Hazırlayan: Deniz Burak Bayrak

YAZARLAREVİ CİNAYETİ – OYA BAYDAR

“Babam bizi bırakıp gittikten sonra Ada’yı da evi de orada geçirdiğim mutlu çocukluk anılarını da silmiştim aklımdan. Öyle sanıyordum. Demek ki silememişim, sadece bastırmışım, bilinçdışının en karanlık dehlizlerine itmişim ki şimdi Ada’nın bahar kokularıyla birlikte o duygular da birer birer çıkıyor saklandıkları geçmiş zaman mezarlarından.”

 Edebiyatına eşik atlatmak için yeni bir “ses” bulma peşinde tehlikeli sulara açılan ünlü bir yazar. Hayatında yeterince bağ kuramadığı babasını ölümünden sonra anlamaya, yazdıklarının izini sürerek ardında bıraktığı gizemi aydınlatmaya çalışan bir evlat. “Büyük yazar”a hayran edebiyat tutkunu gençler. Bir zamanlar edebiyatçılara ev sahipliği yapmış ama zamanın acımasız tokadını yiyip kimliğini kaybetmeye başlamış bir ada... Oya Baydar, gizem ve merak unsurlarıyla harmanladığı romanında yazma tutkusunu, yazarlık hevesini, yazarın “vasat”ı aşma kaygısını, günümüz dünyasında edebiyatın metalaşmasını, ses-söz-yazı ilişkisini irdeliyor.Yazmak, yazarlık, edebiyat dünyası ve zamanın insanları da, mekânları da, edebiyatı da öğüten gücü üzerine bir roman.

KÜNYE: Yazarlarevi Cinayeti, Oya Baydar, Can Yayınları, 2022, 360 sayfa.

DAVETSİZ MİSAFİR: MARX - DANİEL BENSAÏD

Daniel Bensaïd, Davetsiz Misafir: Marx’ta, Marx’a ve ekonomi politik kuramının köklerine, bunlar etrafında yaşanan tartışmalara ve fikir ayrılıklarına odaklanıyor. Marx’ın üç eleştiri başlığını, tarihsel akıl, sosyolojik akıl ve bilimsel pozitivizm eleştirisini okurlara sunarken bu konularda gündeme getirilen temel görüşleri ele alıyor: Tarihin sonu felsefesi, proletaryanın kaçınılmaz zaferini ilan eden ekonomik ve toplumsal determinizm, halkların yönelimini tespit ettiğini savunan kesin bilimler. Bunlar Marx’ın yönelttiği eleştirilerin temelini oluştururken kitabın genel çerçevesini de belirliyor.

Bensaïd, Marx’ın temel eserlerini yeniden ve ısrarla okumanın çağdaş soruları yanıtlamada, günümüz dönüşümlerini ve krizlerini anlamlandırmada, cinsiyet, milliyet, din gibi çeşitli çatışma odaklarının Marksist kuramda nasıl ele alındığının ve güncel olarak hangi bağlamlarda ele alınabileceğinin düşünülmesinde işaret ettiği yolların izini sürüyor.

Davetsiz Misafir: Marx, Marx’ın eleştirel bakış açısının kendi dönemindeki etkilerini tartışırken bunların bugüne, güncelliğe yankılarına kulak vermeye davet ediyor. 

KÜNYE: Davetsiz Misafir: Marx-Eleştirel Bir Serüvenin Güçlü ve Zayıf Yanları, Daniel Bensaïd, çeviren: Mehmet Sert, Yordam Kitap, 2022, 480 sayfa.

YARIM – ETHEM BARAN

Cezaevinden farksız bir şehir ve gardiyanlardan farksız bürokratlar, yarım bırakılmış bir aşk, yazılmakta olan bir roman, edebiyatın sularında yüzmeye çalışan küçük öyküler, gençliğin sonu, bir tutuklu yazarın poetikasından yansıyanlar, yazma sorunları, has edebiyatın ardında sürüklenen hayatlar, kişilik yarılmaları, arayışlar, şizofreniye açılan kapılar...

