Hazırlayan: Deniz Burak Bayrak

HÜZÜNLÜ EV - PATRICK MODIANO

Altmışlı yıllar, bir yaz mevsimi. Victor Chmara, Cezayir Savaşı sürerken Paris’ten kaçarak Fransa-İsviçre sınırındaki küçük bir tatil kasabasına gelir. Burası görkemli otelleri, seçkin müdavimleri ve varlıklı sakinleriyle onun için güvenli bir sığınak oluşturur, herhangi bir tehlike ânında kaçmayı planladığı İsviçre’ye yakınlığıyla da korkularını yatıştırır. Etrafı keşfederken gizemli Doktor Meinthe ve kariyerinin henüz başındaki güzel aktris Yvonne’la tanışan Victor, kısa süre içinde onlarla Fransız bohem hayatına dalarak huzurlu bir yaz sürmeye başlar. Fakat çok geçmeden, arkadaşlarının yaşamlarının da cevapsız sorular, müphem gerçeklerle dolu olduğunu anlayacaktır. Hatırlama eyleminin gerçeklerle yüzleşmede oynadığı kilit role dikkat çeken, Modiano’nun erken dönem romanlarından biri olan Hüzünlü Ev, zaman, mekân, kimlik ve bellek üzerine bir kayıp zaman arayışı.

KÜNYE: Hüzünlü Ev, Patrick Modiano, çeviren: Alper Bakım, Can Yayınları, 2022, 168 sayfa.

ZAFER TAKI – ERIC MARIA REMARQUE

Yıl 1938. İkinci Dünya Savaşı patlak vermek üzeredir. Nazi zulmünden Paris’e kaçan Alman cerrah Ravic, sınır dışı edilme tehlikesine karşı mülteci otellerinde saklanmakta, çok düşük ücretler karşılığında iki Fransız doktorun hastalarını tedavi ederek hayata tutunmaya çalışmaktadır. Onun gibi bir mülteci olan şarkıcı Joan’la yaşadığı ilişki tüm karmaşasıyla devam ederken beklenmedik bir karşılaşma hayatının akışını bir anda değiştirir: Bir gün Paris sokaklarında dolaşırken Nazi hapishanesinde türlü işkencelerine maruz kaldığı Gestapo subayı Haake’yle karşılaşır ve önünde intikam hissiyle yüklü bambaşka bir yol açılır. Başkahramanın karmaşık ruhsal dünyasını büyük bir ustalıkla yansıtan Erich Maria Remarque, Zafer Takı’yla dönemin faşist terörüne başkaldıran edebi bir anıt inşa ediyor.

KÜNYE: Zafer Takı, Eric Maria Remarque, çeviren: Aziz Merhan, Everest Yayınları, 2022, 524 sayfa.

NEMİDE – HALİD ZİYA UŞAKLIGİL

Türk romanının “kurucu” isimlerinden Halid Ziya Uşaklıgil’in kitap olarak yayımlanan ilk romanıdır Nemide. Aynı zamanda, Uşaklıgil’in Sefile, Bir Ölünün Defteri, Ferdi ve Şürekâsı adlı romanlarıyla birlikte “İzmir dönemi” ürünlerindendir. Bu yönüyle ustalık dönemi eserlerine – bilhassa yarattığı karakterler açısından– ışık tutan romanda bir aşk üçgeni anlatılır. Nemide, amcasının oğlu Nail’e tutkundur, ancak Nail, Nahit’e gönlünü kaptıracaktır. Verem hastası Nemide sevdiği iki insanın mutluluğu için fedakârca kaderine razı olur… Nemide, bir büyük ustanın yazarlıktaki gelişimini göstermesi açısından dikkate değer bir eser.

KÜNYE: Nemide, Halid Ziya Uşaklıgil, Kırmızı Kedi Yayınevi, 2022, 192 sayfa.

