Latin Amerika'nın Nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'nın Nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'da son bir hafta yaşanan gelişmeler, Nedim Serkan Durak'ın derlemesiyle her pazartesi okurlarımızla buluşuyor.

Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

- Venezuela hükümeti, kamuoyuna bugün yaptığı açıklamada, geçtiğimiz Pazar günü, Venezuela Kolombiya sınırındaki Apure eyaletine bağlı José Antonio Páez’in La Coromoto bölgesinde Venezuela Ordusu ile Kolombiya Karteli’nden bir grup arasında çatışma çıktığını açıkladı. Hükümet; söz konusu çatışmada, iki asker ölür ve birkaç asker de yaralanırken, Kartel üyelerinin geri püskürtüldüğü, altı kampın uyuşturucu ve silahlarla beraber yok edildiği ve 32 kişinin de yakalandığı açıklamasında bulundu.

- El Salvador’da, 28 Şubat’ta yapılan Yasama Organları ve belediye seçimlerinde, Devlet Başkanı Nayib Bukele’nin de dahil olduğu Alianza Nacionalista Republicana (ARENA) - [Cumhuriyetçi Milliyetçi İttifak]’ın 262 belediyenin 137’sini ve 84 milletvekili sandalyesinin 59’unu almasıyla eli iyice güçlenen Bukele, bugün, bir sonraki El Salvador Kongresi’nde muhaliflerle pazarlık yapmayacağını açıkladı.

- El Salvador’da, 22 yaşındaki Olimpik sörfçü Katherine Díaz, yıldırım çarpması sonucu hayatını kaybetti.

- Paraguay Ulusal Köylü ve Yerli Koordinasyonu ve yanı sıra Ulusal Köylü Federasyonu, Devlet Başkanı Mario Abdo Benítez ve Başkan Yardımcısı Hugo Velázquez’in istifası talebiyle, 25 Mart’ta yapacakları gösteri için başkent Asunción’a doğru yürüyüşe başladı.

- Ekvador Cumhuriyeti’nin AB’ye olan ihracatı, Covid-19’un olumsuz etkilerine rağmen 2020 yılında, bir önceki yıla göre % 1,6 artış gösterdi.

- Jamaika, geçtiğimiz Pazartesi günü; Salgına Hazırlık için Yenilikleri Destekleme Koalisyonu, Aşılar ve Bağışıklama İçin Küresel İttifak, Pan American ve UNICEF arasındaki küresel ortak bir çaba olan COVAX Mekanizması aracılığıyla Covid-19 aşısı (124.800 doz) alan ilk Karayip ülkesi olmuştu. Çarşamba günü ise, aynı şekilde Nikaragua, Covid-19 aşısı (135.000 doz) alan ilk Orta Amerika ülkesi oldu. Bugün de; El Salvador COVAX Mekanizması aracılığıyla Covid-19 aşısı (51.000 doz) alan ikinci Orta Amerika ülkesi olurken, Bolivya da aynı sistemle Covid-19 aşısı (228.000 doz) alan ilk Latin Amerika ülkesi oldu.

- Brezilya’da, Río de Janeiro Belediye Başkanı Eduardo Paes, artan Covid-19 vakaları nedeniyle, geçtiğimiz Cumartesi günü tüm plajların kapatılmasına dair karar çıkarmıştı. Paes bugün de, Río de Janeiro’ya dışarıdan yapılacak tüm ticari, turistik, vb. ziyaretlerin 10 günlüğüne askıya alınması kararını çıkarttı.

- Meksika Sağlık Bakanlığı, Sputnik V’in ülkede en az yan etkiye sahip olan aşı olduğunu açıkladı.

- Meksika hükümeti, Federal Sinematografi Yasası’nın 8. Maddesi’nin reformuna dayanarak, bugünden itibaren sinema salonlarında, filmlerin orijinal dillerinde ve İspanyolca altyazılı olarak gösterilmesi mecburiyetini getirdi. Bu kararla beraber, ülkede sinema salonlarında dublajlı filmler artık gösterilemeyecek.

