Hazırlayan: Deniz Burak Bayrak

KAPİTALİZMİN DERİNLEŞEN KRİZLERİ VE TÜRKİYE – ERİNÇ YELDAN

“‘Alternatifleriniz ne?’ sorunsalı karşısında Sol’un şöyle bir tehlikeli ikileminin söz konusu olduğunu gözlüyorum: Verili koşullar altında, aciliyet gerektiren gerçekçi ve somut alternatif öneriler çoğu kez ‘sistem-içi’ olarak eleştirilmekte. Bunlara ‘kapitalist sistemin yıkılması ve sosyalizmin gerçekleştirilmesi’ hedefleriyle örtüşmüyor, suçlaması yapılmakta. Ancak, krizin
bahane edilerek emeğin sosyal kazanımlarına yönelik saldırıların püskürtülmesi ve krizin bedelinin emekçilere ödettirilmesi çabalarına karşı önerilen birçok politikanın ‘sistem-içi’
unsurlar içermesi de kaçınılmaz.

Kuşkusuz ki bir yanda da sınıf pusulasını yitirmek tehlikesi var. Hedeften sapma ve nihai çözümün kapitalist sitemin dışında, sosyalizmde olduğu ufkunu yitirmemek gerekli. Ancak, burada sözkonusu olan ‘bu sistemde hiçbir şey değiştirilemez, sosyalizm gelecek, sorunlar çözülecek’ yaklaşımı da sorunlara karşı çok soyut düzeyden bakmak ve emekçi insanlara herhangi bir umut aşılayamamak tehdidiyle yüzleşmek zorunda. Üstelik bu yaklaşımla kitleleri ikna etmek, onları soyut idealler uğruna harekete geçirmek çok zor gözüküyor. Diğer yandan da emekçilerin acil çözüm bekleyen sorunları var; onların sorunlarına göz kapayıp her şeyi uzun döneme havale etmek taktiği Sol’u kitleler nezdinde yalnızlaştırıyor, yabancılaştırıyor ve giderek marjinalleştiriyor.”

Ülkemizin yüz akı iktisatçılarından Erinç Yeldan, bir kez daha, “dayatılanı” ve insana yakışırca “talep edilmesi gerekeni” hatırlatıyor…

KÜNYE: Kapitalizmin Derinleşen Krizleri ve Türkiye, Erinç Yeldan, Telgrafhane Yayınları, 2022, 208 sayfa.

DULLARA YAS YAKIŞIR – ERENDİZ ATASÜ

İlk baskısı 1983’te yapılan ve o gün bugündür güncelliğini koruyan Dullara Yas Yakışır’daki öyküler, toplumsal kalıplara hapsolmuş her yaştan kadını konu alıyor. Kadının gerek toplumda gerek işyerinde gerekse aile içindeki konumunu irdeleyerek, değişen rollerini ve sıkıntılarını yalın bir dille gözler önüne seriyor. Erendiz Atasü, gerçekçi ve sakınmasız tavrına karşın ironiden yana da eksiği olmayan öyküleriyle, gelenekselliği üzerinden bir türlü silkip atamayan bir toplumun röntgenini çekiyor.

KÜNYE: Dullara Yas Yakışır, Erendiz Atasü, Can Yayınları, 2022, 216 sayfa.

KADIN VE KURMACA - VIRGINIA WOOLF

20. yüzyılda gerek İngiliz gerekse dünya edebiyatında en büyük etkisi olan yazarların başında gelir Virginia Woolf. Romanları kadar eleştiri ve denemeleriyle de ayrı bir etki alanına sahiptir. Bilhassa Kendine Ait Bir Oda başlıklı “öncü” eseriyle bir kırılma noktası yaratmıştır. Kadın ve Kurmaca başlıklı bu seçkide ise Woolf’un farklı zamanlarda yayımlanan yazı ve konuşmaları bir araya geliyor. “Kurmaca ve Kadınlar”, “Kadınlara Uygun Meslekler” ve “Emekçi Kadınlar Birliği Anıları” başlıklı üç deneme bu seçkinin başlığına uygun olarak, kadınların yazın alanında ve genelde toplumda meslek yaşamı ve kişilik haklarıyla ilgili destekleyici düşünceler içeren öncü feminist metinlerdir. Seçkideki diğer altı metinde ise yine temaya uygun olarak, Sara Coleridge’dan Christina Rosetti’ye, Jane Austen’dan Eliza Draper, George Eliot ve Brontë kardeşlere kadar 19 ve 20. yüzyıl İngiliz yazınının önemli kadın yazar ve şairlerini ya da gölgede kalan kadın figürlerini yapıtlarından ve yaşamöykülerinden alıntılarla anlatıyor.

KÜNYE: Kadın ve Kurmaca (Seçme Denemeler), Virginia Woolf, çeviren: Alev Bulut, Kırmızı Kedi Yayınları, 2022, 104 sayfa.

