Hazırlayan: Deniz Burak Bayrak

ABIGAIL - MAGDA SZABÓ

Annesini erken yaşta kaybeden 14 yaşındaki Gina Budapeşte’de Fransız mürebbiyesi Marcelle ve general babasıyla rahat konforlu bir hayat sürerken İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesi üzerine babasının kararıyla bir taşra şehrindeki yatılı kız okuluna gönderilir. Gina çok sevdiği babasının bu kararına anlam veremez, üstelik yatılı okuldaki disiplinli hayat da ilk günlerden itibaren onu canından bezdirecek kadar bunaltır. Artık tek amacı o okuldan, o taşra şehrinden kaçıp babasının yanına, Budapeşte’ye dönmektir. Ancak bir süre sonra babası kızına onu yatılı okula gönderme sebebini mecbur kalarak açıkladığında, büyük bir şaşkınlık yaşayan Gina artık çocukluktan çıkıp yetişkin olmasının zamanının geldiğini anlar.

KÜNYE: Abigail, Magda Szabó, çeviren: Figen Uç, Yapı Kredi Yayınları, 2023, 456 sayfa.

TÜRKÜ SÖYLÜYOR OTLAR – DORIS LESSING

“Çok kötü bir iş.” Türkü Söylüyor Otlar’da Rodezya’nın ırkçı beyazları, Turnerların uzak çiftliğinde işlenen cinayetten bu alelade cümleyle söz ederler. Ayrıcalıklarını korumak, krizleri sıradanlaştırmakla mümkündür. Lessing’in 1950 yılında yayımlanan romanı Türkü Söylüyor Otlar bağımsız, şehirli bir beyaz kadın olan Mary’nin, yine beyaz bir çiftçi olan Dick’le evlenip onun çiftliğine taşınması üzerine kuruludur. Yalıtılmışlık, tekdüze çiftlik yaşamı, yarı-insan konumuna itilmiş siyah hizmetçiler ve Dick’in onulmaz yoksulluğu Mary’de şiddetli bir ırkçı nefrete evrilir, ta ki yeni siyahi hizmetçisi Moses’in gelişine dek. Moses’in Mary’yle kurduğu bağın özgünlüğü, aralarındaki efendi-hizmetçi gerilimiyle daha da karmaşıklaşacaktır. Doris Lessing küçüklük anılarından süzdüğü bu yapıtında kısır bir yaşam, sevgisiz evlilik ile ırkçılığın birbirini nasıl beslediğini incelikle sergiler.

KÜNYE: Türkü Söylüyor Otlar, Doris Lessing, çeviren: Seçkin Selvi, İş Bankası Kültür Yayınları, 2023, 248 sayfa.

SIRADAN DÜNYA – LU YAO

Lu Yao, Sıradan Dünya’da insan doğasının ve toplum trajedisinin katmanlarında dolaşırken, Çin’de, kültür devrimi sonrasının zorlu yıllarında ölümcül bir mücadele, inatçı bir direniş içindeki “sıradan” insanlarla tanıştırıyor bizi. Hayatı boyunca çabalamış, kendine, kaderine bir kez olsun meydan okuyabilmiş herkes Sıradan Dünya’da kahraman sayılıyor: Zamanın selinde sürüklenirken en sefil şartlarda bile gücünü yitirmeyen, hiçbir şartta boyun eğmeyen insanlar bunlar.

KÜNYE: Sıradan Dünya, Lu Yao, çevirenler, Giray Fidan, Tang Guozhang, Everest Yayınları, 2023, 632 sayfa.

GELİŞİN BİLMECESİ – V. S. NAIPAUL

Bir yazarın İngiliz kolonisi Trinidad’dan İngiltere’nin eski kırsal bölgelerine ve bir ruh halinden diğerine yaptığı tuhaf yolculuğun öyküsü olan Gelişin Bilmecesi belki de Naipaul’un en otobiyografik eseridir.

KÜNYE: Gelişin Bilmecesi, V. S. Naipaul, çeviren: Suat Ertüzün, Alfa Yayınları, 2023, 432 sayfa.

ŞEKÂVET, HIYANET, İSYAN – KOLEKTİF

Şekâvet, Hıyânet, İsyan’da 19. yüzyıl Osmanlısı’ndan Cumhuriyet’e uzanan dönemde, genel olarak eşkıyalık olarak adlandırılan, kaçakçılık ve isyan hareketlerini de içeren pratikler ve söylemler ele alınıyor. Yalçın Çakmak ve Ahmet Özcan’ın derledikleri kitapta, devletin ve karşı direnç merkezlerinin nasıl konum- landıklarına ışık tutuluyor. Balkanlar’da, Anadolu, Kürdistan ve Arap vilayetlerinde tırmanan şiddeti denetim altına almak adına yapılan ıslahatlardan ve eşkıyalığın farklı alanlardaki görüngülerinden hareket ederek, devlet söylemi ve pratiklerinde, toplumsal yaşamda, edebiyatta, sinemada ve folklorda eşkıyalığın tezahürleri inceleniyor.

KÜNYE: Şekâvet, Hıyanet, İsyan: Geç Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Eşkıyalık, derleyenler: Yalçın Çakmak, Ahmet Özcan, İletişim Yayınları, 2023, 432 sayfa.

