinen ayrımcılığa çocukların dünyasında yer yok. Onlar tüm farklılıklarıyla hayata çalınan bir renk.

Bir Uçtan Diğer Uca Dünya Çocukları

2-4 yaş arası çocuklara uygun olarak yazılmış olan öykü, gezegenimizde yaşayan milyonlarca farklı dilde, renkte çocukların yaşadığını ve hepsinin benzersiz olduğunu anlatmayı amaçlamış. Tübitak yayınları tarafından yayınlanan bu kitabı çocuklar açtığında Çin’de, Alaska’da, Japonya’da, Avrupa’da ve Avustralya’da yaşayan çocuklarla ve dolayısıyla farklılık kavramıyla tanışacaklar.

Çocuklara başka yerlerde yaşayan başka insanların ve hayatların olduğunu anlatmak ve farkındalıklarını artırmak, özetle insan olarak dünyanın diğer insanlarına bakmayı amaçlamış yazar NúriaRoca.

Kitabın sonunda “Etkinlikler” ve “Anne babalar için kılavuz” adlı iki bölüm de mevcut.

Gergedanlar Krep Yemez

Yemez mi gerçekten? Yoksa biz öyle mi biliriz?

Begüm'ün bir sabah kanepesinde oturan bir gergedanı görmesiyle başlıyor hikâye. Hem de mor renkli bir gergedan. Maalesef küçük Begüm'ü ailesi pek dinlemiyor, söylediklerine kulak asmıyor. Mor gergedanımız bir sabah Begüm kahvaltısını yaparken krebini alıp gidiyor ve Begüm anne babasına bu olayı anlatsa da onlar Begüm'ü her zamanki gibi dinlemiyorlar. Daha doğrusu ona pek inanmıyorlar. Zaman geçtikçe birbirini seven ve çok iyi arkadaş olan mor gergedan ve Begüm, bu gerçek arkadaşlıklarını aileye anlatabilecekler miydi? Mor bir gergedan olur muydu? Olsa bile gergedanlar evde yaşar, hem de krep yer miydi?

Rengi ve zevkleri farklı bir gergedan ile bir çocuk arasında gelişen dostluk kafamızda kodladığımız ''gerçeklere'' bir ışık tutuyor.

Alev Saçlı Çocuk

Kıpkırmızı saçları vardı Frida'nın. Ancak bu kırmızı saçları yüzünden arkadaşları onunla alay ediyor, ''Alev alevFrida geliyor! Yangın var, yangın var!'' diye dalga geçiyorlardı. Frida'nın saçıyla alay etmeyen tek kişi ise gözleri görmeyen postacı. Postacı, Frida'ya yolunda eşlik etmek istediği için yolunu değiştirir ve işinden kovulur. Frida, çocukken kızıl saçlı olan teyzesine bu durumla nasıl baş ettiğini sorar ve hiç ummadığı bir yanıt alır. Başka gizemlerin de eklendiği öykü sizi güldürecek bir sonla bitiyor.

Rengi, görünümü, özellikleri nedeniyle dışlanan insanlarla empati kurmamız için yazılmış bir öykü Alev Saçlı Çocuk. Ayrımcılığı, dışlayıcılığı, ön yargıyı kızıl saçlı bir çocuğun gözünden aktarıyor çocuklara.

KÜNYE

Başka Bir Anne,Sebban Leyla Navaro, Sandra Albukrek, Can Çocuk, 2011, 36 sayfa.

Köpekler Bale Yapmaz, Anna Kemp, Çev. Gülbin Baltacıoğlu, Pearson Longman Yayınevi, 2012, 32 sayfa.

Umut Sokağı Çocukları, GülsevinKıral, Günışığı Kitaplığı, 2015, 140 sayfa.

