Hazırlayan: Deniz Burak Bayrak

OLAY – ANNIE ERNAUX

Sene 1963, Rouen. Fransa’da kürtaj hâlâ yasadışı, telaffuz bile edilemeyen bir kelimedir; dilde dahi yeri yoktur. Ernaux o sırada yirmi üç yaşında bir üniversite öğrencisidir, hamile olduğunu öğrenir ve dünyası başına yıkılır: Bu hamilelik, kendisinin ve ailesinin toplumsal başarısızlıklarının damgası olacaktır. Buna engel olmak isteyen genç kadın, hamileliğini yakınlarından gizleyerek çaresizce bir çözüm yolu aramaya girişir. Daha önce Kürtaj adıyla yayımlanan bu kitapta Ernaux, bireysel ve politik açıdan dönüştürücü bir “olay”dan, tarihin dışlanmış kadınları için edebî bir tanıklık alanı açan son derece kesin, kısılması mümkün olmayan bir ses çıkarıyor.

KÜNYE: Olay, Annie Ernaux, çeviren: Siren İdemen, Can Yayınları, 2023, 80 sayfa.

MEŞRUTİYET’TEN CUMHURİYET’E TEMSİL VE SOL – EROL ÜLKER

Kitap, Türkiye solunun, özellikle komünist hareketin gerek İttihatçı soldan gerek mesleki temsilden ayrışarak bağımsız bir siyasal ve ideolojik yönelim haline geldiği tezini ön plana çıkarmaktadır. Okur, bu kitapta, arşiv kaynaklarına dayanan bir anlatının yanı sıra, İttihatçı tek parti iktidarından korporatizme, Kemalizmden mesleki temsile, faşizmden sivil topluma değin Osmanlı-Türkiye tarih yazıcılığında atıf yapılan birçok kavramsal ve olgusal tartışmaya ilişkin eleştirel değerlendirmeler bulacaktır.

KÜNYE: Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Temsil ve Sol, Erol Ülker, Yordam Kitap, 2023, 192 sayfa.

CİNSİYET VE BİLİM: TRANS ÇALIŞMALARI – STEPHEN WHITTLE, SUSAN STRYKER

Trans çalışmaları alanına giriş niteliğinde olan bu eser üç kitaptan oluşuyor. Alanın geçtiğimiz on yılda dönüştüğü biçimine uygun bir giriş, bu bilgi alanını etkileyen bazı erken dönem çalışmalara genel bir bakış ve gelecek nesil araştırmalara daha gelişmiş analizler için bir başlangıç noktası sağlamayı amaçlıyor. Her şeyden önce, na-trans heteronormatif cinsiyet çalışmalarının içerisinde “boyun eğdirilmeye çalışılan,” cinsel yönelim ve queer literatür içerisinde ise görece sessiz kalmış bir bilgi alanının varlığını hatırla(t)maya yönelik bir katkı sunuyor. Cinsiyet ve bilimle ilgili olan metinleri içeren elinizdeki cilt, Trans çalışmaları alanında konuya değgin tüm birikimi serimliyor ve okuruna yeni perspektifler sunuyor. Trans çalışmaları alanında dünya ölçeğindeki akademisyenler ve öğrenciler arasında ilgiyle karşılanmış olan bu kitap, temel bir kaynak ve başucu kitabı niteliğinde.

KÜNYE: Cinsiyet ve Bilim: Trans Çalışmaları, derleyenler: Stephen Whittle, Susan Stryker, çeviren: İlkay Özküralpli, Dipnot Yayınları, 2023, 280 sayfa.

