Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'da son bir hafta yaşanan gelişmeler, Nedim Serkan Durak'ın derlemesiyle her pazartesi okurlarımızla buluşuyor.

Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

- Kolombiya’da, Norte de Santander’e bağlı La Curva’da, Gyovany Claro adlı eski bir FARC üyesi öldürüldü. Claro, 2021 yılının öldürülen dördüncü, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 254’üncü FARC üyesi oldu.

- Ford şirketi, Brezilya’daki üç fabrikasını “olumsuz ortam koşulları” açıklamasıyla beraber, kapattığını duyurdu.

Arjantin’de 30 Aralık 2020’de; kürtajın yasallaşmasına ve ek olarak, doğum yapan kadınlara 1.000 günlük devlet desteğine yönelik yasa tasarısı Senato’da onaylanarak yürürlüğe girmişti. Bugün itibarı ile Şili Temsilciler Meclisi, hamileliğin 14. haftasına kadar kürtajın yasallaştırılmasını tartışmaya başladı. Latin Amerika’da kürtaj, sadece; Arjantin, Guyana, Küba ve Uruguay’da yasal.

Arjantin’in Neuquén eyaletindeki Sierra Chata bölgesinde 140 milyon yıl önceye tarihlenen bir dinozor fosili bulundu.

Meksikalı müzeolog, arkeolog, mimar ve plastik sanatçısı Iker Larrauri Prado,91 yaşında hayatını yitirdi.

*   *   *

SALI

- Ekvador Cumhuriyeti’nin en büyük sendika örgütü olan El Frente Unitario de Trabajadores (FUT) – [İşçilerin Üniter Cephesi] stratejik şirketlerin olası özelleştirilmelerine karşı 28 Ocak’ta genel seferberlik çağrısında bulundu.

- Meksika’da Partido Acción Nacional (PAN) - [Ulusal Eylem Partisi] Guanajuato Kongresi yerel yardımcısı ve eyalet milletvekili Juan Acosta Cano, Santa Cruz de Juventino Rosas belediyesinde açık alanda spor yaparken suikast sonucu öldürüldü.

- Bolivya’nın Che Guevara’sı olarak bilinen Falleció Osvaldo “Chato” Peredo, 79 yaşında hayatını kaybetti.

- Bolivya Devlet eski Başkanı Evo Morales’in Covid-19 testinin pozitif çıktığı ve Morales’in tedaviye alındığı açıklandı.

- Şili Devlet Başkanı Sebastian Piñera, bir Covid-19 vakasıyla yakın temas nedeniyle önleyici izolasyona alındı.

- Peru’da Chincha ve Pisco Ceza Temyiz Dairesi; Bill Gates, George Soros ve Rockefeller ailesini Covid-19’un yaratıcıları olmakla suçlayan kararı onayladı.

*   *   *

ÇARŞAMBA

- Küba Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin Küba’yı “terörü destekleyen ülkeler” listesine almasına ilişkin olarak “Küba’nın resmi olarak iyi bilinen politikası ve hatasız davranışı, terörü her türlü şekli ve tezahürüyle, özellikle de devlet terörizmi, nerede ve kim tarafından ve kim yaparsa yapsın, reddetmek olmuştur” açıklamasında bulundu. Öte yandan; Antigua ve Barbuda, Barbados, Belize, Britanya Virgin Adaları, Dominika, Grenada, Guyana, Jamaika, Montserrat, Saint Kitts ve Nevis Federasyonu, Saint Lucia, Saint Vincent ve Grenadinler, Trinidad ve Tobago ve Turks ve Caicos Adaları’ndan oluşan La Comunidad del Caribe (Caricom) - [Karayip Topluluğu] da ABD’nin bu kararını kınadığını açıkladı.

- Kolombiya’nın Barranquilla kentinin ticari bir bölgesinde, bir araçtan atılan el bombası ile düzenlenen saldırıda 14 kişi yaralandı.

- Haiti’de muhalefet güçleri, ABD destekli Devlet Başkanı Jovenel Moise’nin (ki; Moise, görev süresini iki yıldan bu yana kararnamelerle uzatıyor) görev süresinin dolacağı ve ülkede diktatörlüğün sona ermesinin 35. yıldönümü olan 7 Şubat’ta topyekün bir ayaklanma çağrısı yaptı.

- Meksika’nın Chiapas eyaletine bağlı Frontera Compala belediyesi sakinleri, belediye başkanı Oscar Ramirez Aguillar’ı, uzun süredir devam eden su sorununu çözmediği için, ceza olarak bir ağaca bağladı.

- El Salvador’da, Avianca havayolu şirkertine, Covid-19 testi pozitif çıkan bir yolcuyu ülkeye soktuğu için 6 bin ABD doları ceza kesildi.

- Brezilya’da son 24 saatte Covid-19’un neden olduğu vaka sayısı 67.758 ve ölüm sayısı da 1.131 olarak açıklandı.

*   *   *

PERŞEMBE

- Ekvador Cumhuriyeti’nde, Consorcio de Gobiernos Autónomos Provinciales del Ecuador (Congope) - [İl Özerk Hükümetleri Konsorsiyumu] başkanı Pablo Jurado, ulusal hükümet tarafından beklenen ödemelere uyulmaması nedeniyle Anayasa Mahkemesi’ne dava açtı.

- Ekvador Cumhuriyeti Halk Sağlığı Bakanı Juan Carlos Zeballos, geçtiğimiz Çarşamba günü, kendi ülkesi de içinde olmak üzere; artan Covid-19 vakaları nedeniyle Bolivya, Guatemala, Kolombiya ve Peru’da hastanelerin çöküşün eşiğine geldiğini açıklamıştı. Bugün itibarı ile Brezilya’da da hasteneler çöküşün eşiğine gelmiş durumda.

- Peru üniversitelerini değerlendirmekten ve tüm çalışma merkezlerini incelemekten sorumlu olan Superintendencia Nacional de Educación Superior Universitaria (Sunedu) - [Yüksek Üniversite Eğitimi Ulusal Müfettişliği], Peru’da faaliyet gösteren 145 üniversitenin üçte birinden fazlasının asgari kalite standartlarını karşılayamadığı için kapanma durumuyla karşı karşıya olduğunu açıkladı.

- Peru hükümeti, ülkenin en büyük festivali olan Cajamarca Festivali’nin Covid-19 önelemleri çerçevesinde iptal edildiğini açıkladı.

*   *   *

CUMA

- Kolombiya hükümetinin talebi üzerine, sosyal medya ağı Twitter, Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC) - [Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetler]’e ait belli başlı hesapları askıya aldı.

- Şili’nin Valparaíso bölgesindeki Lago Ulusal Koruma alanında çıkan ve şu ana dek 400 hektarlık bölgeyi yok eden yangın dolayısıyla 25 bin kişinin bölgeden tahliye işlemleri başladı.

- Guatemala’nın sahil bölgesi Champerico’nun 47 Km. güneybatısında, deniz tabanında 5,9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.

- Bugün itibarı ile Covid-19 nedeniyle dünyada ölen kişi sayısı 2 milyon 13 bin 883 oldu. Latin Amerika ülkeleri içinde Brezilya 208 bin 133’lük ölümle kıtada birinci, dünyada ikinci sırada. Öte yandan; BM Genel Sekreteri Antinio Guterres, yüksek gelirli ülkelere, ihtiyaçlarından fazla olan aşılarını yoksul ülkelerle paylaşmaları çağrısında bulundu.

*   *   *

CUMARTESİ

- Venezuela hükümeti; Donald Trump’ı, Petróleos de Venezuela S.A.’nın bir yan kuruluşu olan Citgo’nun varlıklarına yasadışı yollarla el koymakla suçladı.

