Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

Şili dün, Augusto Pinochet diktatörlüğünden miras 1980 Anayasası’nın yerini alıp, ülkenin yeni Kurucu Sözleşmesi’ni (Anayasasını) yapacak olan Kurucu Konvansiyon’un 155 üyesini ve yanı sıra; 345 belediye başkanını, 2.252 meclis üyesini ve 16 bölge valisini belirleyecek olan çoklu seçimi gerçekleştirdi. Seçim sonuçlarına göre, iktidarda buluınan merkez sağ ve sağ partileri bir araya getiren Vamos Por Şili Paktı, 155 sandalyeli Kurucu Konvansiyon üyeliğinde 37 sandalyede kalırken, muhalefet 53 ve bağımsızlar da 48 sandalye kazandı. Şili devleti ile yerli halklar arasında yapılan anlaşma gereği, 17 sandalye de yerli halklar temsilcilerinin oldu. Başkent Santiago de Chile’nin yeni belediye başkanlığını da Şili Komünist Partisi’den Irací Hassler kazandı. Öte yandan; Kurucu Konvansiyon’un yeni üyelerinden ve Mapuche yerli halkı temsilcilerinden olan Manuela Royo, sonuçların ardından “ana hedefimiz bu neoliberal modeli terk etmektir” açıklamasında bulundu. Halk, sonuçları “¡Bienvenido el nuevo Chile!” (“Hoşgeldin yeni Şili!”) sloganlarıyla sokaklara akarak kutladı.

Kolombiya’nın Valle del Cauca bölgesine bağlı Yumbo’da göstericilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada iki kişi öldü, altısı polis 22 kişi yaralandı. Kolombiya’da sivil ölüm sayısı 46’ya ulaştı.

Kolombiya’da, karşıtları tarafından dahi “efsane” olarak adlandırılan FARC’ın eski komutanlarından Jesús Santrich’in ortadan kaybolması, birçok soru işaretini de beraberinde getirdi.

El Salvador Yasama Meclisi’nin bir grup çalışanı, yeni parlamento liderliği tarafından emredilen işten çıkarmaları reddederek açlık grevine başladı.

Meksika’da, 13-16 Mayıs 1911 tarihleri ​​arasında Meksika'nın Coahuila eyaletindeki Torreón'da 303 Çinli’nin katledilmesinden dolayı, Devlet Başkanı Andrés Manuel Lopez Obrador, Meksika devleti adına Çin’den özür diledi.

Bolivya güvenlik güçleri, her biri günde 1.000 Kg.’ye yakın kokain üretecek kapasiteye sahip üç imalatheneyi tespit edip yok etti.

Brezilya’daki Amazon Yağmur Ormanları bölgesinde yaşayan Yanomami halkı, yasadışı altın madencilerinin silahlı ve gaz bombalı saldırısına uğradı. Altın madencileri, yerlilere yardıma gelen güvenlik güçleriyle de çatıştıktan bir süre sonra geri çekildi.

Saint Lucia’da, önlenemeyen şekilde artan Covid-19 vakaları nedeniyle bugünden başlamak üzere 16 Ekim’e kadar olağanüstü hâl ilan edildi.

Çin’in Vuhan kentinde ilk kez 17 Kasım 2019’da tespit edilen Covid-19; aradan geçen tam 1,5 yılın sonunda, resmi rakamlara göre dünya genelinde 164 milyon 691 bin 820 vakaya (dünya nüfusunun %2,05’i) ve 3 milyon 412 bin 525 ölüme (dünya nüfusunun %0,04’ü) neden oldu. Vaka sayısında ABD 33 milyon 755 bin 877 ile (ölüm sayısı 600.767) dünyada birinci sırada ve Türkiye de 5 milyon 139 bin 485 ile (ölüm sayısı 45.186) beşinci sırada yer alıyor. Latin Amerika ülkelerinde ise; vaka sayısında, Brezilya 15 milyon 661 bin 106 ile (ölüm sayısı 436.862) üçüncü, Arjantin 3 milyon 335 bin 965 ile (ölüm sayısı 71.027) 11’inci, Kolombiya 3 milyon 131 bin 410 ile (ölüm sayısı 81.809) 12’nci, Meksika 2 milyon 382 bin 745 ile (ölüm sayısı 220.489) 15’inci, Peru 1 milyon 893 bin 334 ile (ölüm sayısı 66.471) 17’nci ve Şili de 1 milyon 295 bin 862 ile (ölüm sayısı 27.965) 23’üncü sırada yer aldı.

