Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'da son bir hafta yaşanan gelişmeler, Nedim Serkan Durak'ın derlemesiyle her pazartesi okurlarımızla buluşuyor.

Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

Bolivya Savclılığı, geçtiğimiz cuma günü 10 Kasım 2019’da, dönemin Devlet Başkanı Evo Morales’e karşı ABD destekli darbenin ardından ülkenin Devlet Başkanlığı’na gelen Jeanine Añez’in yanı sıra dönemin beş bakanı ve dört ordu mensubu hakkında tutuklama emri çıkarmış, cumartesi günü de söz konusu kişiler tutuklanmıştı. Bugün Bolivya Adalet Bakanı Iván Lima Magne, Jeanine Áñez’e karşı dört ayrı davadan toplam 30 yıl hapis cezası talep edileceğini açıkladı.

Kosta Rika’da sendikalar hükümetin çıkarttığı yeni kamu istihdamı yasasını ve IMF ile yapılan anlaşmayı reddettiklerini açıkladı.

Ekvador yerli hareketinin siyasi kolu Pachakutik’in Devlet Başkanı adayı Yaku Pérez’in destekçileri, 11 Nisan’da yapılacak ve nihai sonucu verecek olan ikinci tur seçimlerini boykot etme kararı aldı. Pérez, ilk tur seçimlerde %19,38 oy oranı ile üçüncü olmuş ve seçim dışı kalmıştı.

Şili’deki Kilise otoritesi, kendilerine sadık kişileri Covid-19 karantinasına itaatsizlik etmeye ve ayinlere katılmaya çağırdı.

Arjantin’in Manaus kentinde tespit edilen ve çok hızlı yayılan yeni bir Covid-19 varyantı nedeniyle bilim insanları hükümetten kontrolleri sıkılaştırmasını ve sınırları kapatmasını talep etti.

Paraguay hükümeti, artan Covid-19 vakaları nedeniyle 4 Nisan’a kadar geçerli olacak şekilde ülke çapında yeni kısıtlamalara gitme kararı aldı.

Jamaika; Salgına Hazırlık için Yenilikleri Destekleme Koalisyonu, Aşılar ve Bağışıklama İçin Küresel İttifak, Pan American ve UNICEF arasındaki küresel ortak bir çaba olan COVAX Mekanizması aracılığıyla Covid-19 aşısı (14.400 doz) alan ilk Karayip ülkesi oldu.

La Confederación Sudamericana de Fútbol (Güney Amerika Futbol Konfederasyonu); dünyanın en eski uluslararası futbol turnuvasının formatını değiştirmediğini ve 13 Haziran-10 Temmuz tarihleri ​​arasında sadece 10 Latin Amerika takımının oynayacağını açıkladı. İlk maç Arjantin ve Kolombiya arasında gerçekleşecek.

* * * 

SALI

Bolivya Savclılığı, geçtiğimiz cuma günü 10 Kasım 2019’da, dönemin Devlet Başkanı Evo Morales’e karşı ABD destekli darbenin ardından ülkenin Devlet Başkanlığı’na gelen Jeanine Añez’in yanı sıra, dönemin beş bakanı ve dört ordu mensubu hakkında tutuklama emri çıkarmış, cumartesi günü de söz konusu kişiler tutuklanmıştı. Bugün de aynı gerekçe ile eski Ordu Komutanlarından Jorge Pastor Mendieta Ferrufino tutuklandı.

Meksika’da, devlet kuruluşu Petróleos Mexicanos şirketi, ülkenin güneyindeki Tabasco eyaletinde büyük bir petrol sahası keşfettiğini açıkladı.

Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernández, uluslararası 18 bağımsız yatırım fonuyla ortak bir video konferans düzenledi. Fernández, söz konusu fonlar içinde Rusya Doğrudan Yatırım Fonu’nun ön plana çıktığını açıkladı.

Paraguay Dışişleri Bakanı Euclides Acevedo, ortak bir aşı bankası önermek için Arjantin, Brezilya ve Şili’deki mevkidaşlarını ziyaret edeceğini açıkladı.

Uruguay hükümeti, ülkede son beş günde Covid-19 nedenli ölüm sayılarının günlük 1000’in üzerinde olması nedeniyle, ek önlemler almaya karar verdi.

