Taciz, tehdit, şantaj, hakaret… 3 dava, 7 uzaklaştırma olmasına rağmen genç kadının peşini bırakmıyor!

26 yaşındaki Dr. Hacer D. öğrencilik döneminde Malatya’da tanıştığı Cebrail Can Kalaycı’nın 7 yıldır taciz, tehdit, şantaj ve hakaretlerine maruz kalıyor.

Kilis’te Cebrail Can Kalaycı isimli erkek, hakkında 7 defa uzaklaştırma, 3 defa da dava açılmasına rağmen Hacer D. isimli kadını 7 yıldır taciz etmeye devam ediyor. Hacer D., Tam 1600 numara değiştirerek tacize devam eden Cebrail Can Kalaycı’dan kurtulmak için sosyal medyadan çağrıda bulundu.

Gaziantep Doğuş gazetesinden Nevre Kalaycı’nın haberine göre, 26 yaşındaki Dr. Hacer D. öğrencilik döneminde Malatya’da tanıştığı Cebrail Can Kalaycı’nın 7 yıldır taciz, tehdit, şantaj ve hakaretlerine maruz kalıyor. Erzurum’da üniversite kazandıktan sonra Cebrail Can Kalaycı’nın defalarca okula geldiğini  ve kendisiyle görüşmek istediğini belirten Hacer D.,  2014 yılında okula gelip ayaklarıma sarılınca arkadaşlarımız araya girip ayırdı. İlk davayı da bu dönemde açtık” dedi.

Cebrail Can Kalaycı’nın hakkında 7 defa uzaklaştırma kararı alındığını, 3 defa da dava açıldığını belirten Hacer D., Ocak 2020’de Kilis Devlet Hastanesi’nde göreve başladığını ve bundan sonra da Cebrail Can Kalaycı’nın nöbet listelerini ele geçirerek nöbet çıkışlarına geldiğini  söyledi.

Hayatının düzene girmesini istediğini ifade eden Hacer D.,  Cebrail Can Kalaycı’nın erkek arkadaşlarının listesini çıkardığını ve hayatında olan herkesi bulup mesajlar attığını, 2019 yılı Temmuz ayından bu yana şantaja maruz kaldığını söyledi.

CEZALARI ERTELENMİŞ

Hacer D.'nin avukatı İslim Arğıllı Suvat ise şiddetin yalnızca fiziksel şiddet olmadığını, müvekkilinin yaşadığının ağır bir psikolojik şiddet olduğunu belirterek, “Müvekkilim Hacer D., tarafından Cebrail Can K.’ya kişinin huzur ve sükûnunu bozma suçundan 2014 yılında Erzurum Asliye Ceza Mahkemesinde dava açıldı. Sanık ceza aldı, fakat adli sicil kaydında herhangi bir suç kaydı olmadığı için hükmün açıklanması geri bırakıldı, ceza ertelendi. 2.dava Erzurum’da tehdit ve hakaret suçlamasıyla dava açıldı. Duruşmalar devam ediyor. 2020 yılında da tehdit, hakaret, cinsel taciz, kişinin huzur ve sükûnunu bozma, kişisel verilerin hukuka aykırı elde edilmesi suçlarından dolayı dava açtık, duruşmaları devam ediyor” ifadelerini kullandı.

1600 FARKLI HATTAN MESAJ ATMIŞ

Av. İslim Arğıllı Suvat, şahsın her şehirde müvekkilini takip ettiğini belirterek, “2020 yılı Ocak ayında müvekkilim Kilis Devlet Hastanesi’ne atandı. Şahıs okulu bırakıp müvekkilimin peşinden Kilis’e geliyor. Şahsın ailesi aslında Malatya’da, babası profesör. Şahsın Kilis’te hiçbir bağlantısı yokken müvekkilimin peşinden Kilis’e geliyor.2020 Ocak ayından bu güne kadar müvekkilim Hacer D.'ye 1600 farklı hattan mesajlar, görüntülü aramalar mevcut. Müvekkilimin mezuniyet törenine dahi giderek videolara çekmiş. İnternetten indirdiği çıplak kadın görsellerine müvekkilimin başını montajlayarak ailesine ve tanıdıklarına göndermekle tehdit ediyor. Görsellerdeki kadınlar müvekkilime kıyasla çok kilolu kişiler” dedi.

‘CEZALAR ERTELENMESİN’

Kanunların ceza anlamında da cezai yaptırımlar anlamında da yeterli olduğunu aktaran Av. İslim Arğıllı Suvat, “Fakat uygulama noktasında sıkıntılarımız var. 6284 sayılı kanun için özellikle şu günlerde çok baskı var. İnsanların yanıldığı nokta şu; sözleşmede önleme çalışması geçiyor. Çocukların müfredatına toplumsal cinsiyet eşitliği, cinsiyet adaleti dersleri eklenecek. Bizim sıkıntımız doğru uygulanmaması, şahıs tehdit ve hakarette de ceza alıyor fakat erteleniyor. Bu kadar fazla şikayet sonucunda 2-3 yıl sonra da olsa muhakkak ki bir netice alınacak. Şuan 1 mahkumiyeti var. Biz istiyoruz ki cezalar ertelenmesin, müvekkilim normal hayatına dönebilsin” dedi. 

'İstanbul Sözleşmesi yaşatır' demek için toplanan kadınlara polis saldırdı: 33 gözaltı

Ankara'da "İstanbul Sözleşmesi yaşatır" demek için toplanan kadınlara polis saldırdı. Saldırıda 33 kadın gözaltına alındı.

Ankara’da kadınların İstanbul Sözleşmesi’ne yönelik saldırılara karşı yapmak istediği yürüyüşe polis saldırdı. Saldırıda 33 kadın gözaltına alındı.

Ankara Kadın Platformu’nun, “İstanbul Sözleşmesi yaşatır” demek için Ankara Kolej Metro durağı önüne yaptığı çağrı öncesi polis durağı bariyerlerle kapattı. Bu rağmen toplanan kadınlar, buradan Çankaya Belediyesi önüne yürümek istedi. Bu sırada saldıran polis 33 kadını gözaltına aldı.

Gözaltına alınan 33 kadın Ankara Emniyet Müdürlüğü'ne götürüldü. Gazi Mustafa Kemal Devlet Hastanesi'nde sağlik kontrollerinin ardından gece saatlerinde ise serbest bırakıldı.

M. Nergis Tekin yazdı | AKP'nin yeni rejim inşa süreci ve İstanbul Sözleşmesi

"En sonda söylenecek olanı burada ifade edecek olursak AKP’nin İstanbul Sözleşmesi’ni imzalarken de kadına, aileye, eşcinsellere bakışı bugünden farklı değildi. O nedenle “ne oldu da sözleşme yürürlüğe girdikten altı yıl sonra iptali konuşuluyor?” sorusu en iyi ihtimalle safça bir soru olarak kabul edilebilir.  Değişen AKP değildir. Koşullardır. Yoksa AKP hep bildiğimiz AKP’dir..."

M. Nergis Tekin

“Gerçek her zaman somuttur”
                                  V. Lenin
 

"Nereden nereye geldik?”,  “Artık içine kapalı bir Türkiye yerine, dünyayla bütünleşen bir Türkiye olacağız.” “Dantel örer gibi bu yolu öreceğiz. Yolumuz açıktır”…  Bu cümleler AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 16 Aralık 2004 tarihinde Brüksel Zirvesi sonrası kurduğu cümlelerden bazılarıdır. 16 Aralık 2004, AKP’nin yeni rejim inşası için tarihi bir gündür.

AKP o dönem kendi varlığının toplumsal rıza inşası için, 16 Aralık 2004 müzakeresini büyük bir zafer gibi parlatmaya ihtiyaç duyuyordu. Medyanın da yardımı ile iç siyasette bir algı yaratılması gerekiyordu. Ankara’da gündüz vakti patlatılan havai fişekler ile AB şöleni düzenleme organizasyonunu bu yeni rejim inşasının bir sacayağı olarak okumak İstanbul Sözleşmesi tartışmalarını daha bütüncül bir yaklaşımla değerlendirmeye olanak sağlar.

Birbiri ile alakasız gibi gözüken iki süreç gerçekte birbiri ile son derece ilişkilidir. Lenin’in “Gerçek her zaman somuttur” sözü; 16 Aralık 2004 yılında da İstanbul Sözleşmesi’nin imzalandığı 24 Kasım 2011’de de ve hatta sözleşmenin yürürlüğe girdiği 1 Ağustos 2014 tarihinde de toplumsal süreçleri doğru okumak isteyenlere yol göstericidir.  AKP’nin ilerici bir takım sözleşmelere imza atmış olması AKP’yi ilerici bir parti haline getiremez. Bazı koşullar altında ilerici gibi gözüken hamlelerde bulunanlar o anın koşulları ile değerlendirilip mutlak bir anlamda “ilerici” olarak etiketlenemez. Ancak AKP o dönem, Türkiye liberalleri tarafından ve dahi liberal sol tarafından ilerici bir parti olarak görülmüştür. Oysa bir hareketin ilerici olarak etiketlenmesi için o hareket tarihsel bütünlüğü içinde değerlendirilmelidir. 

AKP’NİN İKTİDARA GELDİĞİ İLK GÜNDEN BUGÜNE DEĞİŞMEYEN HEDEFİ, SİYASAL İSLAM PROJESİ!

AKP’nin ılımlı İslam projesi kapsamında kurulmuş bir parti olduğu, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu ilkeleri ile bir hesaplaşma içerisinde doğduğu ve fakat bu hesaplaşma sonucunda daha ileri bir Türkiye değil daha geri bir Türkiye hedefi olduğu, 16 Aralık 2004 tarihinde de İstanbul Sözleşmesi’ni ilk imzalayan ülke unvanını aldığımız 24 Kasım 2011’de de somut birer gerçekti. Fakat kimileri bu somut gerçeği görmek istemedi.

Herhangi bir kişinin ya da partinin toplumsal yaşamdaki yerini bulmak, toplumsal fikirleri ve teorilerini çözümleyebilmek için o toplumsal fikirler ve teorilerin sınıf mahiyetini akılda tutmak zorunluluktur. AKP’nin sınıf mahiyeti bir başka yazının konusu olabilecek kadar derin bir meseledir. Ancak AKP ait olduğu sınıfa uygun bir siyasal stratejiyi iktidara geldiği ilk günden bugüne uygulamayı sürdürmüştür. Hiçbir zaman kendi sınıf mahiyeti ile çelişen bir tutum içerisinde olmamıştır. Ancak ana hedefine giden yolda zaman zaman ilerici gibi durabilecek adımlara imza atmaya mecbur kalmıştır. Bu mecburiyetin nedenini de iktidarının devamı için “ittifaklar kurma zorunluluğu” olarak görebiliriz. En sonda söylenecek olanı burada ifade edecek olursak AKP’nin İstanbul Sözleşmesi’ni imzalarken de kadına, aileye, eşcinsellere bakışı bugünden farklı değildi. O nedenle “ne oldu da sözleşme yürürlüğe girdikten altı yıl sonra iptali konuşuluyor?” sorusu en iyi ihtimalle safça bir soru olarak kabul edilebilir.  Değişen AKP değildir. Koşullardır. Yoksa AKP hep bildiğimiz AKP’dir.

Şimdi bir kez daha AB şöleninin yapıldığı 17 Aralık 2004 yılına dönecek olursak bu tarihten sonra özellikle 2010 referandumuna kadar AKP “ileri demokrasi”, 3Y ile mücadele “yoksulluk, yolsuzluk ve yasakların kaldırılması” sürecinde, demokrasi ile görünürde barışık bir strateji belirlemişti. Bu stratejisinin en büyük ittifakı ise liberaller (sol liberaller diye de okunabilir) ve medyaydı.

AKP yeni rejim inşası sürecinde medyanın önemini, henüz iktidara geçtiği ilk günden itibaren fark etmiş bir partidir.   AKP’nin, yeni rejimin inşası için  “ileri demokrasi” evresinde, yazılı ve görsel medya bu algıyı oluşturabilmek için hazır kıta bekliyordu.

Aralık 2004 Brüksel görüşmesinin ardından mottosu “Aydınlık Türkiye’nin Habercisi!” olan Yenişafak Gazetesi   “Başardık” diyordu. Haberin detaylarında “Önceki gece 'Kıbrıs kilidi'ne takılan Brüksel zirvesi, çetin pazarlıkların ardından uzlaşma ile sonuçlandı. Erdoğan'ın, "Ankara'ya dönerim" sözü, liderlerin geri adım atmasında etkili oldu” cümleleri yer alıyordu (https://www.yenisafak.com/arsiv/2004/aralik/18/index.html). 18 Aralık 2004 tarihinin gazete manşetleri demokratikleşen Türkiye(!) adına sıraya girmiş gerçekte olmayan AB üyeliğimizi kutluyor, bir yandan da Başbakan Erdoğan’ın, Brüksel’deki dik duruşunun hakikatte olmayan zaferdeki etkisini, tüm Türkiye’ye duyuruyordu.  Milliyet “Kıbrıs dayatmalarının sürmesi üzerine Erdoğan bye bye diyerek kapıdan çıktı” manşetini kullanmıştı. Sabah “AB’ye onurlu ve büyük adım Avrupa İhtilali”, Tercüman “Yeni Yıldız. Başbakan Erdoğan kararlı durdu. AB’nin tuzaklarla dolu metni, istediğimiz gibi değişti. Türkiye’ye Üyelik Kapısı Açıldı”  diyordu.  Hürriyet “Avrupa'nın yıldızıyız”, Posta, Kemalistlere de göz kırpma çabası ile “Atam Rahat Uyu”, Akşam Gazetesi “Dik durduk kazandık”, Milliyet ise Yeni Türkiye sloganını tercih ederek “Yeni Avrupa yeni Türkiye” başlıkları ile gerçek olmayan AB zaferini kutluyor ve iktidara destek oluyordu. Türkiye’nin AB’ye giriyormuş gibi gösterilmesi medyanın da yardımı ile gerçekleştirilen bir algı showa dönüştürülmüştü.

AKP’nin ileri demokrasi ağlarıyla ördüğü Yeni Türkiye projesinde AB ile kazanılan gerçekte olmayan başarılar ise Türkiye sağ ve sol liberallerinden destek alıyor, ülke hızla 2010 referandum sürecine gidiyordu. Anayasa değişikliği yeni rejimin inşası için önemliydi. Bu uğurda uzunca bir süre Türkiye demokratikleşiyormuş gibi gözükmeli ve AKP birçok kesimden destek alarak ““Dantel örer gibi” yolunu örmeliydi ki yolu bu anlamda açıktı.

İSTANBUL SÖZLEŞMESİ TARTIŞMALARI SİYASAL İSLAM REJİMİNE GEÇİŞİ HIZLANDIRMA PROJESİNİN BİR YANSIMASIDIR!