*   *   *

SALI

- Honduras Kartellerinden Cachiros Karteli’nin eski lideri Devis Leonel Rivera Maradiaga, yargılandığı ABD’de, 11 Mart’ta mahkemeye, Honduras Devlet Başkanı Juan Orlando Hernández’e, Karteli koruması için 250.000 dolar rüşvet verdiğini ve Hernández’in de, koruma için devlet güçlerini Kartel’in emrine sunduğunu itiraf etmişti. 19 Mart’ta da, Honduras’tan ABD’ye kokain sevkiyatı yapan bir başka uyuşturucu kaçakçılığı grubunun üst düzey yöneticilerinden olan Geovanny Fuentes Ramírez de, yargılandığı ABD’de, 19 Mart’ta mahkemeye, Hernández'in kendilerini kolladığını itiraf etmişti. Tüm bu itiraflar karşısında Devlet Başkanı Juan Orlando Hernández, bugün düzenlediği basın toplantısında, söz konusu itirafların düzmece olduğunu söyledi.

- Kolombiya Silahlı Kuvvetleri, Meksika’ya doğru seyir halinde olan küçük bir denizaltıya düzenledikleri operasyonda 400 Kg. kokain ele geçirdi.

- Belize Milli Futbol Takımı, Katar 2022’ye giden Dünya Kupası elemelerinin ilk turu için Haiti'ye geldi. Ancak takım, havaalanından başkent Port au Prince’e doğru yol alırken, motosikletli silahlı bir grup tarafından önleri kesildi. Silahlı grupla konuşan-pazarlık yapan milli takım eskortu polisler, anlaşma sağlayarak, grubu yolu açmaya ikna etti.

- Ekvador Cumhuriyeti’nde Ulusal Polis Genel Komutanı olma görevi Tannya Varela’ya verildi. Varela, ülke tarihinde bu göreve getirilen ilk kadın oldu.

- Venezuela Dışişleri Bakanı Jorge Arreaza, ABD ve AB ülkelerine seslenerek, Venezuela ile uğraşmayı bırakıp kendi işlerine bakmalarını söyledi.

- Perulu arkeologlar, La Libertad bölgesindeki tarım arazisinde 3200 yıllık bir duvar resmi bulduklarını açıkladı. 15 metre çapında ve 5 metre yüksekliğindeki bir binanın duvarındaki resim, bıçaklı bir örümcek figürü.

- Küba, Covid-19’a karşı ürettiği ve 3. Fazını tamamladığı Soberana 02 (Egemen 02) ilacıyla sağlık sektöründen 150.000 gönüllünün aşılamasına başladı.

- Şili Devlet Başkanı Sebastian Piñera, Covid-19 nedeniyle ekonomik zorluklarla karşılaşan ülke vatandaşları için 6 milyar dolarlık yardım paketi hazırlandığını açıkladı.

- Venezuela hükümeti, Covid-19’un Brezilya varyantından kaynaklanan enfeksiyonlardaki artış nedeniyle 14 günlük “radikal karantina” sürecine başladığını açıkladı.

- Brezilya Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro, Covid-19 önlemleri çerçevesinde karantina uygulayan eyalet valileri ve belediye başkanları için “onlar zorbalar” dedi. Bolsonaro’nun bu sözüne karşılık São Paulo Valisi Joao Doria da “Bolsonaro psikopat bir liderdir” dedi.

- Paraguay hükümeti; Hindistan ve Katar’dan, ülkeye toplam 600.000 doz Covid-19 aşı bağışı yapıldığını açıkladı.

*   *   *

ÇARŞAMBA

- Arjantin bugün, 24 Mart 1976’da gerçekleşen askeri darbe ve 10 Aralık 1983’e kadar devam eden dikatatörlük döneminin 45. yılında, bu sürede yok edilen 30.000 kişiyi anıyor. Anmalar sırasında hükümet; özellikle, Madres de Plaza de Mayo (Mayıs Meydanı Anneleri)’ne umudun ışığı olmaları ve örnek direnişleri nedeniyle saygılarını sundu. Başkent Buenos Aires’teki anmada, Madres de Plaza de Mayo’nun kurucuları arasında yer alan ve iki gün önce 91 yaşına giren Nora Morales de Cortiñas (Norita) da bir konuşma yaptı. [Madres de Plaza de Mayo, 12 Mayıs 1977’den bu yana her Perşembe günü Başkent Buenos Aires’te bulunan Plaza de Mayo’da toplanıp, yok edilen yakınlarını soruyor. 44 yıldır her Perşembe alanda toplananların bir diğer adı da “Perşembe Anneleri”]

- Arjantin Dışişleri Bakanlığı, Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro’nun meşruiyetini tanımadığını açıklayan Organización de Estados Americanos (OEA) - [Amerikan Devletleri Örgütü] içinde yer alan “Lima Grubu” üyeliğinden, ülke olarak resmen ayrıldıklarını açıkladı.

