Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

- Kolombiya’da, Montecristo’ya bağlı Quebrada Honda’da, Rosa Amalia Mendoza Trujillo adlı eski bir FARC üyesi, iki yaşındaki kızı ve ailesinden üç kişiyle birlikte öldürüldü. Bu ölümlerle hemen hemen eşzamanlı olarak Cauca’ya bağlı Miranda’da Manuel Alonso adlı bir başka eski FARC üyesi daha öldürüldü. Trujillo ve Alonso’yla beraber, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana öldürülen FARC üyesi sayısı 250’ye ulaştı.

- Honduras’ta, özellikle hidroelektrik santrallerine karşı mücadele veren yerli-çiftçi liderlerinden,  La Unión de Trabajadores del Campo (UTC) - [Çiftlik İşçileri Birliği] Genel Sekreteri ve Partido Libertad y Refundación (LIBRE) - [Özgürlük ve Yeniden Kuruluş Partisi] milletvekili adayı Félix Vásquez, evini basan dört kişi tarafından vurularak öldürüldü. Vásquez, 2020 yılı içinde Honduras’ta öldürülen siyasal-sosyal topluluk üyesi-lideri olan sekizinci kişi oldu.

- Brezilya Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro, hükümetin, Covid-19 aşılarını temin ve dağıtımında çok yavaş kaldığına dair eleştirilere karşı “214 milyonluk bir nüfusumuz var. Aşıyla ilgili yaşanan sorunlar, hükümetten değil; buranın nasıl zengin bir pazar olduğunu göremeyen aşı satıcılarından kaynaklı. Ayrıca aşı dediğin, koşarak yapılmaz” yanıtını verdi. 194 bin 976’ya ulaşan ölüm oranıyla Latin Amerika’nın Covid-19’dan en çok etkilenen ülkesinde, Bolsonaro’nun bu yanıtı, insanlar tarafından ağır eleştirilerle karşılandı.

- Şili güvenlik güçleri, Bolivya sınırından ülkeye sokulmaya çalışılan 631 kilo yüksek saflıkta kokain hidroklorür ele geçirildiğini ve bunun piyasa değerinin de 17 milyon 700 bin dolar olduğunu açıkladı.

- Şili’de Corral kasabasının 149 Km. kuzeybatısında, deniz tabanında, 6.8 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.

- Küba Halk Sağlığı Bakanlığı, artan Covid-19 vakaları nedeniyle; ABD, Bahamalar, Dominik Cumhuriyeti, Haiti, Meksika ve Panama’dan ülkeye girişlerin 1 Ocak 2021’den itibaren askıya alınacağını açıkladı.

*   *   *

SALI

- El Salvador, Guatemala ve Honduras hükümetleri, yaptıkları ortak basın açıklamasıyla; ABD ile El Acuerdo de Cooperación en materia de Asilo (ACA) - [İlticayla İlgili İşbirliği Anlaşması]’nı imzaladıklarını açıkladı. ACA; ulusötesi suç örgütleri ve çeteleri, göçmen, uyuşturucu ve insan kaçakçılığı dahil olmak üzere karşılıklı tehditlerle mücadele etmeyi amaçlıyor.

- Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, Kolombiya’nın, ülkesinin askeri birimlerine saldırı hazırlığı içinde bunduğunu ve kendilerinin de buna hazır olduklarını söyledi.

- Peru Kültür Bakanlığı, Covid-19 süresi boyunca ülkede, yerli halktan toplam 831.676 kişiye temel gıda yardımı yapıldığını açıkladı.

- Küba Devlet Başkanı Miguel Díaz Canel, ülkenin geliştirdiği ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından kayıt altına alınan 47 aşı içinde yer alan Soberanas (Egemenler) 1 ve 2 aşılarının önemli yol katettiğini ifade etti.

- Brezilya’nın ikinci büyük kenti olan Rio de Janieiro Belediye Meclisi, Covid-19 önlemleri çerçevesinde 31 Aralık 2020 Perşembe saat 20.00’dan 2 Ocak 2021 Cumartesi 05.00’a kadar kente giriş-çıkışları yasaklama kararı aldı.