İstanbul Sözleşmesi ise referandumdan bir yıl sonra mecliste bütün partilerin desteği ile oy birliği ile imzalanan bir sözleşmedir. Yine “yetmez ama evetçileri”, liberalleri eleştirenler haksız çıkmıştı! AKP, 2011 yılında kadın hakları konusunda da dünyada bir ilke imza atmıştı!

O günden akıllarda AKP milletvekili Nurettin Canikli’nin şu sözleri kalacaktı   “(…)Türkiye bu sözleşmenin hazırlanmasında ve sonuçlandırılmasında öncülük eden ülkelerden bir tanesi, on üç ülkeden bir tanesi. ... Ve daha önemlisi belki, Parlamentosundan geçiren, yasalaştıran ilk ülke olma onuru da inşallah bize ait olacak biraz sonra. Hepimize ait olacak, bütün milletvekillerimize, Türkiye'ye ait olacak. Bu gurur gerçekten çok tarihî bir anın da yansımasını ifade ediyor.” 

Şimdilerde ise daha önce gurur duyulan bir sözleşme olan İstanbul Sözleşmesi AKP medyasının hedefinde. Türkiye büyük bir ekonomik çıkmazın içerisindeyken, sınıf çelişkileri gitgide derinleşirken medya birden AKP’nin sözleşmenin 4/3. maddesinde geçen ‘cinsel yönelim’ ifadesinden rahatsız olduğunu, sözleşmedeki bazı ifadelerin ve maddelerin Türk aile yapısına ve ahlaki değerlere aykırı olduğunu yazıp çizmekte, ekranlarda sözleşmenin tarafı kadınlara söz vermeden tartıştırmaktadır. Medya,  kimi zaman açıktan kimi zaman ise örtülü olarak, kadınsız tartışma programları ile sözleşmenin kaldırılmasını isteyen seslerden yana bir tavır sergilemektedir.

YENİ REJİM İNŞASINDA MEDYA İÇİN BİR DÖNEM PARLATTIĞI PROJELERİ ŞİMDİ SÖNDÜRME ZAMANI

Hiçbir kadın konuşmacının yer almadığı tv programlarında, İstanbul Sözleşmesini Türk aile yapısını bozuyor ve eşcinselliği özendiriyor diye eleştiren gazetelerde ve köşelerde acaba 2011’de durum neydi, sözleşmeye o tarihte medyanın eleştirileri ne şekilde olmuştu? diye insan doğrusu merak ediyor.

Dönemin arşivleri incelendiğinde o tarihte hiçbir medya kuruluşunun, gazetecinin bu sözleşmeye itirazı ile karşılaşılmamaktadır. Eğer aşağıda ismi geçecek olan gazetecilerin ve gazetelerin sözleşme imzalandığında ve yürürlüğe girdiğinde itirazlarını dile getirdikleri bir köşe yazısı, bir tv programı kaydı varsa kamuoyu ile paylaşmalıdır.

AKP’nin o dönemdeki siyasal stratejisine  (AB’ye giriş vaatleri, vesayetle mücadele)  uygun olarak Emine Erdoğan’ın toplantı açılışındaki konuşması birçok tv kanalında canlı olarak yer almıştı. Emine Erdoğan’ın, Nazım Hikmet Ran'ın "Kız Çocuğu" adlı şiirini ağlayarak okuması ve toplantıya katılan diğer ülkelerin liderlerinin eşleri (Esma Esad da toplantıda yer alan isimler arasındaydı)  ile hazırlanan çağrıyı okuması “İleri demokrasi” adına canlı olarak Türkiye’ye izlettirilmişti.

2014 yılından beri yürürlükte olan bir sözleşmenin tartışmaya açılması ve bu tartışmada medyanın tutumu AKP’nin ana hedefe giden siyasal stratejisinde bir süreden beri göstermiş olduğu değişimin bir yansımasıdır. İleri demokrasi ve 3Y söylemi AKP için miladını yavaş yavaş doldurmuştur. Özellikle 10 Ağustos 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimi ile AKP başka bir evreye geçmiştir. Yeni Rejimin kurulumunun hız kazandığı ve “demokrasi birliği” aldatmacasının çöktüğü bu evrede AKP kimi zaman keskin adımlar atmakta kimi zaman ise bu adımları oluşan tepkiler üzerine geri çekmektedir.

Yeni Akit yazarı Abdurrahman Dilipak’ın, 27 Temmuz Pazartesi günü yayımlanan yazısında İstanbul Sözleşmesi'ni savunan kadınlara "fahişeler" diyerek hakaret etmesini AKP’nin 2014 yılı ile değiştirdiği evre ile açıklamak mümkündür. Abdurrahman Dilipak, İstanbul sözleşmesinin onaylandığı ya da yürürlüğe girdiği tarihte de bir köşe sahibiydi. Ancak taramalarda İstanbul Sözleşmesi’ne o tarihlerde etmiş olduğu tek bir itiraz yazısına rastlanmamaktadır. Şimdi yüksek sesle bu itirazı üst perdeden dile getiriyor oluşu AKP’nin içinden geçtiğimiz süreçte hızlandırdığı yeni rejim inşası ile paralel değerlendirilmelidir.

Yeni Şafak yazarı ve eski AKP milletvekili Yasin Aktay ise İstanbul Sözleşmesi’nin etkinliği arttıkça kadına yönelik şiddetinin de artığını öne süren bir yazı ile şimdi sözleşmenin karşısında yer almaktadır. Fakat kendisinin de o dönem için bir itiraz yazısına rastlanamamıştır.

Abdülkadir Selvi ise Hürriyet Gazetesi’ndeki köşesinde “İstanbul Sözleşmesi ele alındığında uygulamadan kaynaklanan sorunların da masaya yatırılması gerekiyor. Ama görünen bir gerçek var. Tüm kutsal dinlerce sapkınlık olarak tarif edilen eşcinsellik meşrulaştırılıyor, normalleştiriliyor ve yaygınlaştırılıyor”  (http://yazar.io/yazar-abdulkadir-selvi_2497/#) diyerek sözleşmeye karşıtlığını gösteriyor. Ancak Selvi’nin de o tarihte sözleşmeye bir itiraz yazısı tespit edilmemiştir.

Sözleşmenin iptali konusunda fikir beyan eden hatta sözleşmeyi savunanlara hakaret eden bu isimlerin sözleşmeye bunca zaman itiraz etmemeleri şaşırtıcı değildir. Eski AKP Milletvekili Mehmet Metiner’in İstanbul Sözleşmesi’nin kabulü için yaptığı açıklamada, “İtiraf ediyorum, neye oy verdiğimizi bilmeden el kaldırdık” demesi de şaşırtıcı değildir. AKP iktidarı siyasal rejim değişikliğine giden yolda medya ile birlikte güzel bir “kandırıldık” stratejisi benimsemiştir. Oysa kandırılan bu süreçte AKP’den demokrasi bekleyenler olmuştur.

Her zaman somut olan gerçek ise İstanbul Sözleşmesi’nin imzalandığı gün de, bugün de AKP’nin hedefleridir. İstanbul Sözleşmesi’nin ve 6284 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden bu yana kadına yönelik şiddet elbette ki bitmemiş hatta tırmanarak artmıştır. Ancak bu sözleşme ile ilgili bir sonuç değildir. Yeni Türkiye’nin, kurulmak istenen yeni siyasal İslam rejiminin bir sonucudur.

EN SOMUT GERÇEK İLERİCİ MÜCADELENİN GÜÇLENEREK SÜRECİĞİ GERÇEĞİDİR!

Somut olan diğer bir gerçek ise 6284 sayılı Kanunun maddelerinin 9 yıl önceki ile aynı olduğu gerçeğidir.

Somut olan bir başka gerçek ise medyanın o dönemde AKP stratejileri gereği parlattıklarını şimdi söndürmek zorunda olduğudur.

Somut olan bir başka gerçek toplumun her alanında gerici söylemlerin yüksek perdeden artık dile getiriliş evresine geçildiği gerçeğidir.

Yarın sözleşme tepkilerden çekinilerek henüz zamanı değil diye iptal edilmeyebilir. Ya da Ayasofya’nın cami yapılması ile hız kazanan siyasal İslam rejiminin tamamlanması süreci kapsamında iptal de edilebilir.  Ancak en somut gerçek kadınların da dâhil olduğu sömürülen sınıfların ilerici mücadelesinin devam edeceği gerçeğidir.

Helin Palantöken cinayeti belgesel oldu

İleri TV’nin hazırladığı Suç Bende Değil belgeselinin ilk bölümünde Helin Palantöken’in hayatı izleyiciyle buluştu.

İzel Sezer - Sezgin Alışır

İstanbul’da, reddettiği Mustafa Yetgin tarafından okul çıkışında katledilen 17 yaşındaki lise öğrencisi Helin Palantöken'in hikâyesi, babası Nihat Palantöken ve avukatı Emrah Daylan’ın anlatımıyla İleri TV’nin hazırladığı Suç Bende Değil belgeselinin ikinci bölümünde izleyiciyle buluştu.

İstanbul'un Pendik ilçesinde, 13 Ekim 2017’de Mustafa Yetgin tarafından katledilen Helin Palantöken’in yaşamı, cinayete ilişkin dava süreci ve katledildiği günden bu güne ailesinin hayatında değişenler, İleri TV’nin kadın cinayetlerine dikkat çekmek amacıyla hazırladığı Suç Bende Değil belgeselinin ikinci bölümünde anlatıldı. 

‘KIZIMI KENDİME HAZIRLADIĞIM MEZARA KOYDUM’

Helin’de 8-9 yaşına geldiğinde böbrek yetmezliğinin başladığını ve ameliyat olduğunu, 11 yaşına geldiğinde ise annesini kaybettiğini aktaran baba Nihat Palantöken, ‘’Helin’in annesi vefat ettiğinde ben eşimin mezarını yaptım, yanını da kendim için hazırladım. Ben kızımı kendi mezarıma koydum’’ dedi.

Cinayet anlarını ‘’17 yaşına geldiğinde kendini bilmez biri Helin’e musallat oldu ve Helin’in de bu kişinin arkadaşlık teklifini reddetti. Bu yüzden okul çıkışında kızımın önünü keserek internetten 9 taksitle aldığı silahla taradı. Kızım öldü, iki arkadaşı da yaralandı’’ sözleriyle anlatan baba Palantöken, katilin kelepçe bile takılmadan, elini kolunu sallayarak götürülmesine ve katili cinayet mahaline getiren kişinin ceza almamasına bir kez daha isyan etti.

’SADECE İSİM BENZERLİĞİYLE YANLIŞ SANIK GETİRİLMEZ’

İlk mahkemeye yanlış sanığın getirilmesinin bilinçli şekilde yapıldığını düşündüğünü söyleyen Nihat Palantöken, göz taraması, TC kimlik numarası gibi ayırt edici unsurlar varken sadece isim benzerliğinden yanlış sanığın getirilmesinin mümkün olmadığını söyledi.

’SUÇ DUYURUSUNA RAĞMEN HİÇBİR İŞLEM YAPILMADI’

Yanlış sanık getirilmesinin ardından cezaevi savcısı ve cezaevi müdürü hakkında suç duyurusunda bulunduklarını aktaran Palantöken, suç duyurusuna rağmen hiçbir işlem yapılmadığını ve dosyanın dahi açılmadığını ifade etti.

‘ZİYARETE GELEN AKP’Lİ VEKİL, BİR GÜN ÖNCE ÖNERGEYİ REDDETMİŞ’

Helin’in katledilmesinin ardından dönemin başbakanı Binali Yıldırım’ın ve sonrasında da AKP’li Milletvekili Ravza Kavakçı Kan’ın kendilerini ziyaret ettiğini söyleyen Nihat Palantöken, ziyaretten bir gün önce Meclis’e verilen ‘’bireysel silahlanmayla mücadele edilsin’’ önergesine ‘’hayır’’ oyu verenler arasında Ravza Kavakçı Kan’ın da bulunduğunu öğrendiklerini söyledi.

‘BİREYSEL SİLAHLANMAYA KARŞI İMZA KAMPANYASINA DEVAM EDECEĞİZ’

Kızının öldürülmesi sonrasında bazı muhalif vekiller tarafından davet edildikleri Meclis’te bireysel silahlanmanın önlenmesi için tekrar dilekçe verdiklerini fakat bu dilekçenin de reddedildiğini söyleyen Nihat Palantöken, ne olursa olsun bireysel silahlanmaya karşı başlattıkları imza kampanyalarına devam edeceklerini vurguladı.

‘MAHKEMEYE YANLIŞ SANIK GETİRİLMESİYLE BELKİ DE TAHLİYE EDİLECEKTİ’

Palantöken ailesinin avukatı Emrah Daylan ise dava sürecinin skandallarla dolu geçtiğini söyledi. İlk celsede yanlış sanık getirilmesinin çok kötü sonuçlar doğurabileceğini ve belki de katil Mustafa Yetgin’in bu şekilde tahliye edilebileceğini söyledi. 

‘SANIK DELİ NUMARASI YAPARAK KURTULMAYA ÇALIŞTI’

İkinci duruşmada gelen sanığın deli numarası yaptığını ve sağa sola bakarak güldüğünü söyleyen Av. Emrah Daylan, katilin suçtan kurtulmak için çeşitli şeyler yaptığını fakat liseli bir çocuğu öldüren birinin deli taklidiyle kurtulabilmesinin mümkün olmadığını söyledi.

‘KARAR EMSAL TEŞKİL EDİYOR’

Bir kadını öldüren her erkeğin söylediği gibi katil Mustafa Yetgin’in de böyle bir şeyin olmasını istemediğini iddia ettiğini aktaran Daylan, katil Yetgin’e verilen cezada herhangi bir indirim yapılmadığını, bu kararın bir emsal teşkil ettiğini ve kadın cinayetleri davasında verilmiş en ağır ceza olduğunu söyledi.

Devlet 60 şikayetini duymamıştı: Sevtap Şahin cinayeti Meclis gündemine taşındı

CHP'li vekil Taşçıer önergesinde, "Cinayetin öncesindeki süreçte Sevtap Şahin’in 60’a yakın kez şikayette bulunduğunu açıklayan ailesinin anlattıkları, cinayetin göz göre göre geldiğini ve Şahin’in korunmadığını ortaya koymuştur" dedi.

CHP’li Gamze Taşçıer, evli olduğu erkek Özhan Şahin tarafından boğularak katledilen Sevtap Şahin'in, öldürülmeden önce 60 kez şikayette bulunmasına ilişkin İçişleri Bakanı Soylu’ya “İstanbul Sözleşmesi’ne, 6284 sayılı yasaya, genelgeler ve yönetmeliklere neden uyulmamaktadır?” diye sordu.