- Kolombiya Başsavcılığı, Brezilya’nın çokuluslu Odebrecht şirketinin eski yöneticilerine, yasal hükümleri ihlal ettikleri gerekçesiyle Kolombiya’yla 20 yıl boyunca sözleşme yapamama ve her yönetici başına 1’er milyon dolar para cezası kesti.

- Haiti’de muhalefet güçleri, Çarşamba günü, ABD destekli Devlet Başkanı Jovenel Moise’nin görev süresinin dolacağı ve ülkede diktatörlüğün sona ermesinin 35. yıldönümü olan 7 Şubat’ta topyekün bir ayaklanma çağrısı yapmıştı. Ancak daha o tarih gelmeden, Haiti halkı, başta, başkent Port au Prince olmak üzere birçok kentte eylemlere başladı.

- Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce, bir süredir sağlık sorunları yaşayan Sağlık ve Spor Bakanı Edgar Pozo’nun yerine Eyson Auza’yı görevlendirdi.

- Arjantin Bilim, Teknoloji ve Yenilik Bakanı Roberto Salvareza, mutasyona uğramış “VUI–202012/01” adlı yeni tip virüsün ülkede tespit edildiğini açıkladı. Böylece, yeni tip virüs, Latin Amerika’da sekiz ülkede tespit edilmiş oldu. Öte yandan; Lübnan’da da Arjantin’le aynı gün tespit edilen yeni tip virüsle beraber “VUI–202012/01” toplam 52 ülkede görülmüş oldu.

- Arjantin’in Tucumán eyaletinin en büyük tiyatrosu San Martín, kapılarını seyircilerine açtı.

*   *   *

PAZAR

- Kolombiya’da gün içinde üç sosyal lider öldürüldü. Fredman Arturo Herazo Padilla, Fermiliano Meneses ve Robinson Quino Bonilla adlı bu üç sosyal lider, 2021 yılının öldürülen dört, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 852’nci yerli halktan ya da siyasal-sosyal topluluk üyesi-lideri oldular.

- Honduras’ta yaşanan ağır ekonomik ve sosyal kriz nedeniyle yürüyerek ABD’ye gitmeye çalışan 10.000’e yakın Honduraslı, Guatemala güvenlik güçlerinin kurduğu barikatı yararak, bu ülke topraklarına giriş yapıp, yürüyüşlerine devam ediyor.

- Arjantinli besteci Claudia Montero, 59 yaşında hayatını kaybetti. Montero 2014, 2016 ve 2018 yıllarında en iyi çağdaş klasik eser ve yine 2018’de Latin Grammy ödüllerini kazanmıştı.

- Dominik Cumhuriyeti hükümeti, mutasyona uğramış “VUI–202012/01” adlı yeni tip virüsün ülkede tespit edildiğini açıkladı. Böylece, yeni tip virüs, Latin Amerika’da dokuz ülkede tespit edilmiş olurken; “VUI–202012/01”in görüldüğü ülke sayısı da 53’e yükseldi.

- UNICEF’in açıkladığı veriye göre, Latin Amerika’nın toplam nüfusunun (653.170.000 kişi) % 12’si (78.380.400 kişi) yerli halklardan oluşuyor.

Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'da son bir hafta yaşanan gelişmeler, Nedim Serkan Durak'ın derlemesiyle her pazartesi okurlarımızla buluşuyor.

Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

- Kolombiya’da, Duván Arled Galíndez Nadia adlı eski bir FARC üyesi, Caquetá’ya bağlı Cartagena del Chaira’da öldürüldü. Nadia, 2021 yılının öldürülen ikinci, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 252’nci FARC üyesi oldu.

- Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador, Wikileaks’in kurucusu Julian Assange’a siyasi sığınma teklif etmeyi planladığını açıkladı.

- Nikaragua’nın Güney Karayip kıyısındaki Bluefields ve Corn Island havalimanlarının altyapı rehabilitasyonu ve inşası için gerekli olan 25 milyon 260 bin doları, El Banco Centroamericano de Integración Económica (BCIE) - [Orta Amerika Ekonomik Entegrasyon Bankası] finanse edeceğini açıkladı.

- Peru’da bugün itibarı ile Yüksek Yargıç Elvia Barrios Alvarado, ülkenin en yüksek adalet kurumu olan Cumhuriyet Yüksek Mahkemesi ve Peru Yargı Gücü Başkanlığı görevlerini üstlendi.

- Arjantin Dışişleri Bakanlığı, Malvinas (Falkland) Adaları’nın İngiltere tarafından işgalinin 188. yıldönümünde “ulusal anayasamızda da somut bir şekilde ortaya konulduğu gibi; Malvinas, Arjantin toprağıdır. İngiltere’yi, BM Genel Kurulu'nun 2065 no’lu kararına uymaya davet ediyoruz” açıklamasında bulundu. Ayrıca bakanlık, İngiltere’nin adada yürütmekte olduğu askeri tatbikatları da şiddetle kınadığını ifade etti.

- Bolivya’da bulunan Tuni buzulu üzerinde araştırma yapan bilim insanları, buzulun normalden çok daha hızlı bir şekilde eridiğini tespit etti.

*   *   *

SALI

- Haiti’nin, ABD destekli Devlet Başkanı Jovenel Moise, 2019’dan bu yana ertelenen Anayasa referandumunun 25 Nisan’da ve Devlet Başkanlığı seçiminin ilk turunun 19 Eylül, ikinci turunun da 21 Kasım’da yapılacağı sözünü verdi.

- Ekvador Cumhuriyeti Bayındırlık eski Bakanı Walter Solís; rüşvet, yolsuzluk ve zimmetine para geçirmekten dolayı sekiz yıl hapse mahkum edildi.

- Brezilya basınında çıkan haberlere göre, Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro, yakın çevresiyle yaptığı bir toplantıda “ülke iflas etti ve benim yapabileceğim bir şey yok” dedi.

- Venezuela Ulusal Meclisi'nin yeni başkanı Jorge Rodríguez oldu. Rodríguez’in görevi 2026 yılına dek sürecek. Öte yandan; Kolombiya ve Uruguay hükümetleri “gayrımeşru” olarak gördükleri Venezuela Ulusal Meclisi’ni tanımayacaklarını açıkladı.

- Belize, 1862’den 1981 yılına dek İngiltere’nin sömürgesi idi. Bağımsızlık sonrasında, 1981’den 1984 yılına dek ülkenin ilk Genel Valisi olarak görev yapan Falleció Elmira Minita Gordon, 90 yaşında hayatını yitirdi.

- Arjantin’de, artan Covid-19 vakaları nedeniyle La Pampa eyaletinde 18 Ocak’a ve Chaco eyaletinde de 21 Ocak’a kadar sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Başkent Buenos Aires için de saat 00.00-06.00 arası dolaşım kısıtlaması kararı çıkartıldı.

*   *   *

ÇARŞAMBA

- Guatemala’da geçtiğimiz Çarşamba günü, La Secretaría de Seguridad Alimentaria y Nutricional (Sesan) - [Gıda ve Beslenme Güvenliği Sekreteriği] ve El Sistema de la Integración Centroamericana (Sica) - [Orta Amerika Entegrasyon Sistemi]’nin ortak raporunda; 18 milyon 150 bin nüfuslu ülkede, 3 milyon 750 bin kişi açlık sınırında ya da altında yaşadığı açıklanmıştı. Bugün de; ülkede, 2020 yılında, akut yetersiz beslenme vakalarının 2019’a kıyasla % 80 artış gösterdiği açıklandı.

