Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'da son bir hafta yaşanan gelişmeler, Nedim Serkan Durak'ın derlemesiyle her pazartesi okurlarımızla buluşuyor.

Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

Saint Lucia bugün, İngiltere’den bağımsızlığını kazanmasının 42. yılını kutluyor.

Kolombiya’da, 20 kişilik silahlı bir grup, Zeura bölgesinde yerli Wayuu topluluğundan üç kişiyi öldürüdü. Bu ölümlerle beraber, 2021 yılında öldürülen 24’üncü, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 872’inci yerli halktan ya da siyasal-sosyal topluluk üyesi-lideri oldular.

Meksika’da, La Comisión Federal de Electricidad (CFE) - [Federal Elektrik Komisyonu], geçtiğimiz Salı günü, ABD’nin Texas eyaletinden gelen gaz boru hattının Kutup Soğukları’nın etkisiyle donması nedeniyle tam 4.766.901 kullanıcının elektriğinin kesildiğini açıklamıştı. Dün de, Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, Meksika hükümetine, ihtiyaçları olan tedariği sağlayabileceklerini söylemişti. Bugün ise, Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador, sorunun ABD’nin hiçbir katkısı olmadan kendileri tarafından çözüldüğünü açıkladı.

Bolivyalı soya üreticileri, hükümetin tarım politikasını protesto etmek için belli başlı ana yolları kapattı.

Bolivya’yı etkisi altına alan seller, geçtiğimiz Salı günü tam 36.851 aileyi etkilemişti. Bugün de, aynı yağışlardan dolayı oluşan sellerden etkilenen ülkeler, Brezilya ve Peru oldu. Brezilya’da, söz konusu sellerden etkilenen kişi sayısı 130 bine, Peru’da ise 15 bine ulaşmış durumda.

Şili İçişleri Bakanlığı Ulusal Acil Durum Ofisi, önlenemeyen orman yangını nedeniyle Lebu bölgesi için kırmızı alarm ilan etti ve bölgede boşaltma çalışmaları başladı. Yangında şu ana dek 10 hektar (0,10 Km²) çam plantasyonu yok oldu.Honduras Devlet Başkanı Juan Orlando Hernández, Covid-19 aşılarının zengin ülkeler tarafından istiflenmesini eleştirdi.

* * *

SALI

Ekvador Cumhuriyeti’nde 7 Şubat’ta yapılan Genel Seçimler’in resmi sonucu El Consejo Nacional Electoral (Ulusal Seçim Konseyi) tarafından geçtiğimiz Cumartesi günü açıklanmıştı. Buna göre Demokratik Merkez Partisi öncülüğündeki Unión por la Esperanza (Umut Birliği) Koalisyonu adayı Andrés Arauz % 32,72, merkez sağ kanattan Guillermo Lasso % 19,74 ve Ekvador yerli hareketinin siyasi kolu Pachakutik’in adayı Yaku Pérez % 19,38 oranında oy aldılar. Seçimlerin ikinci ve son turu 11 Nisan’da Arauz ve Lasso arasında geçecek.

Ekvador Cumhuriyeti’nde; Guayaquil, El Turi ve Cotopaxi kentlerinde bulunan dört cezaevinde aynı anda çıkan isyanlarda güvenlik güçlerinin sert müdahalesi sonucu şu ana dek 79 mahkumun öldüğü, ikisi mahkum iki polis olmak üzere dört kişinin de yaralandığı açıklandı.

Meksika’da, kuruculuğunu ve liderliğini, 2016’dan bu yana ABD’de cezaevinde olan Joaquín “El Chapo” Guzmán’ın yaptığı Sinaloa Karteli ve Guzmán’ın eşi Emma Coronel Aispuro... Aispuro, ABD’nin Virginia eyaletindeki Dulles Uluslararası Havaalanı’nda, narkotik ekiplerince gözaltına alındı ve ardından, eski tarihli uyuşturcu kaçakçılığı nedeniyle, kefalet hakkı olmaksızın geçici olarak tutuklandı.​​​​​​​

Honduras Devlet Başkanı Juan Orlando Hernández, dün, Covid-19 aşılarının zengin ülkeler tarafından istiflenmesini eleştirmişti. Bugün de aynı eleştiriyi Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernández, Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador ve Nikaragua Devlet Başkanı Daniel Ortega da dile getirdiler.​​​​​​​

Peru’da, geçen hafta Salı günü, sırası gelmeden Covid-19 aşısı olan 487 devlet görevlisi tespit edilmiş ve halk, bu kişilerle ilgili yasal işlem başlatılmasını talep etmişti. Olay şimdiden Peru tarihine “Vacunagate” skandalı olarak geçerken, Peru genelinde yaşanan oksijen tüpü sıkıntısı nedeniyle insanlar, oksijen tüpü üreten fabrikaların önünde uzun kuyruklar oluşturmaya başladı.

