İran'da Mahsa Jina Amini'nin ölümünün birinci yıl dönümü öncesinde Kürdistan eyaletinin şehirlerine yoğun güvenlik gücü konuşlandırıldı. İnsan hakları örgütü Hengaw "son günlerde bir gözdağı atmosferi yaşandığını ve savaş hali ilan edildiğini" söyledi.

Görgü tanıkları, sosyal medya paylaşımları ve insan hakları grupları, İran güvenlik güçlerinin geçen yıl "ahlak polisinin" gözaltına aldığı sırada ölen 22 yaşındaki Kürt kadın Mahsa Jina Amini'nin ölümünün birinci yıldönümü nedeniyle yapılması beklenen eylemlere karşı Amini'nin memleketinde konuşlandığını duyurdu.

İran İslam Cumhuriyeti'nin zorunlu başörtüsü kurallarına uymadığı iddiasıyla gözaltına alınan Amini'nin 16 Eylül 2022'deki ölümü, İranlı yetkililere karşı son yılların en büyük muhalefet gösterisine dönüşmüş, aylarca süren hükümet karşıtı protestolara binlerce kişi katılmış, özellikle kadınlar ve gençler ön saflarda yer almış 40 yılı aşkın süredir devam eden İslam Cumhuriyeti'ne son verilmesi çağrısında bulunmuştu. Hak örgütleri, güvenlik güçleri tarafından bastırılan ayaklanmalarda 71'i çocuk 500'den fazla kişinin öldüğünü, yüzlercesinin yaralandığını ve binlercesinin de tutuklandığını açıklamıştı.

'SAKKIZ'DA YOĞUN GÜVENLİK GÜCÜ VARLIĞI VAR'

Reuters haber ajansına konuşan İranlı bir aktivist, Amini'nin batıdaki Kürdistan eyaletinde bulunan doğum yerine atıfta bulunarak, "Sakkız'da yoğun bir güvenlik gücü varlığı var" dedi. Bir başka aktivist de küçük bir eylemci grubunun hükümet karşıtı sloganlar attıktan sonra hızla dağıldığını söyledi. İsimlerinin gizli kalması koşuluyla konuşan iki aktivist, Amini'nin ölüm yıldönümü yaklaşırken muhalefete yönelik artan baskılar nedeniyle hükümetin misilleme yapmasından korktuklarını belirttiler.

Sosyal medya paylaşımları, başta Kürdistan eyaleti olmak üzere çeşitli şehirlerde güvenlik güçlerinin konuşlandırıldığından bahsetti. İran Kürdistan'ındaki insan hakları ihlallerini takip eden Norveç merkezli Hengaw örgütü yaptığı açıklamada, İran'ın batısındaki Kürt şehirlerininin bazılarında "son günlerde bir gözdağı atmosferi yaşandığını ve savaş hali ilan edildiğini" söyledi. Çok sayıda vatandaşın gözaltına alındığı belirtildi.

Hengaw, askeri personelin Sakkız'a bakan bir tepede konumlandığını ve bölge sakinlerinin şehrin üzerinde helikopter faaliyetlerinde artışa tanık olduklarını da ekledi. Sosyal medya paylaşımlarında Sakkız sakinleri, yetkililerin protestocuları izlemek ve tespit etmek için kentin etrafına yeni güvenlik kameraları yerleştirdiğini de aktardı.

AMİNİ'NİN AMCASI DA GÖZALTINA ALINMIŞTI

İranlı yetkililer ABD ve İsrail'i ve onların yerel ajanlarını ülkeyi istikrarsızlaştırmak için huzursuzluğun arkasında olmakla suçluyor.Uluslararası Af Örgütü geçen ay yayınladığı bir raporda İranlı yetkililerin "eylemlerde öldürülenlerin ailelerini keyfi tutuklama ve gözaltılara maruz bıraktığını, mezarlıklarda barışçıl toplantılara zalimce kısıtlamalar getirdiğini ve kurbanların mezar taşlarını tahrip ettiğini" belirtti.

Amini'nin amcası Safa Ali' de 5 Eylül'de gözaltına alınmıştı. Protesto dalgasıyla bağlantılı olmakla suçlanan çok sayıda gazeteci, avukat, aktivist, öğrenci, akademisyen, sanatçı, kamuya mal olmuş kişiler ve etnik azınlık mensuplarının yanı sıra olaylarda ölen protestocuların yakınları tutuklandı, ifadeye çağrıldı, tehdit edildi ya da işlerinden kovuldu. İran'ın İtimad gazetesi Ağustos ayında Amini'nin ailesinin avukatının da "sisteme karşı propaganda" suçlamasıyla karşı karşıya olduğunu duyurdu.Avukat Saleh Nikbakht suçlu bulunması halinde bir ila üç yıl arasında hapis cezasına çarptırılabilir.