- Meksika güvenlik güçleri, uluslararası düzeyde etkinlik gösteren La Familia Michoacana Karteli üyesi 25 kişiyi yakaladığını açıkladı. [Meksika’da uluslararası düzeyde etkinlik gösteren 10 Kartel var. Bunlar sırasıyla; Sinaloa, Jalisco Nueva Generación, Cártel del Golfo, Organización Beltrán Leyva, Cártel de Guadalajara, Cártel del Noreste y Los Zetas, Guerreros Unidos, Cártel de Juárez y La Línea, La Familia Michoacana ve Los Rojos.]

- Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador; ABD’nin, ülkeye göçü önlemek adına Meksika ve Orta Amerika’ya 4 milyar dolar yatırım yapacağını açıkladı.

- BM, Nikaragua Devlet Başkanı Daniel Ortega’ya seçim reformu yapması talebinde bulundu.

- Ekvador Cumhuriyeti Devlet Başkanı Lenín Moreno, bugün yaptığı konuşmada, hükümetin Covid-19’a karşı yapılandırılmış bir aşı planına sahip olmadığını itiraf etti.

- Uruguay hükümeti, artan Covid-19 vakaları karşısında yeni kısıtlamalara gidebileceğini açıkladı.

- Brezilya’da, Covid-19’un ortaya çıktığı günden bu yana, bir gün içinde yaşanan ölümlerde bugün rekor kırıldı ve ülkede 3.251 ölüm gerçekleşti.

*   *   *

PERŞEMBE

- Paraguay Ulusal Köylü ve Yerli Koordinasyonu ve yanı sıra Ulusal Köylü Federasyonu, Devlet Başkanı Mario Abdo Benítez ve Başkan Yardımcısı Hugo Velázquez’in istifası talebiyle Pazartesi günü, başkent Asunción’da yapacakları gösteri için yürüyüşe başlamıştı. Bugün başkente varan köylü örgütleri, taleplerini tekrarlayarak protestolarına başladı. Protestolara, 20 gündür aynı taleplerle sokaklara dökülen Asunción halkı da katıldı.

- Peru hükümeti, Fransa’nın, başkent Lima’yı And Dağları’na bağlayan bir yol inşa edeceğini duyurdu.

- Peru’nun Cusco bölgesinin güney bölümünde bulunan İnka döneminden kalma son asma köprü çöktü. Söz konusu asma köprü 650 yılı aşkın süredir orada duruyordu ve Dünya Mirası listesindeydi.

- Şili hükümeti, kuraklıkla mücadele adına, Su Kaynakları Müsteşarlığı kurma kararı aldı.

- Meksika’da Sierra de Santiago’ya bağlı Nuevo León bölgesinde çıkan ve kontrol altına alınamayan yangın nedeniyle yöre halkının tahliyesine başlandı.

- Şilili feminist kolektifi Las Tesis; kadın hakları için hayati önem taşıyan İstanbul Sözleşmesi’nden AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tek imzasıyla çıkılmaması ve sözleşmenin uygulanması adına, ülkenin dört bir yanında sokağa çıkan Türkiyeli kadınlar için yazılı ve görsel destek mesajı yayınladı.

- Uruguay hükümeti, Tayvan’ın ülkelerine Covid-19 aşısı bağışlayacağını duyurdu.

- Brezilya’da artan ve önlenemeyen Covid-19 (ve bunun yanı sıra Brezilya varyantı) vakaları nedeniyle Nissan, ülkedeki faaliyetlerini durdurma kararı aldı. Geçtiğimiz Cumartesi günü de aynı gerekçelerle Volkswagen aynı kararı almıştı.

- Brezilya’da artan ve önlenemeyen Covid-19 (ve bunun yanı sıra Brezilya varyantı) vakalarına karşı ülke çapında işçiler, bir günlük “kendi kapanma” eylemini gerçekleştirdi. İşçiler, hükümetten yaygın aşılama, gelir desteği ve 15 günlük tam kapanma talep ediyor. Söz konusu eyleme destek amacıyla São Paolo’ya giden iki ana yol Frente Povo Sem Medo (Korkusuz Halkın Cephesi); Anti Faşist Kuryeler ve İlaç Taşıyıcısı Şoförler Birliği ve kimi sendikalar tarafından kapatılırken; halka, evlerinden çıkmama çağrısı yapıldı.