 *   *   *

SALI

Kolombiya’daki genel grev ve protesto gösterilerinin bu 21. gününde Cali kenti polis komutanı Juan Carlos Rodríguez görevinden istifa etti.

Brezilya’nın Río de Janeiro kentinin kuzeyindeki Jacarezinho’da bulunan bir favelaya (gecekondu bölgesi) önceki hafta perşembe günü baskın yapan polislerle Kartel üyeleri arasında çıkan silahlı çatışmada 28 Kartel üyesi öldürülmüş; iki polis ve üç sivil de yaralanmıştı. Ancak bugün ortaya çıkan otopsi ve balistik inceleme raporları, söz konusu 28 kişinin polisin yargısız infazı sonucu öldürüldüğünü ortaya çıkardı. Bunun üzerine favela halkı protesto yürüyüşüne başladı.

Honduras’ın başkenti Tegucigalpa’da, hükümetin Zonas Especiales de Desarrollo Económico (ZEDE) - [Özel Ekonomik Kalkınma Bölgeleri]’ne HES yapılması üzerinden mülksüzleştirmeye gitmesi protesto edildi.

Arjantin’in farklı bölgelerinden, kimileri binlerce kilometre yürüyerek başkent Buenos Aires’e gelen 36 yerli halktan yüzlerce kadın, hükümetin yerli halkların hakları karşısındaki duyarsızlığını protesto etmenin yanı sıra; Kolombiya ve Filistin halklarının yanında olduklarını açıkladı.

Arjantin hükümeti, yerel fiyatların artması nedeniyle sığır eti ihracatını 30 günlüğüne durdurma kararı aldı.

ABD Dışişleri Bakanlığı, El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele’nin kimi müttefiklerini “önemli yolsuzluk eylemlerine karışanlar” listesine dahil etti. Bukele ise, bunun ABD’nin kendisine karşı oynadığı kirli bir oyun olduğunu söyledi.

Peru’da, 2021 sonuna kadar 17 kırsal alanın elektrifikasyon projesinin tamamlanması hedefleniyor.

Kosta Rika Kongresi, ülkenin OECD’ye katılımını onayladı.

İngiltere sömürgesi Turks ve Caicos Adaları emlak piyasası, 2021’in ilk çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre %60’lık artışla 563 milyon dolarlık işlem gerçekleştirdi.

Küba, Abdala anti-Covid aşı projesiyle 450 bin gönüllüyü aşıladı.

*   *   *

ÇARŞAMBA

Kolombiya’daki genel grev ve protesto gösterilerinin 22. gününde Ulusal Grev Komitesi ile hükümet arasında yapılan görüşmeden bir anlaşma çıkmaması nedeniyle Komite, yarın birçok kentte dev eylemler gerçekleştirme ve ulusal grev kararı aldı. Bu karar sonrası Cali eyaleti belediye başkanı ve tüm belediye kabinesi istifa etti. Cali Güvenlik Sekreteri Carlos Alberto Rojas ise, bu süre içinde bölgede Escuadrón Móvil Antidisturbios (ESMAD) - [Mobil Ayaklanma Karşıtı Ekip]’in bulunmasına izin vermeyeceğine dair söz verdi. Öte yandan; Kolombiya, Covid-19 önlemleri çerçevesinde kapatmış olduğu Brezilya, Ekvador Cumhuriyeti, Panama ve Peru ile olan sınırlarını, çöken ekonomisini canlandırmak için yeniden açtı.