“KUTSAL MAZLUMLUK”TAN “MAKYAVELİST DESPOTİZM”E – FETHİ AÇIKEL

Fethi Açıkel, AKP iktidarının politik ve ideolojik mekanizmasını söküyor. AKP neden “makul bir muhafazakâr demokrasi geleneği” yaratamadı? Devletin kurumsallık krizi, demokrasi krizi, dış açık ve dış borç krizi, diplomasi krizi ve değerler krizinden oluşan ağır beşli kriz, nasıl meydana geldi? Merkez-çevre paradigmasındaki problem ne? “Yukarıdan modernleşme” siyasetlerini eleştirmekte kullanılan “sosyal mühendislik” kavramını hatırlatan “muhafazakâr mühendislik” nedir? İslâmcılığın liberalizmle, popülizmle, ulusalcılıkla eklemlenmeleri nasıl sonuçlar verdi? Sosyal teorinin farklı dallarının birikiminden yararlanan yazılar, geniş bir analitik kavram seti sunuyor. Siyasal kabilecilik ve muhafazakârlığı anti-demokratik bir aşırılık siyasetine dönüştüren post-muhafazakârlık, kitapta verimli bir şekilde işlenen bu kavramlar arasındadır.

KÜNYE: “Kutsal Mazlukluk”tan “Makyavelist Despotizm”e: AKP Ototriterliğinin Psikopatolojisi, Fethi Açıkel, İletişim Yayınları, 2023, 328 sayfa.

İSTANBUL VE PIERRE LOTI – ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR

Abdülhak Şinasi Hisar; dostluk bağlarına, tanıklıklarına ve edebiyat tartışmalarına dayanarak inşa ettiği üç biyografik eserinin her birini, kişilerin ve hayatların farklı yönlerini merkeze alarak başka bir üslupla yazmıştır: Ahmet Haşim: Şiiri ve Hayatı’nda karakter ve yaşam öyküsü; İstanbul ve Pierre Loti’de Loti ile kent arasındaki bağlar ön plandadır. Yahya Kemal’e Veda’da ise Abdülhak Şinasi Hisar, gençlik yıllarında, Paris’te tanıştığı Yahya Kemal’in hayatından, uzun sürmüş dostluklarından, özellikle de şairin sağlığında yayımlanmamış şiirlerinin öneminden bahseder ve adeta bir sorumluluğu yerine getirircesine Yahya Kemal’in ölümünden sonra bu şiirlerin basılma sürecini kayda geçer. Yahya Kemal’e Veda, kitap çıktıktan birkaç ay sonra vefat eden Abdülhak Şinasi Hisar’ın, sağlığında yayımlanmış son kitabıdır.

KÜNYE: İstanbul ve Pierre Loti, Abdülhak Şinasi Hisar, Everest Yayınları, 2023, 220 sayfa.

ÖNGÖRÜLEMEYEN BİR DÜNYADA YAŞAMAK - FRÉDÉRIC LENOIR

Fransız düşünür Frédéric Lenoir “hayatta kalmaya ve olgunlaşmaya dair” bir kılavuz olarak tasarladığı bu kitabında pandemiden yola çıkarak daha genel bir soruna, kriz zamanlarında nasıl daha iyi yaşanabileceğine odaklanıyor. Stoacılar, Montaigne, Spinoza gibi geçmiş zaman filozoflarından aldığı ilhamla sinirbilim ve psikoloji kaynaklı daha çağdaş düşünceleri bir araya getirerek şu sorulara karşılık arıyor: “Gittikçe daha kaotik ve öngörülemez hale gelen bir dünyada nasıl sakin, hatta mutlu kalmaya çalışabiliriz? İstikrarımızı, dengemizi bozan bir gerçekliğe mümkün olduğunca olumlu bir şekilde uyum sağlamak için kendimizi nasıl değiştirebilir veya bakış açımızı nasıl dönüştürebiliriz?”

KÜNYE: Öngörülemeyen Bir Dünyada Yaşamak, Frédéric Lenoir, çeviren: Murat Erşen, İş Bankası Kültür Yayınları, 2023, 72 sayfa.