- Şili Sağlık Bakanlığı, mutasyona uğramış “VUI–202012/01” adlı yeni tip virüsün ülkede tespit edildiğini açıkladı. Şili’yle beraber böylece, yeni tip virüs, dünyada 26 ülkede ve Latin Amerika’da da ilk kez tespit edilmiş oldu.

*   *   *

ÇARŞAMBA

- Kolombiya’da, Sindicato de Trabajadores Agrícolas Independientes del Meta (SINTRAGRIM) - [Meta Bağımsız Çiftlik İşçileri Sendikası] üyesi ve sosyal topluluk lideri Omar Moreno, Llorente’de bindiği taksiden indirilerek kurşun yağmuruna tutulup öldürüldü. Bu ölümün ardından, aynı gün içinde Cauca’nın güneybatısındaki Popayán kentinde, Asociación Campesina de Trabajadores de Argelia (Argelia’lı Köylü İşçileri Derneği) lideri Norbey Antonio Rivera öldürüldü. Moreno ve Rivera’nın ölümleriyle beraber ülkede 24 Kasım 2016’da imzalanan Barış Antlaşması’ndan bu yana, 250’si eski FARC üyesi ve (309’u 2020’de olmak üzere) 848’i de yerli halktan ya da siyasal-sosyal topluluk üyesi-lideri olmak üzere toplam 1.098 kişi öldürülmüş oldu.

- Arjantin’de 11 Aralık’ta; kürtajın yasallaşmasına ve ek olarak, doğum yapan kadınlara 1.000 günlük devlet desteğine yönelik yasa tasarısı Kongre’ye gönderilmiş ve yapılan oylama sonucunda 131 lehte, 117 aleyhte ve 6 çekimser oy sonucu tasarı, ilk aşamayı geçmişti. Dün Senato’da yapılan son oylamada yasa tasarısı; 38 lehte, 29 aleyhte ve 1 çekimser oyla kabul edilerek yürürlüğe girdi. Arjantin; Guyana, Küba ve Uruguay’ın ardından, kürtajın yasallaştığı dördüncü Latin Amerika ülkesi oldu.

- Paraguay Temsilciler Meclisi, Arjantin’de kürtajın yasallaşmasının ardından “Arjantinli kardeşlerin binlerce canı, daha doğmadan yitip gidecek” gerekçesiyle bir dakikalık saygı duruşunda bulundu. Öte yandan; Brezilya Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro; kürtajın yasallaşmasının, ülkesinde asla olmayacağını söyledi. Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador ise, kürtajın yasallaşmasına şahsen karşı olmadığını ama bunun tartışılması gereken önemli bir konu olduğunu ifade etti.
Dominik Cumhuriyeti’nde Temsilciler Meclisi, 18 yaşın altındaki kişilerin evlenmesini yasaklayan proje kanunu onayladı.

- Guatemala’da insanlar; Covid-19’un yarattığı sorunlar, gıda fiyatlarındaki aşırı artış ve yüksek gelir kaybı nedenleriyle açlıkla yüzyüze kalmış durumda. La Secretaría de Seguridad Alimentaria y Nutricional (Sesan) - [Gıda ve Beslenme Güvenliği Sekreteriği] ve El Sistema de la Integración Centroamericana (Sica) - [Orta Amerika Entegrasyon Sistemi]’nin ortak raporuna göre; 18 milyon 150 bin nüfuslu ülkede, 3 milyon 750 bin kişi açlık sınırında ya da altında yaşıyor.

- Şili Temsilciler Meclisi Etik Komisyonu, Kongre toplantılarına katılmayan veya halkı bilgilendirme amaçlı medya haberlerine çıkmayan milletvekillerine, maaşlarının belirli bir yüzdesi oranında para cezası kesilmesini karar altına aldı.

- Şili Sağlık Bakanlığı, mutasyona uğramış “VUI–202012/01” adlı yeni tip virüsün ülkede tespit edildiğini dün açıklamıştı. Mutasyona uğramış virüs bu kez de Çin’de görüldü. Çin’le beraber böylece, yeni tip virüs, dünyada 27 ülkede tespit edilmiş oldu.