Kolombiya’da, karşıtları tarafından dahi “efsane” olarak adlandırılan FARC’ın eski komutanlarından Jesús Santrich, pazartesi günü ortadan kaybolmuştu. FARC, Santrich’in Venezuela sınırları içinde bulunan Orinoco ve Meta nehirlerinin birleştiği noktada, Kolombiyalı komandolar tarafından öldürüldüğünü “o hep arzuladığı şekilde özgür düştü” diyerek açıkladı. Kolombiya Savunma Bakanlığı ise “FARC’ın iddiasını araştırıyoruz” açıklamasında bulundu. Santrich, 2021 yılı içinde öldürülen 19’uncu, 24 Kasım 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 280’inci FARC üyesi oldu.

Brezilya Amazon Yağmur Ormanları bölgesinde yaşayan yerli Yanomami halkı, sağlıksız koşullar ve bulaşıcı hastalıklar yüzünden ölümler vermeye başladı. Yanomami halkı pazartesi günü, altın madencilerinin silahlı ve gaz bombalı saldırısına uğramıştı. Brezilya hükümeti ise, tüm uyarı ve taleplere rağmen ne Yanomami ne de diğer yerli halklara şu ana dek herhangi bir yardım ulaştırmış değil.

Brezilya Çevre Bakanı Ricardo Salles hakkında yasadışı kereste ihracatı yaptığı iddiasıyla soruşturma başlatıldı.

Surinam’ın Brezilya Büyükelçisi Raphael Azeredo, Brezilya hükümeti adına Pan Amerikan Sağlık Örgütü ve Dünya Gıda Programı ile iş birliği yaparak, ülkeye tam donanımlı, son teknoloji ambulans bağışladı.

Meksika hükümeti; Ulusal Seçim Enstitüsü’nün danışmanları, Meksika Merkez Bankası ve Federal Ekonomik Rekabet Komisyonu’nun üst düzey yetkilileri hariç, ülkedeki memurların Devlet Başkanı’ndan daha fazla maaş almasını yasakladı.

Meksika’nın Jalisco bölgesinde toprağa gömülü halde ve içinde insan kalıntılarının olduğu 70 torba bulundu.

Nikaragua Devlet Başkanı Daniel Ortega, ABD Büyükelçisi Kevin Sullivan’ı, ülkesine müdahale etmekle suçladı.

Venezuela’da Nisan ayı enflasyon oranı %24,6 olurken, yıllık bazdaki oran %183,8 oldu.

Bolivya’da Oruro ve Cochabamba hastanelerinde Covid-19 için kullanılan oksijen tüpleri tükendi.

Paraguay hükümeti, ülkede 10 farklı varyantta Covid-19 virüsü bulunduğunu açıkladı.

*   *   *

PERŞEMBE

Küba bugün, ABD’den bağımsızlığını kazanmasının 119. yılını kutluyor.

Kolombiya’daki genel grev ve protesto gösterilerinin 23. gününde, Ulusal Grev Komitesi’nin dün aldığı ulusal grev kararıyla ülkenin hemen her yerinde insanların “¡Resistencia, Resistencia!” (“Direniş, Direniş!”) sloganları eşliğinde sokaklara dökülmesiyle başlamış oldu. Başkent Bogotá’daki gösteriye, muhalefet liderlerinden Senatör Gustavo Petro’nun da katılması dikkat çekti. El Comité Nacional del Paro (CNP) - [Ulusal İşsizlik Komitesi] ise, Savunma Bakanı Diego Molano’nun istifasını talep etti. Öte yandan polis; Cali kentinde şiddet eylemlerine lojistik ve maddi destek sağladığını iddia ettiği 25 kişiyi gözaltına aldı.