Annem Bıyık Bıraktı, Fatih Erdoğan, Mavi Umut Yayıncılık, 2016, 96 sayfa

Down Sendromlu Bir Arkadaşım Var, Kolektif, Tübitak Yayınları, 2011, 32 sayfa

Bir Uçtan Diğer Uca Dünya Çocukları, N.Roca, Çev. Ayşe Sarıoğlu, Tübitak Yayınları, 2010, 40 sayfa.

Gergedanlar Krep Yemez, Anna Kemp, Çev. Gülbin Baltacıoğlu, Pearson Longman Yayınevi, 2014, 32 sayfa.

Alev Saçlı Çocuk, Christine Nöstlinger, Çev. Suzan Geridönmez, Günışığı Kitaplığı, 2010, 88 sayfa.

Üniversite politikası kitapları

İnsanın aklına şöyle bir soru gelmesi garip olmaz: zaten üniversiteden atılmışsın, üstelik üniversiteler manav açmakla meşgul; neden hâlâ bunları okuyorsun ki? İster geriye döndüğümde kültürel kayıp içinde olmamak deyin, ister koleksiyonculuk deyin,  sonuç değişmiyor;  okuyorum.

Sıra dışı bir cinayetin öyküsü: Merkez Komitesinde Cinayet

İspanya Komünist Partisi’nin olağan bir toplantısında genel sekreterin öldürülmesi ile başlıyor kitap. Komünist hareketin efsane lideri Fernando Garrido toplantının başlamasından kısa bir süre sonra başkanlık divanında öldürülüyor. Hem de sıkı korunan bir salon ve yüzden fazla merkez komite üyesinin önünde. Sadece beş dakikalık bir elektrik kesintisi, katilin iz bırakmadan işini halletmesi için yeterli bir vakit oluyor.

B. Aydın Doruk

‘’Hayvanlara özgü ilkel bencilliğin ya da kapitalist kültür ve uygarlığın yarattığı mantıklı bencilliğin ne gibi felaketlere yol açtığı görmek ve bunların bilincine varmak için egoizmden arınmak gerekir.’’

Kitabı en net özetleyen paragraf bu olsa gerek. Kapitalist mantıklı bencilliğin işlediği  ve siyasi yılgınlığın, kişisel gevşemenin örttüğü bir cinayetin hikayesi bu. Hem de kapitalist yozlaşmanın en az sızacağı yer olarak düşünülen Komünist Parti Merkez Komitesi’nde işlenen bir cinayet.

İspanya Komünist Partisi’nin olağan bir toplantısında genel sekreterin öldürülmesi ile başlıyor kitap. Komünist hareketin efsane lideri Fernando Garrido toplantının başlamasından kısa bir süre sonra başkanlık divanında öldürülüyor. Hem de sıkı korunan bir salon ve yüzden fazla merkez komite üyesinin önünde. Sadece beş dakikalık bir elektrik kesintisi, katilin iz bırakmadan işini halletmesi için yeterli bir vakit oluyor.

Fernando Garrido, normal bir lider değil. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi İspanya Komünist Partisi’nin (ve Avrupa Komünizminin) önde gelen lideri. Doğal olarak Garrido’nun ölümü çok büyük bir siyasi savaşın kapısını aralıyor, hükümet ve faşist güçler hiç zaman kaybetmeden bir anti-komünist propagandaya başlarken parti ise kendini aklama ve komployu çözmeye çalışıyor. Hükümetin cinayeti çözmek için Franco döneminin ünlü işkencecisi Fonseca’yı göreve getirmesi cinayeti çözme(me) niyetini açıkça belli ediyor. Hükümetin bu niyetini gören parti ise eski bir komünist olan ve özel dedektiflik yapan Carvalho’yu cinayeti çözmesi için tutuyor.

Carvalho, Franco döneminde partiye üye olmuş, tutuklanmış eski bir komünist.  Partiden koptuktan sonra hayatının hiçbir alanında elle tutulur bir başarı elde edememiş, bir dönem ajanlık bile yapmış, uzun yıllar savrulmuş ‘başarısız’ bir karakter olarak karşımıza çıkıyor Carvalho. Bütün kitap boyunca düzenli olarak ilgilendiği tek zevk ise gastronomi.

