Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'da son bir hafta yaşanan gelişmeler, Nedim Serkan Durak'ın derlemesiyle her pazartesi okurlarımızla buluşuyor.

Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

- Ekvador Cumhuriyeti’nde dün yapılan Genel Seçimler’de, Devlet Başkanlığı için 16 aday yarışıyordu. Oyların % 99,45’inin sayıldığı seçim sonuçları, Demokratik Merkez Partisi öncülüğündeki Unión por la Esperanza (Umut Birliği) Koalisyonu adayı Andrés Arauz’un % 32,70 ile yarışı önde kapattığını gösteriyor. 11 Nisan’da yapılacak ve nihai sonucu verecek olan ikinci tur seçimlerinde Arauz’un olası rakipleri merkez sağ kanattan Guillermo Lasso (% 19.74 oy aldı) veya Ekvador yerli hareketinin siyasi kolu Pachakutik’in adayı Yaku Pérez (% 19.38 oy aldı) olacak.

- Haiti’de, 13 Ocak’tan bu yana kitle gösterilerinde bulunan muhalefet güçleri, ABD destekli Devlet Başkanı Jovenel Moise’nin dün itibarı ile görev süresinin dolduğunu iddia ettikten sonra, Yargıç Joseph Mécène Jean Louis’i “geçiş başkanı” olarak gördüklerini ilan etti. Joseph Mécène Jean Louis, görevi kabul ederken, Moise ise bunu asla kabul etmeyeceğini söyledi ve ardından, Joseph Mécène Jean Louis de dahil olmak üzere üç muhalefet yargıcını emekliye ayıran bir kararnameye imza attı. Şu an ülkede iki ayrı iktidar oluşmuş durumda.

- Kolombiya’da faaliyet gösteren Unión Patriótica (UP) - [Vatanseverler Birliği] üyesi birçok insan, yıllar içinde öldürülmüştü. 1992-2020 arası dönemde öldürülen 6.002 üye adına La Corte Interamericana de Derechos Humanos (Amerikalılar Arası İnsan Hakları Mahkemesi); Kolombiya devletine, Kosta Rika’nın başkenti San José’de kurulan mahkeme üzerinden dava açtı.

- Honduras Devlet Başkanı Juan Orlando Hernández, ABD'de uyuşturucu kaçakçılığıyla ilgili bir davanın şüpheli merkez isimlerinden biri oldu.

- Kosta Rika hükümeti bugün itibarı ile eğitimde üç gün yüz yüze iki gün evde sistemine geçme kararı aldı.

*   *   *

SALI

- Brezilya’da bir grup bilim insanı, Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro’nun soykırımcı konuşmalar yapması, tarihsel ve sosyal gerçekleri inkar etmesi, Covid-19 karşısındaki negatif tutumu ve mitoman özellikler göstermesini içeren 54 sayfalık bir raporla beraber, onun görevden alınması gerektiğini dile getirdiler.

- Arjantin’de 2020 yılında, geçen yılın aynı dönemine göre et fiyatlarının % 74 artması nedeniyle, ülkede et tüketimi son 100 yılın en düşük seviyesine geldi. Arjantin’de 1 Kilo dana bifteğin fiyatı 490 Arjantin Pesosu (39 TL).

- Venezuela mahkemesi, 2015-2017 arasında görev yapan Petrol eski Bakanı Eulogio del Pino ve 16 eski yetkiliden oluşan bir grubun, dolandırıcılık amaçlı zimmete para geçirme (500 milyon dolar) ve petrol endüstrisine zarar verme suçundan yargılanmalarına karar verdi.

- Honduras’ın La Esperanza kentinde Keyla Martinez adlı bir hemşirelik öğrencisinin gözaltına alındıktan sonra hücresinde ölü bulunmasının ardından, kentte protesto gösterileri başladı.

- Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü, İspanyol fethi öncesine ait olan tarihi eserlerin kendilerine ait olduğunu kanıtlamasına rağmen, Fransa’da faaliyet gösteren Christie’nin Evi adlı kurum, bugün yaptığı açık artırmayla bu eserlerin bir kısmını sattı.

- IMF, Latin Amerika ve Karayipler için ekonomik öngörülerini güncelledi ve şu anda bölgenin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası’nın (GSYİH) 2021’de % 4,1 büyümesini bekliyor.