İleri Hatırlatıyor

Devlet bir kadının 60 şikayetini duymadı: Kadın içeride öldürülürken polis savcıdan izin bekledi

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Ankara Milletvekili Gamze Taşcıer, erkek şiddeti sonucu yaşamını yitiren Sevtap Şahin'in ölümünde ihmali bulunanların ortaya çıkarılmasını istedi. İhmaller sonucunda Şahin'in öldürüldüğünü ifade eden Taşcıer, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı'na sunduğu yazılı soru önergesinde, "Ankara’da yaşayan Sevtap Şahin gördüğü şiddet nedeniyle sığındığı annesinin evinde, 15 Haziran'da evli olduğu erkek tarafından boğularak komaya sokulduktan 3 gün sonra yaşamını yitirmiştir. Cinayetin öncesindeki süreçte Sevtap Şahin’in 60’a yakın kez şikayette bulunduğunu açıklayan ailesinin anlattıkları, cinayetin göz göre göre geldiğini ve Şahin’in korunmadığını ortaya koymuştur" dedi.

KATİLİ NEDEN DURDURMADINIZ?

60 kez şikayet edilmesine rağmen katilin neden durdurulmadığını soran Taşcıer, önergesinde şu sorulara yer verdi:

- Katilin farklı günlerde evin önüne sandalye çekip oturduğu, kapıyı dinlediği, evi taşladığı, kapıyı zorla açıp tekrar darp girişiminde bulunduğu ifade edilmiştir. Koruma kararının uygulanmaması ve uzaklaştırma kararının takip edilmemesiyle ilgili görevini ihmal eden polisler hakkında işlem başlatılmış mıdır?

- İfadelere göre cinayetin işlendiği gün, katilin eve zorla girmesi üzerine Sevtap Şahin’in annesi polisi aramış ancak karakolun çok yakında olmasına rağmen polisler 20 dakika sonra gelmiştir. Gelen ekipler de, Sevtap Şahin evin içerisinde can çekişirken kapıyı kırıp girmemiş, savcıdan izin beklemiştir. Böyle acil bir durumda bekleyerek bir başka ihmali yaratan polisler hakkında işlem başlatılmış mıdır?

- Birçok kadın cinayeti vakasında görüldüğü üzere, kolluk güçlerinin yoğun ihmalleri bulunduğu ortaya çıkmaktadır.Kolluk güçlerine gerekli eğitimler verilmemekte midir?

- Veriliyorsa, ısrarla uluslararası sözleşme olan İstanbul Sözleşmesi’ne, 6284 sayılı yasaya, genelgeler ve yönetmeliklere neden uyulmamaktadır? Var olan hükümlere uymayan kolluk güçleri hakkında bugüne dek hiç soruşturma açılmış mıdır?

- Partiniz yöneticilerinden gelen İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılabileceğine dair yorumların, kolluk güçlerinin sözleşme hükümlerine uymayan ve göz ardı eden davranışlarına yol açtığını düşünüyor musunuz?"

Kadın cinayetleri Aydın'da protesto edildi: 'Pınarları yaşatacak olan İstanbul Sözleşmesi’dir!'

Eylemlerde yapılan açıklamada, "Ve bir kez daha buradan tüm yetkilileri, tüm kademeleri uyarıyoruz: İstanbul Sözleşmesi’ne dokunmayı aklınızdan bile geçirmeyin. Pınarları yaşatacak olan İstanbul Sözleşmesi’dir. Uygulayacaksınız" ifadeleri kullanıldı.

İleri Haber

Aydın’da kadınlar AKP iktidarında vahşet boyutuna ulaşan kadın cinayetlerini protesto etti. Eylemlerde yapılan açıklamada, “Pınarları yaşatacak olan İstanbul Sözleşmesi’dir” denildi.

5 gündür kayıp olan üniversite öğrencisi Pınar Gültekin'in cansız bedeni dün ormanlık alanda bulundu. Gültekin’i katleden Cemal Metin Avcı ise gece saatlerinde tutuklandı. Dün gün boyu konuya ilişkin tepkiler yükselirken, kadınlar birçok ilde kadın cinayetlerine karşı sokağa çıktı.

Aydın merkez ve Kuşadası’nda sokağa çıkan kadınlar, kadın cinayetlerine karşı ses çıkardı. Aydın Kadın Meclisleri ve Kuşadası Kadın Platformu tarafından yapılan eylemlerdeki açıklamalarda şu ifadelere yer verildi:

Artık yeter, biz yaşamak istiyoruz. Hiçbir kadını nerede olduğuyla, ne giydiğiyle, ne içtiğiyle suçlamanıza izin vermeyeceğiz. Kadın cinayetlerini meşrulaştırmanıza izin vermeyeceğiz. Daha önce defalarca söyledik, yine söylüyoruz: Katilleri değil kadınları koruyun. Kadınlar istedikleri gibi yaşayacak. Önümüze istediğiniz engeli çıkarın; kadınlar özgürlüğü, eşitliği, yaşamlarını alana kadar durmayacak.

Ve bir kez daha buradan tüm yetkilileri, tüm kademeleri uyarıyoruz: İstanbul Sözleşmesi’ne dokunmayı aklınızdan bile geçirmeyin. Pınarları yaşatacak olan İstanbul Sözleşmesi’dir. Uygulayacaksınız.

Pınar Gültekin için ve öldürülen tüm kadınlar için hiç durmadan yaşam hakkımız için mücadele etmeye devam edeceğiz.

ÇEVİRİ | Bolivya bize geleceğe dönük radikal bir umut aşıladı

Yazar: Nicole Fabricant

Çeviren: Ceren Berk

Bolivya’nın MAS partisi (Movimiento al Socialismo – Sosyalizme Doğru Hareketi) iktidara geri dönerken sayısız zorlukla karşı karşıya kalacak, ancak otoriter sağa karşı yankılanan zaferi ve toplumsal hareketlerin partisi olarak kökleri, en çok ihtiyacımız olan zamanda bize geleceğe dönük radikal bir umut aşılıyor.

Geçen pazar, Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales’e karşı sağcı darbeden on bir ay sonra, MAS oyların yüzde 55’ini alarak ezici bir zafer kazandı. MAS Cumhurbaşkanı adayı Luis Arce’nin kesin olarak kazanması için en az yüzde 40 oy çoğunluğuna ve en yakın rakibine karşı on puanlık bir üstünlüğe ihtiyacı vardı. Arce kesin zaferin önündeki engeli, Carlos Mesa’ya (Gonzalo Sánchez de Lozada’nın yerli protestocuların katledilmesinin ardından sunduğu istifadan sonra 2003’ten 2005’e kadar başkan olarak görev yapan sağ eğilimli tarihçi) yirmi puandan fazla fark atarak aştı.

Bolivya’da MAS’ın zaferi, Latin Amerika tarihinde en çok yankı uyandıran toplumsal hareketler sayesinde mümkün oldu. O hareketin parçası olan insanlar darbecilerle yüzleştiler ve MAS’ı tekrar göreve getirdiler. Arce’nin seçimden sonraki ilk konuşmasında belirttiği gibi, “Demokrasiyi yeniden kazandık”. Bu hiç de küçük bir başarı değil.

Ve MAS, göreve geldiklerinde ciddi zorluklarla yüzleşecek olsa da, kimi manevralar için yeterli imkânları olacak: Arce yalnızca başkanlığı kazanmakla kalmadı, aynı zamanda partisi de Senato’da çoğunluğu elde etmiş görünüyor. Görevleri, toplumsal hareketlerin bir siyasi partisi olarak MAS’ın köklerine geri dönmek; yerel halklar, sendikacılar, federasyon liderleri ve mahalle derneklerinin yanı sıra sürdürülebilir güç inşa ederek gelecekteki planlarını ve politikaları ilerletmek olacak.

MAS VE DARBE

Evo Morales 2019 seçimlerine yine rağbette olan bir şekilde girdi, ancak 2006’dan itibaren göreve geldikten sonra parlaklığının bir kısmını kaybetti. 2016’da yapılan referandumda süre sınırlarını ortadan kaldırmak (seçmenlerin yüzde 51’i hayır oyu verdi) ve daha sonra sonucu geçersiz kılmak için mahkemelere yöneldi. 2019 seçimleri öncesinde sadece sağcı muhaliflerden değil, solda yer alan bazı destekçilerden de eleştiri aldı.

Morales’in sol görüşlü eleştirmenleri, partinin 2016’daki en kapsamlı seçim vaatlerinden -radikal yeniden toprak dağıtımı, küçük ölçekli tarım endüstrisine destek, ekonomiyi çeşitlendirme- geri çekilmesine ve kısa sürede yüksek talepli bir gündem izlemeye devam etme kararına karşı çıktı.

Bolivya ekonomisini (hala büyük ölçüde gaz, madencilik ve soyaya bağımlı) dönüştürmedeki başarısızlığın radikal değişim olasılığını sınırladığını ve sağcı tarımsal-endüstriyel elitlere verilen tavizlerin onlara MAS’ın hükümet olduğu devlet içinde daha fazla güç verdiğini dile getirdiler. Morales, kendi adına, bu tavizlerin ve kalkınma projelerinin hükümetin gündemine alınmasında ve yoksulluk seviyelerini düşürmesine olanak sağlamada gerekli olduğu konusunda ısrar etti.

Morales’in MAS hükümeti, eksiklikleri ne olursa olsun, ekonomik kalkınma, ulusal egemenlik, kadın ve yerli hakları konusunda ve aynı zamanda çevreye saygı ve yaşam standartlarını, eğitim düzeylerini ve sağlık hizmetleri kapsamını yükseltmede büyük adımlar attı. Hükümet rakamlarına göre, yoksulluk içinde yaşayan insanların yüzdesi, Morales’in iktidara geldiği 2006’da yüzde 59,9’dan 2017’de yüzde 34,6’ya düştü ve aşırı yoksulluk, aynı dönemde yüzde 38,28’den yüzde 15,2’ye düştü. Bolivya tarihinde ilk kez, yerli halk başını dik tutabiliyor ve siyasete eşit olarak katılabiliyor.

Sağcılar MAS’ın yönetimine her zaman karşı çıktı; çünkü MAS yönetimini -kendilerince haklı olarak- on yıllarca yerel halkların sınırlara itildiği ve azgelişmişliğin adeta bir kader olduğu ırkçı ve plütokratik düzene karşı bir tehdit olarak gördüler. Sağ, Morales’in despot olduğu konusunda ısrar ettiğinde, bu tamamen oportünistlikti. Ancak ABD destekli Amerikan Eyaletleri Örgütü’nün baltalamaya yardım ettiği tartışmalı 2019 seçiminin ardından sağ, istikrarsızlık anını yakaladı ve darbe planını hayata geçirdi. Polis ve askeri şiddet tehdidi altında, Bolivya’nın üç dönemlik başkanı Meksika’ya kaçmak ve ardından Arjantin’e sığınmak zorunda kaldı.

Sağcı senatör Jeanine Áñez kendisini geçici başkan ilan etti. Senatoda, en azından hukuken sorgulanabilir olan bu hareketi onaylayacak yeterli çoğunluk yoktu. Yine de, 12 Kasım’da üniformalı bir subay, ona cumhurbaşkanlığı kuşağı giydirerek darbe hükümetini meşrulaştırdı. O, zamanında Morales’in düzinelerce yerli destekçisini öldüren ve dâhil olan askerlere dokunulmazlık tanıyan askeri bir katliama başkanlık etmişti.

Sonraki on bir ayda, Áñez insan haklarına ve medeni haklara saldırdı ve Morales’in yönetimini kapsayan barınma ve yiyecek için devlet desteğini kesti. Bolivya ekonomisini, gaz, mineral ve lityum çıkarımını artırarak uluslararası şirketlerin yararına yoğunlaştırılmış ekonomik sömürüye tekrardan açtı. Tek türlü tarımların genişlemesi aracılığıyla Amazon’un daha fazla ormanını yok ederken ekolojik ve iklimsel tehditleri şiddetlendirmekle tehdit eden soya da dahil olmak üzere beş genetiği değiştirilmiş (GD) mahsulün kullanımına imkân tanıdı.

Ve neoliberalizmin yeniden tesis edilmesinin üzerine, Áñez hükümeti, yerli halkı hor gören aşırı dinci bir sağ yaklaşım ile gündemi zorladı. Ve başkan olarak yemin ettikten sonra elinde devasa bir İncil ile “İncil saraya döndü” dedi.

ÖNÜMÜZDEKİ ZORLUKLAR

Son birkaç ayda işçiler ve yerli halk, özgür ve adil bir seçim olmasını sağlamak için greve gitti ve baskıya göğüs gerdi. Ülkeye demokrasiyi yeniden sağladılar. Tüm dünyadaki sosyalistler ve hareketler için çok ilham verici bu zafer, onlarındır.

Önümüzdeki muazzam zorluklardan bahsetmek, zafer geçidine gölge düşürme riskini taşır, ancak zorluklar yine de olacak. İlk olarak, ekonomi mart ve eylül ayları arasında yüzde 7,9 küçülerek neredeyse serbest düşüşe geçmiş durumda. Devlet bütçe açığı genişledi ve işsizlik arttı. Küçük ve büyük işletmelerin salgın sebebiyle kapanmalarından kısmen sorumlu tutulabilir, fakat ekonomik daralma sürecinin izleri bizi Áñez’in neoliberal politikalarına kadar götürüyor. Morales yönetiminde eski bir maliye bakanı olan Arce, Áñez’in politikalarının Bolivya ekonomisinde, salgın bölgeyi vurmadan önce Kasım 2019 ile Mart 2020 arasında yüzde 5,6 düşüşü tetiklediğini iddia ediyor. Küresel durgunluk ve düşük emtia fiyatları devam ederken ekonominin nasıl yeniden inşa edileceği MAS için acil bir soru olacak.

Arce, biyodizel üretimini genişleterek ve dünyanın en büyüklerinden sayılan Bolivya’nın lityum rezervlerini sanayileştirerek ekonomik krize karşı koymayı planlıyor. Bu ekonomik kalkınma stratejileri Bolivyalı işçilere fayda sağlayacak olsa da, ikisi de ciddi çevresel ve sosyal kaygılara neden oluyor. Biyodizel, ormansızlaştırıyor. Hâlihazırda kuraklık yaşayan bir bölgede aşırı miktarda su gerektiren lityum çıkarma işlemi, su kirliliği ve aşırı kullanım gibi çevresel endişeleri arttırıyor. Yeni yönetimde yer alan diğer kişiler arasında, Arce’nin alternatif ekonomik kalkınma seçeneklerine bakması gerektiğini savunanlar da mevcut.

MAS içinde daha az çekişmeli diğer bir konu ise şu: Arce özellikle yaşlılara, hamile kadınlara, çocuklu ve düşük gelirli ailelere odaklanarak, Morales döneminden kalma yoksulluğu azaltma programlarını ve sosyal yardımları -nakit yardımları veya tahvilleri- yeniden canlandırma sözü verdi. Ne yazık ki Arce, daha önce bu sosyal programları körükleyen emtia patlamalarından elde edilen gelire sahip olmayacak. Bu süre içerisinde, daha da şiddetlenen bir iklimsel ve çevresel krizle karşı karşıya kalacak: Amazon’daki orman yangınları, Brezilya ormansızlaşmaya yol açan kalkınma politikalarını yoğunlaştırmaya devam ettikçe, kuraklık ve seller devam ettikçe daha da kötüye gidecek. Küresel bir durgunluğun ortasında Bolivya, iklim krizinden en sorumlu ülkeleri Bolivya gibi ülkelerin sonuçlarının üstesinden gelmesine yardım etmeye çağırarak, iklim adaleti hakkı ve uluslararası iklim borçlarının ödenmesi konusundaki tarihsel talebini bastırmaya çalışmak zorunda kalacak.

