Ayşenur Önal

Akdeniz ikliminde yetişen ve az da olsa Karadeniz sahillerinde bulunan kum zambakları çiçek açmaya başladı. Sonbahar aylarında çıkan kum zambakları sahilleri süslemeye başladı. Uluslararası Doğa Koruma Birliği tarafından nesli tükenme tehlikesi altında olduğu için koruma altına alınan kum zambaklarını koparmanın ve yurtdışına çıkarmanın cezası ise 80 bin lira.

Verilen bunca cezaya rağmen Mersin Mezitli ilçesinde bulunan Davultepe Gümüşkum Tabiat Parkı’nda açan kum zambakları vatandaşlar tarafından koparıldı. Kum zambaklarının açtığı, caretta carettaların yuvalama alanı olan ve göçmen kuşların uğrak noktası olan bu alan koruma altında olmasına rağmen denetlenmiyor.

Eşsiz yaban hayatı ile yıllardır ranta kurban edilmek istenen bölge Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından piknik ve eğlence alanı olarak işaretlenmişti. Daha sonrasında ise bir kişiye işletmesi için devredildi. Devralan kişi ise iddialara göre; yapılaşmaya izin verilmediği için alanı atıl halde bıraktı.

ÖZELLEŞTİRİLEN ALAN ÇÖPLÜK GİBİ OLDU

Sahipsiz kalan ve nesli tükenen kum zambaklarının koparıldığı alanı gezen çevre aktivisti Dr. Ful Uğurhan, talan edilen alanı görüntüledi. 6-7 yıldır bu bölgede hep kum zambaklarını görüntülediğini söyleyen Uğurhan, “Bu sene her zamankinden çok daha fazla kirlilik vardı. Bunun da nedeni burası önceleri Orman Bölge Müdürlüğü’ne aitti. Orman Bölge Müdürlüğünün çalışanları hem kum zambaklarını hem de caretta carettaların yuvalama alanlarını kontrol ediyorlardı. Daha sonra Orman Bölge Müdürlüğü’nden Milli Parklar’a geçti ve özelleştirildi. Özelleştirildikten sonra orada bakımsız bir dönem başladı. Alan şahıs o bölgeyi sanırım turizm bölgesi yapmak istiyordu ama yasa gereği bunlar yapılamayınca orada bir görevli çalıştırıyordu ama şimdi onu da çalıştırmıyor ve ortalık resmen çöplük gibiydi” diye konuştu.

‘BU EŞSİZ ALANA KİMSE SAHİP ÇIKMIYOR’

Gümüşkum Tabiat Parkı’nın dünyanın eşsiz yerlerinden biri olduğunu kaydeden Uğurhan, “Kent içinde yaklaşık 2-3 kilometre yaban yaşamının bulunduğu nadir alanlardan biri. Gözümüz gibi bakmamız gerekirken sahipsiz bir alan. Ne işletmeci oraya sahip çıkıyor ne Milli Parklar sahip çıkıyor ne de belediye sahip çıkıyor. Belediyenin çöp konteynırları orada duruyor ama onların içi boş, bütün kirlilik sahilde. İnsanın midesi bulanıyor orada dolaşırken. Bir yandan muhteşem güzellikte nesli tükenmek üzere olan kum zambaklarının güzellikleriyle, sarmaşıklarla, deniziyle ayrı, endemik bitkileri ile ayrı bambaşka bir yer ama sahipsiz kalmış durumda” dedi.

NESLİ TÜKENEN BİTKİLER KOPARILIYOR, YAPTIRIM UYGULAYACAK GÖREVLİ YOK

Geçen yıllarda kendi imkanları ile temizlik yaptıklarını söyleyen Uğurhan, “Kum zambaklarını koruyan hiçbir görevli yok. Oralara eskiden kimse dokunamıyordu, görevli orada geziyordu ve uyarıyordu. Artık sahipsiz kalmış durumda. Ancak vatandaşlar birbirlerini uyarıyorlar. Ben fotoğraf çekerken bir bey ‘Onları koparmıyorsunuz değil mi?’ diye bana sordu. Yani o onun bir sahip çıkışıydı, vatandaşlar sahip çıkıyorlar. Ama vatandaşın bir yaptırımı yok. Orada bir bekçi olduğunu bilseydi insanlar koparmazdı. Herkes biliyor koparmanın cezası olduğunu ama ceza kesecek bir merciiyle karşılaşmayınca herkes dilediği gibi koparıyor. Ben daha büyük zararlardan da endişeliyim. Nasıl olsa yakalanmayacağım diyen biri kökten de koparıp götürebilir. Bir de tabi insanların kendi kültürleri de eğitimleri de buna müsaade etmiyor. ‘Bir çiçeği koparsam ne olacak?’ diyorlar, bencilce onu koparıp onu burnuna götürmeyi kendinde hak görüyor” sözleri ile yaşanılanlara tepki gösterdi.

‘YASAL YAPTIRIMLARIN UYGULANMASI GEREK’

Acilen korunması için çağrı yapan Uğurhan, şu sözlere yer verdi:

“Yani hem vatandaşların bencilliği hem kanunların çalıştırılmayışı sonunda nesli tükenmekte olan bir şeyin sonunu daha çabuk getiriyor. Bizim gibi yurttaşlık bilinci olanlar belli bir noktaya kadar koruyabilir. Ama asıl yasal yaptırımların uygulanıyor olması gerekiyor.

‘KAMU KURUMLARI BUNA ÇÖZÜM BULMAK ZORUNDA, GEREKİRSE İŞLETMECİYE CEZA KESİLMELİ’

Mezitli Belediyesi’nin görev alanında değilmiş ama taşları toplatmaya Mezitli Belediyesi’nin aracı getiriliyor. Her baharda iş makinesiyle giriyorlar taşları almaya. Biz buna da karşıyız, bu da zarar veriyor oranın tabiatına. Yeri geliyor oraya girebiliyor hizmet sunmak için, o zaman bu temizlik hizmetini de sunabilir. Oraya konteyner koyuyorsa o toplama işini de yapabilir.

Kamu kurumları buna çözüm bulmak zorunda, gerekirse işletmeciye ceza kesilmeli. Ama bu kadar kıymetli eşsiz bir yerin bu kadar sahipsiz bırakılması bu ülkenin yurttaşı olarak utanç içinde kalmamamıza neden oluyor. Ben çok utandım bu sabah. Sorun umarım bir an önce çözülür.