Ethem Baran, Yarım’da, bir sınır şehrinin uzaklığında kaybolan bir yazarın, aradığı roman kahramanıyla karşılaşmasının şaşırtıcı hikâyesini anlatırken, okuru beklenmedik bir sona hazırlıyor.

KÜNYE: Yarım, Ethem Baran, İletişim Yayınları, 2022, 210 sayfa.

KADIKÖY SÖZLÜĞÜ – İLKER MUMCUOĞLU

Ünlü bulmacacı, araştırmacı yazar ve öykücü İlker Mumcuoğlu’ndan İstanbul’un en popüler semti Kadıköy’e dair benzersiz bir kült eser. Kadıköy’ün mimarisini, kültürünü, tarihini, sanatçılarını, ünlü ünsüz sakinlerini, yaşanmış garip ama gerçek olayları ve ayrıntıları merak eden herkes bu arşivlik çalışmayı mutlaka edinmeli.

KÜNYE: Kadıköy Sözlüğü, İlker Mumcuoğlu, Yitik Ülke Yayınları, 350 sayfa.

UYURGEZERLER 1. KİTAP – HERMANN BROCH

Uyurgezerler, modern gelişmelerin toplumsal düzende ve değerler sisteminde yarattığı köklü değişmelerin insanları gündelik hayatta ne türden boşluklara savurduğunu gösteren bir üçleme. Tıpkı James Joyce, Thomas Mann, Robert Musil gibi sadece yazar-sanatçı değil toplumsal açıdan bir tür kâhin-şair konumundaki modernist romancı soyundan gelen Hermann Broch, bu üçlemenin ilk kitabı Romantik’te genç bir Avusturya subayı, ikinci kitabı Anarşist’te bir muhasebeci ve siyasi katil, son kitabı Realist’te fırsatçı bir asker kaçağı üzerinden insanların savrulurken inanç, ahlak ve akıl kaybıyla birbirlerine nasıl dolandıklarını gösterir.

 Almanca orijinali 1930’larda yayımlanan Uyurgezerler üçlemesinin önemi, okuru bu krizin ortasındaki romancının laboratuvarına davet ederek sanat biçiminin bizzat kendisinin değişimini izlemesini sağlamasıdır. Üç önemli tarihe geri dönerek –1888, Romantik kendisini çürümenin henüz net görülmediği eski dünyada bulur; 1903, Anarşist savaş öncesi değerlerin karmaşık ağlarına yakalanır; 1918, Realist nihilist bir toplumun tartışılmaz efendisine dönüşür– Broch ilk kitaba sıradan bir öykü anlatıcısı olarak başlar gözükür, ta ki sonuncusunda asıl derdinin aktarmak değil yargılamak olan bir şair ve sadece olayların akışını resmeden değil “değerlerin çözülmesini” yöneten hareket yasalarını keşfedip mantıksal biçimde gösteren bir felsefeci olduğunu açık edene kadar.

– Hannah Arendt

 KÜNYE: Uyurgezerler 1. Kitap, Hermann Broch, çeviren: Duygu Bolut, Aylak Adam Yayınları, 2022, 256 sayfa.

HAYALİ YERLERDEN YEMEK TARİFLERİ – ALBERTO MANGUEL

Okumanın Tarihi ve Geceleyin Kütüphane gibi kitaplarıyla tanıdığımız Alberto Manguel, daha önce Hayali Yerler Sözlüğü’nde anlattığı düşsel ülkelere doğru yeni bir yolculuğa çıkarıyor okurlarını: Bu kez birbirinden ilginç yemekler, mezeler, tatlılar ve içecekleri tanıtmak için. Odysseia ve Binbir Gece Masalları’nın sihirli coğrafyalarından, Cervantes’in, Borges’in, Poe’nun, Tolkien’ın, J.K. Rowling’in ve daha pek çok yazarın dünyasından ilham alan sıra dışı ve leziz tariflerle dolu bu kitap, Manguel’in kitabın önsözünde yazdığı gibi “edebiyatın yalnızca ruhun gıdası olmadığını” hatırlatıyor bize. Babil Harf Çorbası ve Lotus Salatası’ndan Sebzeli Ütopya Yahnisi’ne, Dinoburger’den Fındıkkıran Kurabiyesi ve Güneş Nektarı’na, bu rengârenk listeden dilediğiniz menüyü oluşturmak serbest!