Arce, evine döndüğünde, seçim sonuçlarına direnmekte olan Santa Cruz’da büyüyen sağ kanadı yok etmese de susturmanın bir yolunu bulmak zorunda kalacak ve bu zorlu bir görev olacak. Birçoğu Áñez’i Bolivya’daki sağcı direnişinin yerli bir biçimi olarak tanımlasa da, Santa Cruz’un Soğuk Savaş dönemine uzanan uzun bir sağcı ayrılıkçı ve tarımsal ticaret genişlemesi şekline dayanan ABD müdahaleciliği tarihi var.

Seçim sırasında, kırk yaşında bir avukat olan ve seçimi üçüncü sırada bitiren Pro-Santa Cruz Yurttaşlık Komitesi Başkanı Luis Fernando Camacho; Cochabamba, Santa Cruz, Beni ve Tarija bölgelerinde ırkçılığı körükledi. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki neofaşist Proud Boys’a benzeyen ve “motoqueros” olarak bilinen genç erkek motorsiklet çeteleri, yerel halkları taciz etti ve onları kandırarak oy haklarını kullanmalarını engelledi. Seçimden sonra, 21 Ekim’de orta ve üst orta sınıf Bolivyalılar, La Paz’daki Plaza Avaroa’da oylamayı protesto ederken, “Beyinsiz Arce, sen bir ***sun ve seni doğurduğu için anneni ***yim” diye bağırarak yürüdüler. Aşırı sağcı Santa Cruz Sivil Komitesi, seçim komisyonunun resmi oy sayımını derhal askıya almasını talep eden bir açıklama yaptı. Bu yerel gerici güçler Brezilya, Arjantin ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki uluslararası sağcı gruplar tarafından destekleniyor.

Sağcılarla uğraşırken, Arce’nin toplumsal hareketlerle yeni bir ilişki kurması da gerekecek. Bu ilişkideki önemli bir kırılma, 2011’de TIPNIS ulusal parkından devasa bir otoyol inşa etme projesinin Morales’i yerel hareketler ve diğer sol örgütlerle karşı karşıya getirmesiyle ortaya çıktı. TIPNIS çatışması ve yerel halkların hareketlerine yönelik devlet baskısı, soldan Morales’e ve MAS’a muhalefeti besledi. TIPNIS çatışmasının ikinci etkisi, daha önce hükümetle aynı hizada olan birçok popüler sektör kuruluşunun parçalanmasıydı. Arce, MAS için yeni bir yol inşa etmek ve bu hareketleri yeniden birleştirmek için çalışmak zorunda kalacak.

İçeride, MAS’ta gücü merkezden uzaklaştırabilecek politikalar hakkında çok fazla tartışma var: Morales’in etrafında hâkim olan etki ve ilginin yoğunlaşmasından kaçınmak ve bunun yerine, yeni nesil MASistaları siyasi projelerini üstlenmeleri için eğitmek ve genişletmek. MAS’ın kökleri ve siyasi vaatleri göz önüne alındığında, başkanlık gücünü belirleyen ve karar alma mekanizmasının yerel yönetim organlarını genişleten daha katılımcı bir demokrasi biçimi için muazzam bir potansiyel var; bu, toplumsal hareketlerin parçası olarak insanlar arasında fikir birliği olmayan konularda tartışabilecekleri ve anlaşmalara varabilecekleri alanlar sağlıyor.

ABD destekli bir darbe ve baskıcı, sağcı bir devlet karşısında MAS’ın ezici seçim zaferi dikkat çekicidir. Bu zafer, Bolivya’daki toplumsal hareketler ve enternasyonal sol için büyük bir zafer olarak kutlanmalıdır. Şimdi tüm gözler, ekonomik ve çevresel krizlerin nasıl ele alınacağına dair zorlu sorulara çevrilmişken hepimize geleceğe dönük radikal bir umut aşılayan MAS’ın siyasi projesinde. Bolivya bize öğretmeye hazırdır: Onların derslerinden bazılarını eve nasıl getirebileceğimizi izlemeli ve tasavvur etmeliyiz.

Bu yazı, Çeviri Gazetesi'nden alınmıştır.

Kaynak: JacobinMag

Tilbe Akan yazdı | ‘Boğaziçi saldırganı’ neden hala aramızda?

Tilbe Akan

Sarıyer’de ikamet eden ve “Boğaziçi sapığı” olarak bilinen saldırgan Murat Uncuoğlu uzun süredir Rumeli Hisarüstü mahallesindeki kadınları taciz ediyor. Çeşitli suçlardan sabıkası bulunan şahsın ilk taciz davası 22 Eylül 2016’da görülmüş, duruşmaya gelmemiş ve hakkında zorla getirilme kararı çıkarılmıştı. 22 Şubat 2017’de görülen 4. duruşmada Uncuoğlu tutuklanmıştı.

Tutuklandıktan yalnızca birkaç ay sonra salıverilen tacizci, bırakıldığı günden beri mahallede dolaşmaya ve kadınları taciz etmeye devam ediyor. Aradan yıllar geçti, taciz ettiği kadınlar mezun oldu, İstanbul’un başka semtlerine veya farklı ülkelere taşındı. Fakat kadınlar, Murat Uncuoğlu’nun ısrarlı takiplerinden kurtulamadı. Bu vaka örneğiyle ısrarlı takibi avukatlarla ve ısrarlı takibe maruz kalan kadınlarla konuştuk.

Uncuoğlu vakası gündemde kendine pek yer bulmadı. Ancak geçen aylarda Adana’nın Kozan ilçesinde sözleşmeli öğretmen Erdoğan Küpeli, kendisini reddeden kasiyer Tuğba Keleş’i çalıştığı markette başından tabancayla vurdu; ardından da aynı tabancayı kendi başına ateşleyerek intihar girişiminde bulundu. Saldırıya uğrayan kadın, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Oysaki Küpeli, yıllarca Gülay Mübarek’i taciz ve tehdit ettiği gerekçesiyle gözaltına alınmış fakat sevk edildiği adliyede adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı. Bu olayla beraber ısrarlı takibin gerekli şekillerde ceza almaması tekrar gündeme geldi.

Ankara Barosu yaptığı çalışmada, ısrarlı takibin çeşitli açıklamalarını dosyasına ekledi. Çalışmada ifade edilen açıklamalardan Richard Lingg’e ait olanına göre, ısrarlı takip (stalking) olarak tanımlanan haller taciz veya sarkıntılık hallerinin diğer bir ifade biçimidir ve taciz kavramı, ısrarlı takip kavramından daha geniş bir kavramdır. Çünkü “taciz etme” (harass) fiilinden söz edebilmek için, mağdurda esaslı bir biçimde duygusal sıkıntılara yol açan, iki kez veya daha fazla tekrarlanması neticesinde devamlılık kastı açık bir şekilde ortaya konan eylemlerin, fail tarafından icra edilmesi zorunludur. Bu nedenle, harassment (taciz) kelimesinin günlük dildeki kullanımı ile hukuk literatüründeki kullanımı, stalking (ısrarlı takip) kavramına da karşılık gelmektedir. Başka bir deyişle, ısrarlı takip olarak nitelenen eylemler zinciri her hâlükârda sarkıntılık ve taciz eylemi olarak nitelenebilir. Israrlı takip her zaman eziyete dönüşmeyebilir. Kadının istemediği birinden (iş arkadaşı olabilir) çiçek alması, yemek teklifi, başka bahanelerle hediyeler göndermek, telefonla aramak da ısrarlı takip örnekleridir.

Fakat yapılan araştırmalar, ısrarlı takibe neden olayların başlı başına ayrı bir suç kapsamında bir bütün olarak ele alınması gerektiğini, bunun yapılmaması halinde, mağdura karşı işlenen eylemlerin, mahkemelerce birbirinden farklı taciz veya sarkıntılık eylemleri olarak ele alındığını, bu durumda verilen cezaların çok kısa süreli ve caydırıcılıktan uzak olduğunu, faillerin herhangi bir psikiyatrik değerlendirmeye, rehabilitasyona veya tedbire tabi tutulmadığını, bunun da bu suçun mağduru olan kadınları bu fiillere karşı korumasız bıraktığını ortaya koyuyor. Buna örnek olarak, Murat Uncuoğlu vakasını örnek gösterebiliriz. Boğaziçi Üniversitesi öğrencisi birçok kadın Uncuoğlu’nun ısrarlı takibine yıllarca maruz kalmış, açılan her dava yapılan her şikâyet birbirinden bağımsız değerlendirildiği için bir hakim dışında kimse tutuklanma talebinde bulunmamıştır. Bir kadına çakmakla yaklaşıp “Senin güzelliğini elinden alırım” derken, diğer bir kadına hakaret içerikli ses kayıtları atmış, bir başkasının ise numarasını çeşitli platformlarda paylaşmıştır.

Rapora göre, ısrarlı takip faillerinin profilleri ise çok fazla çeşit gösterebiliyor. Fail, ısrarlı takibe gerekçe olarak, birçok neden ileri sürebiliyor. Bu bağlamda, fail soğukkanlı bir katil olabileceği gibi, ‘’aşkına yanıt alamamış kara sevdaya tutulmuş bir genç’’ de olabilir. Fail manik depresif, şizofren, paranoyak olabileceği gibi, herhangi bir akıl hastalığına veya zayıflığına sahip olmayan dolayısıyla cezai ehliyeti tam olan bir kimse de olabilir. Fail eski eş veya sevgili, eski işveren, çıkma teklifi reddedilmiş herhangi bir şahıs, ya da komşu olabileceği gibi, bir çetenin üyesi veya verilen hizmetten memnun kalmayan saplantılı bir müşteri de olabilir. Hâkimlerin ve avukatların dahi, ısrarlı takip suçunun faili olabilecekleri bilinmektedir.

6284 Sayılı Kanun’a ve İstanbul Sözleşmesi’ne göre ise tek taraflı ısrarlı takip; aralarında aile bağı veya ilişki bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, şiddet uygulayanın, şiddet mağduruna yönelik olarak, güvenliğinden endişe edecek şekilde fiziki veya psikolojik açıdan korku ve çaresizlik duygularına sebep olacak biçimde, içeriği ne olursa olsun fiili, sözlü, yazılı olarak ya da her türlü iletişim aracını kullanarak ve baskı altında tutacak her türlü tutum ve davranışı, ifade eder.

Avukat Hülya Gülbahar, hemen hemen her gün ısrarlı takipten bıkan kadınların yardım çığlığında bulunduğunu ifade ederek “Bu erkekler, bu kadınlara henüz fiziksel şiddet uygulamamış olabilir. Ama bu kadınları sürekli olarak telefonla arıyorlar, mesaj ya da e-posta göndererek rahatsız ediyorlar, sosyal medya hesaplarını denetliyorlar, kadını arkadaşlarına, işverenlerine, ailesine özel bilgilerini ifşa etmekle tehdit ediyorlar. Daha da ileri gidenler var. Kadınları evlerinin, iş yerlerinin, okullarının önünde bekliyorlar, taciz ediyorlar, cinsel saldırılarda bulunuyorlar, fiziksel şiddet uyguluyorlar” diyerek ısrarlı takibin kadınlar için ne kadar büyük bir eziyet olduğunu anlattı.

Ancak ne yazık ki kadınlar bu ısrarlı takipler karşısında polise ya da yargıya başvurduklarında herhangi bir sonuç alamıyor. Oysa 6284 Sayılı Kanun bunun için var fakat uygulanmıyor.

Gülbahar’ın açıkladığı üzere; TCK’nin “Eziyet” başlıklı 96. maddesi etkili bir biçimde uygulansa, gerçekten de birçok kadının hayatını kurtaracak ve erkekler açısından da ciddi bir biçimde caydırıcı olacak son derece etkili bir madde. TCK’nin 1 Haziran 2005 yılında, yani 14 yıl önce yürürlüğe giren ve o günden beri unutulmaya terk edilen 96. maddesi kadına karşı sistematik şiddeti “işkence” olarak tanımlıyor. “Bir kimsenin eziyet çekmesine yol açacak davranışları gerçekleştiren kişi hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur” diyor.

Maddenin gerekçesinde ise;

- insan onuruyla bağdaşmayan,

- bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, aşağılanmasına yol açan davranışlar “eziyet” olarak tanımlanıyor.

Bunlar, “ani olarak değil, sistematik bir şekilde ve belli bir süreç içinde işleniyorsa eziyettir” denilen maddede, “içinde kasten yaralama, hakaret, tehdit, cinsel taciz vb. varsa, onlar ayrı cezalandırılsın ama bunların hepsi birlikte eziyet suçu oluşturur ve bu nedenle de ayrı ve daha ağır bir ceza gerektirir” şeklinde vurgulanıyor. Çünkü ısrarlı takip, adı üzerinde “ısrarlı” bir hal aldığında sistematikleşiyor ve birçok suç aynı süreçte işlenip, eziyete dönüşüyor.

Hülya Gülbahar’ın aktarımına göre bir başka örnek ise şu şekilde: “Öğretim üyesi bir kadın, ceketini kuru temizlemeciye vermişti. Haberleşmek için istenen cep telefonu numarasını da… Ceketini geri aldıktan sonra, yüzünü bile hatırlamadığı kuru temizlikçiden kendisinden çok hoşlandığını, görüşmek istediğini belirten bir telefon aldı (Olabilir, hayır denir geçilir). “Kimsiniz, ne alaka, aramayın bir daha” yanıtından sonra aynı kişi tarafından defalarca aynı taleple arandı (Bu cinsel tacizdir ve aynı zamanda kişilerin huzur ve sükununu bozma suçudur). Kadın telefonu engellediğinde bu kez de adamı okul çıkışında karşısında buldu. “Polis çağırırım” diyerek adamı o gün için püskürtse de adamın sürekli karşısına çıkmasını durduramadı. Okul güvenliğini uyardığı halde, adam elinde bir demet çiçekle güvenliği de aşıp oda kapısına kadar geldi. Bu yapışma hali aylar ve aylar sürdü, kadın evinden korkarak çıkmaya başladı, iş yerine korkarak gider hale geldi (Bu artık tartışmasız bir eziyet suçudur ve bu adamın derhal tutuklanması gerekir.)”

YASA NE DİYOR?

