Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

Ekvador Cumhuriyeti’nde Genel Seçimler’in ikinci ve son turu dün yapıldı. Resmi olmayan verilere göre, sandıkların %98,84’ünün sayıldığı oylar sonucu, Sosyal Hıristiyan Parti ile ittifak halinde olan Creando Oportunidades hareketinin desteklediği sağcı aday Guillermo Lasso, oyların %52,51’ini aldı. Rakibi Andrés Arauz ise %47,49’da kaldı. Bu sonuçlara göre, Ekvador Cumhuriyeti’nin yeni Devlet Başkanı Guillermo Lasso oldu. Lasso’nun iktidara gelmesi; aynı zamanda, 2003 yılından bu yana ülkede ilk kez sağın iktidara gelmesi anlamını taşıyor.

Meksika’da, 27 yıl önce, 1 Ocak 1994 tarihinde özgürlük mücadelesine başlayan Ejército Zapatista de Liberación Nacional (EZLN) - [Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu], 2006 yılından bu yana, yani 15 yıldır Özgür ve Egemen Chiapas Eyaleti’nde, 43 özerk belediye ve 16 direniş merkeziyle federatif özerkliğini yaşıyor. EZLN, 27’nci yılında “Por La Vida” (“Yaşam İçin”) başlıklı bir deklarasyon yayınlamıştı. “1 Ocak 2021… Dünya halklarına… Beş kıtada savaşan halklara…” diye başlayan deklarasyonla EZLN; Nisan 2021’den itibaren, temsilcileri aracılığıyla tüm kıtaları dolaşmayı planlıyordu. Bu hafta sonu; EZLN adına Subcomandante Moisés imzasıyla bir açıklama yapılarak, EZLN Altıncı Komisyon’un Avrupa kıtası yolculuğunun programı duyuruldu. Program “Avrupa’da bizim ziyaretimizi bekleyen halklara, gruplara, kolektiflere, örgütlere, hareketlere, koordinatörlere ve yerli halklara…” diye başlıyor. Programda gidilecek ülke ve bölgeler ise (alfabetik olarak) şöyle sıralanıyor: Almanya, Avusturya, Bask, Belçika, Bulgaristan, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Katalonya, Kıbrıs, Lüksemburg, Macaristan, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya Federasyonu, Sardinya, Sırbistan, Slovenya, Türkiye, Ukrayna ve Yunanistan.

NOT: EZLN’nin, Avrupa programının tam metnine https://enlacezapatista.ezln.org.mx/ adresinden ulaşabilirsiniz.

Meksika’nın Oaxaca eyaletinde yolsuzlukla mücadele protestoları sırasında ortadan kaybolan İngiliz asıllı Meksikalı Claudia Uruchurtu Cruz’dan, 26 Mart’tan bu yana haber alınamıyor.

Meksika’da turizm, 2020 yılında geçen yıla göre %58 düşüş kaydetti.

ABD hükümeti; Guatemala, Honduras ve Meksika ile sınırlarındaki birlikleri artırmak ve böylece göçmenler için sınır geçişini daha zor hale getirmek için anlaşmalar yaptığını açıkladı.

Bir grup Arjantin vatandaşı, ülkenin ihracatının %70’inin geçtiği Paraná Nehri’nin idaresini hükümetin devralması yani devletleştirme için internet üzerinden halka açık bir kampanya başlattı.

Brezilya’da, Río de Janeiro’da yer alan ve ülkenin sembollerinden biri haline gelen Kurtarıcı İsa heykelinden daha büyük bir İsa heykeli Encantado kentinde yapılıyor. Mevcut heykel 38 metre iken, yeni heykel 43 metre olacak.

Arjantinli roman, deneme ve tiyatro yazarı César Tomás Aira González, Prix Formentor de las Letras 2021’i kazandı. González bu ödülle beraber, 50.000 Euro’luk ödülü de kazanmış oldu.

*   *   *

SALI

Nikaragua’da, M&R Consultares şirketi tarafından yapılan bir araştırma, halkın % 61, 22’sinin iktidardaki Frente Sandinista de Liberación Nacional (FSLN) - [Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi]’ni desteklediğini ortaya koydu.