- Haiti, Covid-19’un ortaya çıktığı günden bu yana, en yüksek günlük vaka sayısı rekoru kırdı. Haiti, tek gün içinde 3 bin 22 vaka gördü.

- Ekvador Cumhuriyeti Halk Sağlığı Bakanı Juan Carlos Zeballos, kendi ülkesi de içinde olmak üzere; artan Covid-19 vakaları nedeniyle Bolivya, Guatemala, Kolombiya ve Peru’da hastanelerin çöküşün eşiğine geldiğini açıkladı.

*   *   *

PERŞEMBE

- İspanyol sınır polisi, Kosta Rika’dan ülkeye sokulmaya çalışılan 427 Kg. kokain ele geçirdi.

- El Salvador Devlet eski Başkanı Antonio de Saca ve eşi Ana Ligia de Saca, San Salvador Birinci Sivil Dairesi yargıçları tarafından yasadışı zenginleşmeden suçlu bulundu. 38 milyon 500 bin Salvador Colónu’nu (4 milyon 400 bin dolar) zimmetlerine geçirmekten suçlu bulunan ikili 10’ar yıl hapis cezası aldı.

- El Salvador, Kolombiya ve Peru’da, mutasyona uğramış “VUI–202012/01” adlı yeni tip virüs tespit edildi. Böylece, yeni tip virüs, Latin Amerika’da altı ülkede tespit edilmiş oldu.
Panama, Covid-19’un ortaya çıktığı günden bu yana, en yüksek günlük vaka sayısı rekoru kırdı. Panama, tek gün içinde 5 bin 186 vaka gördü.

- Bolivya hükümeti, artan Covid-19 vakaları nedeniyle 13 Şubat’ta gerçekleşecek olan Oruro Halk Festivali’nin iptal edildiğini bildirdi. Ayrıca hükümet, 8 Ocak’ta bitirmeyi planladığı Avrupa gidiş-dönüş seferlerini 15 Şubat’a kadar uzattığını açıkladı. Öte yandan; Uruguay hükümeti de, 31 Ocak’a kadar tüm sınırlarını kapatma kararı aldı.

*   *   *

CUMA

- Kolombiya’da, Pazartesi günü eski bir FARC üyesi öldürülmüştü. Bugün de Cali kentinde Diego Maria Yule Rivera adlı eski bir FARC üyesi daha öldürüldü. Rivera, 2021 yılının öldürülen üçüncü, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 253’üncü FARC üyesi oldu.

- Nikaragua Devlet Başkan Yardımcısı Rosario Murillo, Çarşamba günü Donald Trump’ın destekçilerinin Washington Kongre Binası’na düzenlediği saldırının, ABD’nin “mükemmellik efsanesi”nin çöktüğünün işareti olduğunu söyledi.

- Bolivya’da, uyuşturucu karşıtı eski polis şefi René Sanabria, bir Panama Kartelinin 144 Kg.’lık uyuşturucusuna koruma eskortluğu yapmaktan dolayı tutuklandı.

- Şili’de, yerli Mapuche halkından Camilo Catrillanca adlı kişiyi suçsuz yere öldürmekten dolayı sekiz polis suçlu bulunarak, 15’er yıl hapse mahkum edildi.

- Ekvador Cumhuriyeti Halk Sağlığı Bakanlığı, mutasyona uğramış “VUI–202012/01” adlı yeni tip virüsün ülkede tespit edildiğini açıkladı. Böylece, yeni tip virüs, Latin Amerika’da yedi ülkede tespit edilmiş oldu.

- Kolombiya’nın başkenti Bogotá’nın Belediye Başkanlığı, artan Covid-19 vakaları nedeniyle kentte 15 günlük katı karantina rejimi kararı aldı.

- Arjantin hükümeti, artan Covid-19 vakaları nedeniyle 31 Ocak’a kadar tüm sınırlarını kapattı. Öte yandan; Santiago del Estero eyaletinde, 10 yaşında bir kız çocuğunun maske takmadığı için polis tarafından gözaltına alınıp bir saat alıkonulması ve ancak “bir daha böyle bir şey yapmayacağına” dair kağıt imzalamasıyla serbest bırakılması, ülkede ağır eleştirilere neden oldu.

*   *   *

CUMARTESİ

- Kolombiya Devlet Başkanı Iván Duque Márquez, 2011 yılından bu yana yürürlükte olan ve askeri çatışmalardan etkilenen sivillere tazminat ödenmesine ve gasp edilen toprakların geri verilmesine izin veren Mağdurlar ve Arazi İadesi Yasası’nın geçerliliğini 10 Haziran 2031’e kadar uzatan kararnameyi imzaladı.

- Meksika’nın Guanajuato eyaletinde bir evde bulunan 10 kişi ağır silahlı saldırıya uğradı. Saldırı sonucu 10 kişiden dokuzu öldü, biri yaralı kurtuldu. Yetkililer bu saldırının, 4 Ocak’ta aynı eyalette bir başka evdeki beş kişiye yapılan saldırının intikamı olduğunu ve bunun da, bir Karteller arası savaşın ürünü olduğunu ifade ettiler.

- Küba hükümeti; İran’la, Covid-19 aşı adayı için teknoloji transfer etmek ve İran’da son aşama klinik denemeleri gerçekleştirmek için bir anlaşma imzaladı.

- Dominik Cumhuriyeti Devlet Başkanı Luis Abinader, artan Covid-19 vakaları nedeniyle ülkede 26 Ocak’a kadar kısıtlı sokağa çıkma yasağı uygulamasına ilişkin kararnameyi imzaladı.

*   *   *

PAZAR

- Brezilya’da faaliyet gösteren El Instituto Nacional de Investigaciones Espaciales (INPE) - [Ulusal Uzay Araştırmaları Enstitüsü], yayınladığı raporunda, 2020 yılında Brezilya Amazonu’nun 8.426 Km²’lik bölümünün yok edildiği açıklandı. Bu kaybın en büyük nedeni ise, Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro. Bolsonaro, yağmur ormanlarındaki tarım ve madencilik faaliyetlerini teşvik etmesinin yanı sıra, çevre yasalarını ihlal eden çiftçi ve kerestecileri gözaltına alıp, para cezası verme yetkisi olan federal kuruluşların da bütçesini kesti. Bolsonaro daha önce INPE’nin ormansızlaşma verilerine karşı çıkmış, son iki yıldır da kuruluşu, Brezilya’nın şöhretini lekelemekle suçlamıştı.

- Brezilya’nın, 6 bini cezaevinde olmak üzere toplam 20 bin üyeye sahip olan ve ülkenin en büyük karteli sayılan Primeiro Comando da Capital’in 20 ağır silahlı adamı, Paraguay’da gözaltına alınan yerel şeflerden “Bonitão” (“Yakışıklı”) lakaplı Giovanni Barboza Da Silva’yı kurtarmak için sabah saatlerinde karakola baskın düzenlediler, ancak başarılı olamadılar.

- Brezilya, Latin Amerika ülkeleri içinde Covid-19’dan en çok etkilenen ülke. Bugün itibarı ile Brezilya’da Covid-19’un neden olduğu ölüm sayısı 203.100’e ulaştı.

- Meksika, Covid-19’un ortaya çıktığı günden bu yana, en yüksek günlük vaka sayısı rekoru kırdı. Meksika, tek gün içinde 14 bin 300 vaka gördü.

- Uruguay hükümeti, Covid-19’un başlangıcından bu yana, hastalıkla mücadele için 120 milyon doları sosyal yatırım olmak üzere toplam 625 milyon dolar yatırım yaptığını açıkladı.