Ekvador Cumhuriyeti, artan Covid-19 vakaları nedeniyle, devlet çalışanlarını 13 Nisan’a kadar home office sistemine almaya karar verdi.

* * * 

ÇARŞAMBA

Paraguay’da ekonomik, sosyal ve sağlık alanlarında yaşanan zorlukları protesto etmek amacıyla başta başkent Asunción olmak üzere önceki hafta cuma günü birçok kentte düzenlenen protesto gösterileri yer yer devam ederken, geçen hafta cuma günü, muhalefet partisi milletvekilleri Devlet Başkanı Mario Abdo Benítez’in istifasını talep etmişti. Söz konusu milletvekilleri bugün taleplerini bir kez daha dile getiridiler.

Belize Ulusal Öğretmenler Sendikası, hükümetin öğretmenlere ve kamu görevlilerine önerilen %10 maaş kesintisinden duyulan hoşnutsuzluğu göstermek adına protesto eylemi başlattı.

Kolombiya’da Medellín eyaletine bağlı El Poblado’da, bir otoparkın 5’inci katından aşağı düşen lüks bir otomobildeki üç kişiden biri ölürken ikisi de ağır yaralandı. Polis, aracın içinde birkaç milyon dolar ve yüklü miktarda silah buldu.

Şili, Hollanda ile Roterdam limanı üzerinden Avrupa’ya yeşil hidrojen ihraç etmek üzere anlaşma imzaladı.

El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele, geçtiğimiz pazar günü, 2021-2024 Dönemi Yasama Meclisi’ndeki ‘olası işten çıkarmalara karşı bir kalkan’ olduğu iddia edilen 1.200 hayalet sandalyenin varlığını kınadığını ifade etmişti. Bugün, El Salvador Başsavcılık Bürosu, söz konusu hayalet sandalyeleri tesptit etmek için Yasama Meclisi’ne baskın düzenledi.

El Salvador’un başkenti San Salvador’da, bu yıl 5. kez düzenlenen ve 31 Mart’a kadar devam edecek olan “Festival Nómada” (“Göçebe Festivali”) başladı. Festival; gösteri sanatlarını, bu sanatsal buluşmalarla katılımcıları şaşırtma ve dönüştürme yeteneğine olan inancı destekleyen, Orta Amerika ve dünyadaki El Salvadorlu sanatçıların gösterilerinin sunumu, fikir alışverişi ve tanıtımı için bir platform olma özelliği taşıyor.

El Sistema de Integración Centroamericana (SICA) - [Orta Amerika Entegrasyon Sistemi]’nin açıkladığı verilere göre; El Salvador, Guatemala ve Honduras’ta 7,5 milyona yakın insan açlık kriziyle karşı karşıya.

Jamaika; pazartesi günü, Salgına Hazırlık için Yenilikleri Destekleme Koalisyonu, Aşılar ve Bağışıklama İçin Küresel İttifak, Pan American ve UNICEF arasındaki ortak küresel bir çaba olan COVAX Mekanizması aracılığıyla Covid-19 aşısı (14.400 doz) alan ilk Karayip ülkesi olmuştu. Bugün de aynı şekilde Nikaragua, Covid-19 aşısı (135.000 doz) alan ilk Orta Amerika ülkesi oldu.

Meksikalı ressam ve heykeltıraş Vicente Rojo Almazán, 89 yaşında hayatını kaybetti.

* * * 

PERŞEMBE

Bugün 18 Mart… 1871 yılında Parisli emekçiler, Ekim Devrimi’nden önceki, işçi sınıfının ilk senfonisini başlattı. Bugün, 18 Mart - 28 Mayıs arası yaşanan Paris Komünü’nün 150. yıldönümü. Ve 150. yıldönümü; Latin Amerika’dan Asya’ya, Avrupa’dan Afrika ve Okyanusya’ya dünyadaki tüm ilericiler, sosyalist-komünist parti ve örgütlerce kutlanıyor.

Venezuela yargısı Tribunal Supremo de Justicia (TSJ) - [Yüksek Adalet Mahkemesi], 5 Kasım 2020’de aldığı kararla, 2020 Mayısı’nda Venezuela’ya yapılan ve “Operación Gedeón” (“Gedeón Operasyonu”) adı verilen askeri darbe girişiminin faillerini Kolombiya’dan geri istemişti. Saldırıyı gerçekleştirenlerden Bolivarcı Ulusal Muhafız Binbaşı Juvenal Sequea Torres, Üsteğmen Rayder Russo Márquez, Brian Pérez Astudillo ve Yacsy Álvarez Kolombiya’ya sığınmış durumdalar. Bugün Kolombiya Savcılığı, söz konusu operasyonun planlamasının başkent Bogotá’da gerçekleştirildiğini resmi olarak doğruladı.