TCK 96’da eziyetin cezası iki yıldan beş yıla kadar hapis ve tutuklu yargılama gerektiriyor. Şikâyete de bağlı değil. Örneğin sosyal medyada etiketlenen emniyet müdürlükleri, savcılıklar mağdurun şikâyeti olmasa bile kendiliğinden harekete geçmeli ve saldırganı hemen tutuklayıp, mağduru da koruma altına almalı. Eziyet suçunda, mağdurun şikâyeti gerekmiyor. Mağdur şikâyet etmese bile ya da şikayetinden vazgeçse bile sürdürülmesi gereken bir dava. Uzlaştırmaya da tabi değil. Yargılama sonucunda hükmedilecek hapis cezası, ceza süresi nedeniyle adli para cezasına da çevrilemez.

6284 Sayılı Kanun’un 1. Maddesi’nde ısrarlı takip mağdurlarının da yasa kapsamı içinde olduğu açıkça belirtiliyor. Yasanın uygulama yönetmeliğinin 3/ş fıkrasında tek taraflı ısrarlı takip şöyle tanımlanıyor:

“Aralarında aile bağı veya ilişki bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, şiddet uygulayanın, şiddet mağduruna yönelik olarak, güvenliğinden endişe edecek şekilde fiziki veya psikolojik açıdan korku ve çaresizlik duygularına sebep olacak biçimde, içeriği ne olursa olsun fiili, sözlü, yazılı olarak ya da her türlü iletişim aracını kullanarak ve baskı altında tutacak her türlü tutum ve davranışı.”

Ancak ne yazık ki uygulama bu şekilde değil. TCK’nin “eziyet” maddesi bu kadar açık olduğu halde, Türkiye’deki tüm ısrarlı takip vakaları ya TCK 105 uyarınca cezası üç aydan iki yıla kadar hapsolan “cinsel taciz” ile ya da daha kötüsü, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası olan TCK 123. madde (kişilerin huzur ve sükununu bozma) ile cezalandırılıyor.

Problemli olan ve kadınların örgütlü mücadelesiyle üstünde durarak değiştirmeyi talep etmesi gereken diğer bir mesele ise vakaların birbirinden farklı taciz veya sarkıntılık eylemleri olarak ele alınması devam ettikçe, faillere verilen cezalar caydırıcılıktan uzak olacak, bu da kadınların ısrarlı takip fiiline karşı korumasız kalmasına sebep olacaktır.  Şiddet eğilimi, sosyal, psikolojik, çevresel birçok unsura bağlı olarak farklılıklar gösterdiğinden, ısrarlı takip eylemlerinde, faillerin hangi hallerde şiddete başvuracağı, hangi hallerde ise başvurmayıp rahatsız veya huzursuz edici ancak hukuka uygun takip ve izleme eylemleri ile yetineceği önceden bilinemeyeceğinden, takip eylemlerinin mağdura yönelik fiziksel bir şiddet eylemine veya mağdurun vücut bütünlüğüne yönelik bir saldırıya dönüşmeden önlenmesi ve failin eylemlerinin kontrol altına alınması gerekir. Bu açıdan bakıldığında, 6284 Sayılı Kanun’un, ısrarlı takip halleriyle mücadelede uygulanabilecek, koruyucu ve önleyici tedbirlerin alınması için gerekli hukuki alt yapıyı sağladığı, ancak yargı makamlarının genel olarak kadına yönelik şiddet konusunda gereken hassasiyeti gösteremedikleri, toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlama noktasında uygulamanın arzu edilen seviyeye henüz ulaşmadığı görülmektedir

Boğaziçi sapığı meselesine gelecek olursak, tacize uğrayan kadınlar olarak -ki biri benim- yıllardır bitmek tükenmek bilmeyen aramaları, takipleri ve hakaretleri karşısında kolluğun hiçbir şey yapmamasından artık yorulduk. Bu yazıda o sapığın tacizlerine maruz kalmış kadınlardan görüş koymak istemedim, çünkü her birimiz yıllardır bu şahısla ilgili konuşmaktan bıktık. Bu sebeple yıllardır avukatlığımızı yapan Yelda Koçak’tan Murat Uncuoğlu davasını değerlendirmesini istedim.

Süreci anlatan Koçak şöyle konuştu: “2016’da Boğaziçi Üniversitesi öğrencisi kadın arkadaşlar bana danışmak için geldi. İlk başta bir kadın arkadaş varken birkaç ay içinde 7-8 kadın Uncuoğlu’nun ısrarlı takibine maruz kaldı. Polisler bu kişiyi tanımasına rağmen herhangi bir müdahalede bulunmadılar. Gerekçeleri ise Uncuoğlu’nun ‘deli’ olmasıydı. Kadın öğrencilere hem sözel hem fiziksel saldırılarda bulunuyor. Cinsel organını gösterir şekilde kampüsü izliyor, hakaret ediyor, bir kadın öğrenci tek başına okula girmeye çalışırken gün ortasında arkadan yaklaşıp yüzüne çakmak tutuyor ve ‘Bu güzelliğin 2 dakikada alırım’ diyebiliyor. Uzun süre ifadesi de alınamadı, annesi ve ablası sürekli davaya gelmesine rağmen Murat Uncuoğlu uzun süre kaçak konumdaydı. Sadece bir kadın hâkim benzer taciz dosyalarının olması ve ifade vermeye gelmemesi sebebiyle tedbir olarak tutuklama kararı verdi. Tanıklarımız o tutukluyken gelip ifade verdi, çünkü kadınların yüzünü ezberliyor ve onlara da saldırılarda bulunmaya başlıyor. Bu saldırıları hem fiziksel olarak yapıyor hem sosyal medyada ve bir süre sonra bu durum artık kadın için eziyete dönüşüyor. Ne zaman, nerede karşısına çıkacağını bilmeden yaşamak zorunda kalıyorlar. Bu kadınlar bu eziyete maruz kaldılar, kalmaya devam ediyorlar. Ailesi de benzer şekilde davranışlar sergiliyor. Dava süreci yıllardır devam ediyor. Ben hamileyken bir duruşma çıkışı annesi ve ablası dirseği ile karnıma vurmuştu. Bir duruşmada da annesi ve ablası bir gazete haberi getirip duruşma salonunda gösterip ‘Bu öğrenciler terörist, vatan haini’ dedikten sonra da kadın öğrencilere yönelik ‘Oğlum kimi taciz etti? Hanginiz oğlumdan çocuk aldırttınız ki oğlumu cinsel tacizle suçluyorsunuz’ diye hakaret etmişti. Bu da cezalandırma için açık tecavüzü ancak suç olarak gördüklerini, onun dışındaki eziyetleri görmezden geldiklerini gösteriyor.”

BU CESARET NEREDEN GELİYOR?

Polisler ise mağdur kadınlara “Siz de o saatte girmeyin okula, erken gidin” demesi iktidarın muhafazakarlaştırma projesinin bir parçası. Erkekler bu korunma kollanma durumundan cesaret alıyor. Failler birçok şekilde ceza almazken ya da az ceza alırken kadın kolluk tarafından bu tarz söylemlere maruz kalıyor. Hakimler de üniversite etrafında dolaşan bir sapığa uzaklaştırma kararlarını çoğunlukla sadece ev adreslerinden uzaklaştırma kararı verip okul etrafından uzaklaştırma kararı vermeyerek aslında, şikâyet dilekçelerini okumadıklarını göstermiş oluyorlar.

BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ’NE SORUYORUZ

Boğaziçi Üniversitesi bu olayın birebir muhatabıdır. Kampüsü içerisinde ve etrafında güvenliği sağlanamayan kadın öğrenciler için bu meseleye müdahil olması gerekmektedir. Davanın başında müdahil olma talebinde bulunmuşlardır ancak hakim reddettikten sonra üniversite bu konunun üstüne gitmemiştir. Atanan kayyum rektörle beraber bu olay unutulmuştur. Ne de büyük tesadüf ama! Israrlı takip edilen kadınlar ve avukatları soruyor: Üniversite ne yaptı? Emniyetle görüşüldü mü? Önlem alındı mı?

KADIN ÖRGÜTLERİNE KAMPANYA ÇAĞRISI

Israrlı takip git gide şiddeti artan bir taciz biçimidir. Kadınlara psikolojik ve fiziksel olarak zarar veren, hayatlarını normal şekilde devam ettirmelerine engel olan ve eziyet kapsamına girmesi gereken bir suçtur. Benim de üyesi olduğum İlerici Kadınlar Meclisi olarak bütün kadın örgütlerini, ısrarlı takibe yasada belirtilen cezaların uygulanması için, Boğaziçi Üniversiteli kadınlarla dayanışmak için ve Murat Uncuoğlu’nun tutuklanması ya da tedavi altına alınması için beraber kampanya yapmaya çağırıyoruz.

Bir kişi daha eksilmeyeceğiz!

Kaynakça:

http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2014-2/6.pdf

https://www.birgun.net/haber/kadina-karsi-sistematik-siddet-iskencedir-ve-insanliga-karsi-suctur-266105

https://ilerihaber.org/icerik/bir-kadini-yillarca-tehdit-etmesine-ragmen-serbest-birakilan-erdogan-kupeli-kendisini-reddeden-baska-bir-kadini-oldurdu-117880.html

https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-43221307

https://ailevecalisma.gov.tr/media/3825/grevio-rapor-turkce-5bd99d7dbb799.pdf

https://www.gazeteduvar.com.tr/konuk-yazar/2020/07/29/israrli-takip-henuz-suc-bile-degil

https://ilerihaber.org/icerik/bogazicili-kadinlari-aylardir-taciz-eden-sahis-tutuklandi-69559.html

ÇEVİRİ | Napoli’de neler oldu? COVID isyanına yöneltilen karalamalar 

Çeviren: Özgür Dirim Özkan

İtalya’nın Campania bölgesinin en büyük kenti Napoli’de geçen cuma günü (23 Ekim) arttırılan COVID-19 önlemlerine karşı, düzenlenen protesto gösterilerine neo-faşist Forza Nuova’nın da destek vermesi ve Forza Nuova lideri Roberto Fiore’nin “Napoli sağlık diktatörlüğüne karşı başkaldıran ilk kenttir” açıklaması ile birlikte çok geçmeden gösterilerin faşistlerce ve hatta mafya desteğiyle kışkırtıldığı haberleri yayılmaya başladı.

İtalya solundan Fronte Popolare (Halk Cephesi) ise “Napoli isyanı ve sağlık ile iş arasında seçim” başlıklı bir açıklama yayınladı. Bu açıklamayı İleri Haber okurlarıyla paylaşıyoruz:

Napoli’deki protesto gösterilerinde yer alan pek çok pankarttan birinde şunlar yazıyordu: “A salute è a prima cosa, ma senza soldi non si cantano messe”: Sağlık her şeyden önce gelir, ama para yoksa kilisede ilahi bile söylenmez.

Sağlık ile iş, fiziksel refah ile ekonomik refah arasında seçim yapma zorunluluğu, gerçek bir demokraside hayal bile edilmemesi gereken bir durumdur. Yine de bu, tüm ülke genelinde, hem Güney İtalya’da hem de Kuzey İtalya’da halka dayatılan bir seçimdir. Kuzey -ve özellikle Milano büyükşehir bölgesi- mütevazı bir yaygın ekonomik refah görünümünü sürdürme eğilimindeyken, Güney'in büyük şehirleri için aynı şey geçerli değildir. Napoli, İtalya'nın üçüncü büyük şehridir ve belki de tüm Güney'deki en önemli şehirdir. Ve işte burada sağlık ve iş arasında seçim yapmak zorunda olanların beklenen öfkesi patlamıştır.

Protestoların ardında mafyanın olduğuna dair sözde gazetecilerin ortaya koyduğu komplo teorileri ise gerçekçi olmaktan uzaktır. On yılı aşkın bir süredir devam eden ekonomik kriz, COVID’in ilk dalgasıyla birlikte daha da kötüleşerek özellikle esnafı ve serbest meslek sahiplerini daha da ezdi. Bunun üzerine Güney İtalya’daki krizin yapısal karakterinin de etkisi ile çıkan isyanın radikalleşmesi beklenilen bir durumdur. Gösterilerde kitlesel bir konumda olmayan faşistlerin bu protestoları istismar etmesi ise söz konusu radikalleşmeyi açıklayamamaktadır. 

Sokağa çıkanlar genel olarak tezgâhtarlar ve alt proleteryadır. Eylemler sırasında bazı kişilerin suça karışmış olması, birçok iş kolundan esnaf ve hizmet sektörü çalışanının eylemlerdeki katılımını açıklamamaktadır. Mikro işletmeler İtalya’daki reel üretimin bel kemiğini oluşturmakta ve ulusal servetin önemli bir bölümünü üretmektedir.  

Kira, maaşlar, başta Amazon olmak üzere pandeminin başlangıcından bu yana kazancını katlayarak artıran internetteki büyük şirketlerle acımasız rekabet, bunaltıcı bürokrasi; bütün bu etkenler, zamanla esnaf ve küçük işletmelerin orta sınıf niteliklerini kaybetmelerine neden oldu. Zaman içerisinde esnaf ve küçük işletmelerin dahil olduğu orta sınıfın proleterleşmesi giderek daha belirgin hale geldi. Bu nedenle önceki günlerde Campania Bölgesi Başkanı Vincenzo De Luca’nın öncüsü olduğu Bölge Başkanları tarafından ilan edilen sokağa çıkma yasağını protesto edenler çoğunlukla esnaf ve küçük işletme sahipleriydi. Zaten isyanların ertesi günü, De Luca sonunda bölgenin tamamen kapatılması planını askıya aldı. Şimdi böyle bir hükmün merkezi hükümetin desteği olmadan gerçekleştirilemeyeceğini iddia ediyor.

Sağlık veya çalışma arasında seçim yapmak zorunda kalan kitlelerin şiddeti karalanmamalıdır. Taranto’da yıllardır devam eden; ekmekle ILVA demir-çelik kombinesinin zehirli dumanı altında yaşama arasındaki mücadelenin devam ettiği bir süreçte, bu sefer de koronavirüse yakalanma riskine girip girmeme arasında bir seçim yapmamız gerekiyor. COVID meselesi, bütün İtalya'da ama özellikle de cefakâr Güney'de, sağlık, ulaşım ve hizmetler pastasından aldığı payı kollanan büyük burjuvazi için yeni fırsatlar yaratıyor.

Sorunun “sokağa çıkma yasağına evet ya da hayır” olmadığını bir kez daha haykırmalıyız. Sorun, şimdiye kadar hangi toplumsal ve iktisadî sistemde yaşadığımız ve bunun yerine şimdi neyi hayal etmeye başlamamız gerektiğidir. Tüm stratejik sektörler yeniden kamulaştırılmalıdır. Tamamı kamuya açık olması gereken sağlık hizmetleri ile ilgili kararlar merkezileştirilmeli, ülkenin her bölgesinin nüfus yoğunluğuna uygun bir toplu taşıma altyapı planı yapılmalı, nüfusun en savunmasız kesimlerine gerektiğinde somut ekonomik yardım sağlanmalıdır. Son olarak, devlet, vatandaşların bir daha asla tefecilerden borç para almak zorunda kalmayacağı şekilde asli niteliğini yeniden inşa etmeli, esnafı hedef alan organize suç önlenmeli ve mahkûm edilmelidir.  Temel ilke yeniden gündeme gelmelidir: Sağlık ve iş hiçbir şekilde biri için diğerinden vazgeçilebilir konumda olmamalıdır. 