Carvalho, cinayeti çözmek için Madrid’e geldiğinde zamanın değiştirdiği tek şeyin kendisi olmadığını fark ediyor. İspanya Komünist Partisi’nin legal döneme geçmiş olması ve legal dönemin parti kadroları üzerindeki olumsuz etkisi gözle görülür bir gerçek. Öyle ki kitabın başında geçen diyaloglarda MK toplantısında katılımın düşük olması, toplantıya genel sekreterin dahi geç kalması gibi sebepler kadrolarca legal dönemin etkileri olarak görülüyor. Kuşaklar arası sorun, eski çelik kadroların gevşemiş ve yılgın olması kitapta başka yerlerde de karışımıza çıkıyor.

Parti kadrolarının yılgınlığını, profesyonel kadroların bunu bir yük olarak görmesini ise Carmela’da hissediyoruz. Ayrıca partinin ‘’düşünenler” ve “iş yapanlar’’  diye iki ayrı kampa ayrılmış olması ve bunların “uç” temsilcilerinin aynı dili konuşmuyor olması da göze çarpıyor.Carvalho partideki bozukluğun yanında bir istihbarat savaşı da veriyor diyebiliriz. Carvalho’dan bilgi almak için düzenli olarak onu takip ve tehdit eden istihbarat kurumlarının istediği şeylerin ortak olmaması ise dikkat çekici.

Yazar Montalban’ın arka planda işlediği kişi ve kurumlar kitabın sonuna doğru birleşiyor ve cinayeti çözmemize yarıyor. “İyiler” ile bir şekilde “kötü” olmuş ya da hep kötü olanların  savaşı her alanda önümüze çıkıyor. Partiyi aklamak için başlatılan soruşturmada olağan şüphelilerin hepsinin parti kahramanı olması, istihbarat kurumlarının veya devlet memurlarının devletten daha güçlü olması Garrido cinayetinin ortaya çıkardığı sorunların sadece birkaçı. Bunun için bu sorunlara ve kişilerin yaşadığı savrulmalara kitabı okurken dikkat etmek gerekiyor.

Montalban’ın belki de en büyük başarısı, zekice kurgulanmış bir cinayet kitabı yazmak yerine ‘’parça parça’’ anlattığı hikayeleri ve olguları birbirine tutarlı bir şekilde bağlıyor oluşu.  Kitabı okurken bütüne oturtamadığımız, olmasa da olur dediğimiz diyaloglar, anılar kitabın sonuna geldiğinde yerli yerine oturuyor. Cinayeti sıradışı yapan da öldürülme yöntemi, arkasında yatan zeka değil işlendiği andan itibaren göz ardı edilmiş veya kapatılmış sorunları gün yüzüne çıkarması.

Bu sıradışı cinayetin gerçekleşme anının ise bir o kadar sıradan olması kitabı ayrı bir yere koymamıza olanak veriyor. Sıradışı azmettiricinin sıradan tetiktiçisi, kapitalist kültür ve uygarlığın yarattığı mantıklı bencillik.

Merkez Komitesinde Cinayet, Manuel Vazquez Montalban, Çeviren: Doğan Yurdakul, Dipnot Yayınevi, 1. Basım, 307 Sayfa.

Vitrin: Yeni çıkanlar

Haftanın yeni çıkan kitaplarından bazılarını sizin için seçtik. İyi okumalar...