*   *   *

ÇARŞAMBA

- Ekvador Cumhuriyeti’nde Pazar günü yapılan Genel Seçimler’de % 19.38 oy alarak üçüncü sıraya yerleşen Yaku Pérez, seçimleri % 32,70 oy oranıyla birinci tamamlayan Andrés Arauz için “o bir dolandırıcıdır ve eğer Devlet Başkanı olursa, tüm ülkeyi dolandırıcılığa teşvik edecektir” dedi. Arauz ise, Pérez’i bu sözleri karşısında sert şekilde eleştirdi.

- El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele, muhalefetteki bir milletvekili tarafından bir sağlık ekibinin, onun görevine devam etmek için fiziksel ve zihinsel durumunu değerlendirmek üzere sunduğu dilekçeyi “parlamento darbesi” olarak nitelendirdi.

- Haiti’de Pazartesi günü muhalefet güçleri Yargıç Joseph Mécène Jean Louis’i “geçiş başkanı” olarak gördüklerini ilan etmiş; Joseph Mécène Jean Louis, görevi kabul ederken, Jovenel Moise ise bunu asla kabul etmeyeceğini söylemiş ve ardından, Joseph Mécène Jean Louis de dahil olmak üzere üç muhalefet yargıcını emekliye ayıran bir kararnameye imza atmıştı. Bu kararnameyi kabul etmediklerini belirten muhalefet güçlerine karşı Adalet Bakanı Rockefeller Vincent, ülkede düzeni sağlamak için gerekli olan “tüm zorlayıcı önlemleri” alma emri verdi.

- Bolivya’da emekli bir subay ve üç eski bakan, 19 Kasım 2019’da ABD destekli Jeanine Áñez’in darbe hükümeti sırasında meydana gelen protestocu katliamının ana sorumlusu olmakla suçlandı.

- Bolivya, dünyanın en yüksek gücü olarak kabul edilen 100 Megawatt’lık bir güneş enerji santralini faaliyete geçirdi.

- Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador, Santa Lucía’daki Felipe Ángeles Uluslararası Havalimanı’nın açılışını yaptı.

- Arjantin’in, Alimentar Card adlı gıda politikası programı için 300 milyon dolarlık yardım talebini olumlu karşılayan El Banco de Desarrollo de América Latina (CAF) - [Latin Amerika Kalkınma Bankası], söz konusu parayı hibe şeklinde vereceğini açıkladı.

*   *   *

PERŞEMBE

- Haiti’de, muhalefet güçleri, Pazartesi günü, ABD destekli Devlet Başkanı Jovenel Moise’nin 7 Şubat itibarı ile görev süresinin dolduğunu iddia ettikten sonra, Yargıç Joseph Mécène Jean Louis’i “geçiş başkanı” olarak gördüklerini ilan etmiş, Moise, kararı tanımamıştı. Kesintisiz devam eden sokak hareketlerinin ve yer yer çatışmaların yaşandığı ülkede, hafta başından beri iki ayrı iktidar oluşmuş durumda. Bugün, Haiti Yüksek Mahkemesi, Moise’nin görevi bırakması gerektiğine dair karar aldı. Moise ise, görev süresinin bir yıl sonra dolacağını tekrar etti.

- Kosta Rika Devlet Başkanı Carlos Alvarado, hükümetin, vatandaşların kişisel verilerinin ihlal etmesine göz yumduğu gerekçesiyle Kongre’de ifade verdi.

- Meksika’da, Guadalajara eyaletine bağlı Tlaquepaque’de beş kişi kurşunlanarak öldürüldü. Yetkililer, öldürülenlerin, geçtiğimiz Salı günü bir restaurantı tarayan kişiler olduğunu ve bunun da Karteller arası bir savaşın sonucu olduğunu açıkladı.

- Peru hastanelerinde, Covid-19 hastaları için kullanılan oksijen tüpleri tükenme noktasına geldi.

- Perulu kavramsal sanatçı ve enstelasyon sanatının öncüleri arasında yer alan Teresa Bulga, 86 yaşında hayatını kaybetti.

*   *   *

CUMA

- Kolombiya’da, Mart 2022’de yapılacak olan Cumhuriyet Senatosu ve Temsilciler Meclisi seçimleri için ortak hareket etmek adına, sol parti ve örgütler bir araya gelip, “Pacto Histórico” (“Tarihsel Pakt”) başlıklı bir anlaşmaya imza attılar. Anlaşmaya imza atan parti ve örgütlerin bir kısmı şunlardan oluşuyor: Kolombiya İnsanı, Yurtsever Birlik Komünist Parti, Alternatif Demokratik Kutup, Yerli ve Sosyal Alternatif Hareket, Kolombiya İşçi Partisi, Demokratik Birlik ve Hepimiz Kolombiyayız.

