İleri Haber

İstanbul'da uzmanların uyarıları hiçe sayılarak uygulanan 'mega projelerin' tarihi kentsel dokuya verdiği zarar günbegün ortaya çıkıyor. 

TOPKAPI SARAYI'NA NELER OLUYOR?

Tarihi Yarımada'nın en önemli eserlerinden biri olan Topkapı Sarayı'nda restorasyon projesi sırasında geçtiğimiz yıl hazine bölümünün sergilendiği Fatih Köşkü’nün bodrum katındaki duvarlarda çimento sıvaların sökümü sırasında ciddi çatlaklar tespit edilmişti. 

Topkapı Sarayı'nın hazine bölümünde oluşan çatlaklar

[ih3]

Yine aynı dönemde Topkapı Sarayı'nda Adalet Kulesi önünde 3 metre çapında ve 1 metre derinliğinde bir çukur oluşmuştu. 

2015 yılının nisan ayının başında da Gülhane Parkı’nın denize bakan kısmında çay bahçesinin duvarı göçmüştü. O tarihte müze yetkilileri yaptıkları açıklamada aynı aks üzerinde bulunan Konyalı Restoran’ın duvarının da çöktüğünü belirtilerek, sarayın denize bakan yamacında risk incelemesi yapılacağı duyurulmuştu. 

Adalet Kulesi önünde oluşan çukur Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı tarafından inceleniyor

MEGA PROJELER KAYMAYI TETİKLEDİ

Topkapı Sarayı'nı çökme noktasına getiren duvarlarında ve kubbelerinde oluşan dev yarıkların sebebinin tarihi yapının zemininde Sarayburnu’na doğru olan bir kayma ve zemin sıvılaşması olduğu tespit edildi.

Kaymanın uzun yıllar içinde gerçekleştiği, bunda Topkapı Sarayı drenaj sisteminin eski olmasının ve sistemin yer yer çalışmamasının zemindeki sıvılaşmayı artırdığı düşünülüyor.

ŞEHİR PLANCILARI ODASI UYARMIŞTI

Kaymanın tetikleyen en önemli sebeplerden birinin Marmaray ve Avrasya Tüneli gibi büyük ölçekli projelerin olduğu uzmanlar tarafından dile getirildi. 

[ih2]

İstanbul'un en önemli tarihsel alanı Tarihi Yarımada'nın kalbine hançer gibi saplanan Avrasya Tüneli'nin tarihi dokuya vereceği zarar konusunda, TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi'nin hazırladığı Avrasya Tüneli Projesi Değerlendirme Raporu'nda uyarılar yer almıştı. 

2011 yılında hazırlanan raporda, Avrasya Tüneli projesinin tarihi dokuyu etkilememesinin imkansız olduğu vurgulanarak şu değerlendirmeye yer verilmişti:

"Tarihi Yarımada İstanbul’un kültürel, doğal, tarihi ve arkeolojik değerlerini bir arada barındırabilen; kentsel, ulusal ve uluslararası öneme sahip en temel kimlik öğesi konumundaki alanlarının başında geldiğinden, bu alan üzerindeki tüm arazi kullanım ve ulaşım kararları son derece hassas ölçüm ve değerlendirmeler sonucunda alınmalıdır. Alanın sürdürülebilirliği ancak koruma ilkeleri çerçevesinde soyut ve somut miras değerleri üzerinden sağlanmalıdır. Bu çerçeveden bakıldığında Avrasya Tüneli Projesi ilk bakışta 'kıyı yol güzergahını kullandığı ve büyük oranda dolgu alanı üzerinden geçtiği için Tarihi Yarımada üzerinde olumsuz etki yaratmaz' gibi algılansa da, konu detaylı incelendiğinde durumun böyle olmayacağı, projenin doğrudan ve dolaylı etkilerle Tarihi Yarımada’yı nasıl etkileyebileceği kolayca anlaşılabilecektir.

Tarihi Yarımada’ya temas ettiği noktadan itibaren Avrasya Tüneli Proje güzergâhı ve etkilediği alanlar, İstanbul’un tarihi ve kültürel mirası açısından tartışmasız en üstün değerlerinin yer aldığı bölgedir. 1985 yılında Dünya Miras Varlığı olarak UNESCO Dünya Miras Listesine alınan 'Sultanahmet Arkeolojik Parkı' içinde yer alan Topkapı Sarayı, Ayasofya, Sultanahmet Camii gibi anıtsal eserlerin yanı sıra yeraltında bulunduğu bilinen eserler bu bölgenin üstün evrensel değerini oluşturmaktadırlar.

Bu değerlerin bütünlüğünün bozulmadan devam ettirilmesi ve özgünlüğünün kaybedilmemesi çağdaş koruma açısından önem taşımakta ve UNESCO tarafından tüm dünya ülkelerinde bu ilkelerin uygulanmasına özen gösterilmektedir. Güzergah boyunca yer alan Marmara Denizi surları, Yenikapı’da neolitik döneme uzanan arkeolojik miras, bu güzergahın etkileyeceği ve dönüştüreceği en önemli alanlardır. Tarihi Yarımada’nın batısında yer alan Kara Surları da benzer süreçlerden geçerek Dünya Miras Varlığı olarak ilan edilmiş olmasına rağmen, Avrasya Tüneli güzergahının bu surların güney ucundan geçen kısmının bu bölgedeki kültür varlıklarını etkilememesi neredeyse imkansızdır."