* * *

ÇARŞAMBA

​​​​​​​Kolombiya’da Ejército de Liberación Nacional (ELN) - [Ulusal Kurtuluş Ordusu]’nun Cúcuta bölgesinde düzenlediği saldırı sonucu iki asker ölürken 11 asker de ağır yaralandı.

​​​​​​​Haiti’de 13 Ocak’tan beri durulmayan, ABD destekli Devlet Başkanı Jovenel Moise karşıtı sokak gösterileri ve 8 Şubat’tan bu yana ülkenin ikili bir iktidar şeklinde bölünmesinin ardından, hükümet, Haziran ayında yapılacağını ilan ettiği Anayasa Referandumu’nu iptal ettiğini açıkladı. Bu açıklama, Haiti’de sokakların daha fazla hareketlenmesine neden oldu.

​​​​​​​Alman ve Belçika narkotik polisinin ortak harekatı sonucu, Hollanda’ya sokulmaya çalışılan 23 bin 200 kilo Paraguay menşeli kokain ele geçirildi. Söz konusu kokainin piyasa değeri, gramı 93 Euro’dan toplam 2 milyar 157 milyon 600 bin Euro. Bu, Avrupa narkotik tarihine rekor olarak geçti.

​​​​​​​Brezilya’da, São Paulo kentinde artan Covid-19 vakaları nedeniyle iki hafta boyunca sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Brezilya, Covid-19 vaka sayısında 10 milyon 324 bin 463 ile Latin Amerika’da birinci, dünyada üçüncü sırada yer alıyor.​​​​​​​

Uruguaylı oyun yazarı ve tiyatro yönetmeni Sergio Blanco “La ira de Narciso” (“Narcissus’un Gazabı”) oyunuyla Londra sahnelerinin en önemli ödüllerinden biri olan 2021 Offie Ödülü’nü aldı. 2015 yılında Uruguay’da prömiyeri yapılan oyun, en iyi yeni tiyatro eseri olarak kabul edildi. Offie Ödülleri, bağımsız ve alternatif tiyatroda en iyiyi ödüllendiriyor.

* * * 

PERŞEMBE

Venezuela’da, 23 Ocak 2019’da ABD destekli bir darbe girişiminde bulunan Juan Guaido’nun da aralarında bulunduğu 28 eski milletvekili, 15 yıl boyunca tüm kamu görevlerinden men edildi.

Brezilya Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro, ülke ekonomisini liberalleştirme hedefinin bir parçası olarak Merkez Bankası’na özerklik veren yasayı onayladı.

Panama Başsavcısı Eduardo Ulloa bugün istifa etti. Ulloa’nın 1 Mart’tan itibaren resmiyet kazanacak olan istifası, çocuk sığınma evlerinde yaşanan kötü muamele ve taciz soruşturmalarıyla bağlantılı görünüyor.

​​​​​​​Trinidad ve Tobago Başbakanı ve aynı zamanda 14 Karayip ülkesinin üyesi olduğu Comunidad del Caribe (Caricom) - [Karayip Topluluğu] dönem Başkanı Keith Rowley, Covid-19 nedeniyle yaşanan ekonomik sıkıntıları aşmak adına, Caricom üyesi ülkelere güç birliği çağrısında bulundu.

​​​​​​​Guatemala hükümeti, Covid-19’a karşı Sputnik V aşısının kullanımına izin verdi.​​​​​​​

Granada ve Surinam’da bugün itibarı ile Covid-19 aşılamalarına başlandı.​​​​​​​

* * * 

CUMA

​​​​​​​Meksika’nın Matamoros ve Tamaulipas kamplarında bulunan sığınmacıların bir kısmı “göçmen” statüsüyle resmi kayıt altına alınmalarının ardından, bugün itibarı ile ABD’ye geçmeye başladı.

​​​​​​​Honduras’ta 20 milletvekili, Mart 2020’de ABD’de tutuklanan bir uyuşturucu kaçakçısıyla doğrudan bağlantısı olduğu iddiasıyla Devlet Başkanı Juan Orlando Hernández’in istifasını talep eden bir mektubu imzaladı.

