Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'da son bir hafta yaşanan gelişmeler, Nedim Serkan Durak'ın derlemesiyle her pazartesi okurlarımızla buluşuyor.

Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

-Brezilya’da, Covid-19’un etkisiyle daha da artan ekonomik kriz ve düşük ücretlendirmeler nedeniyle; Brezilya Bağımsız Nakliyeciler Birliği, Ulusal Taşımacılık ve Lojistik İşçileri Federasyonu ve Petrol İşçileri Birleşik Federasyonu ortak bir açıklamanın ardından bugün itibarı ile genel greve gidiyor. Greve katılacak işçi sayısının 2 milyonu aşacağı tahmin ediliyor.

- El Salvador’un başkenti San Salvador’da, Frente Farabundo Martí para la Liberación Nacional (FMLN) - [Farabundo Martí Ulusal Kurtuluş Cephesi] üyelerinin olduğu konvoya silahlı saldırı düzenlendi. Saldırıda iki kişi öldü, iki kişi de ağır yaralandı.

- Honduras’ta yaşanan ağır ekonomik ve sosyal kriz nedeniyle yaklaşık bir aydır, yürüyerek ABD’ye gitmeye çalışan 10.000’e yakın Honduraslı’dan; Guatemala ve Meksika güvenlik güçlerinin engellemelerine rağmen yaklaşık 1.500’ü, ABD topraklarına girmeyi başardı.

- Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador’un partisi El Movimiento Regeneración Nacional (Morena) - [Ulusal Yenilenme Hareketi] senatörlerinden Félix Salgado Macedonio’nun, bir süre önce bir taciz olayında adı geçmişti. Macedonio’nun bugün Guerrero Eyaleti Valisi adayı olarak onaylanmasıyla, başta kadın hareketleri olmak üzere birçok kuruluş, bu karara protestolarla itiraz etti.

- Nikaragua Devlet Başkanı Daniel Ortega; Dış Uzay İşleri, Ay ve Diğer Gök Cisimleri Ulusal Sekreterliği’nin kuruluşunu onayladı.

- Ekvador Cumhuriyeti Ulusal Meclisi, Covid-19’a karşı aşılama planına uymadığı iddiasıyla Halk Sağlığı Bakanı Juan Carlos Zevallos aleyhine suçlama talebinde bulundu.

- Peru hükümeti, Covid-19 önlemleri çerçevesinde başkent Lima için, 14 Şubat’a kadar saat 18.00-06.00 arası sokağa çıkma yasağı getirdi.

- Brezilya’da, bilim insanları dün ülkede; Covid-19’un yanı sıra, beş ayrı mutasyon daha tespit etmişlerdi. Bugün Kolombiya hükümeti, Brezilya varyantlı vakanın ülkelerinde de tespit edildiğini açıkladı.

*   *   *

SALI

- Kolombiya’da, Cauca bölgesinde Brayan Javier Secue Ipia adlı eski bir FARC üyesi öldürüldü. Ipia, 2021 yılının öldürülen beşinci, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 255’inci FARC üyesi oldu.

- Kolombiya Savunma Bakanı Carlos Holmes Trujillo, geçtiğimiz Salı günü Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetmişti. Trujillo’nun yerine yeni Savunma Bakanı Diego Molano oldu.

- Brezilya’da geçtiğimiz Pazar günü 50’yi aşkın kentte halk, otomobiller ve bisikletlerle uzun konvoylar oluşturarak; Kongre’den, Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro’yu görevden almasını talep eden ve temel sloganı “¡Fora Genocida!” (“Soykırımcı Dışarı!”) olan eylemler başlatmıştı. Ertesi gün bu eylemlere merkez sağdan Özgür Brezilya Hareketi ve Sokağa Gel grubu da katılmıştı. Bugün ise eylemler ülke içinde devam ederken, yurtdışında yaşayan Brezilyalılar da 20 farklı ülkede eyleme destek amacıyla, bulundukları ülkelerde eylemler gerçekleştirdi.