Kolombiya, Covid-19 önlemleri çerçevesinde kapatmış olduğu Brezilya, Ekvador Cumhuriyeti, Panama ve Peru ile olan sınırlarını, çöken ekonomisini canlandırmak için dün yeniden açmıştı. Ancak bugün Panama, aynı Covid-19 önlemleri çerçevesinde, Kolombiya’nın açtığı Panama-Kolombiya sınırını kapattığını duyurdu.

Uruguay’da bugün, 1973-1985 arası süren askeri darbe diktatörlüğü dönemini lanetlemek ve o süreçte öldürülen-kaybedilen insanları anmak için 1995’ten bu yana her yıl 20 Mayıs’ta yapılan “Sessizlik Yürüyüşü” bugün 26. kez gerçekleşti.

Dominik Cumhuriyeti Milletvekili Miguel Gutiérrez Díaz, uyuşturucu kaçakçılığına katılmakla suçlanarak ABD-Miami Uluslararası Havaalanı’nda tutuklandı.

Bolivya’da havaalanı grevi ticari uçuşların askıya alınmasına neden oldu.

Nikaragua Yüksek Seçim Konseyi, yasal temsilcisi Rahip Saturnino Cerrato’ya sunduğu bir kararla Partido Restauración Democrática (PRD) - [Demokratik Restorasyon Partisi]’nin yasal statüsünü, yasadışı Evanjelik faaliyetleri nedeniyle iptal etti.

NOT: Luka, Markos, Matta ve Yuhanna tarafından yazılmış dört kanonik İncil’in her birine “Evanjel” denir. Kökü, Yunanca “iyi haber” ya da “genel olarak kabul edilen gerçek” anlamlarına gelen evangelion’dan gelmektedir. Ancak bu tanım günümüzde, Protestan Kilisesi’nin fundamentalist kesimi için kullanılan bir anlam taşır. Özellikle son dönem (Bolivya’da olduğu gibi) Latin Amerika darbeleri ya da darbe girişimlerinin hemen hepsi Evanjelistlerle ya doğrudan ya da dolaylı bağıntılı idi. Evanjelizmin en güçlü olduğu ülkelerin başında ABD gelmektedir.

Meksika hükümeti, BM’nin İsrail ile Filistin arasındaki çatışmaya ilişkin kaçamak tutumundan utanç duyduğunu açıkladı.

Meksika Temsilciler Meclisi Genel Kurulu, Tamaulipas Eyaleti Valisi Francisco Javier García Cabeza de Vaca’nın, içinde yer aldığı iddia edilen organize bir suçtan dolayı yargılanması için önceki hafta cumartesi günü dokunulmazlığını kaldırmayı onaylamıştı. Şimdi de Cabeza de Vaca’nın hesaplarının dondurulmasına karar verildi.

Meksika’nın başkenti Ciudad de México’nun Barrio Concepción, Santa Catarina ve Valle de Chalco mahallelerinde ortaya çıkan ve nedeni henüz anlaşılamayan çatlaklar endişeye neden oldu.

Kosta Rika kolluk kuvvetleri, Limón eyaletinde 3 bin 200 kg kokain ele geçirdi.

Brezilya’da Covid-19’un Hindistan varyantına rastlandığı açıklandı.

*   *   *

CUMA

Kolombiya Dışişleri Bakanı Claudia Blum, geçtiğimiz perşembe günü görevinden istifa etmişti. Devlet Başkanı Iván Duque Márquez, Blum’un yerine Marta Lucía Ramírez’i atadı. Temblores İnsan Hakları Örgütü’nden Line Herrera ise, uluslararası camiaya seslenerek “dünyanın narko-paramiliter devletinin, Kolombiya’nın; yerlileri, yoksulları, kadınları ve gençleri öldürdüğünü bilmesi için dışarıda sesimiz olmanıza ihtiyacımız var” açıklamasında bulundu. Öte yandan; El Comité Nacional del Paro (CNP) - [Ulusal İşsizlik Komitesi] Başkan Yardımcısı Jorge Iván Díez Vélez, hükümetle tekrar masaya oturulacağını bildiridi.

Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, Ulusal Sosyal Yardımlar Fonu’nun kurulmasını onayladı.

Nikaragua İçişleri Bakanlığı, Violeta Barrios Uzlaşma ve Demokrasi Vakfı’nın 2015-2019 mali raporlarında bulunan tutarsızlıklara yanıt vermek üzere Devlet Başkanı adayı Cristiana María Chamorro Barrios’u çağırdı.

Paraguay’da, Salvador Barreto’nun temsilcisi olduğu yerli Cerrito topluluğuna polisin biber gazı ile saldırması, çocukları, hamile kadınları, yaşlıları yaralaması, tapınakları ve evleri dozerlerle yıkması karşısında başkent Asunción’da protesto gösterileri başladı.

El Salvador’da, Hugo Ernesto Osorio Chávez adlı eski bir polis memurunun evinde ve bahçesinde toprağa gömülü halde şu ana dek 24 ceset bulundu.

Peru hükümeti, 2022 yılı içinde ülkenin tüm kentlerinde internetin hayata geçeceği açıklamasında bulundu.

Arjantin’de, 1998 yılında kurulan ve futbolu bir din ve tanrısını da Diego Armando Maradona olarak gören, onun doğduğu günü yılbaşı olarak kutlayan “Diegorian” adlı dine mensup kilise, bugün yaptığı açıklamada, dünya üzerinde 200.000 üyeye ulaştıklarını açıkladı.

Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernández, Covid-19 önlemleri çerçevesinde bugünden başlamak üzere ülkenin 30 Mayıs’a kadar yoğun kısıtlayıcı önlemlere geçtiğini açıkladı.

Brezilya’da Sputnic V aşısının ilk partisi üretildi.

Ekvador Cumhuriyeti’nde, Covid-19’un Güney Afrika varyantı teşhisi konulan ilk hasta, bugün öldü.

Belize hükümeti, bugün Covid-19’a bağlı hiç kimsenin ülkedeki hiçbir hastaneye başvuru yapmadığını açıkladı.

*   *   *

CUMARTESİ

Kolombiya’da, 28 Nisan’da başlayan ve bugün 25. gününe giren genel grev (çarşamba günü itibarı ile Ulusal Grev) ve protestolarda şu ana dek 46 sivil ölüm, 2.327 yaralanma, 4.000’e yakın gözaltı, 568 kaybolma/kaybedilme (bunların 237’si bulundu); 2.500’ü aşkın taciz/tecavüz vakası, 4.412 eylem, 1.817 yürüyüş ve 2.154 abluka gerçekleşti. Öte yandan; Kolombiya Savunma Bakanı Diego Molano, Rusya Federasyonu’nu ülkede şiddeti artırmaya yönelik siber saldırılar yapmakla suçladı.

Peru’nun başkenti Lima, dünyada şehir içi çöl alan yoğunluğunda ikinci sırada ve kentte bulunan Lurín nehri havzasının topraklarında bir inşaat planına başlandı. Çevre örgütleri; bu planın hayata geçmesi durumunda, kentin çevresindeki son yeşil alanın da kaybolacağını belirtiyor.

Guatemala’da, bir kara para aklama soruşturması üzerinde çalışan savcı Rónald Iván Morales de Mata, bir devlet hastanesinin morgunda ölü olarak bulundu.

Haiti Sağlık ve Nüfus Bakanlığı Genel Müdürü Lauré Adrien “Covid-19 vakalarındaki artış endişe verici olmaya başladı ve hastanede yatan insanların ölüm oranları iyice yükseldi. Ülkede aşılamanın devamı haziran ortası ya da temmuz başında gelmesini umduğumuz yeni aşılarla devam edecek” açıklamasında bulundu.