DERİNLERİN KADINI – ADRIAN McKINTY

Belfast: 1985. ‘Sorunlu Dönem’in tam ortasında Protestan polis teşkilatı RUC’ta Katolik bir polis olarak çalışan Dedektif Sean Duffy profesyonelce işlenmiş bir çifte cinayet ile bu olayın ardından gerçekleşen intiharı soruşturmaktadır. Görünüşe göre Michael Kelly anne babasını vurmuş, sonra da uçurumdan atlayarak hayatına son vermiştir. Ama Duffy bir süre sonra Kelly’nin geçmişte Oxford’da girdiği ilişkileri, katılmış olduğu bir partide bir bakan kızının aşırı doz eroinden dolayı öldüğünü keşfeder.

Yeni bulgular onu silah kaçakçılarının, silah tüccarlarının, Britanya hükümetinin ve sahte kimlikli bir Amerikan ajanının da içerisinde olduğu büyük bir şebekeye götürecektir. Bu arada İngiliz Gizli Servisi gelip onun kapısını çalar…

KÜNYE: Derinlerin Kadını, Adrian McKinty, çeviren: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, 2022, 360 Sayfa.

TUHAF ŞEYLER OLUYOR – KELLY LINK

Amerikalı bir edebiyatçının ulaşabileceği en büyük mertebelerden olan MacArthur Dâhi Bursu kazananı ve Pulitzer finalisti Belaya Bulaş’ın yazarı Kelly Link, Amerikan büyülü gerçekçiliğinin önemli isimlerinden biri. 2001’de yayımlanan ilk öykü kitabı Tuhaf Şeyler Oluyor ise Nebula ve Dünya Fantazi ödüllü metinlere ev sahipliği yapıyor.

On bir sıradışı öykünün yan yana geldiği derlemede mitolojik hikâyeler ve yakından bildiğimiz masallar boyut değiştirerek karşımıza çıkıyor. Sıradan dünyanın içinde gariplik sıradanlaşırken, sıradanlık garipleşiyor. Bir kütüphaneci, babası yapay burun biriktiren bir kıza âşık oluyor. Ölü bir adam karısına mektuplar gönderiyor. Seksi uzaylılar New York’u istila ediyor.

Yayımlandığı günden beri doğaüstü, büyülü, tuhaf öykülere ilgi duyan okurları ve hatta Neil Gaiman ve China Miéville gibi usta yazarları da etkisi altına alan Tuhaf Şeyler Oluyor, tanıdık görünen bir dünyanın ters köşelerle dolu hikâyelerini anlatan, tekinsiz bir panorama.

KÜNYE: Tuhaf Şeyler Oluyor, Kelly Link, çeviren: Seda Çıngay Mellor, İthaki Yayınları, 2022, 264 sayfa.

BÖYLE BİR HAYAT-GÜZİN DİNO – BAHRİYE ÇERİ

“Böyle Bir Hayat”, Bahriye Çeri’nin Güzin Dino’yu 2003-2011 yılları arasında evinde ziyaret ederek konuşmalarını kaydetmesiyle ortaya çıkan bir hayat hikâyesi kitabı. Güzin Dino’nun ailesi, çocukluğu, eğitim hayatı, dostlukları ve Abidin Dino ile yarım asırlık beraberliği Bahriye Çeri’nin soruları ve yönlendirmeleriyle canlanıyor, renklenip genişliyor.

Nâzım Hikmet’ten Yaşar Kemal’e, Ahmet Hamdi Tanpınar’dan Orhan Pamuk’a, Erich Auerbach’tan Picasso’ya kültür, sanat ve edebiyatta yer etmiş pek çok yazı ve resim sanatçısı, özel tanıklıklarla geçit resmi yapıyor. Önce Cumhuriyetin ilk dönemlerinde Türkiye’de, 1954 sonrasında ise Paris’te geçen yıllar boyunca eğitim, kültür, sanat ve siyaset alanındaki gelişmeler ve olaylar Güzin Dino’nun yaşayıp gördüğü yanlarıyla gün ışığına çıkıyor.

Edebiyat araştırmalarının yanı sıra Fransa’da yıllar boyu Türk dilini ve edebiyatını temsil eden Güzin Dino, “Böyle Bir Hayat” adını verdiğimiz söyleşi kitabında uzun ömrüne sığan birbirinden ilginç olayları ve insanları içtenlikle anlatıyor.

KÜNYE: Böyle Bir Hayat-Güzin Dino, Bahriye Çeri, Yapı Kredi Yayınları, 2022, 200 sayfa.