- Bolivya hükümeti, 1 Şubat’ta başlayacak olan yeni öğretim yılını, Covid-19 önlemleri çerçevesinde, yüz yüzeden sanal şekle çevirme kararı aldı.

- Arjantin’in kuzeybatısında 6,1 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.

- İspanyol Mercer şirketinin dünya çapında 205 kent arasında, yaşamanın maliyetini ölçen sıralamasında, 2020 yılında bu 205 kent içinde en pahalı ilk üç kent sırasıyla Hong Kong, Aşkabat ve Tokyo görünürken; Latin Amerika’nın en pahalı ilk üç kenti ise şöyle görünüyor: Porto Riko’nun başkenti San Juan (sıralamada 66’ncı), Trinidad ve Tobago’nun başkenti Port of Spain (sıralamada 73’üncü) ve Kosta Rika’nın başkenti San José (sıralamada 78’inci). Aynı listede en ucuz ilk üç kent Karaçi, Banjul ve Tiflis olarak görünüyor. Latin Amerika’nın en ucuz ilk üç kenti ise şöyle sıralanmış: Nikaragua’nın başkenti Managua (sıralamada 198’inci), Honduras’ın başkenti Tegucigalpa (sıralamada 196’ncı) ve Bolivya’nın Yönetimsel başkenti [Anayasal başkenti Sucre’dir] La Paz (sıralamada 193’üncü).

Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'da son bir hafta yaşanan gelişmeler, Nedim Serkan Durak'ın derlemesiyle her pazartesi okurlarımızla buluşuyor.

Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

- Nikaragua Ulusal Meclisi, iktidardaki Frente Sandinista de Liberación Nacional (FSLN) - [Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi] milletvekillerinin çoğunluk oyuyla; Halkın Bağımsızlık, Egemenlik ve Barış İçin Kendi Kaderini Tayin Hakkını Savunması Yasası’nı onayladı.

- Peru ordusu deniz piyadelerine, Satip eyaletindeki Apurímac Nehri üzerinde devriye gezerlerken Peru Kartellerinden biri tarafından saldırı düzenlendi. Saldırıda bir asker ölürken, üç asker de ağır yaralandı.

- Uruguay hükümeti, Covid-19 önlemleri çerçevesinde bugünden başlamak üzere, 10 Ocak 2021’e kadar insanların toplu halde bulunma sayısında ve kamusal mekanlarda ek kısıtlamaya gitmenin yanı sıra, aynı tarihler içerisinde sınırlarını da kapatacağını açıkladı.

- Latin Amerika’daki 13 ülkeden 24 kurumun oluşturduğu La Red Latinoamericana por Justicia Económica y Social (Latindadd) - [Latin Amerika İçin Ekonomik ve Sosyal Adalet Ağı]; kıtada, milyarderlerin Covid-19’un başlangıcından bu yana servetlerine 48 milyar 200 milyon dolar daha kattıklarının altını çizdikten sonra; kıta genelinde yapılacak “Büyük Servet Vergisi” yöntemiyle 26 milyar 504 milyon dolar toplanabileceğine ve bunun; başta Covid-19 olmak üzere, yoksulluk ve açlıkla mücadele için önemli bir adım olacağına dair bir rapor yayınladı.

- Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te düzenlenen Festival Internacional de Cine Colombiano de Buenos Aires (FICCBA) - [Buenos Aires Uluslararası Kolombiya Film Festivali] dün kapanışını yaptı. Bu yıl 3. kez gerçekleştirilen ve 14-20 Aralık tarihleri arasında sanal olarak düzenlenen festivalde 46 film gösterim imkanı buldu.

*   *   *

SALI

- Kolombiya’da en son 7 Aralık’ta FARC’ın eski bir üyesi öldürülmüştü. Bugün de Luis Triana adlı bir FARC üyesi daha öldürüldü. Triana’yla beraber, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana öldürülen FARC üyesi sayısı 247’ye ulaştı.

- Peru’da tarımsal ihracat işçilerinin ücretlerinde artış öngören düzenlemenin Parlamento’da kabul edilmemesinin ardından işçiler Kuzey ve Güney Pan Amerikan Otoyolları’nda süresiz yol kapatma eylemi başlattı.

- Perulu holding InRetail Peru Corp, yerel bir firma olan Makro Supermayorista S.A.’yı 1 milyar 299 milyon 600 bin Peru Nuevo Solu’na (360 milyon ABD doları) satın aldı.

- Brezilya polisi tarafından, 31 Aralık’ta görevi sona erecek olan Rio de Janeiro Belediye Başkanı Marcelo Crivella bir rüşvet operasyonuyla bağlantılı olarak önce gözaltına alındı, daha sonra da tutuklandı. Tanrı’nın Krallığı Evrensel Kilisesi’nin (Evanjelik) bir papazı olan Crivella, 2016’dan bu yana kentin belediye başkanlığını yürütüyor.

- Panama’da, El Instituto Nacional de Estadística y Censo de la Contraloría General de la República (Ulusal İstatistik ve Cumhuriyet Sayım Genel Müdürlüğü), ülkede işsizliğin son 20 yılın en yüksek oranına, % 19’a ulaştığını açıkladı.

- Arjantinli futbolcu Lionel Messi, Barcelona - Real Valladolid maçında bugün attığı golle, aynı takım içinde (Barcelona) en çok gol atma rekorunu (644 gol) kırmış oldu. Rekor, daha önce 643 golle 1974’ten beri bu unvanı elinde tutan Brezilyalı futbolcu Edson Arantes Pelé’ye aitti.

- Paraguay Maliye Bakanı Óscar Llamosas, ülkesinin Covid-19 aşısı satın almak için 618 milyar 68 milyon 700 bin Paraguay Guaranisi (90 milyon ABD doları) tutarında rezervleri olduğunu ama bunun yanı sıra, birkaç finansman alternatifi üzerinde de çalıştıklarını açıkladı.

- Şili ordusu, Antarktika’daki Bernardo O’Higgins Araştırma İstasyonu’nda 36 Covid-19 vakası bildirdi. Böylece Covid-19, dünyanın tüm kıtalarına yayılmış oldu.

*   *   *

ÇARŞAMBA

- Kolombiya’da dün Luis Triana adlı eski bir FARC üyesi öldürülmüştü. Bugün de Huila bölgesine bağlı Bajo Horizonte köyünde, Mesías Pajoy adlı eski bir FARC üyesi daha öldürüldü. Pajoy’la beraber, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana öldürülen FARC üyesi sayısı 248’e ulaştı.

- El Salvador’da Nahuizalco’da bulunan Sensunapán nehri üzerinde yapılacak olan bir barajın, kutsal alanlarından 11’ini yok edeceğini söyleyen Nahuizalco ve Sonsonate yerlileri, projenin durdurulması için Kültür ve Çevre Bakanlığı’na başvurdu.

- Guatemala’da, Sharon Santa Cruz adlı bir kadının kaybolması/kaybedilmesi üzerine yüzlerce kadın, hükümete uyarı niteliğinde dört gün sürecek bir eyleme başladı.

- Meksika’da bir grup mikro, küçük ve orta ölçekli şirketin yanı sıra, kimi dernek ve kurumlar bir araya gelerek, Consejo Cannábico Nacional (CCN) - [Ulusal Esrar Konseyi]’ni kurduklarını kamuoyuna duyurdu.

- Şili güvenlik güçleri; Meksika’da, liderliğini, 2016’dan bu yana ABD’de cezaevinde olan Joaquín “El Chapo” Guzmán’ın yaptığı Sinaloa Karteli’nden sonraki en büyük Kartel olan Jalisco Nueva Generación Karteli’nin ülkeye giriş yapacağına dair duyum aldıklarını ve buna karşı tüm önlemleri devreye soktuklarını açıkladı.