Fronte Popolare’nin açıklamasının İtalyanca özgün metni için:

https://frontepopolare.net/2020/10/24/la-rivolta-di-napoli-e-la-scelta-tra-salute-e-lavoro/

M. Nergis Tekin yazdı | Meseleleri mesele etmek zorundalığı

Öykü burada bitti sananlar yanılıyorsunuz. Asıl öykü bundan sonra başlar. Çünkü şehre bir hortlak iner ya da belki bir hayalettir o şehirde dolanan kim bilir. Ne mi yapar o hortlak, kendisini azarlayan yüksek rütbelinin yolunu keser bir gece ve alıverir paltosunu üstünden!

Dili olan ve konuşmayan, kılıcı olan ve dövüşmeyen, gerçekte sadece sefil yaratıktan başka ne ki?

Marx,1842

“Evimize ekmek götüremiyoruz”.  

“Bu laf bana abartı geldi, al bu keyif çayını iç”

Bu satırlar bir romandan alıntıymış gibi dursa da gerçeğin en ağır biçimde yaşandığı bir andan.  AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, AK Parti'nin il kongresi için gittiği Malatya’da bir esnafla arasında geçen konuşmadan!  Doların 8.19 TL, Euronun 9,68 TL olduğu bir ülkede bir esnaf ile Cumhurbaşkanı arasında geçen bir konuşmadan tarihe kalan cümleler. “Ekmek yoksa pasta yesinler”den “Al bu keyif çayını iç” e kadar Türkiye’yi yöneten sağ ideolojilerin yoksulluğa bakış açısında bir değişme yok. Kapitalizmin günümüzdeki işleyiş mekanizması  neo-liberalizm için  gün geçtikçe yoksullaşan sınıf yani öldüğü söylenen ama aksine her gün daha işçileşen sınıf  “meseleleri mesele etmezse  mesele kalmaz!”

Parası olmadığı için çocuklarına iyi bir eğitim verme imkânından yoksun aileler, güvencesiz, sigortasız  işlerde çalıştığı için hastalandığı zaman hastaneye gidemeyenler, müjdeli doğalgaz haberlerinin faturalarına bir türlü yansımadığı için kışı battaniye ile geçirmek zorunda kalanlar, koronavirüse karşı kendi tedbirini kendi alamayan, toplu taşıma araçlarında tıklım tıkış işe gitmek zorunda kalanlar… Kısacası ekmek olmadığı için pasta yiyenlere  şimdi   bir de keyif çayı sunulmuş oldu. 

Evine ekmek götüremeyene “keyif çayı”, madende ölene “güzel öldüler”

Neolibral politikalardan payına pasta ya da keyif çayı kalanlar şanslılar! Çünkü  bir de  rakamdan ibaret ölüleri vardır bu düzenin. “Güzel Öldüler” denir onların arkasından. Babalardır, eşlerdir, oğullardır ya ölenler ama  onlar için sadece rakamdır. Onların ölümleri doğal, olağandır. Yoksullardır, ekmek kavgasındalardır. Onlar gider, yerlerine yenileri gelir. Cellatlarının adı da kader oluverir.  Ölmeleri sorun değildir. 

“Ücretli emek sömürüsüne dayanan, yegâne amacı  kar etmek ve karı arttırmak olan,  canlı olan her şeyi ölü nesnelere, metalara dönüştüren, var olabilmek ve varlığını sürdürebilmek için sürekli büyümek zorunda olan,   her türlü ahlaki değere yabancılaşmış (ahlak dışı değil ahlaksız), parasal ve maddi olan, hesaplanabilir-ölçülebilir olan dışında öküzün arabanın arkasına koşulduğu” bir sistemin neoliberalizm evresinde  eve ekmek götüremeyene çözümün, keyif çayı olması esasen hiç şaşırtıcı değil. Sınıflar arası uzlaşmaz çelişkilerin ortadan  ancak sınıflar kalkınca sona erebileceğinin en somut halidir keyif çayı. Madencilerin ölümlerinin ardından “güzel öldüler” demelerine de çok şaşırmamak gerek. Buraya kadar yaşananlar neoliberalizmin doğasının gereğidir. Neydi, meseleleri mesele etmezsek mesele de kalmaz  mıydı? Ancak buradan sonra yaşananlar  sadece kapitalizm ile açıklanamaz. 

“Evine ekmek götüremeyen” esnafın, olaydan sonra sesi titreyerek yapmak zorunda kaldığı  açıklama neoliberalizmin ötesinde başka bir durumu ortaya koymaktadır ve  bu durumun üstünde durulması gerekmektedir. Esnafın evine ekmek götüremediğini görmeyen,  dili olup da konuşamayan medyanın, esnafın özür mahiyetindeki açıklaması karşısında dilinin çözülüp, konuşmaya başlamasıdır üstünde durulması gereken. Esnafın elindeki yazılı metni okurken söylediklerinin haber olup, eve ekmek  götürememesinin haber  yapılmamasıdır, üstünde durulması gereken. “Biz reisimizle, şakalaştık, reisin yanındayız, ona kayısı götüreceğiz” sözlerini söylemek zorunda  kalma hali, Türkiye’nin içinden geçtiği ağır sansür ve baskının bir yansımasıdır. 

“Güzel ölen”, cellatları kader olan  maden işçilerinin ölmesi mesele değildir de yürümesi büyük meseledir artık. Ve onlar öldüklerinde rakam olarak, kader kurbanı olarak medyada yer alır da yürüdüklerinde dili olanlar konuşmaz olur. Ermenek'te maaş ve tazminatları için 12 Ekim’de Ankara’ya yürümek isteyen ancak engellenen maden işçileri kendilerine verilen sözlerin tutulmaması üzerine bir kez daha Ankara’ya yürümek istemesini konuşamazlar.  Konuşamazlar  yürüyüşlerinin jandarma tarafından engellenmesini. “Yolu aç jandarma, geliyoruz Ankara” sloganlarını duyarlar da dillendiremezler. Onlara baktıkça insan Gogol’un Akakiyeviç’ini hatırlıyor.  

 Palto yoksa ceket giyseydin ya Akakiyeviç!

Devlet dairlerinin birinde çalışan Akakiyeviç’i. Derdini bir türlü üst makamlara anlatamayan Akakiyeviç… Dert midir ki Akakiyeviç’in altı ay boyunca dişinden tırnağında arttırıp diktirdiği palto. Koskoca makamla siz söyleyin uğraştırılır mı bir palto için! Onca makamın işi gücü yok Akakiyeviç’in çalınan paltosu için uğraşacak. Üstelik palto yoksa ceket giyiversin… Bu kadarını bile akıl edemeyen Akakiyeviç’i hatırladınız mı? Kim bilir belki de tıklım tıkış toplu taşıma araçlarında kendi tedbirini almaya çalışandır Akakiyeviç ya da doğalgaz faturasını şimdiden nasıl ödeyeceğini düşünen. Kim bilir evine ekmek götüremeyendir belki…

Hatırladınız mı kendisini? “(…) hangi daire olduğunu hiç belirtmeyelim, çünkü sivil ya da askeri bütün devlet daireleri ve buralarda çalışan görevliler, adlarını ya da görevlerinin herhangi bir biçimde anılmasına çok içerliyorlar. Bugün artık herkes kendine yönelik küçücük bir iddiayı, tüm topluma yönelik ağır bir aşağılama olarak alıyor”. Bu satırlar Gogol’un “Deli’nin Defteri” isimli eserinden. Çalıştığı dairede bir kalem müdürü olan Akakiyeviç kalem müdürüydü kalem müdürü olmasına ama yılda sadece dört yüz ruble kazanan bir memurdu. Belki de şimdi yaşasa bir beyaz yakalıydı Akakiyeviç. Ama değişmeyen gerçek o gün de yaşasa bugün de yaşasa Akakiyeviç için amansız bir düşmanın varlığı. Yok, bu düşman öyle canlı bir düşman, bildiğimiz düşmanlardan değildi. Bu düşman Petersburg’un kuzey ayazından başka bir şey değildi. Yüksek rütbeli memurları bile donduran bu rüzgârın Akakiyeviç gibi düşük rütbelileri ne yaptığını varın siz düşünün. Düşük rütbeli memurlar kendilerince bir çözüm üretmiş gerçi, tabi buna çözüm diyebilirsek. “Yapabilecekleri tek şey, evleriyle daireleri arasındaki dört beş sokağı olabildiğince hızla koşarak aşmak, sonra da kendilerini hademe odasına atarak, yolda buz tutmuş bulunan memuriyet yetenekleri çözülüp de yerine gelene dek oldukları yerde bir güzel tepinmektir.”  Bizim Akakiyeviç’te her ne kadar bu yöntemi uygulamaya çalışsa da ne yazık ki sırtında ve omzunda oluşan sızıları engelleyemeyen düşük rütbeli memurlardandı.  Çünkü sırtında herkesin sabahlık diye dalga geçtiği çuha kumaşından yapılmış astarı bile erimiş bir paltosu vardı. Ama Akakiyeviç’in yeni bir palto alması matematiksel olarak imkânsızdı. Aldığı para ortadaydı. Çaresiz paltosuna yama yaptırmaya karar verdi. Gerçi yamamaktan yeni yama yapacak yer bile yoktu ya… Ve beklenildiği üzere paltosunu yamayacak hiçbir terzi bulamadı. 

Akakiyeviç için artık yapılacak bir şey yoktu. Yeni bir paltonun ederi yüz elli ruble kadardı. Dünyası başına yıkıldı ama mecburdu. Tam altı ay sonunda kavuşabildiği Akakiyeviç yeni paltosuna.

Bir palto için açlığa katlanan düşük rütbeli Akakiyeviç paltosunu sırtına geçirdiği gün yüksek rütbelilerin daveti ile şaşırır ve davete gitmeye karar verir. Dönüşte paltosu çalınır. Her vatandaşın yapabileceği gibi komisere gider. Aldığı yanıt çok manidardır. Komiser paltodan çok Akakiyeviç’in gecenin o saatte niye sokakta olduğunu sorgular. Komiserden iş çıkmayacağı kesindir. Memur arkadaşlarının önerisi ile mevkili, önemi yüksek bir kişiye derdini anlatmaya karar verir. Bu önemli kişi yerini hazmedemeyen eskiden çokta önemli olmayan bir kişidir. Memuriyette en yüksek rütbelerden birini alınca aklı başından çoktan gitmiştir. Akakiyeviç’i uzun süre beklettikten sonra nihayet huzuruna buyur eder. Cevabı: “Bu makam her önüne gelenin canı istediğinde gelip başvuracağı bir makam mıdır?” Değildir elbette, bir paltodur altı üstü çalınan, bunun için uğraştırılır mı hiç kocaman rütbeli insanlar. Neydi “meseleleri, mesele etmezsek mesele kalmazdı”. Ah Akakiyeviç bilmiyordu ki bunu!

Hayatında hiç duymadığı azarları işitmiş karmakarışık duygular içinde umutsuz Petersburg tipisinin altında yürüdü Akakiyeviç. Üşüdü. Eve ulaştığında hastalanmıştı bile. Son sözü mü? Tabii ki ‘palto’ olmuştu son sözü.

Öykü burada bitti sananlar yanılıyorsunuz. Asıl öykü bundan sonra başlar. Çünkü şehre bir hortlak iner ya da belki bir hayalettir o şehirde dolanan kim bilir. Ne mi yapar o hortlak, kendisini azarlayan yüksek rütbelinin yolunu keser bir gece ve alıverir paltosunu üstünden! Çünkü onca çalışmaya rağmen altı ayda diktirebildiği ve uğruna hastalanıp öldüğü palto alın teridir onun. Emeğidir. İşte o yüzden meseleleri mesele etmek zorundadır.

ÇEVİRİ | Küresel Kuzey’in* sol medyası Bolivya’daki sağcı darbenin yollarını nasıl döşedi

Morales’in görevden alınmasından hemen sonra, Özgürlüğe Doğru gazetesi bazı Bolivyalı ve Latin Amerikalı entelektüellerin görüşlerini yayımladı; darbenin gerçekliğinin önemini azaltarak, Morales hükümeti ile faşist sağın eşdeğer tutulduğu bir duruş sergiledi. Aynı gazetenin başka makaleleri, hükümeti yolsuzlukla suçlayarak gelmekte olan darbenin meşrulaştırılmasında rol oynadı. Tarafsızlar hareketiyle tarihsel bağı olan Vermont-temelli bu kuruluş, darbeye açıkça karşı çıkan alternatif Bolivya değerlendirmelerine ise yer vermedi.

Yazar: Lucas Koerner

Çeviren: Alper Önsu

Çevirenin notu: Elinizdeki çeviri 2019 yılından. Bolivya’daki darbenin sokak mücadelesiyle geriletilmesinin ve devamında gelen seçim yenilgisinin ardından medyanın çeşitli kanatlarından farklı yorumlar son derece hızlı bir şekilde tekrar hayatımızda yer almaya başladı.  Bu yazıyı çevirmekteki hedefim dünya uluslarının ilerleme mücadelelerine soldan yapılacak ve çok kez haklı da olabilecek eleştirilerin, merkez medyada yaratılan algıdan beslenmesi durumunda halklar için her zaman felaket anlamına gelmiş dış müdahalenin önünü açabileceğini örnekleriyle gösteriyor olmasıdır. Özellikle de tarihin sonunu ilan etmiş emperyalist sistemin dengesini bozacak ülkelerle alakalı haberlerin sorgulanmasının, daha iyi bir dünya hayal eden tüm insanlar için bir zorunluluk olduğunu düşünmekteyim. Keyifli bir okuma olması dileğiyle.

Cesur yeni dünyamızın karma savaşlarında, büyük medya, cephanesini Batı’nın emperyalist ideolojisinden alan ağır top rolünü oynuyor. “Saygın” merkez medyanın, Küresel Güney’deki ilerici ve/veya anti-emperyalist hükümetleri iftira ile karışık karalama kampanyalarıyla bombardıman etmediği bir gün dahi geçmiyor.

Bütün bu çabaların ortak amacı Batı’nın dikte ettiği kurallara uymayacak her hükümetin meşruiyetini bozarak, askeri darbelerin, katliama benzeyen sonuçlar üreten ekonomik ablukaların, vekalet savaşlarının ve hatta topyekûn işgalin önünü açmak. ABD sponsorluğunda Bolivya’da düzenlenmiş darbe tam bu noktada eğitici bir vaka çalışması olarak önümüzde. Batı medyası düzenli aralıklarla büyük bir farkla tekrar seçimini kazanmış yerli Başkan Evo Morales’in demokratik ehliyetini sorgulayarak askeriye tarafından görevine son verilmesine giden yolun taşlarını döşemiştir.