- Haiti’de önceki hafta Cumartesi günü başlayan, ABD destekli Devlet Başkanı Jovenel Moise karşıtı eylemler, başkent Port au Prince, Cap Haitien ve Les Cayes kentlerinde genel greve evrildi. Öte yandan; Petit Goave, Mirebalais, Verretes ve Saint Marc kentlerinde de sokak eylemleri sürüyor.

- Peru Ulusal Adalet Kurulu, Savcı Pedro Chávarry’yi adli yolsuzluk ağıyla bağlantısı hakkında yalan söylediği ve soruşturmayı engellediği için görevden aldı.

- Arjantin’de; Buenos Aires Başkent Hükümeti, halkın muhalefetine rağmen kamuya açık kıyı arazilerini satma niyetinden vazgeçmeyeceğini açıkladı.
[Buenos Aires, ülkenin başkentidir ama aynı zamanda ülkenin bir eyaletidir de. Öte yandan; Buenos Aires kenti, Özerk Statü dahilindedir ve merkezi hükümetin haricinde kendi hükümeti vardır. Kentin resmi adı Ciudad Autónomia de Buenos Aires - Buenos Aires Özerk Kenti’dir.]

- Arjantinli futbolcu Lionel Messi’nin, 2017-2021 futbol sezonu için FC Barcelona takımıyla yaptığı sözleşme tutarının toplam 555 milyon 237 bin 619 Euro olduğu geçtiğimiz Pazar günü açıklanmış, açıklamayı İspanyol “El Mundo” gazetesi yapmıştı. FC Barcelona, bu haber nedeniyle “El Mundo” gazetesine dava açma kararı verdi.

- Arjantin’in San Eduardo del Mar kasabasında, 3,5 milyon yıllık dev tembel hayvan fosili bulundu.

*   *   *

ÇARŞAMBA

- Kolombiya’da, geçtiğimiz Cuma günü, kendilerini Las Autodefensas Gaitanistas de Colombia (AGC) - [Kolombiya Gaitanista Özsavunma Kuvvetleri] olarak tanımlayan bir grup paramiliter, Norte de Santander’e bağlı Tibú'daki Totumito Carboneras köyüne baskın yapıp üç köylüyü öldürmüştü. Bugün de bir başka paramiliter grup olan Clan del Golfo (Körfez Klanı);Cauca’ya bağlı Patía’da dört köylüyü ve Tarazá’da üç madenciyi öldürdü. Bu öldürmelerin temel amacı; köylüleri ölümle korkutup topraklarını terk etmelerine yol açıp, boşalan topraklara, büyük toprak sahiplerinin bedava ya da çok düşük fiyatla el koymasını sağlamak.

- Brezilya hükümeti, İspanya’ya uyuşturucu trafiğinde Hava Kuvvetleri uçaklarının kullanılıp kullanılmadığını araştırma kararı aldı.

- Brezilya Senatosu’nun yeni başkanı, merkez sağda yer alan Demokratlar Partisi üyesi Senatör Rodrigo Pacheco oldu.

- Brezilya Sosyal Demokrat Partisi’nin yönettiği São Paulo Belediyesi, evsizlerin uyumasını engellemek amacıyla viyadüklerin altına büyük taşlar döşedi.

- Nikaragua’nın, Kırım’da fahri konsolosluk açması nedeniyle Ukrayna Parlamentosu, Nikaragua’ya yaptırım uygulama kararı aldı.

- Şili’nin Paskalya Adası’nda 6,9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.

*   *   *

PERŞEMBE

- Brezilya Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro, bugünkü yeni yasama yılı açılış konuşmasını yaparken; içeride, sol görüşe mensup milletvekilleri salonu terk ederken dışarıda da halk, geçtiğimiz Pazar günü başlayan “¡Fora Genocida!” (“Soykırımcı Dışarı!”) eylemlerine devam etti.

- Nikaragua’da tüketici haklarına olumlu katkı sağlaması beklenen Tüketici Hakları Reformu’na karşı iş insanları hükümeti uyardı.

- Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce, Grupo de Puebla’ya (Puebla Grubu) katıldı. Ibero-Amerikan solunun siyasi ve akademik temsilcilerinden oluşan bir forum olan Grupo de Puebla, 12 Temmuz 2019’da Meksika’nın Puebla eyaletinde kuruldu. Grup, bünyesinde İspanya ve 12 Latin Amerika ülkesinden 50’yi aşkın siyasi-sosyal lider ve akademisyeni barındırıyor.

- Meksika'nın Puebla eyaletinin eski valisi Mario Marín, bir haberi nedeniyle gazeteci Lydia Cacho’ya 2019’da işkence yapmıştı ve o zamandan beri kaçaktı. Meksika güvenlik güçleri, Acapulco’nun turistik bir limanında düzenlenen arama operasyonunda Marín’i yakalayıp tutukladı.

- Meksika Hükümeti Mali İstihbarat Birimi, ülke siyasetçileri tarafından elde edilen ve Andorra Özel Bankası’na 23 yüksek rütbeli şahsiyet tarafından yatırılan 2 milyar Euro’nun aklanmasını araştırmaya başladı.

Peru Kongresi; 103 lehte, 14 aleyhte ve 1 çekimser oyla beraber parlamento dokunulmazlığının kaldırılmasını onayladı.

Peru Ulusal Seçim Jürisi, iki önceki Devlet Başkanı Martín Vizcarra’nın Nisan ayında yapılacak seçimlerde Kongre’ye aday olmasına onay verdi.

Peru Loreto Bakanlığı Sağlık Müdürlüğü, Kolombiya’nın Leticia kentinde tespit edilen ve “P1” adı altında kayıtlı yeni bir virüs varyantının varlığı karşısında kükümetten, Kolombiya sınırını kapatmasını talep etti.

*   *   *

CUMA

- Kolombiya’da, Cauca’ya bağlı Corinto’da köylü lideri Yordan Eduardo Guetio, uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti. Guetio, 2021 yılı içinde ülkede öldürülen 21’inci, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 869’uncu yerli halktan ya da siyasal-sosyal topluluk üyesi-lideri oldu. Öte yandan; Guetio’nun öldürüldüğü Corinto ve birkaç yerleşim biriminde halk, ellerinde “Nos Están Matando” (“Bizi Öldürüyorlar”) yazılı dövizlerle eylemler gerçekleştirdi.

- Venezuela Ulusal Meclisi Başkanı Jorge Rodríguez, Parlamento tesislerine patlayıcı yerleştirmeye hazırlanırken yakalanan Richard Grillet Álvarez adlı güvenlik görevlisinin, Kolombiya aracılığıyla CIA tarafından 5.000 dolara kiralandığının ortaya çıkması üzerine, hükümet olarak hem ABD hem de Kolombiya’yı kınadıklarını açıkladı.

- Paraguay ekonomisinin “sağlam toparlanmasına” dikkat çeken bir rapor yayınlan uluslararası derecelendirme kuruluşu Fitch, ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası’nın (GSYİH) 2021’de % 4,2’ye yükselebileceğini açıkladı.

- Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador’un Covid-19 testi geçtiğimiz Pazartesi günü pozitif çıkmıştı. Bugün, Obrador’un hastalığı atlattığı ve eski sağılığına kavuştuğu açıklandı.

- Meksika’nın başkenti Ciudad de México, Covid-19 önlemleri çerçevesinde Kırmızı Alarm statüsünde olduğu halde, yerel yönetim, AVM’lerin açılacağını ilan etti.

*   *   *

CUMARTESİ

- Küba’ya ilişkin olarak, ABD Demokrat Partili Senato Finans Komitesi Başkanı Senatör Ron Wyden; Küba’ya uygulanan ambargonun kaldırılmasını öngören bir yasa tasarısını Kongre’ye sundu. Kübalılar tarafından “abluka” olarak tanımlanan ambargo için “1960’lardan kalma tarihi eser” ifadesini kullanan Wyden “bu modası geçmiş ve zararlı izolasyon politikasını sürdürmek, ABD liderliğinin başarısızlığı olacaktır” şeklinde konuştu. Wyden, Kongre’ye sunduğu “2021 ABD-Küba Ticaret Yasası”nın kabul edimesi durumunda, Helms-Burton Yasası ve Küba Demokrasi Yasası dahil olmak üzere Küba’ya karşı yaptırımları düzenleyen yasa hükümlerinin kalkacağını ve Küba ile normal ticari ilişkilerin önünün açılacağını savundu.

