'Madeni para'da kriz büyüyor
Madeni paranın hurdası, kendisinden değerli hale geldi. 40 lira tutarında, 1 kilo ağırlığındaki 10 kuruşun hurdacıda alış fiyatı 70 lirayı buldu.
Türk Lirası tarihinin en düşük seviyesini görürken, değeri de her geçen gün azalmaya devam ediyor. Türkiye'de üretilen pek çok ürünün hammaddesinin yurt dışından alınması nedeniyle, madeni paralarda yaşanan kriz de büyüyor.
Madeni paraların üretiminde kullanılan pirinç madeninin değeri de, paraların kendisinden daha değerli hale geldi. 5, 10 ve 25 kuruş gibi madeni paralar hurdacılara satılmaya başlandı.
40 LİRA DEĞERİNDEKİ 1 KİLOLUK 10 KURUŞ, 70 LİRA
Konuya ilişkin Sözcü'den Batuhan Serim'e konuşan İYİ Partili Ahmet Erdemli; 1 kiloluk 10 kuruşun değerinin ortalama 40 lira olduğunu, bozuk paraların hammaddesi olan pirinç madeninin kilosunun ise 70 TL olduğunu ifade etti. Bazı kişilerin, elindeki parayı neredeyse 2 katına çıkarmak için bu paraları hurdacılara sattığını dile getiren Erdemli, hurdacıların da bunu eriterek başkasına sattıklarını söyledi.
'DEVLET KENDİSİ ERİTSİN'
"Döviz artmaya devam ederse pirinç madeni de artacağından bu sefer 50 kuruş ve 1 TL'leri de eritmeye başlayacaklar." diyen Erdemli, şöyle devam etti:
"Aslında yasal da değil bu yapılan şey. Devletin, Hazine'nin madeni olan bu parayı devlet kendisi eritsin. Mesela Merkez Bankası'nı arayıp, ‘Ben şu gün şu tip bozuk paralardan şu kadar adet almak istiyorum' dediğiniz zaman Merkez Bankası bunu size tedarik ediyor.
Ya da siz, "Bende 1 milyon lira bozuk para var, tümletmek istiyorum" dediğiniz zaman Merkez Bankası size kağıt para veriyor. Yarın ben Merkez Bankası'nı arasam, ‘Ben 1 milyon liranın karşılığı 10 kuruş istiyorum' desem, Merkez Bankası bana bu 1 milyon lirayı verse, gidip bunu eritip 2 milyon liraya çevirsem… Bunların olmadığını da bilmiyoruz."
DEĞER KAYBI OTOMAT SEKTÖRÜNÜ DE ETKİLEDİ
Öte yandan TL'nin tarihi değer kaybı, otomatik satış makineleri (otomat) sektörünü de etkiledi. Son bir yıldır enflasyonun artması nedeniyle paranın değeri kalmadı ifade eden işletmeciler, şunları söyledi:
"Bizim makinelerimiz kağıt parayla değil, madeni parayla çalışıyor; maliyetler artıp, satış fiyatları da aynı kalınca sıkıntılı bir duruma girdik. Para kazanamaz hale geldik. Sektörde birçok kişi işi bırakmak zorunda kaldı. En kısa sürede 2-3-5 liralık madeni paraların çıkartılması lazım. Başka bir çözüm yolu yok. Ayrıca ülkede fiyatların da istikrarlı olması lazım yoksa o çıkartılan yeni paralar da kısa süre içinde aynı duruma gelir."