- Arjantin Ulusal İlaç, Gıda ve Sağlık Teknoloji İdaresi, Covid-19 tedavisinde atların ürettiği antikorlardan yapılan serumun kullanılmasına onay verdi.

*   *   *

PERŞEMBE

- Kolombiya’da faaliyet gösteren El Instituto de Estudios para el Desarrollo y la Paz (Indepaz) - [Kalkınma ve Barış Çalışmaları Enstitüsü] adlı kuruluş; Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC) - [Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetler] ile hükümet arasında 24 Kasım 2016’da imzalanan Barış Antlaşması’ndan bu yana, yani tam 4 yıl 1 aylık zaman içinde 248’i eski FARC üyesi ve 846’sı da yerli halktan ya da siyasal-sosyal topluluk üyesi-lideri olmak üzere toplam 1.094 kişinin öldürüldüğüne dair bir raporu basın ve kamuoyuyla paylaştı. Bu paylaşımdan birkaç saat sonra Kolombiya hükümeti, FARC’la yapılan anlaşma sonucu kurulan ve Ocak 2021’de süresi dolacak olan Barış Antlaşmasının Uygulanmasının Teşvik Edilmesi, İzlenmesi ve Doğrulanması Komisyonunu’nun görev süresini Ocak 2022’ye uzattığını açıkladı. Öte yandan; ülkede, Karteller arası savaşta 2020 yılı içinde ölenlerin sayısı da 347’ye ulaştı.

- Küba, geçen hafta Perşembe günü insani yardım amaçlı olarak Honduras’a tıbbi bir ekip göndermişti. Bugün de Panama’ya bir tıbbi ekip yolladı.

- Peru hükümeti, 85 gün önce, Peru Amazonu yerli halklarının el koyduğu Norperuano Boru Hattı’na ait 5. istasyonun kontrolünü, yerlilerle yapılan anlaşma sonucu tekrar devraldıklarını açıkladı.

- Guatemala’da eski milletvekili ve Devlet Başkanı eski adayı Estuardo Ernesto Galdámez Juárez’e, halk sağlığı işlemlerinde nüfuzunu kullanarak haksız kazanç elde etme suçlamasıyla dava açıldı.

- Meksika Cumhuriyeti Başsavcılığı, uyuşturucu kaçakçılığından dolayı şu an ABD’de hapiste olan Güvenlik eski Bakanı Genaro García Luna’ya ait üç mülke el koydu.

- Uruguay’da Latinuy Ópera Prima Uluslararası Belgesel Film Festivali dün kapanışını yaptı. Festival bu yıl 12. kez gerçekleştirildi ve 19-23 Aralık tarihleri arasında sanal olarak düzenlendi. Festivalde; ABD, Almanya, Arjantin, Bolivya, Brezilya, Dominik Cumhuriyeti, Ekvador Cumhuriyeti, Guatemala, İspanya, İtalya, Kolombiya, Kosta Rika, Küba, Meksika, Peru, Porto Riko, Şili ve Uruguay’dan; 46’sı uzun metraj olmak üzere, toplam 65 film gösterim imkanı buldu.

*   *   *

CUMA

- Brezilya’da bugünkü Resmi Gazete’de yayınlanan bilgiye göre, Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro “görevlerini yerine getirirken ‘kaza’ ya da ‘meşru müdaafa’ sonucu” birini ya da birilerini öldürmekten suçlu bulunan ve cezaevinde yatan tüm polis ve askerler için Noel gerekçesiyle genel af çıkardı. Bolsonaro aynı affı geçen Noel’de de çıkarmış ve kurbanların aileleri başta olmak üzere, halktan ciddi eleştiri almıştı.

- Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce; İngiltere-Hollanda ortaklı Shell, İspanya’nın Repsol ve Arjantin’in Pan American Energy şirketleri arasındaki konsorsiyum tarafından işletilen Chuquisaca bölgesinde bir doğalgaz “mega sahası”nın keşfini duyurdu.

- Panama’da, Covid-19 önlemleri çerçevesinde bugün saat 19.00’da başlayıp 4 Ocak 2021 saat 05.00’da bitecek şekilde sokağa çıkma yasağı uygulanacak.

- BM Dünya Gıda Programı Başkanı David Beasley, 2021 yılında özellikle Afrika ve Latin Amerika’da açlık ve kıtlıkların yaşanacağı uyarısında bulundu.

*   *   *

CUMARTESİ

- Guatemala’da, Procurador de los Derechos Humanos (PDH) - [İnsan Hakları Avukatları]; “Devlet Başkanı Alejandro Giammattei ve Sağlık Bakanı Amelia Flores’in Covid-19’a karşı aşı almak, ithal etmek ve tedarik etmek için yeterince uğraş vermediklerini” ifade ettikten sonra, bu durumu bir rapor halinde Adalet Divanı’na sundu.

- Peru’da And Dağları’nın Ananea tepesinde bulunan La Rinconada kenti, deniz seviyesinden 5.300 metre yüksekliği ile dünyanın en tepesindeki şehir olarak kabul edilir. Bu kentte yaşayan 70 bin kişilik nüfus, 1990’lı yılların sonuna dek burada yapılan altın madenciliği sırasında, altın çıkarmada kullanılan cıvanın doğada ve insanda yarattığı sorunlarla uğraşıyor. Halkın talebi, hükümetin bu sorunu bir an önce çözüp, bölgeyi turistik bir belde haline getirmesi.

- Paraguaylı eski kaleci José Luis Chilavert; 1995, 1997 ve 1998’de dünyanın en iyi kalecisi seçilmişti. Bugün Chilavert, kalecilikteki başarısını ülke yönetiminde de gösterebileceğini söyleyerek, 2023’te yapılacak seçimlerde Devlet Başkanlığı için aday olacağını açıkladı.

- İlk kez 13 Aralık’ta İngiltere’de ortaya çıkıp, vaka sayıları henüz çok az olmakla beraber; ABD, Almanya, Avusturya, Avustralya, Belçika, Danimarka, Fransa, Galler, Güney Afrika Cumhuriyeti, Hollanda, Hong Kong, İrlanda, İskoçya, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Japonya, Kanada, Lübnan, Nijerya ve Portekiz’de; yani (şimdilik) 25 ülkede tespit edilen mutasyona uğramış “VUI–202012/01” adlı (Açılımı: Variante Under Investigation, year 2020, month 12, variante 01 olan) yeni bir virüsle tanıştı dünya. Mutasyonlu yeni virüs önlemleri çerçevesinde Arjantin, El Salvador, Kolombiya ve Şili belirsiz süreliğine Avrupa’ya gidiş-dönüş seferlerini askıya aldı. Peru 3 Ocak 2021’e kadar Avrupa’dan ülkeye girişlerin yasaklandığını ilan ederken; Paraguay 4 Ocak 2021’e, Bolivya 8 Ocak 2021’e ve Dominik Cumhuriyeti de 10 Ocak 2021’e kadar Avrupa’dan ülkeye girişlerin yasaklandığını açıkladı. Ekvador Devlet Başkanı Lenín Moreno, şimdilik herhangi bir yasak düşünmediklerini ancak sınırlarda sağlık kontrollerini sıkılaştıracaklarını belirtti. Brezilya hükümeti, Avrupa’dan gelen yolcuları 14 günlük tıbbi takip altında tutacaklarını açıklarken; Meksika hükümeti, herhangi bir yasak veya kısıtlama uygulamayacağını bildirdi.