Hayali Yerlerden Yemek Tarifleri: Hem kitap hem de yemek meraklılarına, Alberto Manguel’in eğlenceli çizimleri eşliğinde iştah açıcı, karşı konulmaz bir seyahat çağrısı.

KÜNYE: Hayali Yerlerden Yemek Tarifleri, Alberto Manguel, çeviren: Lâle Akalın, Yapı Kredi Kültür Yayınları, 2022, 176 sayfa.

ORTAKLAR İLKÖĞRETMEN OKULU-KÖY ENSTİTÜSÜNDEN YANSIMALARLA – AHMET NURİ DOĞAN, MUSTAFA ÖZMEN

Köy enstitülerinin ilköğretmen okullarıyla birleştirilmesiyle birlikte eğitim tarihimizde yeni bir evreye girilir. 1954 yılında çıkarılan kanunla mevcut köy enstitüleri altı yıllık ilköğretmen okullarına dönüştürülür ve bu okullar 1974 yılına dek ilkokul öğretmeni yetiştirmeye devam eder.

Ortaklar Köy Enstitüsü’nün devamı niteliğindeki Ortaklar İlköğretmen Okulu da bu önemli eğitim kurumlarımızdan biridir.

Kendileri de Ortaklar İlköğretmen Okulu mezunu olan Ahmet Nuri Doğan ve Mustafa Özmen’in hazırladığı bu kitap Ortaklar’ın tarihine, eğitim sistemimize katkısına ve hepsinden önce öğretmen adayı öğrencilerinin hayatlarına nasıl damga vurduğuna ışık tutuyor.

Ortaklar İlköğretmen Okulu adlı bu çalışmada mezun öğrencilerin ilk ağızdan anlatılarına ağırlık veriliyor. Ve bu tanıklıklarla yaşamın her alanına nüfuz eden, köklü bir değişime olanak sağlayan eğitimin sadece öğretim süresiyle sınırlı olmadığına, köy enstitülerinden devralınan eşsiz tecrübenin kılavuzluğunda ilköğretmen okullarında nasıl kalıcı bir örneğe dönüştüğüne şahit oluyoruz.

KÜNYE: Ortaklar İlköğretmen Okulu-Köy Enstitüsünden Yansımalarla, Ahmet Nuri Doğan, Mustafa Özmen, Türkiye İş Bankası Yayınları, 2022, 440 sayfa.

KAF DAĞI’NDA BİR GÜN – KORAY AVCI ÇAKMAN

Atıl‘ın büyükannesi doksan beş yaşına girmişti. Papatya Hanım‘ın evin kedisi Üşütük‘ü severek, kanepede uyuklayarak, çiçeklere su vererek geçen günleri, torunu Atıl‘ın ona hediye ettiği kitapla değişiverdi. Kitabı üç gün üç gecede okuyup bitiren büyükanne, bir yolculuğa çıkmaya karar verdi. Zümrüdüanka kuşunun peşinden ejderha fırınına kadar uzanan bir serüven olacaktı bu! Üstelik büyükanne bu yolculukta tek başına da değildi.
Torunu Atıl çoktan kalimbasını bavuluna atmış, gezgin kızkardeşi Akasya da biletleri almıştı. Üç kafadarın bu beklenmedik ve gizemli gezisi, hepsinin hayata bakışını derinden etkileyecekti. Ne de olsa önemli olan varmışa yokmuşa takılmadan yola çıkabilmekteydi... Sevilen yazar Koray Avcı Çakman‘dan bir çocukla iki yaşlı kadının hayata bakışını incelikli detaylarla anlatan, kimin çocuk kimin yaşlı olduğunun bazen anlaşılmadığı ve yaşama sevincinden ödün vermeyen epik bir roman.

KÜNYE: Kaf Dağı’nda Bir Gün, Koray Avcı Çakman, Kırmızı Kedi Çocuk, 2022, 128 sayfa.