Şili Devlet Başkanı Sebastian Piñera, göçmenlerin sınırdışı edilmesini kolaylaştıran bir yasa çıkarttı.

Meksika’nın turistik bölgelerinden olan Tepozteco sıradağlarında çıkan yangın sonucu 180 Hektar (1,8 Km²) ormanlık alan yok oldu.

Peru’nun Sicsibamba kentinde, şehirlerarası bir yolcu otobüsünün kaza yapması sonucu 20 kişi öldü, 14 kişi de yaralandı.

Perulu arkeologlar ve konuyla ilgili diğer alanlardaki bilim insanları, Supe Nehri Vadisi’nde bulunan piramitlerin, Mısır piramitlerinden de eski olduğunu ve 5000 yıl önceye tarihlendiğini açıkladı. En eski Mısır piramidi olan Keops Piramidi 4572 yıllık.

Saint Vincent ve Grenadinler’deki La Soufrière yanardağı, 40 yıllık suskunluğunun ardından geçtiğimiz Cuma günü faaliyete geçerek; duman, kül ve buhar sütunları salmaya başlamış; yetkililer, bölgede bulunan 16 bin kişinin tahliyesine başlandığını açıklamıştı. Bugün Venezuela hükümeti, Saint Vincent ve Grenadinler’e insani yardım malzemesi gönderdi.

Arjantin’in Buenos Aires eyaletine bağlı Junín kentinde bulunan Laguna de Gómez kıyısında binlerce ölü balık ortaya çıktı.

Guyana ve Surinam; Salgına Hazırlık için Yenilikleri Destekleme Koalisyonu, Aşılar ve Bağışıklama İçin Küresel İttifak, Pan American ve UNICEF arasındaki küresel ortak bir çaba olan COVAX Mekanizması aracılığıyla 101.000 (Guyana) ve 80.000 (Surinam) doz Covid-19 aşısı aldı.

 *   *   *

ÇARŞAMBA

Küba Devlet Başkanı Miguel Díaz Canel, ülkede gıda üretimini artırmak amacıyla 63 maddelik bir önlemler paketini onaylayarak imzaladı.

Bolivya Kırsal Kalkınma Bakanı Edwin Characayo, başkent La Paz’da, elden 20.000 dolar rüşvet alırken polis kameralarına yakalandı. Characayo, görüntülerin ortaya çıkmasının ardından önce görevinden alındı, sonra tutuklandı.

Haiti Başbakanı Joseph Jouthe, gerekçesini açıklamadan görevinden istifa etti. Jouthe’yle beraber, 2017’den bu yana ülkede, görevinden ayrılan başbakan sayısı altıya ulaştı. Jouthe’nin yerine Başbakanlığa Claude Joseph getirildi.

Meksika, Meksika Devrimi’nin liderlerinden General Emiliano Zapata’nın ölümünün 100. yıldönümünü anmak için 20 Peso değerinde madeni para basıp, piyasaya sürdü.

Ekvador Cumhuriyeti’nde, dünyanın en küçük primatı olan aslan maymunun yeni bir türü keşfedildi.

Arjantin Maliye Bakanı Martín Guzmán, Vatikan’da Papa Francis’i ziyaret etti. Kendisi de Arjantin vatandaşı olan Papa, Arjantin ekonomisinin düzelmesi için, elinden geleni yapacağını açıkladı.

Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te bulunan Herlitzka + Faria Galerisi’nde; Oscar Bony, Elda Cerrato, Nicolás García Uriburu, David Lamelas, Marta Minujín ve Margarita Paksa gibi sanatçıların eserlerinden oluşan “Nuevos Mensajes” (“Yeni Mesajlar”) adlı karma sergi, 26 Mayıs tarihine kadar izlenebilecek.

Venezuelalı orkestra şefi Gustavo Dudamel; William Shakespeare’in “Othello” eserini besteleyen Guiseppe Verdi’nin aynı adlı operasını, bugünden itibaren İspanya Barcelona’daki Gran Teatre del Liceu’da sahneleyecek. Öte yandan; Dudamel, Paris Operası’nın yeni Müzik Direktörü oluyor.