- Meksikalı sosyolog Profesör Jorge Agustín Bustamente Fernández, 83 yaşında hayatını kaybetti. Fernández, küresel uluslararası göç olgusunda uzman olmanın yanı sıra, göçmen ve insan hakları aktivistiydi.

*   *   *

CUMA

- Kolombiya’da, Puerto Asis ile Santana arasındaki 9. Kilometrede motosikletiyle yol alan Carlos Andrés Bustos Cortez adlı eski bir FARC üyesi öldürüldü. Cortez, 2021 yılının öldürülen 12’nci, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 262’nci FARC üyesi oldu.

- Haiti’de siyasi partiler ve birçok STK, ABD destekli Devlet Başkanı Jovenel Moise’nin anayasaya aykırı karar ve eylemleri karşısında Anayasa’yı savunmak için bugünden itibaren üç günlük protesto eylemleri başlattı.

- ABD, Ekvador Cumhuriyeti için iş ve turizm vizelerinin geçerliliğini 5 yıldan 10 yıla uzattı.

- Peru’da, 11 Nisan 2021’de yapılacak olan Devlet Başkanlığı seçimi adaylarından Hernando de Soto, ABD’ye giderek Covid-19 aşısı olduğunu açıkladı.

- Bolivya hükümeti, Brezilya’ya sınırı olan bölgeleri için ek Covid-19 önlemleri almaya karar verdi.

- Brezilya Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro, Brezilya Kongresi ile birlikte Covid-19’a karşı bir komite oluşturulacağını duyurdu. Bolsonaro, Covid-19’un başlangıcından bu yana salgın için ya “yok hükmünde” ya da “abartı” vb. türü bir tavır içindeydi. Brezilya’da bugüne dek 12 milyon 324 bin 766 vaka (Latin Amerika’da birinci, dünyada ikinci sırada) ve 303 bin 726 ölüm (yine Latin Amerika’da birinci, dünyada ikinci sırada) gerçekleşti.

- Arjantin hükümeti, Covid-19 önlemleri çerçevesinde sınır kontrollerini sıkılaştırma ve Brezilya, Meksika ve Şili gidiş-geliş uçuşlarını askıya alma kararı verdi.

- Arjantin Sinematografik Kronikler Derneği, Covid-19 nedeniyle töreni ertelenen 2019 yılı 68. Gümüş Cóndor Ödülü’nün kazananını bugün açıkladı. Ödülü kazanan, Paula Hernández’in “Los Sonámbulos” (“Uyurgezerler”) adlı filmi oldu.

- Paraguay Merkez Bankası Kongre Salonu’nda, 26 Mart 1991’de; Arjantin, Brezilya, Paraguay ve Uruguay tarafından kuruluşu ilan edilen ve günümüzde, dünyanın 5’inci büyük ekonomik bloku olan Mercado Común del Sur (Mercosur) - [Güney Ortak Pazarı], bugün, kurucu ülkelerin yanı sıra, mevcut üye ülkeleriyle (Bolivya, Ekvador Cumhuriyeti, Guyana, Kolombiya, Peru, Surinam, Şili ve Venezuela) beraber 30. yılına girdi.

*   *   *

CUMARTESİ

- Kolombiya’da, Cauca’ya bağlı Corinto kentinde bomba yüklü bir aracın patlaması sonucu, ilk belirlemelere göre 43 kişi yaralandı. Bu olaydan birkaç saat sonra ise, yine Cauca’ya bağlı Cartago kentinde ikisi kadın ikisi erkek olmak üzere dört kişi, kar maskeli ve motosikletli kişilerce taranarak öldürüldü. Yetkililer, bu saldırının, Karteller arası bir intikam saldırısı olduğunu açıkladı.

- El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele, milletvekilleri tarafından Yasadışı İnsan Kaçakçılığına Karşı Özel Yasa’nın oluşturulması için onaylanan kararı veto edeceğini açıkladı.

- Dominik Cumhuriyeti Parlamentosu’na, kürtajın yasal hale getirilmesi için teklif sunuldu. Latin Amerika ve Karayipler’de bulunan (12’si sömürge statüsünde) toplam 45 ülke içinde sadece Arjantin, Guyana, Küba ve Uruguay’da kürtaj yasal.

- Dominik Cumhuriyeti hükümeti, Çin’in ülkelerine 50.000 doz Covid-19 aşısı bağışlayacağını duyurdu.