İleri Kitap

İSYANKAR ŞEHİR-GEZİ SONRASI İSTANBUL FİLMLERİNDE MAHREM İSYAN - FERİDE ÇİÇEKOĞLU

Vesikalı Şehir (2007) ve Şehrin İtirazı (2015) kitaplarının ardından, onlarla tematik süreklilik içinde yazılmış olan İsyankâr Şehir’in temel soruları şunlar: Zamanın ruhu ile dişil özneliğin ilişkisini nasıl anlayabiliriz? Kadınların kendi hikâyelerinin kahramanı olmaları, üzerlerindeki tüm baskıya rağmen “şehre çıkmaları”, Gezi direnişi sonrasında yapılan bazı filmlere nasıl yansıdı, neyi değiştirdi? Ya da şehre çıkmak çözüm olmadığında, kadınlar şehrin içinde, hanelerde sıkışıp kaldıklarında durumlarını nasıl sorguluyorlar? Kadınların mahrem-isyanıyla erkeklik krizini nasıl bir arada düşünebiliriz? Feride Çiçekoğlu kitabı için şunu söylüyor: 
“Önceki iki kitap gibi İsyankâr Şehir de filmlere dışarıdan bakan metinlerle, İstanbul mekânlarına dair benim kendi hikâyelerimi iç içe örerek ilerliyor... Bir filmin senaryosunu yazarken mekânı ve zamanı, ya da çekim esnasında kameranın yerini değiştirince değişen bakış açısını hatırlatıyor bu bana. Aynı karakterlerin farklı yüzleri, yan yana ama birbirine değmeden akıp giden hayatlardan geriye kalan bambaşka hikâyeler. Sonunda kendime de bu üçlemeyi bitirebilecek başka bir gözle bakabildiğim bir ömürlük yolculuk.” 

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: İsyankar Şehir-Gezi Sonrası İstanbul Filmlerinde Mahrem İsyan, Feride Çiçekoğlu, Metis Yayıncılık, 2019, 192 Sayfa

BİLMEK İSTEMEDİĞİM ŞEYLER - DEBORAH LEVY

Bilmek İstemediğim Şeyler, George Orwell’in 1946 tarihli Neden Yazıyorum? adlı denemesine, çağdaş edebiyatın ödüllü yazarlarından Deborah Levy’nin verdiği feminist bir cevap. Levy çıkış noktası olarak Orwell’in yazma nedenlerini alsa da, apartheid Güney Afrika’sında geçen çocukluğu, İngiltere’ye göçtüğü gençlik yılları ve her şeyi bırakıp İspanya’ya kaçtığı orta yaş krizini ender bir içtenlikle anlatırken bambaşka bir üslup ve bakış açısı yakalıyor.

Metin otobiyografik bir anlatı olsa dacinsiyet rolleri, annelik, göçmenlik gibi kavramlar üzerine düşünürken evrenselleşiyor. Levy kadın yazar olma deneyiminin erkek bir yazarınkinden farkını açıklarken Simone de Beauvoir, Marguerite Duras, Sylvia Plath ve Virginia Woolf gibi öncü feminist yazarları selamlamayı da unutmuyor.

Bilmek İstemediğim Şeyler kendi sesini bulmak ve yüksek sesle konuşmayı öğrenmek üzerine.

“Bilmek İstemediğim Şeyler, George Orwell'in denemesine bir cevap ama aynı zamanda Kendine Ait Bir Oda’nın güncel bir yorumu da. Virginia Woolf’un ünlü denemesi gibi bu da önümüzdeki yıllarda sık sık alıntılanacak bir metin.”

- TheIrish Examiner -

“Bir yazarın hayatının en sıradan detaylarının bile edebi bir metinde nasıl güç kazanabileceğini gösteren capcanlı bir anlatı.”

- New York Times Book Review -

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Bilmek İstemediğim Şeyler, Yazar; Deborah Levy, Çevirmen; İnci Asena, Everest Yayınları, 2019, 104 Sayfa

RUHA DOKUNAN PATİLER - ÇETİN ORANLI

“Merhamet sessiz fakat dünyayı değiştirebilecek kadar güçlüdür...”