AFRİKA DEVRİMİNE DOĞRU – FRANTZ FANON

Frantz Fanon'un en aktif yıllarında yazdığı; bağımsızlık fikri, Afrika Birliği tahayyülü ve giderek kabaran Cezayir Devrimi dalgasının ortasında kaleme aldığı deneme, makale ve mektuplardan oluşan bu derleme, sömürgeciyle tarihi hesaplaşmayı mücadelenin ayak sesleriyle eşzamanlı olarak kayda geçiriyor. Sömürgeciliğin ideolojik ve psikolojik saldırılarını faş eden yetkin analizlerle, yekvücut bir Üçüncü Dünya'nın savaş günlükleri geniş bir perspektifte sunuluyor. Katliamın ve işkencenin normalleştirildiği bir coğrafyada akıl hastalıklarını tedavi etmenin beyhudeliğini, Avrupalı doktorların iliklerine işlemiş önyargıları gözlemleyen Fanon, FLN saflarına katılarak gözünü önce Cezayir sokaklarına ardından tüm Afrika'ya dikiyor; Kara Kıta'da bütüncül bir hareket örgütlemek adına bir silaha dönüştürdüğü satırlar, savaşı anbean yaşayan bir devrimcinin seyir defterine evriliyor. Mücadele tüm şiddetiyle sürerken çuvaldızı "kendi mahallesine" batırmaktan da geri durmuyor: Cezayir Savaşı barikat başlarında göğsünü bağımsızlık adına siper edenlerle tüm şiddetiyle sürerken solun ve entelektüellerin tavrını sorguluyor.

Bir psikiyatrist, yazar, entelektüel ve devrimcinin gözünden ırkçılık, eşitsizlik, insan hakları ihlalleri ve kimlik sorunlarının hâlâ güncelliğini koruyan gerçekliğine ışık tutacak Afrika Devrimine Doğru, ilk kez Türkçe'de.

KÜNYE: Afrika Devrimine Doğru, Frantz Fanon, çeviren: Sanem Işıl Aytuğ, Sel Yayınları, 2022, 192 sayfa.

ETNOMÜZİKOLOJİ – ULAŞ ÖZDEMİR, MEHTAP DEMİR, EVRİM HİKMET ÖĞÜT

“Etnomüzikoloji disiplini hem geçirdiği tarihsel süreç hem de güncel durumu açısından sürekli oluşum halinde olan bir alandır. Her ne kadar geçmişi müzik folkloru, müzik etnografisi, müzik sosyolojisi, hatta müzik felsefesi gibi birçok müzik araştırma alanı ve antropoloji, sosyoloji başta olmak üzere müzik dışı pek çok alanla ilişkili olsa da, İkinci Dünya Savaşı sonrasında şekillenen bir bilim alanı olarak etnomüzikoloji oldukça dinamik bir disiplindir. Bu çalışma, etnomüzikoloji disiplinini kapsamlı bir literatürle ele alma hedefinde olan bir giriş kitabıdır. Kitapta emeği geçen yazarlar, çoğunlukla aynı kuşaktan sayılabilecek etnomüzikoloji, müzikoloji, müzik antropolojisi ve dans araştırmaları alanlarından gelen uzmanlar olarak bu alanların etnomüzikolojiyle olan ilişkilerini, genel etnomüzikoloji literatürü içerisinden değerlendiriyorlar. Kitaptaki konu ve kavramların birçoğu (performans, toplumsal cinsiyet, popüler kültür, dans, kimlik, göç vb.) etnomüzikoloji dışında pek çok disiplinin çalışma konuları arasındadır. Ayrıca notasyon, müzik etnografisi vb. konular ise müzikle ilişkili diğer birçok bilimsel alanın kullandığı yöntem, teknik ya da yaklaşımlarla ilişkilidir. Bu yüzden kitapta ele alınan konu ve kavramları mümkün olduğunca derinlemesine incelerken, etnomüzikologların bunları nasıl ele aldıkları sorusunu cevaplamak ana hedef olmuştur.”

KÜNYE: Etnomüzikoloji-Kültürler ve Müzikler, Ulaş Özdemir, Mehtap Demir, Evrim Hikmet Öğüt, İthaki Yayınları, 2022, 424 sayfa.