Brezilya’nın yerli toplulukları için ayrılarak korunan Amazon Yağmur Ormanı arazileri, sosyal medya ağı Facebook üzerinden yasadışı şekilde satışa sunuldu.​​​​​​​

Peru vatandaşı Ana Estrada, 30 yıldır dejeneratif bir hastalıktan muzdaripti ve uzun süredir ötenazi hakkı için mücadele ediyordu. Estrada, bugün itibarı ile resmi olarak ötenazi hakkını kazanarak, ülkenin ilk ötenazi yapılacak olan kişisi oldu.​​​​​​​

Kolombiya Sivil Havacılık Genel Müdürü Juan Carlos Salazar Gómez, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nün Genel Sekreteri olarak Çinli Fang Liu’dan görevi 1 Ağustos’ta devralacağını duyurdu.​​​​​​​

Uruguay’da, Universidad de la República (Cumhuriyet Üniversitesi); kamuoyuyla paylaştığı bir raporla, ülkede bilimsel ve kültürel sistemin zayıflaması konusundaki derin endişelerini ifade etti.​​​​​​​

Dominik Cumhuriyeti Devlet Başkanı Luis Abinader, Halk Sağlığı Bakanı Plutarco Arias’ı görevinden aldı.​​​​​​​

Ekvador Halk Sağlığı Bakanı Juan Carlos Zevallos, Covid-19’a karşı aşılama planındaki başarısızlığı nedeniyle istifa etti.​​​​​​​

Şili’de sağlık çalışanları, Covid-19 vakalarının artışı nedeniyle hastanelerde doluluk oranının sınır seviyelere geldiği konusunda hükümeti uyardı.

​​​​​​​Meksikalı sanat koleksiyoncusu Fernanda Raíz’in başkanlık ettiği Raíz Vakfı tarafından Meksika’da ormanlık bir alanda yaptırılan bina, bir araştırma müzesi olacak. Söz konusu müze, mimari çalışmalardan sorumlu Studio Viktor Sørless’e göre, toprak ve ahşaptan ve parçalanmış basamaklı bir piramit şeklinde inşa edilecek ve adı da; Nahua dilinde, bir tohumun filizlendiği ve hayat veren bir forma açıldığı anı tanımlayan “Xinachtli” teriminden türetilen "Xinatli” olacak.

* * *

CUMARTESİ

​​​​​​​Dominik Cumhuriyeti bugün, Haiti’den bağımsızlığını kazanmasının 177. yılını kutluyor.

​​​​​​​Ekvador Cumhuriyeti’nde 7 Şubat’ta yapılan Genel Seçimler’in resmi sonucu El Consejo Nacional Electoral (Ulusal Seçim Konseyi) tarafından geçtiğimiz Cumartesi günü açıklanmıştı. Buna göre Demokratik Merkez Partisi öncülüğündeki Unión por la Esperanza (Umut Birliği) Koalisyonu adayı Andrés Arauz % 32,72, merkez sağ kanattan Guillermo Lasso % 19,74 ve Ekvador yerli hareketinin siyasi kolu Pachakutik’in adayı Yaku Pérez % 19,38 oranında oy aldılar. Seçimlerin ikinci ve son turu 11 Nisan’da Arauz ve Lasso arasında geçecek. Ancak Pérez yanlısı yerli hareketi üyeleri buna itiraz ederek başkent Quito’da büyük bir eylem düzenlediler ve eylemler sırasında polisle sert çatışmalar yaşandı.

​​​​​​​Haiti’de, ülkenin en büyük çetesinin lideri olan Arnel Joseph’i hapishaneden kaçırma girişimi, 6’sı mahkum 25 kişinin ölümü ve 400’ü aşkın firarla sonuçlandı. Başkent Port au Prince’teki Croix de Bouquets hapisanesinde tutulan Joseph, kaçmayı başardı ancak son anda polis tarafından vurularak öldürüldü. 400 firariden ise 60 kadarı tekrar yakalandı.

​​​​​​​​​​​​​​Honduras’ın San Pedro Sula kentinde, işinsanı Miguel Carrión ve yanındaki beş kişi, Carrión’a ait olan yapım aşamasındaki bir binada vurularak öldürüldü.