Kurumsal medya Morales’e düzenlediği bu saldırılarında yalnız bırakılmadı. Küresel Kuzey’deki “ilerici ve alternatif” medya da uzun zamandır Bolivya’da görevden alınan Sosyalizme İlerleme Hareketi (MAS) hükümetini “soldan” gelen bir eleştiri olma iddiasıyla baskıcı, kapitalizm yanlısı ve doğa karşıtı olmakla suçlamakta. Bu eleştiriler, niyetleri ne olursa olsun, batı ülkelerinin dışarıda yarattığı yıkımın karşısında halihazırda cılız kalmış muhalefetin daha da zayıflatılmasıyla sonuçlandı.

DARBENİN ETRAFINDAN DOLANAN TARTIŞMALAR

10 Kasım darbesinin sabahında kurumsal gazeteler, beklendiği üzere, toplumun manipülasyonunda rol oynadı, faşist darbenin “demokratik geçiş” olarak sunulması için elinden geleni yaptı.

Şaşırtıcı değil. Şaşırtıcı olan darbeye keskin bir şekilde karşı çıkması ve Evo Morales’in yeniden başa geçirilmesi için ikirciksiz bir tavır alması beklenen ilerici Batı haberciliğinin aldığı tutumdur.

Ürkütücü sayıda gazeteci bekleneni yapmamayı tercih etti.

Morales’in görevden alınmasından hemen sonra, Özgürlüğe Doğru gazetesi bazı Bolivyalı ve Latin Amerikalı entelektüellerin görüşlerini yayımladı; darbenin gerçekliğinin önemini azaltarak, Morales hükümeti ile faşist sağın eşdeğer tutulduğu bir duruş sergiledi. Aynı gazetenin başka makaleleri, hükümeti yolsuzlukla suçlayarak gelmekte olan darbenin meşrulaştırılmasında rol oynadı. Tarafsızlar hareketiyle tarihsel bağı olan Vermont-temelli bu kuruluş, darbeye açıkça karşı çıkan alternatif Bolivya değerlendirmelerine ise yer vermedi.

Diğer ilerici kurumlar doğru bir biçimde Morales’in görevden alınışını darbe olarak tanımladı ancak “nüans” olması amacıyla yerli liderin demokratik meşruiyetini sorgulayıcı yazılar yayımlamaktan kaçınmadı.

Darbeyi kınamasına ve seçimlerde hile yapıldığına dair temelsiz iddiaları bir kenara itmesine rağmen NACLA Amerika Kıta Raporu yayın kurulu, Morales ve MAS ile dayanışmadan ekseriyetle kaçındı. Tam aksine, MAS’ı değişimini tamamlayamamış olduğu şeklinde eleştirerek bunun sebebini “ilerici değerlerin zamanla aşınması”, “erkek egemenliğin, prebendal** yönetimin bitirilmemesi” olarak belirtti. NACLA darbeyi kınarken dahi çekinik davrandı; önce “MAS’ın buradaki rolü ve tarihsel politik hesap hataları” vurgulandı, “sağcı rövanşizmin, oligarşi güçlerinin, dış aktörlerin ve son olarak askeriyenin oynadığı rolünden” bahsedildikten sonra  nihayet “bir darbeye tanık olduğumuz” söylenebildi.

NACLA tarafından daha sonra yayımlanan bir makalede ise, Morales’in görevden alınmasının bir askeri darbeye tekabül edip etmeyeceğini tartışmak tercih ediliyordu. Bunu yaparken de OAS’ın seçim hilesi iddialarının temelsizliği görmezden geliniyor, faşist sağın sergilediği ırkçı şiddet, ülkedeki “kutuplaşmaya" bağlanıyordu. Yazarlardan, Linda Farthing ve Olivia Arigho-Stiles, Morales’in görevden alınmasının demokrasi için iyi mi kötü mü olduğunu değerlendirmenin "karmaşık" bir konu olduğu şeklindeki tuhaf iddiayı öne sürdüler.

Aynı zamanlarda, Verso internet sitesinde Forrest Hylton ve Jeffrey Webber ile yapılan bir röportajda, Morales'in demokratik yetkisine saygı gösterilmesi bir yana tüm dünyanın solcuları da "Bolivyalıların kendi kaderini tayin hakkı konusunda ısrar etmeye" çağrılıyordu. Darbeyi görmezde gelen bu tutumlarının yanında, Morales’i eleştirmekten ise hiç kaçınmadılar.

Bu anlatılanlar, az sayıda karşı örneğin yanında ilerici olarak tanımlanan yayınların geçtiğimiz aylar ve yıllar boyunca Bolivya karşısında aldığı tutumun özetini oluşturmaktadır.

BİR EKOLOJİ KATİLİNİN ÜRETİLMESİ

Çoğu yayıncı 20 Ekim seçimlerine giden yolda, Brezilya’da ve Bolivya’da devam eden tropikal orman yangınları üzerinden Morales ile aşırı sağcı Başkan Jair Bolsonaro arasında haksız eşdeğerlikler çizdi veya çekingence benzer imalarda bulundu.

NACLA böylesi bir denkliği reddetmesine rağmen, "çıkarcı hükümetlerin” politikalarını Amazon ve ötesindeki yıkımı körüklemekle suçlamış, Küresel Kuzey ülkelerine çözüm için etkili bir "baskı" yapmanın sorumluluğunu yüklemiştir. Kuzeyin tarihsel olarak ödemesi gereken iklim borçlarını ise vurgulamamayı tercih etmiştir. 

Başka haber kaynakları bu derece bile incelikli davranmadılar. Birleşik Krallık merkezli Novara Medya yazarı Claire Wordley, Morales hükümetini Brezilya’daki Bolsonaro ile açıkça kıyaslayarak MAS politikalarını "Morales'in nefret ettiğini iddia ettiği kapitalistlerinki kadar sömürücü ve zarar verici" olarak nitelendirmeyi tercih etti. Daha da kötüsü, Batı destekli bir rejim değişikliği ajanı olduğu bilinen Jhanisse Vaca-Daza’nın yazıları üzerinden, Morales hükümetinin yangınları ele alış biçimi kötülendi.

Truthout ise bu abartılı iftiraları yeni bir boyuta taşıdı; Morales'i Bolsonaro'ya benzetmenin ötesinde, Bolivya liderini "soykırım" yapmakla suçladı. Yazarlarından Manuela Picq, yerli başkanı “doğanın katili” olarak damgalayan isimsiz “Bolivyalıları” alıntılayarak “Evo Morales uzun süre yeşil oynadı, ancak hükümeti son derece sömürgeci… tıpkı Brezilya'daki Bolsonaro gibi” çıkarımında bulunuyor. Beklendiği üzere Picq, Batılı solcuların emperyalist siyasi-ekonomik ilişkileri değiştirmedeki başarısızlığının Küresel-Güney ülkelerinin doğal kaynak sömürüsünde süregiden bağımlılığına nasıl katkıda bulunduğuna dair hiçbir analiz sunmuyor.

Morales'e yönelik "çıkarcı" eleştirileri pek de yeni değil, başlangıcı Isiboro Güvenli Yerli Bölgesi ve Milli Parkından (TIPNIS) geçecek bir otoyol inşa etme konusundaki tartışmalı 2011 planına dayanıyor. Federico Fuentes'in Green Left Weekly'de (NACLA'da da yayımlanmıştır) belirttiği gibi, bu çatışmanın çıkarıcılık/anti-çıkarcılık çerçevesinde ele alınması, emperyalizmin politik ve ekonomik boyutlarının belirsizleştirmesine hizmet etti.

Tepkiler büyük ölçüde projenin kendisinden ziyade, seçilen rotaya dair olsa da otoban planının önemli bir iç muhalefet yarattığı gerçeği inkâr edilemez. Ancak protestoların arkasındaki ana örgütün (Confederación de Pueblos Indígenas de Bolivia) Washington tarafından finanse edildiği ve sağcı Santa Cruz oligarşisi tarafından desteklendiği de göz ardı edilmemeli.

Kamuoyunda iyi bir şöhrete sahip olmayan USAID (Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Kalkınma Ajansı) tarafından Confederación örgütüne sağlanan finansman yaygınca bilinirken, birçok ilerici kuruluş (NACLA, ROAR, In These Times, Viewpoint Magazine) bu gerçeği raporlarından çıkarmayı tercih etti. Yayınların büyük çoğunluğu, olası bir dış müdahaleden bahsedildiği zaman bunun Morales hükümetinin dayanaksız bir iddiası olduğunu dillendirdi.

Bunun en çarpıcı örneği ROAR tarafından yapılmıştır. MAS’ın "otoriter" suiistimallerinin listesini detaylandırırken "TIPNIS protestolarındaki STK’ların özgürlüğün engellendiği” belirtilmiş, içerisindeki organize yapının yerli ve yabancı sağ gruplarca açıkça desteklendiğindense bahsedilmemiştir.

Emperyalist ülkelerin ajandalarının bu şekilde aklanması, Morales'in "fakirlere destek veren ancak çevreden de alan" iki yüzlü bir "diktatör" olarak kaba bir şekilde karikatürize edilmesine yol açıyor (In These Times).

PASİF DAYANIŞMA MI?

Pek çok ilerici yayın kuruluşu tarafından yapılan MAS'ın sosyalist kuruluştaki beklentileri karşılamadığı dolayısıyla”çıkarcı olduğu” eleştirisi, daha genelleştirilmiş bir suçlama olarak öne çıkmaktadır.

Jacobin yazarlarından Jeffrey Webber, MAS'ın meşruiyetini "Yaptığı talanların yanında nispeten küçük kalan bağışlarla kazandığı" eleştirisinde bulunmakta ve devamında hükümeti "iki yüzlü bir devlet yönetimi” sergilemekle suçlamaktadır. Yukarıdan aşağıya gerçekleşen "pasif devrim" söylemlerinin arkasında, "baskıcı" bir devletin "muhalefeti ikna edemediği yerde zorlayarak... uluslararası şirketleri savunmak için ideolojik bir aygıt inşa edilmesi” olduğunu ortaya atmıştır.

Uzun zamandır Webber tarafından öne sürülen, Bolivya’daki MAS hükümetinin temel mirasının “yeniden yapılandırılmış neoliberalizm” olduğu argümanı, Morales'in yönetiminde sınıf dengelerindeki değişikliklere işaret eden eleştirmenler tarafından sorgulanmaktadır.

Webber’in iddialarının ampirik doğruluğu veya yanlışlığını bir kenara alırsak, Batı’nın emperyalist devletlerinin Bolivya’daki sömürünün yeniden üretilmesindeki ve toplumsal ilerlemenin kısıtlanmasındaki rollerine hiç yer ayrılmamış olması dikkat çekicidir.

Bu çıkarımdan ziyade, odaklanılan konu her zaman, MAS’ın “sermaye adına” sinsice yürüttüğü bir ajandası olduğu iddiası olmakta, Batılı solcuların anti-emperyalist mücadelelerindeki yetersizliğe pek sıra gelmemektedir. Bu yetersizlik, Küresel Güney’in devrimlerinde yaşanan sıkıntıların açıklanmasında asla bağımsız bir değişken olarak öne çıkmamaktadır.

Bu tek taraflı siyasal analiz, "neoliberal" MAS ile sağcı muhalifleri politik alanda eşitlemenin yolunu açmıştır. Webber'in ifadesiyle, Morales “özel mülkiyet ve mali işler konusunda sağ kanattan daha iyi bir gece bekçisi olmuştur".

Bu tür satırlar, faşist vahşet tarafından her türlü sağ/sol denkliğinin bir rüzgârla savurduğu bu darbeye şiddetle karşı çıkan Jacobin okurlarına şaşırtıcı gelebilir. Ancak, verilen hasar çoktan etkisini göstermiştir.

ANTİ-EMPERYALİST HESAPLAŞMA

Küresel Kuzey’de solun tekrar dirilişiyle ilgili tüm konuşmalara rağmen, anti-emperyalist hareketlerin 15 yıl öncesinin Irak Savaşı dönemine kıyasla çok daha zayıf olması büyük bir paradokstur.

Libya’dan Suriye'ye, Haiti’den Honduras'a kadar Batı emperyalizminin müdahalelerine karşı iç muhalefetin yokluğunun etkilerini Bolivya'daki darbede de Venezuela'ya yönelik saldırıların devam ediyor olmasında da görebiliyoruz.

Batı’nın ilerici medyasında Morales hükümeti ve bölgedeki sol eğilimli muadillerinin ele alınışının da uluslarası dayanışmadaki bu eksikliğin onarılmasına katkı koymadığı açıktır. Tercih edilen yayıncılık tutumu, Morales’in iklim değişikliği ve Filistin’in özgürlüğü konularındaki açık savunuculuğu da düşünüldüğünde, özellikle rahatsız edicidir.

Bu metnin amacı tabii ki Morales'e veya MAS'a yönelik eleştirilerin yasaklanması değildir. Nitekim, Bolivya ve Venezuela gibi yerler düşünüldüğünde, sol medyanın görevi hem içerik hem de biçim olarak anti-emperyalist olduğu bilinen hareketlerin ve devletlerin taban örgütlerinin analizini ve eleştirisini üretmektir. Ancak, siyasi sürece özgü çelişkiler (örneğin TIPNIS tartışması) emperyalist sistemin parametrelerinden bağımsız ele alınmamalıdır. Devletlere ve siyasi süreçlere yönelik eleştirilerinin yoğunluğu ne olursa olsun batının ilerici medyasının, Küresel Güney hükümetlerini Batı’nın dış müdahalelerine karşı açıkça savunan bir pozisyona sahip olması gerekmektedir.

Jeremy Corbyn ve Bernie Sanders'ın Bolivya'daki darbeye karşı aldıkları sağlam tutumlar, siyasi cephede umut verici başlangıçlardır. İlerici medyanın görevi kendini imparatorluğa (emperyalizme) karşı etkili bir direnişe adamış gerçek bir alternatif gazetecilik üretmektir.

*Çevirenin Notu: Küresel Kuzey kavramı tüm farklılıklarına rağmen emperyalist sistemin devamlılığından çıkar sağlayan Kuzey Amerika ve Avrupa ülkeleri için kullanılırken, Küresel Güney bu sistemden kurtulmanın çıkar ortaklığına sahip uluslar için kullanılmaktadır.

** Prebendal sistem, devlet aygıtına seçilmiş ve atanmış yöneticilerin, ülkenin gelirlerini destekçileriyle, benzer etnik ve/veya dini kökenden insanlarla paylaşılmasını kapsayan yönetim biçimidir. Çevirenin notu: Morales’in Bolivya’nın yerli halklarını destekleyen politikaları veya Papa ile verdiği pozlar dolayısıyla bu argümanın öne sürüldüğünü düşünüyorum.