SOVYETLER’DE FETRET DEVRİ 1923-1924 – EDWARD HALLETT CARR

Sovyetler’deki iç savaştan sonra Lenin’in yavaş yavaş iktidarını kaybetmesi, Stalin’in ise aynı şekilde güç kazanmasıyla başlayan bir dönem, Sovyetler’de Fetret Devri. Edward Hallett Carr, Lenin’in ölümüyle sonlanan bu kitapta, bu dönemi adım adım izliyor. Ekonomik krizlerden, bilhassa tanınma hususunda diğer ülkelerle ilişkilere, Almanya’daki devrim potansiyelinin gerçekleştirilmesi için çalışmalardan, içerideki iktidar mücadelesine ve parti içi muhalefetin susturulma çabalarına dek uzanan bir perspektifte Sovyetler’deki dönüşümü takip ediyor. Troçki’yle Stalin’in çatışmalarını ele almanın yanı sıra, nihayetinde Stalin’in nasıl yavaş ama kararlı bir biçimde iktidara geldiğini anlatıyor; Stalin ve Lenin’in siyasi görüşlerindeki farklılıkların altını çiziyor. Birçok kaynaktan ve arşiv kayıtlarından yararlanan Carr, usta tarihçiliğiyle Sovyetler’in bir dönemine ışık tutuyor.

KÜNYE: Sovyetler’de Fetret Devri 1923-1924, Edward Hallett Carr, çeviren: Uygur Kocabaşoğlu, İletişim Yayınları, 2022, 428 sayfa.

İNSANLAR – MATT HAIG

Yağmurlu bir akşamda Profesör Andrew Martin, önce dünyanın en büyük matematik bilmecesini çözmeyi başarıyor, ardından sırra kadem basıyor. Nihayet bir yol kenarında çırılçıplak halde bulunduğunda, kıyafetsizlikten daha ciddi bir meselesi olduğu ortaya çıkıyor: Andrew Martin artık insanlardan tiksiniyor; görünüşlerinden de yiyip içtiklerinden de bitmeyen şiddet ve savaş arzularından da... Yabancı bir tür arasında kaybolmuş hissediyor kendini. Sevgi ve aile kavramları onda şaşırtıcı bir ilgi uyandırsa da tüm sakinlerinden nefret ediyor bu gezegenin. Newton hariç... Ama o da bir köpek işte... Sahi, kim bu adam? Onun –ya da herhangi birinin– insanlık hakkındaki tüm fikrini değiştiren şey ne olabilir?

Son yılların en önemli romancılarından Matt Haig, onca karmaşıklığına rağmen hayatın içindeki mutluluğa ve insan doğasına dair alışılmadık bir hikâye sunuyor. İnsanlar, neşeli ve etkileyici bir üslupla “bizi” bize anlatıyor.

KÜNYE: İnsanlar, Matt Haig, çeviren: Elif Ersavcı, Domingo Yayınları, 2022, 296 sayfa.

BİZİ BİZ YAPAN GENLER – EDWIN KIRK

Kalıtımın temel birimi olan genler hepimizin hayatında önemli bir rol oynar; dış görünüşümüzden belli hastalıklara yatkın olup olmamamıza ve hatta mizacımıza kadar pek çok özelliğimizde hatırı sayılır bir etkileri vardır. Teknolojinin sunduğu imkânlar sayesinde, son yıllarda genetik alanında çarpıcı gelişmeler yaşanıyor. Anne karnında yapılan taramalar birçok genetik bozukluğun teşhis edilmesini sağlıyor ve ebeveynlere seçenekler sunuyor. Araştırmacılar kanserin ve çeşitli hastalıkların genetik altyapılarını temel alan tedaviler üzerinde çalışıyor. Hastalık genlerinin kesilip atılmasını ya da düzenlenmesini içeren yeni yöntemler –her ne kadar şu an emekleme döneminde ve biraz tartışmalı olsa da– daha sağlıklı bir insanlığa giden bir yol vadediyor. Tıpta böyle bir devrim yaşanırken, genetiğin temel kavram ve mekanizmalarını anlamak giderek daha fazla önem kazanıyor. Gen, genom, kromozom ve DNA nedir? Genetik bozukluk ve hastalıklar nasıl aktarılır? Bunları ve başka hastalıkları “gen tedavisi” aracılığıyla iyileştirmek mümkün mü? Genlerine müdahale edilerek “tasarım bebekler” üretilebilir mi? Bu müdahalelerin ahlaki içerimleri nelerdir? Hem tıbbi genetikçi hem de genetik patolog olan Edwin Kirk, bu kitapta bir yandan genlerin incelikli işleyişini açıklarken, bir yandan da genetik bozukluk ve hastalıklardan etkilenen insanların dokunaklı hikâyelerini aktarıyor. “İnsan genetiğinin hikâyesi insanların hikâyesidir,” diyen Kirk, bize genetiğin soyut bir araştırma alanı olmanın ötesinde, etten kemikten insanların kaderleri açısından belirleyici olabilen son derece insani bir alan olduğunu gösteriyor.