“SURİYELİLER HER YERDE!”: YERLİLER VE GÖÇMENLER – BAYRAM KOCA, DUYGU ALTINOLUK

2011’deki iç savaştan sonra Türkiye’ye sığınan Suriyeli göçmenler, iç siyasetin yüksek tansiyonlu bir konusu haline geldiler. Ülkeyi “istila” ettiklerine, ciddi bir güvenlik tehdidi oluşturduklarına dair tepkiler, gerek sosyal medyada gerek siyasî olarak çoğaltıldı ve karşılık buldu. Adını bu reaksiyonların gündelik dilde yaygınlaşan bir ifadesinden alan “Suriyeliler Her Yerde!”, Suriyelilere yönelik tedirginliğin ve nefret söyleminin özellikle yoğun olduğu Kilis’te yapılan bir araştırmaya dayanıyor. Sadece göçmen sayısının çokluğundan değil, göçmenler başka yerlerden farklı olarak şehrin çeperine “kusulmayıp” “yerli” halkla iç içe yaşadığından ötürü, Kilis, bu “hassasiyetlerin” yüksek olduğu bir saha.

“Suriyeliler Her Yerde!”, Suriyeli göçmenler hakkında doğru bilinen yanlışların son derece canlı örneklerini ortaya koyuyor. Göçmenler ve “yerliler” arasındaki karşılaşmaların, etkileşimlerin çok yönlü dinamiğine ışık tutuyor. Bayram Koca ile Duygu Altınoluk’un hazırladığı derlemede onların yanı sıra Haydar Karaman ve Tuğçe Berfim Tunç’un yazıları yer alıyor.

KÜNYE: “Suriyeliler Her Yerde!”: Yerliler ve Göçmenler, derleyenler: Bayram Koca, Duygu Altınoluk, İletişim Yayınları, 2022, 127 sayfa.

SAKLI İNSAN – ANDREY PLATONOV

Yirminci yüzyılın önemli Rus yazarlarından Andrey Platonov’un dokuz öykü ve iki denemesini içeren bu derlemeyi, Günay Çetao Kızılırmak’ın güzel çevirisiyle okurlarımıza sunmaktan mutluluk duyuyoruz.

"Sonbaharın son demlerinde ihtiyar her zamanki gibi ötede duran keman kutusunun üzerine bir serçenin konduğunu gördü. Müzisyen, küçük kuşun henüz uyumamış, üstelik şu akşam vakti geçim derdine düşmüş olmasına şaştı. Gerçi sırf gündüz çalışarak karın doyurmak zordu artık: Tüm ağaçlar kış uykusuna çekilmiş, haşereler ölmüş, şehir toprağı çıplak ve aç kalakalmıştı çünkü atlar nadiren geçiyor ve kapıcılar peşlerinden derhal temizliyordu bıraktıkları gübreyi. Sahiden de bir serçe güzün yahut bir kış günü nasıl doyurmalıydı karnını?

"Serçe kutunun ötesini berisini bir güzel teftiş etti ve işine yarayacak hiçbir şey bulamadı. O zaman ayacıklarıyla bozuklukları kıpırdattı, gagasıyla en küçük bronz kapiği aldı ve kim bilir nereye uçtu. Demek ki boşuna gelmemişti – ne olursa olsun bir şey almış sayılırdı! Varsın yaşasın, didinsin, onun da bir şekilde geçinmesi gerek."

KÜNYE: Saklı İnsan, Andrey Platonov, çeviren: Günay Çetao Kızılırmak, Metis Yayınları, 2022, 224 sayfa.

ŞEF ŞEKER’DEN PRATİK TARİFLER: KAKAOLU KEK – ERTUĞ UÇAR

“Minik şefler, gerçek adım Şefik Şeker,Ama herkes bana Şef Şeker der,Yayılmışsa ta uzaya ünüm,Bunu eşsiz tariflerime borçluyum.” Televizyonun sesini açın! Ünlü Şef Şeker, lezzetli mi lezzetli bir kakaolu kek tarifi veriyor. İyi bir malzeme listesinden beklenen her şeyin taze olmasıdır diyor ve bir kakaolu kek için gereken tüm malzemelerin en tazesini buluyor. Eğlenceli dili ama aynı zamanda bütün ciddiyetiyle anlattığı bu tarifi denemeye hazır mısınız?

KÜNYE: Şef Şeker’den Pratik Tarifler: Kakaolu Kek, Ertuğ  Uçar, resimleyen: Aysun Altındağ, Mundi, 2022, 32 sayfa.

GEZEGENLER VE YILDIZLAR – MONIKA WITTMANN

Yıldızların gezegenlerden farkı nedir? Güneş neden parlar? Yıldız kayması nasıl meydana gelir?

Gezegenler ve yıldızlar hakkında birçok sorunun cevabını bulabileceğiniz eğitici bir kitap.

KÜNYE: Gezegenler ve Yıldızlar, Monika Wıttmann, çeviren: Ayşe Kul, resimleyen: Jochen Windecker, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2022, 22 sayfa.