- Şili hükümeti, artan Covid-19 vakaları nedeniyle bugünden itibaren başkent Santiago de Chile’nin Santiago Metropolitan Bölgesi’nin tamamen karantina altına alındığını açıkladı.

- Bugün 27 Mart… Atina’da, İ.Ö 560’ta iktidara gelen Peisistratos, İ.Ö 534’ün Mart ayı sonunda ilk tragedya yarışmasını (yarışmayı İkarya’lı Thespis kazanmıştı) başlatır. Bu, bugün bildiğimiz anlamda tiyatronun başlangıç tarihidir. Bugün tiyatro sanatının 2555. yıldönümü. Ve 2555. yıldönümü; Latin Amerika’dan Asya’ya, Avrupa’dan Afrika ve Okyanusya’ya (Covid-19’un getirdiği tüm zorluklara rağmen) dünyadaki tüm tiyatro emekçilerince kutlanıyor.

*   *   *

PAZAR

- Kolombiya’nın Putumayo bölgesinde faaliyet gösteren Comandos Fronterizos - Ejército Bolivariano (CDF-EB) - [Sınır Komandoları - Bolivarcı Ordu], hükümetin 2016 Barış Antlaşması’na ihanetinden dolayı 500 üyesiyle beraber Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia - Ejército del Pueblo (FARC-EP) La Segunda Marquetalia - [Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetleri - Halk Ordusu İkinci Marquetalia]’ya katılma kararı aldı.

- Bolivya’nın Oruro bölümünde bulunan Uru Uru Gölü’nün, plastik ve çöplerle dolmasını ve bölgenin flora ve faunasının yok olmak üzere olmasını gösteren bir videonun sosyal ağlarda yayılmasıyla, başta çevre örgütleri olmak üzere birçok insan hükümeti göreve çağırdı.

- Brezilya’da bir mahkeme; Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro’nun, 2020 yılında “Folha de S. Paulo” gazetesi muhabiri Patrícia Campos Mello hakkında “o bilgi almak için seks yapar” sözlerini ispatlayamadığına ve bunun, söz konusu gazetecinin onurunu zedelediğine hükmederek, Bolsonaro’nun Mello’ya 20.000 Brezilya Reali (3.475 Dolar) tazminat ödemesine karar verdi.

- Facebook, Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro’nun Covid-19 hakkındaki bilgilerle ilgili kuralları ihlal ettiğini iddia ederek hesabını engelledi. Maduro durumu “dijital totalitarizm” olarak tanımladı.

- Panama hükümeti, Devlet Başkan Yardımcısı José Gabriel Carrizo ve kimi üst düzey yetkililerin Covid-19 krizinin ortasında bir sanatçının müziğiyle dans ettiğini gösteren videoların sosyal ağlarda yayılmasının ardından, halktan özür diledi.

- Ekvador Cumhuriyeti’nde, önlenemeyen şekilde artan Covid-19 vakaları nedeniyle tüm hastaneler dolmuş durumda.

- Peru hükümeti, sırası gelmeden Covid-19 aşısı olanlara ikinci doz aşı yapılmayacağını duyurdu.

- Bolivya’da, Covid-19’a yakalanan 101 yaşındaki Symbolbild Rentner Einsamkeit Armut adlı kişi, 22 günlük tedavisinin ardından sağlıklı bir şekilde hastaneden ayrılıp, yaşadığı Buen Pastor huzurevine geri döndü.

- Arjantin ve Meksika arasında bu yıl ilk kez düzenlenen ve 19-28 Mart tarihleri arasında sanal olarak gerçekleştirilen “De Punta A Punta” (“Baştan Sona”) buluşması bugün kapanışını yaptı. Arjantin ve Meksika Kültür Bakanlıkları’nın ortak projesi olan De Punta A Punta; çağdaş tiyatroya ilişkin sohbet ve tartışmalar dizisinden oluşuyordu ve tiyatro ile ilgili herkese açık bir toplantılar serisiydi.

- Şili’de bu yıl 11. kez düzenlenen ve 23-28 Mart tarihleri arasında sanal olarak gerçekleştirilen “Festival Cine de Mujeres” (“Kadın Filmleri Festivali”) bugün kapanışını yaptı. Festival, toplumsal cinsiyet ve görsel-işitsel konularla ilgili proje ve diyalogların geliştirilmesini amaçlıyor.