Yağmurlu, soğuk bir günde pencere kenarına sığınan tekir kedi, patileriyle kapıyı çalarcasına cama tıklıyor. Sesinde miyavlamanın en naif tınısı, beyaz bıyıklarla süslü yüzünde gülümsemeye benzer bir ifade. Her haliyle sanki sevilmek için var edilmiş. Belli ki o sevimli patiler, insan kalbine bir çağrıda bulunuyor, merhamet başta olmak üzere iyilik hislerini uyandırarak, yürekleri ısıtıyor. Belki de bu yüzden insan ruhuna iyi geliyor.

İnsanın binlerce yıllık yoldaşı kedi, hayatımıza öyle köklü bir şekilde yerleşmiş ki sadece bir evcil hayvandan ibaret değil. İnsan ve kedi arasında yalnızca kedi severlerin, yaşamlarının bir bölümünde kedi besleyenlerin anlayabileceği bir sır var şüphesiz...

Bu kitapta yer alan, çoğu gerçeğe dayanan sımsıcak öyküler, kedi ve insan ilişkisine ve bu iklimde gelişen güzel duygulara birer vurgu niteliğinde. Vefa, sadakat, asalet, karakter sahibi olmak, sevgi, iyilik ve en önemlisi de merhameti eksenine alıyor. Elbette başrolde yer alan kedilere hakkını teslim ederek…

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Ruha Dokunan Patiler, Yazar; Çetin Oranlı, Hayykitap, 2019, 96 Sayfa

HATIR-İNSAN HAYVAN TOPRAK - HÜSEYİN AYGÜN

Seyit Hüseyin ayrılırken 'qomo ez sonune, reyna niune' demişti, arkada bıraktıklarına..
'Ben gidiyorum, artık geri gelmem..'
Hatır çok önemlidir; ikrar kadar..
Bir yerden ayrılırken, orada kalacaklara hep 'xatır ve to..' derler..
'Allahaısmarladık..'
'Müsadenizle..'
Bu kitapta, insanın, kuşun, yılanın, rüzgârın, yalnız dağın, sessizce akan kanlı ırmağın, bir halkın dinmeyen uğuldayışı var; insanın, hayvanın, toprağın hikâyeleri. Hiçbiri unutulmasın diye yazıldı. Onlar için, bizden sonra kalacaklar için, hepsinin ayrı ayrı hatırı için..

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Hatır-İnsan Hayvan Toprak, Yazar; Hüseyin Aygün, Arketip Kitap, 2019, 268 Sayfa

TORBADAKİ MAKSİM GORKİ - EŞREF KARADAĞ

Kente iki yazar gelir de görevlinin yakını kitap imzalatmaz mıydı? Elini torbaya daldırdı, kurdeleyle bağlanmış dört Maksim Gorki kitabı çıkardı. Bir erkek yazara, bir kadın yazara baktı. Yeniden erkek yazara dönüp, “Maksim Gorki sizsiniz, anladım da” dedi, “yanınızdaki yazar kim?”

Eşref Karadağ’ın zeki ve sivri dilli kaleminden, okurun zihnini bulandıran derinlikli öyküler…

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Torbadaki Maksim Gorki, Yazar; Eşref Karadağ, Bilgi Yayınevi, 2019, 120 Sayfa

Çocukların evreni ve evrimi anlamasını kolaylaştıracak, hâlâ raflardayken mutlaka alınması gereken 10 çocuk kitabı

Yaşama, evrene, doğaya, evrime dair merakını ve umudunu yitirmemiş yetişkinlere, telaşlı ve meraklı tüm çocuklara;

Burcu Adıgüzel

Yaşam Ağacı

Doğadan bu kadar uzaklaştığımız günlerin içinden geçerken, ağaçlar kesilir, ormanlar talan edilirken, çocuklara biyoçeşitliliği anlatmak için ihtiyacımız olan son sığınaklar kitaplar. İşte bu çeşitliliği çizimleriyle destekleyerek çocuklara sunuyor Yaşam Ağacı. Her türlü canlı yaşamını anlatan kitap, çocukların dünya üzerindeki değişkenliği anlayabileceği bir dile de sahip. Böcekler, yapraklar, ağaçlar, mantarlar ve tüm canlıların doğadaki devinimi çocuklara sade bir dille aktarılıyor.