Koerner L. “How the Global North’s Left Media Helped Pave the Way for Bolicia’s Right Wing Cup”, FAIR, 10 Aralık 2019, 

ps://fair.org/home/how-the-global-norths-left-media-helped-pave-the-way-for-bolivias-right-wing-coup/

Onur Bütün yazdı | Psikolojik tacize yakından bakmak

Onur Bütün

"Sistematik taciz; uyarıldığın halde peşine düşmeye, bakış atmaya, mesaj yazmaya, hangi taciz hareketleri ise onlara devam etmek demek. Sistematik hale geldiğinde tacizin cezası çok daha büyük…"¹

…

Kadına yönelik şiddetin veçheleri üzerine düşünürken ilk hareket noktalarımızdan biri; erkekliğin kendi bedenleşmesi ve duygularıyla tekrar bağ kurması gerektiği üzerine geliştirilen tartışmadır. “Yaralayıcı” veya “zehirli” erkeklikler bizatihi kendi varoluşları üzerinde de tahribat yaratırlar. Egemen bir erkeğin kendini de yaralamamış olması imkânsızdır. Biz kadınlar bu tahribatın sonuçlarını psikolojik şiddet/taciz olarak yaşıyoruz. İkinci hareket noktamız ise yekpâre bir erkeklik modeli olmadığı, farklı sınıfsal, kültürel, politik konumlanışlarıyla erkeklik tanımı yaptığımızı belirtmek (Eleştirel Erkeklik Çalışmaları’nın kuramsal desteğini alarak), kadına yönelen şiddet türlerini anlamamızda yardımcı olabilir. Kullandığımız kavramlar; özellikle fiziksel şiddet tartışması yürütürken zihnimizde de günlük hayatta da daha kolay canlanıyor ve anlaşılıyorlar. Dayak, silahla yaralama, fiziksel taciz ve tecavüz vakalarını tartışmak, hele de delil (darp raporu, ses ve görüntü kaydı, tanıklar vb.) varsa feminist hukuk açısından mücadele etmenin mümkün olduğu bir düzleme oturuyor. “Bütün sorunlar çözülmüştür,” gibi bir yargıdan söz etmiyorum ama ağırlıkla rüştünü ispatlamış bir kadın mücadelesinin tüm dünyada geldiği noktaya bakarak bunları söyleyebiliyorum. Fiziksel şiddete uğradığımızda ne yapacağımızı kısmen de olsa biliyoruz. 

Duygusal/psikolojik şiddete/tacize uğradığımızda ne düşünüyoruz? Bu türden sorunları fark edebiliyor muyuz veya nasıl ifade ediyoruz? Bu sorulara kadınlar ve erkekler cephesinden bakabilmek için yazımın düğüm noktalarını Türkiye’de yaşanan tartışmalarla çözmeye çalışacağım. Öncelikle açığa çıkarılması zor olan bir şiddet türünden söz ediyoruz. Bu zorluk yalnızca iki kişi arasında “özel” olarak tanımlanan alanın yarattığı bir zorluk değil. Üstelik kadınlar için hiç değil, çünkü “Özel alan politik alandır” şiarı tam da burada devreye giriyor. Hem sınır hem çeper iki insan arasında olmaktan çıkıyor, kamusallaşıyor. Çünkü tüm taciz vakalarında bir sınır aşımı gerçekleşiyor. 

Kadınların, çocukluktan itibaren “şefkat emeği” ile donatılmış bir evrende büyütüldüklerini, yakınlarında bulunan tüm erkeklere karşı anlayışlı, sevgi dolu ve fedakâr bir biçimde yetiştirildiklerini anımsamak gerekiyor. Çocuk bakım emeği, yaşlı bakım emeği, eşin, abinin veya sevgilinin desteklenmesi gibi konularda asli olarak “şefkat emeği” bu yapının ardında işliyor. Dolayısıyla kendisine psikolojik tacizi sistematik olarak uygulayan erkeğin davranışlarını, söylemlerini anlamlandırabilmek kadınlar açısından hem zaman alıyor hem de kendilerini bu “şefkat emeği” düsturunun süzgecinden geçirerek sürekli kontrol ediyorlar.

Bu yazı kapsamında “farklı erkeklikler” yaklaşımını benimsediğimiz için, içlerinden yalnızca bir türünü seçerek (zira feodal erkeklik, liberal erkeklik gibi) pek çok farklı tanımlama yapabiliriz; kentli, eğitimli, entelektüel veya politik erkeklerin uyguladığı psikolojik şiddeti biraz daha yakından incelemeye çalışacağım. 

Şiddet türleri üzerine yürütülen tartışmalar, uygulanan yasalar daha çok “aile içi şiddet” paradigmasıyla (family violence) ele alınıyor. Bu yazıda aile kurumunu önceleyen, sevgililik, nişanlılık gibi evlilik öncesi ya da evlilik dışında bir ilişki biçimi olarak “sevgililik” kurumu üzerinden, erkeklerin uyguladığı psikolojik/duygusal şiddeti tartışmaya açacağım. “Flört şiddeti” biçiminde de ortaya çıkan bu taciz türü (psikolojik taciz) için örnek dava bulmak da zor ama giderek bu konuda da mekanizmalar ve feminist hukuk mücadelesi içinde bazı adımlar atılıyor.

Psikolojik/Duygusal Taciz Bir Otorite Aracıdır

Duygusal şiddetin (psikolojik şiddet) ilişkide güç kazanmak ve ilişkinin kontrolünü ele almak amacıyla uygulandığını, duygusal şiddet uygulayan erkeklerin çoğunlukla kadın üzerinde otorite kurmaya çalıştıklarını söyleyebiliriz. Kadını aşırı düzeyde eleştirmek, aşağılamak, hakaret etmek, utandırmak, hiç iletişime geçmemek, sevgililiği toplumsallaştırmamak veya başka bir deyişle gizlemek, duygusal olarak ihmal etmek, yalan söylemek, küçümsemek, görmezden gelmek gibi parametreleri saymak ve bu örnekleri çoğaltmak da mümkün…

Psikolojik şiddet taciz kapsamına girer mi? Ya da bu türden bir şiddetle aynı bağlamda kurulan “psikolojik taciz” arasında bir fark var mıdır? Birey açısından sınır aşımı içeren tüm eylem ve söylem biçimleri taciz kapsamına girer. Yazımın en başında yaptığım gönderme, yani egemen erkekliğin kendini de yaralıyor olması, erkeklerin sevgililik ilişkisinde uyguladıkları psikolojik şiddetin de kaynağıdır. Hata yapan erkeklerin öğrenme ve hatalarını düzeltme ihtimalleri olduğu gibi, bu semptomatik durumu bile isteye sürdürdükleri, üstelik bu hatalar silsilesini entelektüel ve politik birikimleriyle örtebildikleri örnekler; kentli, eğitimli hatta feminist kadınların özel yaşamlarında mücadele ettikleri önemli konulardan biri haline geldi. Çünkü bu türden bir erkeklik, özellikle fiziksel şiddetin faili ya da öznesi olmuyor genellikle. Hatta kadınların kendilerine yönelen şiddete karşı mücadelelerini destekleyen bir erkeklikten söz ediyoruz burada. Zorluk tam da bu noktada başlıyor. Karşımızda kadınların eşitlikçi bir yaşama kavuşması gerektiğini, kadın hareketinin gelişimini, kuramsal tartışmalarını kendi egemenliği için devşiren örtük bir erkeklikten söz ediyoruz.

Tartışmayı biraz daha somutlayayım.

İlişkinin en başından itibaren, feminizmi, kadın hareketini zımmen de olsa destekler görünen soyut bir erkeği ele alalım. Ve giderek bu soyut erkeği somutlayalım. Kadının ekonomik özgürlüğüne değer veren, ev içi emeğini kendi belirlenimince ortaklaştıran, üniversite mezunu ve politik duyarlılığı olan bir erkek tasvir edelim. Özel ilişki kurmak konusunda kafasının karışık olduğunu açıkça ifade etmese de, “Henüz bir ilişkiye hazır değilim, karmaşık ya da çoklu ilişki/aşk istiyorum, özgür bir cinsellik arzusundayım,” gibi söylemleri de tıpkı sürekli kurulan erkekliği gibi ince ince işlesin bu somut erkeğimiz. Tartışmaların doğru olup olmasından bağımsız, kafa karışıklığını anlatabilmek için bu örnekleri veriyorum. İlişkinin pek çok aşamasında, günlük hayatın ve sevgililiğin getirdiği sorumluluklardan da mümkün olduğunca ve incelikle kaçsın. Kabalık yerine inceliklerle “Hayır” demeyi becersin. 

Kadını birlikte sosyalleştikleri pek çok zaman ve mekânda yok saysın ama asla değersizleştiren tek bir söz söylemesin. Kadın bu ilişkinin sorunlarını tartışmaya açmaya çalıştığında onu “politik olmamak”la suçlasın. Arkadaşlarıyla ve ailesinden bir üyeyle tanışmaktan sistematik olarak kaçınsın. Kendi beceriksizliklerini ya da hatalarını görüyorsa da düzeltmesin hatta bunları yapmakta ısrar ederken, bu düzleme entelektüel ve politik bir çıkarımlar dizisiyle yatırım yapsın. Böylelikle kadının pek çok açıdan yetersiz olduğu fikri ilişkide filizlenmeye başlasın. Psikolojik problemlerine çözüm bulmak yerine, psikolojiyi, psikiyatriyi kapitalizmin kötü bir oyunu, insan ruhunu metalaştıran bir alan olarak görsün ve asla ruhsal yardım/destek almasın. Kadın tam bu noktada, erkeğin egosantrizmini görsün. Destek alması için erkeği bizatihi desteklesin. Tüm bunların sonunda kadın ayrılmak istesin ve erkek bu kararı da anlayışla karşılasın. Aradan geçen zamanda erkek yoksunluk hissederek kadına mesajlar, mailler göndersin; yaptığı çeşitli beklenmedik jestler, armağanlar vb. ile ilişkileri ikinci kez başlasın. Erkek biraz daha nezaket göstererek aynı hataları yapmaya devam etsin. Kadın tekrar ayrılmak istediğinde erkek onu takip etmeye, evinin, sokağının olduğu yerlerde kadını izlediğini kadına göstererek eylemlerini birden fazla kez (ısrarlı takip) sürdürsün. Kadın korkmaya başlasın. Kadınla yaşadığı bu sorunlar zincirini psikologla konuşmadığı gibi yakın arkadaşlarıyla da paylaşmayan erkek, kadın bu sorunu yani psikolojik tacizi kamusal alanda duyurmaya başladığında, dolayımlar kullanarak kadının ruhsal aygıtını, politik düzlemini sorgulasın, sorgulatsın. 

Sanırım bu soyut erkek kadınlara yabancı gelmeyecektir. Erkekler ise bu adamı zaten tanıyorlar diye düşünüyorum. 

Kadınlar somut bir erkekten de soyut bir erkeklikten de söz ediyorlarsa ilk karşılaştıkları tutum; erkekleri düşmanlaştırma güdüsü taşıdıkları üzerine gelişir. Ve ardından şunları duyarız; “Ama hatalarını görüyor da düzeltemiyor”, “Bu hatası dışında çok iyi, çalışkan, zeki, politik, bedel ödeyen, parasını pulunu dayanışma duygusuyla paylaşan bir adamdır,” gibi savunular dizilir önümüze…

Elbette insan hata yapar, suç işler, sınırları aşar ama aynı zamanda bu hataları nasıl düzelteceğini de öğrenir. Buradaki tartışma sistematik hale gelen ve taciz kapsamına aldığımız tutum ve davranışları içeriyor. Solfasol’den Alanur Çavlin ve Elif Koca’nın Funda Şenol Cantek’le yaptıkları söyleşi yaşanan taciz vakalarına bakışta önemli bir yazılı metin olarak karşımıza çıkıyor. Kadınlar başta olmak üzere tüm cinsiyetlerin bu sorunu çözmekte işine yarayacağını düşündüğüm söyleşiden bazı pasajlara müracaat edeyim;

“Solfasol: Ne demek sistematik taciz?

Funda Şenol Cantek: Sistematik taciz uyarıldığın halde peşine düşmeye, bakış atmaya, mesaj yazmaya, hangi taciz hareketleri ise onlara devam etmek demek. Sistematik hale geldiğinde tacizin cezası çok daha büyük. Bayağı bir ceza davasına dönüşüyor öyle soruşturma ile kapatılacak bir şey değil çünkü cinsel şiddete dönüşme ihtimali var. Ve karşı tarafın özgürlüğünü kısıtlama riski var. İşte böyle bir kurum onarıcı adalet sistemi.”²

Söyleşide hepimizin bildiği kadının beyanı ile başlayan sürecin, nasıl devam ettiğine de bakalım.

"Bütün bir eril kültürün berberinde getirdiği kadının daha dezavantajlı olduğu ve sesini çıkaramaması halini ortadan kaldırabilmek için gerçekten genel anlamda mağdur olanların çoğunun da kadın olduğunu hesaba katarak ilk önce kadının beyanını dikkate alıyoruz. Kadının beyanı esastır oradan geliyor. Yoksa kadın böyle söyledi sen mutlaka suçlusun, mutlaka cezalandırılmalısın anlamına gelmiyor."

Psikolojik şiddet gördüğünü fark eden bir kadın, kadın örgütlerine, siyasi parti vb. kurumlara, feminist avukatlara başvuruyor. Özel alanda açıklanan beyan kamusal alana taşınıyor. Tam bu noktada iki tarafı da ayrı ayrı dinleyecek, psikolog ya da psikiyatrların bulunduğu görüşmeler dünyadaki örneklerde görülüyor, bizde henüz tam olarak oturmuş bir mekanizma yok. Ayrıca kurulmak istendiğinde yukarıda söz ettiğim insan ruhunun da tedavi edilebileceğine inancın zayıflığı sorunu var. Eril tahakküm erkek benliğini, ruhunu ve aklını sorunsuz bir yapı olarak görüyor, ufak tefek arızaları kabul etse de… Psikolojik/duygusal şiddet, onarıcı mekanizmaları başta olmak üzere düşünmemiz gereken büyük bir sorun ağı… Büyüklüğü örtük olmasından, kadınların ve erkeklerin bilinçlerindeki kırılmalardan kaynaklanıyor. Toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimlerinde Funda Şenol Cantek’in kullandığı sözlerle yazımı bitireyim.

"Bütün eğitimlerde kadın öğrencilere anlatıyoruz; rahatsız ettiğini düşünüyorsanız, kibarca, önce kibarca ve açıkça belli edin, devam ediyorsa bunu mücadeleye, şikâyete dönüştürün."

1- http://www.gazetesolfasol.com/blog/funda-senol-cantek-ile-soylesi-ankara-universitesi-cinsel-tacize-ve#:~:text=Solfasol%3A%20Ne%20demek%20sistematik%20taciz,tacizin%20cezas%C4%B1%20%C3%A7ok%20daha%20b%C3%BCy%C3%BCk.

2- http://www.gazetesolfasol.com/blog/funda-senol-cantek-ile-soylesi-ankara-universitesi-cinsel-tacize-ve#:~:text=Solfasol%3A%20Ne%20demek%20sistematik%20taciz,tacizin%20cezas%C4%B1%20%C3%A7ok%20daha%20b%C3%BCy%C3%BCk.