- Arjantin’in IMF ile yürüttüğü yeniden borç müzakere sürecinde, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Arjantin’i destekleme sözü verdi.

- Bolivya’da Covid-19 önlemleri çerçevesinde ortaya konan Sağlık Acil Durum Yasa tasarısı, başta Bolivya Tıp Fakültesi olmak üzere, doktorların bağlı bulunduğu örgütlerce reddedildi.

- Venezuela hükümeti, Covid-19 hastalarının bakımı için Brezilya’ya 56.000 litrelik oksijen tüpü hibe etti.

*   *   *

PAZAR

- Grenada bugün, İngiltere’den bağımsızlığını kazanmasının 47. yılını kutluyor.

- Ekvador Cumhuriyeti’nde bugün Genel Seçimler yapılıyor. Devlet Başkanlığı için 16 adayın yarıştığı seçimlerde, 14 milyona yakın seçmenin oy kullanması bekleniyor.

- Bolivya’da bugün Yerel Seçimler yapılıyor. Seçimlerde 8 milyona yakın seçmenin oy kullanması bekleniyor.

- Haiti Adalet Bakanlığı, ABD destekli Devlet Başkanı Jovenel Moise’ye karşı bir suikast ve ülkede darbe girişiminin, istihbarat servisince açığa çıkartılıp engellendiğine ve 23 kişinin yakalandığına dair açıklama yaptı. Ancak, bu açıklamanın gerçekliği tartışmalı. Çünkü, ülkenin muhalefet güçleri, Moise’nin (ki; Moise, görev süresini iki yıldan bu yana kararnamelerle uzatıyor) görev süresinin dolacağı ve ülkede diktatörlüğün sona ermesinin 35. yıldönümü olan 7 Şubat’ta topyekün bir ayaklanma çağrısını 13 Ocak’ta yapmıştı. Bu durum, ‘suikast ve darbe girişimi’ açıklamasının suni bir şekilde yaratıldığı ve gerçekdışı olduğu düşüncesini doğuruyor. Öte yandan; ülkenin hemen her yerinde Moise karşıtı gösteriler doruk noktasına ulaşmış durumda.

- Küba Başbakan Yardımcısı ve aynı zamanda Ekonomi ve Planlama Bakanı olan Alejandro Gil, Bakanlar Kurulu’nun, istihdamı artırmak için serbest mesleğin, ülkenin yeni para sistemine paralel olarak iyileştirilmesi ve genişletilmesini onayladığını açıkladı.

- Şili’nin talebini olumlu karşılayan ABD, ülkeye 85 milyon dolarlık füze satacak.

- Kosta Rika’da, başta La Unión Nacional de Empleados de la Caja y la Seguridad Social (Undeca) - [Ulusal Fon ve Sosyal Güvenlik Çalışanları Sendikası] ve Sindicato Independiente de Trabajadores Estatales Costarricenses (Siteco) - [Kosta Rika Devlet İşçileri Bağımsız Sendikası] olmak üzere birçok sendika; IMF’i ve Kamu İstihdam Yasası’nı protesto etmek için Yasama Meclisi önünde eylem başlattı.

- Kosta Rika Turizm Bakanı Gustavo Segura, geçtiğimiz Cumartesi günü, Covid-19 nedeniyle, 2021 yılı turizm gelirlerinin 2019 yılı seviyesine ve belki daha da altına düşeceğini ifade etmişti. Bugün de, Panama için hazırladığı raporda Dünya Turizm Örgütü, ülkenin 2020 yılı turizm gelirlerinin bir önceki yıla göre % 74 düşüş kaydettiğini ortaya koydu.