*   *   *

PERŞEMBE

- Peru’da tarımsal ihracat işçilerinin ücretlerinde artış öngören düzenlemenin Parlamento’da kabul edilmemesinin ardından işçiler, geçen hafta Salı günü Kuzey ve Güney Pan Amerikan Otoyolları’nda süresiz yol kapatma eylemi başlatmıştı. Güvenlik güçlerinin eylemcilere yaptığı müdahale sonucu üç kişinin ölmesi ve 10’u ağır olmak üzere birçoğunun da yaralanması üzerine Peru Devlet Başkanı Francisco Sagasti, Bakanlar Konseyi’ni acil toplantıya çağırdı. Sagasti ayrıca, tarım sektöründeki yeni politikaları tartışmak için Ulusal Anlaşma Kurulu ile bir toplantı talep etti.

- Nikaragua Ulusal Meclisi, Özel Siber Suçlar Yasası’nı onaylayarak yürürlüğe soktu.

- Şili, Covid-19’un ortaya çıktığı günden bu yana, en yüksek günlük vaka sayısı rekoru kırdı. Şili, tek gün içinde 3 bin 22 vaka gördü.

- Brezilya ve Meksika’da mutasyona uğramış “VUI–202012/01” virüsü tespit edildi. Böylece, yeni tip virüs, toplam 29 ülkede tespit edilmiş oldu. Öte yandan; Covid-19, 2020 yılının son günü itibarı ile dünyada toplam 83 milyon 848 bin 186 vakaya ve 1 milyon 826 bin 530 ölüme neden oldu.

*   *   *

CUMA

- Haiti bugün, Fransa’dan bağımsızlığını kazanmasının 217. yılını kutluyor.

- Küba bugün, Ernesto Che Guevara ve Fidel Castro önderliğinde gerçekleşen devrimin 62. yılını kutluyor.

- Meksika’da, tam 27 yıl önce, 1 Ocak 1994 tarihinde özgürlük mücadelesine başlayan Ejército Zapatista de Liberación Nacional (EZLN) - [Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu], 2006 yılından bu yana, yani 15 yıldır Özgür ve Egemen Chiapas Eyaleti’nde, 43 özerk belediye ve 16 direniş merkeziyle federatif özerkliğini yaşıyor. EZLN bugün, 27’nci yılında “Por La Vida” (“Yaşam İçin”) başlıklı bir deklarasyon yayınladı. “1 Ocak 2021… Dünya halklarına… Beş kıtada savaşan halklara…” diye başlayan deklarasyonla EZLN; Nisan 2021’de başlamak üzere, temsilcileri aracılığıyla tüm kıtaları dolaşmayı planlıyor.

NOT: EZLN’nin, söz konusu deklarasyonunun tam metnine ve uluslararası imzacılarına https://enlacezapatista.ezln.org.mx/ adresinden ulaşabilirsiniz.

- Meksika Çevre Bakanı Marina Robles, bugün itibarı ile başkent Ciudad de México’da tek kullanımlık plastiklerin yasaklandığını açıkladı.

- Bolivya’nın Santa Cruz bölgesinde bulunan La Pajcha ormanlık alanında 17 Aralık 2020’de yaklaşık üç metre yüksekliğinde gizemli metalik bir monolit ortaya çıkmıştı. Bolivya’dan önce monolit, 1 Aralık’ta ABD’nin Utah eyaletinde ve 7 Aralık’ta da İngiltere’nin güney sahilinde görülmüştü. Monolit, genel olarak sert ve katı metamorfik kayalardan oluşur ve bunları ortaya çıkartan şey, erozyondur. Ancak bu monolit’in doğal değil, metalik olması ve dünyanın farklı yerlerinde ortaya çıkıp sonra kaybolması, onu “gizemli” kılıyor. Ve söz konusu monolit bu kez yine İngiltere’de, Laverstock Downs kasabasında görüldü.