​​​​​​​Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernández, tüm Amerika ülkelerinin birleşmesini savundu. Fernández, yeni bir “El Plan de Iguala” (“Iguala Planı”) çerçevesinde bölgedeki yoksulluk ve eşitsizliği sona erdirmek için tüm Amerika ülkelerini birlikte çalışmaya ve birleşmeye çağırdı. [Iguala Planı, 24 Şubat 1821’de, Meksika’nın Guerrero eyaletindeki Iguala de la Independencia kentinde Meksikalı bir askeri general olan Agustín de Iturbide tarafından ilan edilen bağımsızlık özlü siyasi bir belgeydi.]​​​​​​​

Kolombiya hükümeti, Covid-19 önlemleri çerçevesinde 1 Mart tarihine kadar kara ve nehir sınırlarını kapatma kararı almıştı. Ancak durumda herhangi bir olumlu gelişme olmaması nedeniyle hükümet, sınırların kapalı tutulmasını 1 Haziran’a kadar uzatmaya karar verdi.​​​​​​​

Meksika’da tiyatrolar % 20 kapasiteyi aşmamak kaydıyla kapılarını izleyicilerine açtı. Ancak tiyatro emekçileri, bu kısıtlamanın faturaları dahi ödemeye yetmeyeceğini ifade ediyor.​​​​​​​

Brezilya hükümeti, eyalet başkentlerinin Temmuz 2022’de 5G teknolojisine sahip olacaklarını açıkladı.

* * * 

PAZAR

​​​​​​​El Salvador’da bugün Yasama Organları ve belediyeler için seçim yapılıyor. 4 milyon 750 bin kişinin oy kullanmasının beklendiği seçimlerde; ülkenin 262 belediyesinin, 84 milletvekilliğinin ve meclis üyeliklerinin belirlenmesi sağlanmış olacak. Seçimlerde en güçlü iki gruptan biri; Devlet Başkanı Nayib Bukele’nin partisi Alianza Nacionalista Republicana (ARENA) - [Cumhuriyetçi Milliyetçi İttifak] ve diğeri de Farabundo Martí para la Liberación Nacional (FMLN) - [Farabundo Martí Ulusal Kurtuluş Cephesi] olarak görünüyor.

​​​​​​​Kolombiya hükümeti, Kartellere ve diğer silahlı örgütlere karşı yeni bir elit askeri güç oluşturduğunu açıkladı.​​​​​​​

Meksika’nın San Luis Potosí eyaletinde, ülkenin en büyük üçüncü Karteli (ilki Joaquín “El Chapo” Guzmán’ın liderliğindeki Sinaloa Karteli, ikincisi Rubén Oseguera Cervantes liderliğindeki Jalisco Nueva Generación Karteli) olan ve Alberto Flores Blanco liderliğindeki Cártel del Golfo (Körfez Karteli) üyeleri ile polis arasında çıkan çatışmada beş Kartel üyesi öldürüldü.​​​​​​​

Animated Stats kanalının 1978-2020 yıllarını kapsayan bir araştırmasına göre, ABD vatandaşlarının göç ettiği ülkeler içinde, 1994 yılından bu yana ilk sırada Meksika yer alıyor.

​​​​​​​İklimbilimciler, Meksika’nın küresel ısınmadan dünyada en çok etkilenen ülke olduğunu açıkladı.​​​​​​​

Meksikalı boksör Saúl “Canelo” Álvarez, Türkiyeli rakibi Avni Yıldırım’ı 3. Raunt’ta mağlup ederek WBC ve WBA Süper Ağır Siklet Boks Şampiyonu oldu.​​​​​​​

Şili’de Devlet Başkanı Sebastian Piñera’nın istifasını isteyen gruplarla polis arasında, başkent Santiago de Chile’de yoğun ve sert çatışmalar yaşandı.​​​​​​​

Peru’da, geçen hafta Salı günü, sırası gelmeden Covid-19 aşısı olan 487 devlet görevlisi tespit edilmiş ve halk, bu kişilerle ilgili yasal işlem başlatılmasını talep etmişti. Olay şimdiden Peru tarihine “Vacunagate” skandalı olarak geçmiş durumda ve şimdi de Arjantin’de, Peru’dakine benzer şekilde ve “Vacunatorio VIP” olarak adlandırılan bir skandal ortaya çıktı. Arjantin halkı, olayı protesto etmek için başta başkent Buenos Aires olmak üzere ülkenin birçok kentinde protesto eylemleri düzenledi.​​​​​​​

Arjantin vatandaşı olan Katolik dünyanın lideri Papa Francisco “ister emekli olayım ister öleyim, Arjantin’e dönmeyeceğim, benim toprağım Roma’dır” açıklamasında bulundu.