Künye: Yaşam Ağacı, Rochelle Strauss, Çev. Mehmet Doğan, İletişim Yayınları, 2009, 40 sayfa.

Gizem Çözen Kâşifler

Zelal Özgür Durmuş'un evrim serisinden çıkan ilk kitabı. Gizem Çözen Kâşifler, gizemli bir yolculuğa çıkarıyor çocukları. Bu yolculuk bir evrim macerası. Çocukların günlük hayatının içerisinde maceralarla evrimi ilişkilendirebilecekleri keyifli bir davet.

Künye: Gizem Çözen Kaşifler, Zelal Özgür Durmuş, Yazılama Yayınevi, 2015, 14 sayfa.

Yaşlı Dünya Güncesi

Yazara ait serinin bir diğer kitabı. Aynı zamanda Yazılama Yayınevi'nin yine güzel bir hediyesi. Burada da çocuklara bir evrim macerası sunuluyor. Okurken canlanan güncenin içinde çocuklar hiç görmedikleri yerlere gidiyor ve farklı canlılarla tanışıyorlar. Yaşamın gittikçe tuhaflaşan bir yer olduğunu anlamalarıyla birlikte macera şekilleniyor.

Künye: Yaşlı Dünya Güncesi, Zelal Özgür Durmuş, Yazılama Yayınevi, 2015, 14 sayfa.

Kayra ile Kivi

İş Bankası Kültür Yayınları'ndan çıkan Kayra ile Kivi, bir bilim macerası. Çocukların merak içerisinde akıp giden hayatlarına güzel bir gönderme gibi âdeta.

''Bu bir kuş mu? Büyük, tüylü kanatları nerede?''

''Neden bir kedi gibi bıyıkları var? Bir kivi kuş olamaz, olabilir mi?'' gibi sorulara yanıt arıyor.

Künye: Kayra ile Kivi, Eileen Campbell, Çev. Utku Umut Bulsun, İş Bankası Kültür Yayınları, 2012, 44 sayfa.

Zaman Bisikleti

Çocukların hayatına dört tekerlekle giren bisiklet, hayatın hep bir dengede ilerlediğini anlamanın eğlenceli ve ilk adımı. Kahramanlarımız Yağmur ile Damla ise dünyanın başlangıcına yolculuk yapan bir bisiklet icat ediyorlar. Pedalları çevirdikçe zaman silikleşiyor ve günümüzden tam yüz yıl öncesine gidip ilk insanları görüyorlar. İlk durak Antalya'da Karain Mağarası. Çuka ile Anin de bu mağarada yaşayan iki kardeş. Yüz yıl öncesinde yaşayan iki kardeş ve günümüzde yaşayan iki kardeşin öğrenme ve buluşlarla dolu hikâyesi Bilgin Adalı'nın serisinden ilk kitap.

Künye: Zaman Bisikleti, Bilgin Adalı, Can Çocuk Yayınları, 2004, 125 sayfa.

Her Şeyin Öyküsü

Kitap tam da adı gibi her şeyin öyküsünü anlatıyor çocuklara. Büyük patlamayla başlıyor ve patlamanın ardından evrenin genişlemesi, dışa doğru açılması, yıldızların, gezegenlerin ortaya çıkması, çocukları zorlamayan, net ve kısa cümlelerle anlatılıyor. Yazmadan geçmeyelim; dinozorlar ortaya çıkıyor ve kitabın çocukları en sevindiren bölümlerinden biri de bu. Kitabı, anlattıkları kadar cazip kılan en önemli şey; kısa cümlelerle birlikte çok etkileyici görseller kullanılmış olması. Her Şeyin Öyküsü üç boyutlu bir kitap. Yani patlamayı çocuklar gerçekten ''bomm'' yazısıyla açılan bir üç boyut görselleştirme ve hareketli tasarlanmış kapaklarla görebiliyorlar. Kitabın yazarı Neal Layton. Kâğıt mühendisliği olarak adlandırılan görselleştirme ise Corina Fletcher'a ait. ''Dinozorlar neden yaşamıyor?'' diye sormaya başlayan tüm çocuklar için tatmin edici bir öykü.