Brezilya Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro, eyalet valilerinin Covid-19 önlemleri çerçevesinde aldıkları yasak kararlarını “barut fıçısı” olarak nitelendirip, halka da “evlerinizden çıkın” çağrısı yaptı.

Uruguay’da, Covid-19’un ortaya çıktığı günden bu yana, bir gün içinde yaşanan ölümlerde bugün rekor kırıldı ve ülkede 1.533 ölüm gerçekleşti.

*   *   *

PERŞEMBE

Kolombiya’da, Nariño’ya bağlı Florida kentinin Plazuelas bölgesinde, José Alirio Jojoa Carrera adlı eski bir FARC üyesi öldürüldü. Carrera, 2021 yılı içinde öldürülen 15’inci, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 265’inci FARC üyesi oldu.

Meksika’nın başkenti Ciudad de México’daki Ulusal Yerli Halklar binasında; sağlık, eğitim ve barınma haklarına dair taleplerle işgal eylemi sürdüren yerli Otomi halkının söz konusu işgali, bugün 6. ayına girdi.

Honduras’taki yerli Garífuna halkı, devletin kendilerine karşı baskı, şiddet ve zoraki göç uygulamaları yoluyla bir soykırım programı yürüttüğünü dile getirdi.

Küba Devlet Konseyi, General Álvaro López Miera’yı, 2011’den beri bu görevi yürüten Leopoldo Cintra Frías’ın yerine yeni Silahlı Kuvvetler (Savunma) Bakanı olarak atadı.

Arjantin’in Mendoza eyaleti, birkaç yıldır, başkent Buenos Aires’in merkezi gücünden ayrı bir bölge olma konusunu tartışıyordu. Bu tartışmanın adı da Brexit’ten esinlenme ile MendoExit idi. Bu düşünceyi savunan bir grup insan, bugün “Exit” adlı bir parti kurduklarını açıkladı.

Arjantin’in yıllık bazda Mart ayı enflasyon rakamı % 42,6 olarak açıklandı.

Latin Amerika ülkeleri içinde temel mallarda uygulanan KDV oranında %22 ile Uruguay ilk sırada yer alırken, bu ülkeyi % 21’le Arjantin, % 19’la Kolombiya ve Şili izliyor.

 *   *   *

CUMA

Küba devriminin, Ernesto Che Guevara ve Fidel Castro’nun ardından gelen efsanevi ismi Raúl Castro, Küba Komünist Partisi 8. Kongresi’nin bugün başlayan oturumunda, Küba Komünist Partisi Genel Sekreterliği görevinden ayrıldığını açıkladı. Castro “her ne kadar, bugünden itibaren emekli biri olsam da hayatımın sonuna kadar mütevazı katkı yapmaya hazır bir devrimci savaşçı olarak partide militanlığa devam edeceğim” dedi. Castro, görevini Devlet Başkanı Miguel Diaz Canel’e devretti. Öte yandan; dünyadan 80’i aşkın parti ve örgüt, Küba Komünist Partisi 8. Kongresi’ne kutlama mesajı gönderdi.

Bolivya’da, 12 Kasım 2019’da ABD destekli darbeyle iktidara gelen ve bu darbeden 16 ay sonra tutuklanan Jeanine Añez, çıkarıldığı mahkemede, yasal hiçbir onay olmadan IMF’ten kredi almasına ilişkin soruya cevap vermeyi reddetti.

Arjantin hükümeti, cinsel şiddet mağduru olan Olga del Rosario Díaz adlı kadından, zamanında ona koruma sağlamadığı için kamuoyu önünde özür diledi.

Guatemala’da faaliyete geçen Pacaya yanardağından akan lavlar, bölgede bulunan insanları etkilerken; kahve ve avakado tarlaları da yanmaya başladı.

Panama hükümeti, aşırı yağışlara karşı önlem olarak, çukur bölgelerde yaşayanların tahliyesine başladı.