- Venezuela Devlet Başkan Yardımcısı Delcy Rodríguez, Covid-19 önlemleri çerçevesinde 4-10 Ocak tarihleri arasında Venezuela halkının “radikal bir karantinaya” tabi tutulacağını duyurdu.

- Latin Amerika ülkelerinin büyük çoğunluğunun satın alma anlaşması yaptığı Pfizer-BioNTech ilaç şirketlerine ait Covid-19 aşısına, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) acil kullanım onayı verdi. Öte yandan; Türkiye’de de, mutasyona uğramış “VUI–202012/01” adlı (Açılımı: Variante Under Investigation, year 2020, month 12, variante 01 olan) yeni tip virüs tespit edildi. Böylece, yeni tip virüs, üçü Latin Amerika’da olmak üzere, toplam 30 ülkede tespit edilmiş oldu.

*   *   *

CUMARTESİ

- Kolombiya’da, Antioquia’ya bağlı Briceño belediyesinin Travesías köyünde, Yolanda Zabala Mazo adlı eski bir Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC) - [Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetler] üyesi, kız kardeşiyle birlikte öldürüldü. Mazo, 2021 yılının öldürülen ilk, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 251’inci FARC üyesi oldu.

- ABD sömürgesi Porto Riko’da; Pedro Pierluisi, ülkenin 12’inci Genel Valisi olarak bugün itibarı ile 4 yıl sürecek görevine başladı.

- Küba’da, La Dirección de Registros Médicos y Estadísticas del Ministerio de Salud Pública (Halk Sağlığı Bakanlığı Tıbbi Kayıt ve İstatistik Müdürlüğü); 2020 yılında ülkede, bebek ölüm oranının 1000 doğumda 4,9’a karşılık geldiğini ve bu oranın, Amerikalar kıtasındaki en düşük sayı olduğunu açıkladı.

- Peru’da, La Asociación Nacional de Periodistas del Perú (ANP) - [Peru Ulusal Gazeteciler Derneği], 2020 yılında ülkede basına yönelik 239 saldırı gerçekleştiğini ve bu rakamın, son 20 yılın en yüksek rakamı olduğunu açıkladı. Öte yandan ANP, 2020 yılı içinde 500 gazetecinin de işini kaybettiğinin altını çizdi.

*   *   *

PAZAR

- Kolombiya’da, Yopal’a bağlı Palomas köyünde öğretmen ve aynı zamanda Federación Colombiana de Trabajadores (Kolombiyalı İşçiler Federasyonu) üyesi Diego Betancourt, bıçaklanarak öldürüldü. Betancourt, 2021 yılının öldürülen ilk, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 849’uncu yerli halktan ya da siyasal-sosyal topluluk üyesi-lideri oldu.

- Ekvador Cumhuriyeti Devlet Başkanı Lenín Moreno, Covid-19 önlemleri çerçevesinde ülkede 15 gün süreyle saat 22.00-04.00 arası sokağa çıkma ve aynı dönemde içki satışı ve tüketimi yasakları getirmişti. Ekvador Anayasa Mahkemesi, Moreno’nun bu kararının anayasaya aykırı olduğunu açıkladı.

- Panama Devlet Başkanı Laurentino Cortizo, Covid-19’un kontrol altına alınması için önümüzdeki 90 gün boyunca halkın öz disiplin içinde olması gerektiğini ve bu süreçte aşılamayla ülkeyi sağlıklı hale getireceklerini söyledi.

- Resmi verilere göre, dünyada; nüfusunun % 1’inden % 99’una değişen oranlarda toplam 64 ülkede İspanyolca konuşuluyor. Bu ülkeler içinde 21 tanesinin resmi dili İspanyolca ve bu 21 ülkeden İspanya ve Ekvator Ginesi hariç, diğer 19 ülke, Latin Amerika kıtasında yer alıyor. Yine resmi verilere göre, 408 milyonu Latin Amerika’da olmak üzere; dünya üzerinde 536 milyon 800 bin kişi (dünya nüfusunun % 6,71’i) İspanyolca konuşuyor.