Künye: Her Şeyin Öyküsü, Neal Layton, Tudem Yayınları, 2006, 28 sayfa.

Büyümek İsteyen Goril

Hayy Kitap'ın hayvan hikâyeleri serisinden bir kitap. Yavru gorilimizin adı Pongo. Afrika'nın dağlarında, babasının sürüsüyle yaşıyor ve tek amacı büyüyüp babası gibi güçlü bir goril olmak. Bu yüzden yaşadığı ânın tadını biraz kaçırıyor Pongo. Bu sırada annesi ona bir müjde veriyor: Bir kız kardeşi olacak!

Yazar Jill Tomlinson, bu yavru gorillerin günlük yaşamı üzerinden çocuklara doğayı, hayvanları ve hayatı anlatıyor. En keyifli kısmı ise, bir goril ailesinin gözünden onları gözleyen insanların kendilerine ne hissettirdiklerine tanıklık ediyor olmak.

Künye: Büyümek İsteyen Goril, Jill Tomlinson, Çev. Gökçe Ateş Aytuğ, HayyKitap, 2010, 104 sayfa.

Evrim Atlası

Evrim Atlası, bir çocuk kitabı değil. Ama bu listede yer almasının nedeni; yediden yetmişe herkesin dönüp okuyabileceği, faydalanabileceği özellikler taşımasından kaynaklanıyor. Evrim Atlası, doğaya yönelik uluslararası bilimsel çalışmalarda öncü bir kurum olan ve dünyanın en önemli doğa tarihi koleksiyonlarından birine ev sahipliği yapan Natural History Museum’un iş birliğiyle hazırlanmış. Bu kitaba çocuğunuzun ilkokul çağlarından itibaren başucunda yer verebilirsiniz.

Künye: Evrim Atlası, Douglas Palmer, Çev. Çağlar Sunay, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2010, 367 sayfa.

Yaşamın Evrimi

Çocuklara, dünyanın değerini bilmek için onu anlamak gerektiğinden yola çıkılarak yazılan kitap, ''Gezegenimizi, uçsuz bucaksız evrenin içindeki bu küçücük noktacığı tanıyalım.'' diyerek başlıyor. Deneyler, karşılaştırmalı tablolar, on dakikalık bir piyes, aklınıza takılabilecek sorular ve sözlük bölümüyle zenginleştirilmiş, bilgi yüklü ve öğretirken gülümseten nitelikte. Yaşamın evrimini çocuklara eğlendirerek öğreten kitap, okuyucusuna Ayrıntı Çocuk yayınlarından ulaşıyor.

Künye: Yaşamın Evrimi,  Anna Hatzimanoli, Ayrıntı Yayınları, 2009, 40 sayfa.

Kumkurdu

Kumkurdu, tek başına bir evrim kitabı değil. Ancak bu listede olmayı fazlasıyla hak edecek kadar evren, doğa, uzay ve insanın evriminden bahsediyor. Hem yetişkinlerin hem de çocukların mutlaka okuması gerektiğini düşündüğüm bir üçleme: Kumkurdu, Daha Fazla Kumkurdu, Daha da Fazla Kumkurdu. Ailesiyle deniz kenarında bir evde yaşayan Zackarina adlı bir çocuğun bilge bir kumkurduyla kurduğu arkadaşlık ve ondan öğrendikleri üzerine şekillenen muhteşem bir öykü.

Künye: Kumkurdu, Asa Lind, Çev. Ali Arda, Pegasus Yayınları, 2015, 104 sayfa.