Şili adaleti, Partido Unión Demócrata Independiente (Bağımsız Demokratik Birlik Partisi) eski Senatörü Jaime Orpis’e, vergi dolandırıcılığı suçundan beş yıl bir gün hapis cezasına verdi. Opis, ülkede yolsuzluk suçundan hapse giren ilk politikacı oldu.

Şili Devlet Başkanlığı’nın 1-15 Nisan arasında La Moneda Sarayı’ndaki kumarhane için balık ve diğer deniz ürünlerine toplam 35 milyon Şili Pesosu (49.330 dolar) harcadığı ortaya çıktı.

Kolombiya’nın başkenti Bogotá’da, Netflix, bir merkez açma kararı verdiğini duyurdu. Şirket, Ocak ayında da, Meksika’da 50 kadar proje gerçekleştirme hedefiyle bu ülkeye 300 milyon dolarlık yatırım yapma kararı almıştı.

Brezilya Sağlık Bakanlığı, Covid-19’un Brezilya varyantının hamile kadınlarda daha agresif etkiler bırakması nedeniyle, kadınların hamile kalmaması yönünde bir tavsiye kararı açıklamasında bulundu.

*   *   *

CUMARTESİ

Kolombiya’da, Macarena’ya bağlı La Cristalina köyünde, Fayber Camilo Cufiño Mondragón adlı eski bir FARC üyesi öldürüldü. Mondragón, 2021 yılı içinde öldürülen 16’ncı, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 266’ncı FARC üyesi oldu.

Saint Vincent ve Grenadinler’deki La Soufrière yanardağı, 40 yıllık suskunluğunun ardından geçtiğimiz Cuma günü faaliyete geçerek; duman, kül ve buhar sütunları salmaya başlamış; yetkililer, bölgede bulunan 16 bin kişinin tahliyesine başlandığını açıklamıştı. O günden bu yana faaliyeti durmak bilmeyen yanardağ, kimi zaman oldukça şiddetli patlamalarla ve etrafa püskürttükleriyle zarar vermeye devam ediyor.

Uruguay Deniz Kuvvetleri Halkla İlişkiler Şefi Pablo González, Uruguay Donanması’nın, Hollanda sömürgesi Curacao bandıralı Water Phoenix adlı yük gemisinden, kıyıdan 1.207 kilometre açıkta suya düşen bir kişiyi aradığını duyurdu. Donanmanın bu çabası, hem ülke içinde hem de Karayip ülkelerinde takdirle karşılandı.

İ.S 900 yılına tarihlenen bir Maya vazosu, 1969’dan beri ABD-Michigan’daki Albion College’da bulunuyordu. Vazo, kısa bir süre sonra asıl sahibi olan Meksika’ya geri verilecek. Söz konusu vazo, Chiapas eyaletindeki Museo de los Altos’ta sergilenecek.

Kolombiya’da, Covid-19’un İngiliz varyantına rastlandığı açıklandı.

Covid-19 için üretilen aşılardan Astra Zeneca, kanda pıhıtlaşmaya neden olduğu gerekçesiyle şu ana dek 19 ülkede yasaklandı. Bu ülkeler içinde bulunan Danimarka, elindeki Astra Zeneca aşılarını yoksul ülkelere dağıtma kararı aldı. Söz konusu ülkeler içinde Karayip ülkeleri de bulunuyor.

*   *   *

PAZAR

ABD sömürgesi Porto Riko’nun Genel Valisi Pedro Pierluisi, ABD Kongresi’nden, Porto Riko’ya bir mülk muamelesi yapmayı bırakmasını isteyerek “bize eşit muamele yapılmasını talep ediyoruz” dedi.

Brezilya Çevre Bakanı Ricardo Salles, 2050 yılına kadar sıfır emisyona ulaşmak için ülkenin yılda 10 milyar dolarlık dış yardıma ihtiyacı olduğunu söyledi.

Arjantin, 2022-2024 dönemi için BM İnsan Hakları Konseyi’ne adaylığını sundu.

Latin Amerika’nın temel simgelerinden Cóndor’un nesli (diğer simge de Jaguar’dır); insanlar yüzünden yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.