Yeni tip koronavirüs (Covid-19) aşısı için çalışmalar dünya çapında sürdürülürken Nanografi A.Ş. bünyesinde kurulan ve 40 bilim insanını içeren ekip, gönüllü insan denemeleri için başvuruda bulundu.

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ); Ankara Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi'nden genetik, kimya ve tıp alanlarında önde gelen isimleri içeren ekibin yaptığı başvuruda maymun denemeleri ile eş zamanlı olarak insan denemelerinin de yapılması yönünde talepte bulunuldu.

'10 YILDIR UYUYAN AKCİĞER HÜCRELERİNİ UYANDIRDIK'

Akciğere özgü insan bağışıklık hücreleri deneylerini yürüten Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Bölümü Fizyopatoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nuray Yazıhan, aşının geliştirilme aşamasına ilişkin olarak şunları söyledi:

"Aşının ilk formülasyonu orada yapıldı ve onların dizaynı seçildi. Bağışıklık sistemi konusunda daha önce de çalışmalarım olduğu için belli malzemeler zaten elimizde vardı. Yaklaşık 10 yıl önce Almanya ile ortak yürüttüğümüz bir projemiz vardı. Bu proje kapsamında akciğer hücrelerinin hipoksik yani oksijensiz kalırsa, enfeksiyon geçirirse ya da astım gibi alerjik reaksiyonlarla karşılaşırsa nasıl tepki vereceğini çözebilmek için yapay bir akciğer modeli çalışmıştık. Alveol dediğimiz akciğerlerin nefes aldığı bölümleri, laboratuvar ortamında yapay olarak geliştirmiştik. Kovid aşısı için yola çıktığımızda, o modeller elimizde hazırdı.

Yaklaşık 10 yıldır uyuyan bu hücrelerimizi yeniden uyandırdık ve geliştirdiğimiz aşının akciğerdeki etkilerini hem yapay alveol modelimiz, hem de bu hücreler üzerinden anlamaya çalıştık. Bu da çalışmada çok hızlı yol almamızı sağladı. Hayvan çalışmaları ile beraber hücre çalışmalarını da gerçekleştirmiş olduk."

AŞI YAKLAŞIK 1 YIL KORUMA SAĞLIYOR

Hayvan deneylerinde yaklaşık bir yıl koruma sağlandığı yönünde sonuçlar alındığını belirten Yazıhan, ek olarak şunları belirtti:

"Tabii ki sıçanların yaşam ömrü ile insanların yaşam ömrü çok farklı. Onların haftalık dönemine göre süreyi hesaplıyoruz. Mesela sıçanlarda gebelik süresi 3 hafta, insanda 9 ay. Yani onlarda yapacağınız 3 haftalık bir çalışma aslında bizim 9 ayımıza denk geliyor. Bu hayvanlara iki dozlu aşılama yaptığımızda, yaklaşık 2 ila 4 hafta etkisinin devam ettiğini gördük ki bu da bir yıllık bir süre demek kabaca. Bu da gayet iyi bir sonuç. Ama bu bir öngörü sonuçta. Asıl sonuçları insan çalışmaları yapıldığı zaman göreceğiz"