Kolombiya Başsavcı Ofisi, Autodefensas Unidas de Colombia (AUC) - [Kolombiya Birleşik Öz Savunma Kuvvetleri] paramiliter eski şefi “Macaco” takma adlı Carlos Mario Jiménez Naranjo’nun, 2000-2004 yılları arasında 162 suç eyleminin ve 250’yi aşkın kurbanın sorumluluğunu kabul ettiğini bildirdi.

Meksika’nın Coahulia eyaletine bağlı Arteaga kentinde başlayan orman yangınları, Nueco Leon ve Santiago eyaletlerine sıçradı.

Japon otomobil üreticisi Honda Motor Co., Covid-19’la bağlantılı tedarik zinciri sorunları nedeniyle bugün itibarı ile Meksika’daki tesislerinde üretimi geçici olarak askıya aldı.

Meksika Kültür Bakanlığı, yerli dillerden olan Kiliwa’yı konuşan sadece 46 kişi kaldığını, dilin yok olmaması için ellerinden geleni yapacağını açıkladı.

Brezilya, Covid-19 nedenli ölümlerde, son 24 saat içinde 2.841 ölümle, ülkede şu ana kadarki en yüksek günlük ölüm rakamına ulaştı.

* * * 

CUMA

Paraguay’da ekonomik, sosyal ve sağlık alanlarında yaşanan zorlukları protesto etmek amacıyla başta başkent Asunción olmak üzere önceki hafta cuma günü birçok kentte düzenlenen protesto gösterileri yer yer devam ederken, geçen hafta cuma günü, muhalefet partisi milletvekilleri Devlet Başkanı Mario Abdo Benítez’in istifasını talep etmişti. Bugün Parlamento, Benítez’in görevden alınmasını oyladı ve sonuç, Benítez lehine oldu. Bunun üzerine Paraguaylılar sokaklara dökülerek kararı protesto etmeye başladılar. Gösteriler sırasında, Benítez’in üyesi olduğu Ulusal Cumhuriyetçi Birliği-Colorado Partisi’nin Genel Merkez binası ateşe verildi.

Honduras Kartellerinden Cachiros Karteli’nin eski lideri Devis Leonel Rivera Maradiaga, yargılandığı ABD’de, geçtiğimiz perşembe günü mahkemeye, Honduras Devlet Başkanı Juan Orlando Hernández’e, Karteli koruması için 250.000 dolar rüşvet verdiğini itiraf etmişti. Bugün de Honduras’tan ABD’ye kokain sevkiyatı yapan bir başka uyuşturucu kaçakçılığı grubunun üst düzey yöneticilerinden olan Geovanny Fuentes Ramírez, yargılandığı ABD mehkemesinde Hernández'in kendilerini kolladığını itiraf etti.

Ekvador Cumhuriyeti Halk Sağlığı Bakanı Juan Carlos Zevallos, Covid-19’a karşı aşılama planındaki başarısızlığı nedeniyle 26 Şubat’ta istifa etmiş, onun yerine görevi Rodolfo Farfán devralmıştı. Farfán bugün istifa ettiğini açıkladı.

Çin; İran’ın yanı sıra Venezuela’dan aldığı petrol miktarını daha da artırma kararı verdi.

Meksika Güvenlik ve Vatandaşları Koruma Sekreterliği Başkanı Rosa Icela Rodríguez, ABD Kuzey Komutanlığı Askeri Şefi Glen VanHerck’in “Meksika topraklarının %35’inin organize suç örgütlerinin kontrolü altında olduğu”na dair yaptığı açıklamanın gerçeği yansıtmadığını söyledi.

Meksika’nın San Marcos bölgesinde 5,7 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.

Paraguay Dışişleri Bakanı Euclides Acevedo, salı günü, ortak bir aşı bankası önermek için Arjantin, Brezilya ve Şili’deki mevkidaşlarını ziyaret edeceğini açıklamıştı. Açıklamasının ardından ilk ziyaretini Brezilya’ya yapan Acevedo’nun ikinci durağı bugün Şili olacaktı. Ancak Acevedo, artan Covid-19 vakaları nedeniyle ziyaretini yapamadan ülkesine geri dönmek zorunda kaldı.