RUS DÜŞÜNÜRLERİ – ISAIAH BERLIN

Kitap, Berlin’in otuz küsur yıllık bir süreçte yazdığı, Rusya’nın olağanüstü yazar ve filozoflarının Rus kültürü üzerindeki benzersiz etkilerini çeşitli temalar etrafında irdeleyen bu tarihî yazılarının derli toplu bir derlemesi niteliğini taşıyor. Rus Düşünürleri’nde Berlin, ünlü “Kirpi ile Tilki” makalesinde ele aldığı Tolstoy’un tarih felsefesine ek olarak, “Rusların dünyadaki sosyal değişime en büyük katkısı” diye betimlediği Rus entelijansiyasını oluşturan Herzen, Bakunin, Turgenyev ve Belinski gibi on dokuzuncu yüzyılın büyük yazar ve düşünürlerini ortaya çıkarmış toplumsal ve siyasal koşulları da inceliyor.

KÜNYE: Rus Düşünürleri, Isaiah Berlin, çeviren: Güneş Ayas, Minotor Kitap, 2023, 560 sayfa.

BEYAZ GÖZYAŞLARI - HARI KUNZRU

Hari Kunzru’nun ırkçılık ve ayrımcılık gibi konulara ışık tutan romanı Beyaz Gözyaşları’nın merkezinde blues müziğe takıntılı olan ve keşfettikleri gizemli bir şarkıcının peşine düşen Seth ve Carter adlı iki genç ve hırslı müzisyenin hikâyesi yer alıyor. Onların atıldıkları gerilimli macera, nihayetinde Amerikan toplumunun sömürüyle yoğrulmuş karanlık tarafını ortaya çıkarıyor. Beyaz Gözyaşları müzik, bellek, tarih ve ırk arasındaki ilişkileri sorgulayan bir başyapıt olduğu gibi, Amerikan müziğinin gölgede kalan dâhilerine yazılmış bir aşk mektubu.

KÜNYE: Beyaz Gözyaşları, Hari Kunzru, çeviren: Kıvanç Güney, İthaki Yayınları, 2023, 304 sayfa.

BENİ BUL - JAVİER MARÍAS

“Beni Bul”da ormanda gömülü bir gizem bulacaksınız ve bu gizem sizi belki de ilk aşka götürecek. Sevgi ve cömertliğin zamanın engellerini aştığı bir hikâye.

“Sevgili Yabancı,

Bunu okuduğunda, lütfen nerede olursam olayım gelip beni bul. Bana yardım et. Ailem beni şehre götürüyor ama ben gitmek istemiyorum. Burada kalmak istiyorum. Sana teşekkürlerimi sunuyor, bir de öpücük gönderiyorum.

Celia”

KÜNYE: Beni Bul, Javier Marías, resimleyen: Marina Seoane Pascual, çeviren: Seda Ersavcı, Yapı Kredi Yayınları, 2023, 32 sayfa.

YENİ GELEN – DAVID ALMOND

Daniel ve arkadaşı Maksie, sınıfa yeni gelen George’u önce çok yadırgarlar. Ama sonra, her sözcüğün anlamını bilen, matematik işlemlerini hızla çözen bu tuhaf çocuğa yakınlık duyarlar. Daniel, onu çaya, hatta futbol oynamaya davet eder. İkili, George’un mesafeli ve sessiz halini, ona sürekli komutlar veren kadını ve gizemli minibüsün sırrını öğrenince hayrete düşer. Daniel, arkadaşlarıyla birlikte, George’a yardım etmek için harekete geçer… İngiliz edebiyatının çok ödüllü usta yazarı David Almond, etkileyici romanında okuru, sınıfa yeni gelen ve her anlamda diğerlerinden “farklı” bir çocukla tanıştırıyor. Yaşama dair temel sorular soruyor; insanın içgüdülerini, hayatı dolu dolu yaşamayı ve sevginin önemini çocuk naifliğiyle anlatıyor. Marta Altés’in resimleriyle canlanan hikâye, arkadaşlık, özgürlük, bilim gibi kavramları sorguluyor; çocukları, geleceği çokboyutlu düşünmeye çağırıyor. Geleceğin çocuklarına, insanlığa ve yapay zekâ tartışmalarına “bir ihtimal daha var mı” dedirten bir ışık tutuyor.

KÜNYE: Yeni Gelen, David Almond, resimleyen: Marta Altés, çeviren: Mine Kazmaoğlu, Günışığı Kitaplığı, 2023, 288 sayfa.