NEW YORK KÖLELERİ – TAMA JANOWITZ

Seksenli yıllarda New York. Uygun kiraya daire bulmak epey zor. Eğer varlıklı bir aileden gelmiyorsanız ve sanatçıysanız daha da zor, belki de imkânsız. Takı tasarımcısı Eleanor, dehasından gayet emin olan ressam Marley ve daha niceleri, performans sanatçıları, galeri sahipleri, metresler, torbacılar ve seks işçileri, öyle ya da böyle, hepsi bir şeyin köleleri bu âlemde. 1986 yılında yayımlanan, Tama Janowitz imzalı New York Köleleri, ilk yanlış adımında insanı yutmaya hazır bir kentte, sığınılacak bir yuvanın peşine düşen eksantriklerin hikâyesi.

KÜNYE: New York Köleleri, Tama Janowitz, çeviren: Roza Hakmen, İthaki Yayınları, 2023, 288 sayfa.

NEOLİBERAL OTORİTER DÖNÜŞÜM: REJİM, HUKUK VE KADIN – YASEMİN ÖZDEK

Dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de neoliberal otoriterlik son yıllara damgasını vurdu. Türkiye’de neoliberal dönüşümün büyük bölümü, AKP iktidarı döneminde yaşandı. AKP’nin 20 yıllık iktidarının sonucu, Cumhuriyet döneminin ilerici kazanımlarının yıkıma uğratılarak keyfi bir istibdat rejiminin hüküm sürmesi oldu. Bu kitap, son 40 yıllık dönemde dünyada ve Türkiye’de yaşanan neoliberal otoriter dönüşümü eleştirel bir bakışla araştırıyor. Demokrasilerdeki yeni çöküş eğilimi ve otoriterleşme süreçleri, hukuk ve yargı alanında yaşanan değişimler, yeni otoriter rejimlerin cinsiyetçi siyasetleri, kadın haklarına yönelik saldırılar ve AKP rejimi, bu kitabın odaklanarak incelediği ana temalardır. Kitap, 21. yüzyılın başında halen egemenliğini sürdüren otoriter iktidarların eşitsizlikçi ve baskıcı siyasetlerini kavramamıza katkıda bulunuyor.

KÜNYE: Neoliberal Otoriter Dönüşüm: Rejim, Hukuk ve Kadın, Yasemin Özdek, Nota Bene Yayınları, 2023, 216 sayfa.

AKLINDAN NELER GEÇİYOR – ŞEFİK KARAKOÇ

Ücra bir benzin istasyonunda poşet arayan, evde eline geçen her şeyi tamir etmeye çalışan, yıllar önce toprağa tükürdüğü çekirdeğin meyvesini alan, iki yanı bataklık bir yoldan eve dönen, bazen aklından zoru olan, bazen aklıyla barışık olan karakterler… ve aynı izlek, aynı soru: Aklından Neler Geçiyor. Çünkü emin olamıyoruz, çünkü en çok kendi kendimizle konuşuyor, merak ediyoruz. Yeni bir şey mi, derinlere mi kök salmış, çiğ mi, pişmiş mi, ele gelir mi, yoksa uçucu mu. Her şey orada dönüp duruyor, orada var olup yitiyor. Şefik Karakoç Aklından Neler Geçiyor’da şaşırtıcı yetkinlikte bir dil kullanıyor. Kafamızı kurcalayarak aklımızı başımıza getiriyor.

KÜNYE: Aklından Neler Geçiyor, Şefik Karakoç, Notos Kitap, 2023, 160 sayfa.

AJAN KÖPEK – LOU TRELEAVEN

Köpek şovlarının aranan ismi boxer Brütüs, bu sene şova ünlü bir köpeğin katılacağına dair dedikoduları araştırmasını istediğinde Maddy kendini bir dedektifçilik oyununun içinde buluyor. Peki kim bu ünlü köpek ve şova niye katılacak? Acaba Maddy Brütüs’ün hile yapmasını engelleyebilecek mi? Ve daha önemli bir soru: Kedi Hamlet’in tuvalet temizliği takıntısı nereden çıktı?

KÜNYE: Ajan Köpek, Lou Treleaven, resimleyen: Antonella Fant, çeviren: Ebru Arun, Mundi Kitap, 2023, 48 sayfa.

BEN’İN GEMİSİ – PETER KOOLWIJK

Ödüllü yazar Pieter Koolwijk’ten insana ve insanın kayıplarla mücadelesine dair büyülü ve mizah dolu bir öykü…Giel evlerinin arka bahçesinde bir mezar olmasının pek “normal” karşılanmadığını biliyor bilmesine, ama böyle mutlu işte... Karşıdan karşıya geçerken yola bakmayı unutan abisi Ben’in mezarı bu. Giel ve ailesi, Ben hâlâ onların yakınında olduğu için memnun. Hiç değilse Giel şehrin öteki ucundaki o soğuk ve karanlık yere gitmek zorunda kalmıyor. Ben’i özlediğinde bahçeye bakması yetiyor. Fakat komşuları, Sirke ailesi ve Kulakkurdu ailesi öyle düşünmüyor. Giel ve ailesinin duyguları da zerre kadar umurlarında değil. Ancak Giel’in babası tepkiler karşısında pes etmiyor ve evlerini baştan inşa ediyor. Belli ki Giel’in babasının bir planı var!..Ben’in Gemisi, toplumun “katı” kurallarını sorgularken birbirlerine sımsıkı sarılan bir ailenin acı-tatlı iyileşme hikâyesi.

KÜNYE: Ben’in Gemisi, Peter Koolwijk, resimleyen: Linda Faas, çeviren: Erhan Gürer, Can Çocuk Yayınları, 2023, 64 sayfa.