Brezilya Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro, Covid-19 bahanesiyle, kendisine yönelik bir savaş olduğunu iddia ederken “insanlar sadece Covid-19’dan ölmüyor” diyerek kendini savundu.

* * *

CUMARTESİ

Kolombiya’da, Putumayo’da yaşayan yerli lider María Bernarda Jujibioy, kızı ve biri beş aylık diğeri bir yaşında olan torunlarıyla beraber otoyolda ilerlerken pusuya düşürülerek öldürüldü. Jujiboy, 2021 yılı içinde ülkede öldürülen 29’uncu, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 877’nci yerli halktan ya da siyasal-sosyal topluluk üyesi-lideri oldu.

Haiti’de, 13 Ocak’tan bu yana hemen hemen kesintisiz şekilde devam eden, ABD destekli Devlet Başkanı Jovenel Moise karşıtı eylemler konusunda, La Organización de los Estados Americanos (OEA) - [Amerikan Devletleri Örgütü], ülkedeki krizi çözmek amacıyla taraflar arası diyalogda arabulucuk edeceğini açıkladı. Teklif, muhalif kesim tarafından olumlu karşılanırken, Moise cephesi suskun kalmayı tercih etti.

Nikaragua’da toplu taşıma araçlarının modernize edilmesi çerçevesinde Rusya Federasyonu, ülkeye 250 adet otobüs bağışladı.

Brezilya’da her geçen gün artan ve önlenemeyen Covid-19 nedenli vaka ve ölümler nedeniyle Volkswagen şirketi, bu ülkedeki faaliyetlerini durdurma kararı aldı.

Brezilya’da, Rio de Janeiro Belediye Başkanı Eduardo Paes, artan Covid-19 vakaları nedeniyle, tüm plajların kapatılmasına dair karar çıkardı.

Brezilya Savcılığı, Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro’nun pandemi yönetiminden çıkarılmasını talep etti.

Meksika hükümeti, artan Covid-19 vakaları nedeniyle, sınırlardaki kontrolü sıkılaştırma kararı aldı.

* * *

PAZAR

Kolombiya’da yerli Awá halkından 23 yaşındaki Miguel García Paí ve 18 yaşındaki Álvaro Pascal García’nın işkence edilerek katledilmiş bedenleri Narino’da bulundu. Paí ve García ile beraber, 2021 yılı içinde ülkede öldürülen 31’inci, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 879’uncu yerli halktan ya da siyasal-sosyal topluluk üyesi-lideri oldular.

Şili polisi, Devlet Başkanı Sebastian Piñera’nın istifası talebiyle gösteri yapan halka, sert şekilde müdahale etti.

Ekvador Cumhuriyeti Halk Sağlığı Bakanı Juan Carlos Zevallos, Covid-19’a karşı aşılama planındaki başarısızlığı nedeniyle 26 Şubat’ta istifa etmiş, onun yerine görevi ​​​​​​​Rodolfo Farfán devralmıştı. Farfán da cuma günü istifa ettiğini açıklamıştı. Farfán’ın yerine bugün, Mauro Falconí getirildi. Falconí, Covid-19’un ortaya çıkışından bu yana göreve gelen 5’inci Halk Sağlığı Bakanı oluyor.

Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador, genel emekli maaşı alma yaşını 68’den 65’e düşürme ve aynı zamanda, 2024’e kadar emekli maaşlarını şimdikinin iki katına çıkarma kararı aldığını açıkladı.

Meksika hükümeti, SSCB’li kozmonot Yuri Gagarin aracılığıyla gerçekleşen dünyanın ilk insanlı uzay yolculuğunun 60’ıncı yıldönümünü, 10-28 Mayıs arasında “Yuri Gagarin Festivali” başlığıyla başkent Ciudad de México’da kutlama kararı aldı.

Meksika’da bugün “Ulusal Tekila Günü” kutlanıyor.

Şili’de hastaneler, artan Covid-19 vakaları nedeniyle tamamen dolmuş durumda. Öte yandan; hükümet, başkent Santiago de Chile için “tam karantina” kararı aldı.