- Guatemala Devlet Başkanı Alejandro Giammattei, Kongre’den çocuklara ve kadınlara karşı suç işleyenler için ölüm cezasının tekrar uygulamaya konulmasını değerlendirmesini istedi.

- Meksika’da, Jalisco’ya bağlı Zapopan’da içinde insan kalıntılarının bulunduğu 18 çanta bulundu.

- Kosta Rika, mültecilere olan yaklaşımı nedeniyle BM tarafından övgüye değer bulundu.

- Peru Amazon Ormanları’nın uzaydan çekilmiş fotograflarını yayınlayan NASA aracılığıyla, ülkede yaşanan yasadışı altın madenciliğinin boyutları ortaya çıktı. Söz konusu fotograflar, ülkenin güneydoğusundaki Madre de Dios’ta, bu yasadışı altın madenciliğinin çevreye verdiği zararın büyüklüğü açıkça görülüyor.

*   *   *

CUMARTESİ

- Ekvador Cumhuriyeti’nde geçtiğimiz Pazar günü yapılan Genel Seçimler’de oyların % 99,45’i sayılmış ve Demokratik Merkez Partisi öncülüğündeki Unión por la Esperanza (Umut Birliği) Koalisyonu adayı Andrés Arauz % 32,70 ile yarışı önde kapatmıştı. 11 Nisan’da yapılacak ve nihai sonucu verecek olan ikinci tur seçimlerinde Arauz’un olası rakipleri merkez sağ kanattan Guillermo Lasso (% 19.74 oy aldı) veya Ekvador yerli hareketinin siyasi kolu Pachakutik’in adayı Yaku Pérez (% 19.38 oy aldı) olacak. Ancak hem Lasso hem de Pérez, oyların yeniden sayılmasını istedi ve El Consejo Nacional Electoral (Ulusal Seçim Konseyi) de bunu kabul etti.

- Bolivya Kongresi, ABD destekli Jeanine Áñez’in darbe hükümeti sırasında tutuklanan 1.200 kişiye af getirdi.

- Panama hükümeti, sığınma evlerindeki küçük çocuklara ilişkin taciz iddialarını araştırmak için resmi bir soruşturma başlattı.

- Arjantinli bilim insanları, ilk dinozorlarla aynı yaşam alanını paylaşan, yaklaşık üç metre uzunluğunda dört ayaklı ve otçul bir hayvan olan yeni bir gergedan türü keşfettiler. Keşif, Arjantin’in La Rioja eyaletindeki Talampaya Ulusal Parkı’nda yapıldı.

- Küba hükümeti, Covid-19’la mücadele amacıyla 26 Ocak’ta Barbados’a 15 kişilik bir sağlık ekibi yollamıştı. Şimdi de Antigua ve Barbuda, Dominika ve Guyana’nın bağışladığı dozlar sayesinde Barbados’ta bugün itibarı ile Covid-19 aşılamalarına başlandı.

*   *   *

PAZAR

- Kolombiya’da, 23 Ocak’tan beri kendisinden haber alınamayan eski FARC üyesi Juan Carlos Correa’nın cansız bedeni, bugün San Andrés de Cuerquia’ya bağlı Antioquia belediyesinin Los Naranjos bölgesinde bulundu. Correa, 2021 yılının öldürülen yedinci, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 257’inci FARC üyesi oldu.

- Şili’de, Devlet Başkanı Sebastian Piñera’nın istifası talebiyle başkent Santiago de Chile’de gerçekleştirilen gösterilerde çıkan çatışmada çok sayıda polis ve gösterici yaralandı. Göstericiler, 5 Mart’ta genel grev için çağrı yaptı.

- Haiti Devlet Başkanı, istikrarı bozmak için sokakları kullanan bir darbe girişimi olduğu konusunda ısrar ediyor. Ülkede sokak gösterileri ve yer yer çatışmalar devam ederken ve ülke ikili bir iktidar haline gelmişken, Dışişleri Bakanı Claude Joseph “durumun kontrol altına alındığına” dair bir açıklama yaptı.

- Venezuela’ya yaptığı iki haftalık ziyaretin ardından BM Özel Raportörü Alena Douhan, ABD ve AB ülkelerine, Venezuela’ya yönelik yaptırmları kaldırmaları çağrısında bulundu.

- Arjantin Devlet eski Başkanı (dedesinin Suriye kökenli olması nedeniyle) “El turco” lakabıyla anılan Carlos Menem, 90 yaşında hayatını kaybetti. Ülkede üç günlük yas ilan edildi.