KÜNYE: Bizi Biz Yapan Genler-Bir Tıp Devriminden İnsan Hikâyeleri, Edwin Kirk, çeviren: Çağatay Tarhan, Metis Yayınları, 2022, 272 sayfa.

ALICE HARİKALAR DİYARINDA – LEWIS CARROLL

Yayımlandığı günden beri her yaştan okurun hayranlıkla okuduğu Alice Harikalar Diyarında, bugüne kadar onlarca dile çevrildi. Lewis Carroll aslında bir matematikçiydi. Yakın arkadaşının Alice adındaki kızını eğlendirmek için anlattığı öyküleri bir kitapta toplama kararı aldı ve hayal gücünün zenginliğiyle kurduğu bu büyülü dünyaya her yaştan okurun adım atmasını sağladı. Küçük bir kız olan Alice tuhaf bir tavşanla tanışır; tavşan randevusuna geç kalmamak için koşturmakta ve sürekli saatine bakmaktadır. Alice, tavşanın peşinden bir deliğe dalar ve o anda kendini olağanüstü bir serüvenin içinde bulur. Şapkacıyla mart tavşanının verdiği çay partisine katılır, fareyle sohbet eder, öfkesi gözünü kör eden kraliçenin gazabına uğrar. Çünkü bu diyarda her şey ama her şey mümkündür… Çocuklar için uyarlanan bu özel baskıyla, sizleri hayal dünyanızda yepyeni kapılar açacak bu masal ülkesini keşfetmeye davet ediyoruz.

KÜNYE: Alice Harikalar Diyarında, Lewis Carroll, çeviren: Selçuk Işık, Mundi, 2022, 104 sayfa.

ELIOTT VE GİZEMLİ KÜTÜPHANE – PASCALINE NOLOT

Eliott’un okul günleri, Charlie ve çetesinin soğuk şakaları yüzünden zehir olmaktadır. Neyse ki bir sığınak bulur kendine: kütüphane! Bir gün Charlie’den kurtulmak için kütüphaneye saklandığında orada uyuyakalır. Akşam olup kütüphane kapandığında uykusundan uyanır ve o da ne! Karşısında bambaşka bir dünya vardır. Kütüphanenin bu gizemli hali, Eliott’u yepyeni bir maceraya davet eder. Peki, Eliott bu daveti kabul edecek midir? Okulunda zorbalığa maruz kalan Eliott için kütüphane, sevdiği kitapları bulup okuyabileceği bir yer olmanın ötesine geçip adeta sığınağa dönüşür. Kitaplar ve kitaplar aracılığıyla yepyeni hikâyelere açılan pencereler ise ona, sorunlarıyla farklı şekillerde yüzleşecek cesaret ve özgüveni aşılamaya hazırdır. Hepimiz gibi Eliott’un da kitaplardan öğreneceği çok şey vardır…

KÜNYE: Eliott ve Gizemli Kütüphane, Pascaline Nolot, resimleyen: Antonin Faure,  çeviren: Şirin Etik, Redhouse Kidz Yayınları, 2022, 160 sayfa.