*   *   *

PAZAR

- Brezilya’da, Movimento Sem Terra (MST) - [Topraksız Kır İşçileri Hareketi]; 2020 yılında yoksullara, kolektif mutfaklara, huzurevlerine, yerlilere ve evsizlere 100 kalemden oluşan ve kendileri tarafından üretilen 856 ton gıda ve ekolojik hijyen maddesi desteğinde bulundu. MST’nin Ulusal Yönetim Kurulu üyesi Cares Hadrich “sınıf inşası niyetiyle dayanışma, hayırseverlik değildir. Birilerine öylesine bir şey vermiyoruz. İşçi sınıfıyla birlikte olasılıklar inşa ediyoruz” açıklamasında bulundu.

- Peru’da tarımsal ihracat işçilerinin ücretlerinde artış öngören düzenlemenin Parlamento’da kabul edilmemesinin ardından, Salı günü itibarı ile işçiler Kuzey ve Güney Pan Amerikan Otoyolları’nda süresiz yol kapatma eylemi başlatmıştı. Bugün Kongre Komisyonu, tarım işçilerinin dış kaynak kullanımını ve ücretlerde % 20’ye varan artışı öngören bir tasarıyı onayladı.

- Peru’nun Arequipa bölgesinde 6.1 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.

- Şili güvenlik güçleri; Meksika’da, liderliğini, 2016’dan bu yana ABD’de cezaevinde olan Joaquín “El Chapo” Guzmán’ın yaptığı Sinaloa Karteli’nden sonraki en büyük Kartel olan Jalisco Nueva Generación Karteli’nin ülkeye giriş yapacağına dair duyum aldıklarını ve buna karşı tüm önlemleri devreye soktuklarını Çarşamba günü açıklamıştı. Ancak o günden bugüne, Şili’de iki düzineye yakın silahlı çatışma ve en az dört ölüm olayı yaşandı. Anlaşılan o ki; Jalisco Nueva Generación Karteli, Şili’ye giriş yapmış.

- Arjantin hükümeti; Bolivya ve Uruguay hükümetlerine Covid-19 aşılarını elde etmeleri için kuracakları temaslarda elinden gelen yardımı yapma sözü verdi.

- Arjantin’de Qnda şirketi, sekiz aylık bir çalışma ve 1 milyon 241 bin 400 Arjantin Pesosu (15.000 ABD doları) maliyetle Fiat 600’ü % 100 elektrikli bir otomobile dönüştürdü. Saatte 80 Km. hız yapabilen aracın tek şarjlık menzili (şimdilik) 50 Km.

- Çin’in Vuhan kentinde ilk kez 17 Kasım 2019’da tespit edilen Covid-19; aradan geçen tam 1 yıl 1 ay 10 günün sonunda, resmi rakamlara göre dünya genelinde 81 milyon 047 bin 499 vakaya (dünya nüfusunun % 1,013’ü) ve 1 milyon 770 bin 281 ölüme (dünya nüfusunun % 0,022’si) neden oldu. Vaka sayısında ABD 19 milyon 520 bin 050 ile (ölüm sayısı 340.878) dünyada birinci sırada ve Türkiye de 2 milyon 147 bin 578 ile (ölüm sayısı 19.881) yedinci sırada yer alıyor. Latin Amerika ülkelerinde ise; Brezilya 7 milyon 466 bin 189 ile (ölüm sayısı 190.861) üçüncü, Kolombiya 1 milyon 584 bin 903 ile (ölüm sayısı 41.943) 11’inci, Arjantin 1 milyon 578 bin 267 ile (ölüm sayısı 42.501) 12’nci, Meksika 1 milyon 377 bin 217 ile (ölüm sayısı 122.026) 13’üncü, Peru 1 milyon 006 bin 318 ile (ölüm sayısı 37.414) 17’nci ve Şili de 600 bin 105 ile (ölüm sayısı 16.443) 24’üncü sırada yer aldı.

Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'da son bir hafta yaşanan gelişmeler, Nedim Serkan Durak'ın derlemesiyle her pazartesi okurlarımızla buluşuyor.

Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

- Venezuela halkı dün, Genel Seçimler üzerinden Ulusal Meclis’in 14.400 adayı arasından 277’sini milletvekili olarak belirlemek için sandık başına gitmişti. Bugün, Devlet Başkanı Nicolás Maduro’yu destekleyen ve içinde, iktidardaki Partido Socialista Unido de Venezuela (PSUV) - [Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi]’nin de yer aldığı Gran Polo Patriótico (GPP) - [Büyük Vatansever Kutbu], oyların % 68,43’ünü alarak seçimleri kazandı. Bu sonuçla PSUV, Ulusal Meclis’teki 277 sandalyenin 253’ünü ve 48 makamın 36’sını almış bulunuyor. ABD’nin desteklediği muhalefet lideri Juan Guaidó’nun boykot çağrsında bulunduğu seçime katılım oranı % 31 olarak gerçekleşti.

- Kolombiya’da Pazar gecesini Pazartesi gününe bağlayan saatlerde Santarder de Quiliacho’ya bağlı Cauca bölgesindeki bir evde, eski bir FARC üyesi ve yerli Nasa halkından üç kişi öldürülürken, bir kadın da yaralı kurtuldu. Aynı gün bu kez de Casanare kentinde Julio Vélasquez adlı bir sosyal topluluk lideri öldürüldü. Bu ölümlerle beraber ülkede, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana öldürülen FARC üyesi sayısı 245’e ve yılın başından bu yana öldürülen yerli halktan ya da siyasal-sosyal topluluk üyesi-lideri sayısı ise 289’a ulaştı.

- Guatemala’da öğrenci, köylü, yerli ve dini kuruluşlar ortak bir açıklama yaparak, Devlet Başkanı Alejandro Giammattei ve hükümetine karşı “yurttaş mücadelesi günleri”ni başlatacaklarını ve bunu, yapısal dönüşümler sağlanana kadar sürdüreceklerini açıkladılar.

- Meksika’da, liderliğini, 2016’dan bu yana ABD’de cezaevinde olan Joaquín “El Chapo” Guzmán’ın yaptığı Sinaloa Karteli tetikçileri; Culiacán’da, Sinaloa Eyaleti Başsavcılığı İhtisas Tutuklama Birimi Koordinatörü Ramón Mossiz Noriega’yı AK-47’lerle 100 el ateş ederek öldürdü.

- Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador, bugün Senato’ya sunduğu teklifte; DEA (ABD Adalet Bakanlığı’na bağlı uyuşturucu kaçakçılığı ve kullanımı ile mücadele birimi) ajanlarından bazılarının diplomatik dokunulmazlıklarının kaldırılmasını ve aynı zamanda DEA’in elindeki tüm bilgileri Meksika yetkilileriyle paylaşmasını önerdi.

- Porto Riko Valisi Wanda Vásquez, Covid-19 tedbirleri kapsamında bugünden geçerli olmak üzere, 7 Ocak 2021 tarihine kadar ülkede saat 21.00-05.00 arası sokağa çıkma yasağı getiren kararnameyi imzaladı.

- Brezilya Devlet Başkan Yardımcısı General Antonio Hamilton Mourao, hükümetin 2021 sonuna dek, 150 milyon kişiye Covid-19 aşısı yapılacağını garantilediğini açıkladı. Halihazırda Brezilya nüfusu 214 milyon.

- Arjantin’in Başkenti Buenos Aires’in El Palomar kasabasında 3-6 Aralık tarihleri arasında düzenlenen El Baldío Tiyatro Festivali dün kapanışını yaptı. Bu yıl 24. kez gerçekleştirilen festivaldeki katılımcı ekipler gösterimlerinin ağırlıklı kısmını Covid-19 nedeniyle sanal ortamda gerçekleştirdi.