Saint Kitts ve Nevis Federasyonu Başbakanı Timothy Harris, bugün saat 06.00’dan başlamak üzere ülkede iki hafta boyunca, tüm kitlesel etkinliklerin Covid-19 önlemleri çerçevesinde yasaklandığını duyurdu.

*   *   *

PAZAR

Kolombiya’da, El Comité Nacional del Paro (CNP) - [Ulusal İşsizlik Komitesi] Başkan Yardımcısı Jorge Iván Díez Vélez, Cuma günü hükümetle tekrar masaya oturulacağını bildirmişti. Ancak görüşmelerden olumlu bir sonuç alınmaması nedeniyle CNP, hafta başı itibarı ile Ulusal Grev ve protestolara kalınan yerden devam kararı aldı. Bu kararın hemen ardından Kolombiya Barış Yüksek Komiseri Miguel Ceballos “vicdanımın çağrısı ve ruhumun sorumluluğu nedeniyle” görevinden ayrılacağını açıkladı. Papa Francisco ise; daha önce (9 Mayıs’ta) yaptığı gibi, bugünkü Pazar ayini vaazında da Kolombiya’da yaşananlardan duyduğu endişeyi dile getiren bir konuşma yaptı. Öte yandan; 16 ülkeden ilk etapta, içlerinde Avram Noam Chomsky, Joan Manuel Serrat, Rafael Correa, Elvira Lindo gibi kişilerin de bulunduğu 1.787 imzalı “Somos Colombia” (“Biz Kolombiya’yız”) başlıklı bir manifesto ve uluslararası bir imza kampanyası başlatıldı.

NOT: Söz konusu imza kampanyasına www.somoscolombia.es adresi üzerinden ulaşabilirsinz.

Kolombiya narkotik polisi, Türkiye’ye gönderilecek olan 4.900 kg kokaini, 9 Haziran 2020’de ele geçirmiş; dönemin Kolombiya Savunma Bakanı Carlos Holmes Trujillo, yakalanan kokainin 265 milyon dolar değerinde olduğunu açıklamıştı. Organize suç örgütü lideri Sedat Peker, bugün yayınlanan 7. Youtube videosunda, Kolombiya’daki bu yakalanma sürecinin ardından Türkiye’ye getirilen kokainin yeni rotasının Venezuela-Caracas, Dominik Cumhuriyeti, Suriye-Lazkiye olduğunu ve tüm para transferlerinin de Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) eski üyelerinden Halil Falyalı aracılığıyla KKTC üzerinden yapıldığını iddia etti.

Uruguay İçişleri Bakanı Jorge Larrañaga, kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.

Guatemala’da, Cantel hapishanesinin Quetzaltenango bölümünde çete üyesi mahkumlar arasında çıkan kavgada, yedi mahkûm kafası kesilerek öldürüldü.

İngiltere sömürgesi Bermuda’nın resmi Hava Durumu Servisi, 2021 yılının ilk fırtınası olan ve adına “Subtropikal Fırtına Ana” adı verilen kasırganın, gün içinde ülke toprakları üzerinden geçebileceğini açıkladı.

Brezilya’nın Maranhao Eyalet Hükümeti, cuma günü, Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro’ya, Açailândia kentinde düzenlenen bir miting sırasında kalabalığa neden olduğu ve maske takmadığı için para cezası kesme kararı aldı.

İsrail; Rusya Federasyonu ve Seyşel Adaları’nın yanı sıra, Arjantin’e de yapılan uçuşları Covid-19 önlemleri çerçevesinde durdurdu.

Fransa sömürgesi Saint Martin’de hükümet, Covid-19 vakalarında görülen artış nedeniyle, tüm işletmelerin 23.00’da kapanmasına karar verdi.

Kübalı yazar Alejo Carpentier’in “El Siglo de las Luces” (“Aydınlanma Çağı”) adını taşıyan ve Fransız Devrimi’nin Karayipler’deki etkilerini konu alan romanı, Murat Tanakol’un titiz çevirisiyle Türkçe’de.