*   *   *

SALI

- Peru İçişleri Bakanı Cluber Aliaga (Aliağa), görevinden istifa etti. Aliaga’nın istifasından birkaç saat sonra görevi José Antonio Elice Navarro devraldı.

- Kosta Rika Devlet Başkanı Carlos Alvarado, halkın tüm karşı çıkışlarına ve sokaklara taşıdıkları protesto eylemlerine rağmen, IMF ile anlaşma yapmakta kararlı olduklarını ifade etti.

- Honduras hükümeti, aşırı yağmurlar nedeniyle zarar gören 1 milyar dolarlık kahve hasadını kurtarmak için seferberlik ilan etti.

- Şili’nin Osorno eyaletinde faaliyet gösteren Anchile şirketine ait dört orman makinesi, yerli halk Mapuche’lerin siyasi örgütü La Coordinadora Arauco Malleco (CAM) - [Arauco Malleco Koordinatörlüğü] tarafından yakıldı.

- Meksika’nın Oaxaca eyaletinin güneybatısında bulunan Salina Cruz’da 5,5 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.

- Guatemalalı Nobel ödüllü yazar Miguel Ángel Asturias’ın 1946’da yazdığı “El Señor Presidente” (“Sayın Başkan”) adlı romanını, İspanyol Kraliyet Akademisi, Korumalı Özel Arşiv listesine alma kararı verdi. Asturias; 1974 yılında, 75 yaşında hayatını yitirmişti.

- Ekvador Cumhuriyeti Sağlık Bakanı Juan Carlos Zevallos, Pfizer-BioNTech ilaç şirketlerinden ilk etapta alınacak olan 50 bin doz Covid-19 aşısının Ocak 2021’den itibaren kullanılmaya başlanacağını açıkladı.

- Dünyada ilk Covid-19 aşısı bugün, İngiltere’de 90 yaşındaki Margaret Keenan’a vuruldu. Keenan’ın ardından ikinci aşıyı 81 yaşındaki Bill William Shakespeare oldu. Böylece Keenan, Covid-19 aşısı yapılan ilk insan, ilk kadın ve Shakespeare de ikinci insan, ilk erkek olarak tarihe geçtiler. Latin Amerika’da ise ülkelerin büyük çoğunluğu aşılamaya 2021 yılı itibarı ile başlayacak.

*   *   *

ÇARŞAMBA

- Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, 2018 yılında olduğu gibi, Norveç’in arabuluculuğu eşliğinde muhalefetle yeniden diyalog kurmaya açık olduklarını ifade etti.

- Guatemala’nın Totonicapán bölgesinde, Devlet Başkanı Alejandro Giammattei, İçişleri Bakanı Gendri Reyes’in istifaları ve Kongre’nin feshi talepleriyle; köylü ve yerli halkları örgütlerinin yanı sıra yerel esnafın da katıldığı süresiz yol kapatma eylemi başlatıldı. Öte yandan feminist örgütler de aynı taleplerle başkent Ciudad de Guatemala sokaklarına aktı.

- Guatemala, 1946’dan bu yana, Belize toprakları üzerinde hakkı olduğunu iddia ettiği 11.000 Km² alanı almak için Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı’na resmi başvuru yaptı. Belize’nin toplam yüzölçümü 22.966 Km². Bu durumda Guatemala, Belize topraklarının % 47,89’unu istemiş oluyor.

- Küba ile La Comunidad del Caribe (Caricom) - [Karayip Topluluğu] arasında VII. Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi yapıldı. Zirvenin sonuç bildirgesinde “barışı ve istikrarı korumak için bölgesel birliği savunmanın öneminin” altı çizildi.

- Uruguay Hayvancılık Bakanı Carlos Uriarte, ülkenin güney ve güneydoğusundaki yoğun kuraklık nedeniyle, hükümetin bugün itibarı ile 60 günlük tarımsal acil durum ilan ettiğini açıkladı.

- Brezilya’da bugünkü Resmi Gazete’de yayınlanan bilgiye göre, ülkede 1 Ocak 2021’den itibaren revolver ve tabanca ithalatı 0 (sıfır) vergiye tabi olacak.

- Brezilya’da son 24 saatte Covid-19’un neden olduğu vaka sayısı 53.453 ve ölüm sayısı da 836 olarak açıklandı.

*   *   *

PERŞEMBE

- Venezuela’da geçtiğimiz Pazar günü yapılan Genel Seçim’e ilişkin olarak toplanan 35 üyeli La Organización de los Estados Americanos (OEA) - [Amerikan Devletleri Örgütü]; 21 lehte, 2 aleyhte, 5 çekimser ve 6 kullanılmayan oyla, seçim sonuçlarını tanımama kararı aldı. Venezuela, konu kendisiyle ilgili olduğu için oy kullanma hakkına sahip değildi.
Kolombiya’da faaliyet gösteren La Jurisdicción Especial para la Paz (JEP) - [Barış İçin Özel Yargı Dairesi], hazırladığı bir raporda, ülkenin Antioquia bölgesinde faaliyet gösteren Hidroituango Elektrik Santrali’nin çevresinde bulunan bölgede 2001-2012 yılları arasında 2.094 kişinin kaybolduğunu/kaybedildiğini açıkladı.

- Peru’nun Lambayeque bölgesinde halk, geçtiğimiz Ağustos ayından beri temiz içme suyuna erişemediği için Kuzey Pan Amerikan Otoyolu’nu trafiğe kapatarak protestolara başladı. Hükümetin suyu tankerlerle ulaştırma sözü vermesine rağmen bugüne dek bunun gerçekleşmediğini ifade eden Lambayeque sakinleri, temiz suya kavuşana dek eylemlerine devam edeceklerini belirtti.

- Meksika, Uluslararası Gazeteciler Federasyonu’nun açıkladığı rapora göre 2020 yılında en çok gazetecinin öldürüldüğü ülke oldu. Dünyada bu yıl öldürülen gazeteci sayısı 42 olurken; Meksika, 13 ölümle ilk sırada yer alıyor.

- Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador, geçtiğimiz Cumartesi günü, bir şekilde ülkeden çıkmış/çıkartılmış olan (Moctezuma İkonu ve benzeri türden) tüm arkeolojik, tarihi ve sanatsal varlıkların Meksika’ya geri getirilmesi için, diğer ülkelerle anlaşma yapma kararnamesini imzalamıştı. Bugün, başkan Obrador’un Alman kökenli eşi Beatriz Gutierrez Müller, Moctezuma İkonu’nun ödünç verilmesi talebinde bulunmak için Avusturya Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen ile bir araya geldi, ancak talebi reddedildi. Meksika, Moctezuma İkonu’nu özellikle istiyor, çünkü 2021, Meksika’nın tarihsel kuruluşunun 700. yılı olacak ve bu yüzden Moctezuma büyük anlam ifade ediyor.

- Arjantin Senatosu, geçtiğimiz Cuma günü, Covid-19 salgınını önlemek, tıbbi malzeme almak ve ihtiyacı olanlara mali destek yardımı yapmak için, 200 milyon Arjantin Pesosu ve üzerinde varlığı olan kişilerden tek seferlik vergi alımı yasasını onaylamıştı. Bugün de aynı gerekçelerle Bolivya Temsilciler Meclisi, ülkede 50 milyon Bolivya Bolivianosu (7 milyon 278 bin dolar) ve üzerinde varlığı olan kişilerden tek seferlik % 2,4 oranında vergi alımı yasasını onayladı.

- Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernández, Covid-19 için Rus Sputnik V’in yanı sıra; Astra Zeneca ve Covax ilaç şirketleriyle de anlaşmaların imzalandığını ve Aralık ayında 300 bin ve Ocak-Şubat 2021 dönemi için de 10 milyon doz aşının halka vurulmaya başlanacağını söyledi. Arjantin’de Covid-19 nedeniyle bugüne dek 1 milyon 475 bin 222 vaka görülürken, 40.222 ölüm gerçekleşti.

*   *   *

CUMA

- Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernández, 18 Kasım’da, kürtajın yasallaşmasına ve ek olarak, doğum yapan kadınlara 1.000 günlük devlet desteğine yönelik yasa tasarısını Kongre’ye göndermişti. Bugün yapılan oylama sonucunda 131 lehte, 117 aleyhte ve 6 çekimser oy sonucu tasarı, kabul edilerek yürürlüğe girdi. Buna göre, artık ülkede, hamileliğin 14. haftasına kadar (14. hafta dahil) istenildiğinde kürtaj yapılabilecek ve doğum yapan kadınlara da 1.000 gün boyunca devlet desteği sağlanacak.

- Haiti’de halk, başkent Port au Prince başta olmak üzere birçok kentte, ABD destekli Devlet Başkanı Jovenel Moise hükümetine karşı; ulusal uzlaşı hükümeti ve yeni seçim konseyi talebiyle sokaklara çıktı.

- Ekvador Cumhuriyeti’nde, La Confederación de Nacionalidades Indígenas de la Amazonía Ecuatoriana (Confeniae) - [Ekvador Amazon Yerli Halkları Konfederasyonu], Shuar yerli halkının topraklarındaki madencilik imtiyazlarının şirketlere hükümet tarafından yasadışı olarak verildiğini açıklayıp, söz konusu imtiyazların iptal edilmesini talep etti.

- Peru Kongresi; 103 lehte, 14 aleyhte ve 3 çekimser oyla, Parlamento Dokunulmazlığı’nı ortadan kaldıran Anayasa Reformu’nu onayladı.

- Küba Devlet Başkanı Miguel Díaz Canel, ülkede 1994’ten beri kullanılan iki ayrı para birimini; Küba Pesosu (CUP) ve Konvertibl Peso (CUC)’yu, 1 Ocak 2021 itibarı ile tek para birimi (Küba Pesosu) olarak birleştireceklerini ve kurda, 1 ABD Doları’nın 24 Küba Pesosu’ndan işlem görmeye başlayacağını açıkladı.

- Ekvador Maliye Bakanlığı, Banco Interamericano de Desarrollo (BID) - [Amerikalararası Kalkınma Bankası]’ndan 150 milyon dolarlık bir kredi aldıklarını açıkladı.

- Brezilya’da, Exeter Üniversitesi (İngiltere) öncülüğünde bir grup bilim insanı, LIDAR tarama teknolojisi yardımıyla, Amazon bölgesinde, kuruluşu 1300’lü yıllara tarihlenen antik bir köy keşfettiler.

- Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te bulunan El Museo de Arte Latinoamericano (Malba) - [Latin Amerika Sanatı Müzesi]; Aline Motta, Martín Chambi, Sheroanawe Hakihiwe, Graciela Sacco ve Marcia Schvartz’ın toplam 14 eserini 130 bin dolara satın alarak koleksiyonuna ekledi.

*   *   *

CUMARTESİ

- Venezula’da, Petrol İçin Halk Gücü Bakanı Tareck El Aissami, Carababo eyaletindeki El Palito rafinerisini patlatmaya çalışan iki kişinin yakalandığını ve bu kişilerin Kolombiya’yla bağlantılı olduğunu açıkladı.

- Guatemala’da başta başkent Ciudad de Guatemala ve Quetzaltenango olmak üzere birçok kentte Devlet Başkanı Alejandro Giammattei, İçişleri Bakanı Gendri Reyes’in istifaları ve Kongre’nin feshi talepleriyle gösteriler düzenlendi.

- Kolombiya’da, Aşağı Cauca bölgesindeki El Balgre’deki bir çiftlikte dört kişi öldürüldü. Yetkililer bunun, Karteller arası bir çatışma olduğunu ve ölen kişilerin, bir gün önce Tazara belediyesindeki bir gece kulübünde yaşanan çifte cinayetin intikamının parçası olduğunu açıkladı. Kolombiya’da Karteller arası savaşta, bu yıl içinde 343 kişi öldü.

- Brezilya ve Meksika pazarlarına 2017 yılında giren Coca Cola ürünü alkollü içki Topo Chico; Kosta Rika, Peru ve Şili pazarlarına da girdi. Topo Chico, 2021’in ilk ayları içinde Kolombiya pazarına da girecek.

- Barbados Tarım ve Gıda Güvenliği Bakanı Indar Weir; Ocak 2021 itibarı ile tıbbi kullanım amaçlı olmak kaydıyla, kenevir üretimine kısmi serbestlik verileceğini açıkladı. Barbados’la beraber, Latin Amerika ve Karayipler’de kenevir üretimini serbest bırakan ülke (Arjantin, Brezilya, Ekvador Cumhuriyeti, Grenada, Jamaika, Kolombiya, Meksika, Paraguay, Saint Vincent ve Grenadinler, Uruguay) sayısı 11’e ulaştı.

- Brezilya’da, 25. kez gerçekleştirilen ve Arjantin, Meksika ve İspanya’dan da tiyatro ekiplerini ağırlayan Festival Internacional de Teatro de Brasília (Brezilya Uluslararası Tiyatro Festivali), dün kapanışını yaptı. Tiyatroda yeni biçim ve yaklaşımların keşfedilmesini hedefleyen festival, Covid-19 nedeniyle bu yıl, sanal ortamda hayat buldu. Söz konusu festivalin ikinci ayağı ise 25 Mayıs - 6 Haziran 2021 tarihleri ​​arasında gerçekleşecek.

*   *   *

PAZAR

- Guatemala hükümeti, Hizbullah’ı küresel terör örgütü olarak tanımlama kararı aldı. Guatemala; Arjantin, Honduras, Kolombiya ve Paraguay’ın ardından bu kararı alan beşinci Latin Amerika ülkesi oldu.

- Şili Karma Komisyonu, 155 sandalyeli Anayasa Konvasiyonu’nda yerli halklar için 17 ve Afro soyundan gelenler için de 1 sandalye ayrılmasını onayladı.

- Kolombiya Ulusal Komünal Kadınlar Ağı’nın Yolombó Bölümünün Ortak Eğitim Koordinatörü Elizabeth Betancur Garcia, Antiquia’ya bağlı Yolombó’da öldürüldü. Garcai’yla beraber ülkede, yılın başından bu yana öldürülen yerli halktan ya da siyasal-sosyal topluluk üyesi-lideri sayısı 290’a ulaştı.

- Kolombiyalı Nobel ödüllü yazar Gabriel García Márquez’in 1967’de yazdığı “Cien Años de Soledad” (“Yüzyıllık Yalnızlık”) adlı romanını Netflix; Márquez’in oğullarından, yönetmen Garcia Barcha’nın proje yönetici yapımcılığında bir dizi haline getirmek için 2019’dan beri çalışıyor. O zamandan bu yana süren suskunluğunu bozan Barcha; dizinin sekiz, altı ve sekiz saatler şeklinde üç sezon olacağını ve senaryoyu Porto Rikolu senarist José Rivera’nın kaleme aldığını söyledi. Büyülü Gerçekçilik akımının kurucu babalarından sayılan Márquez; 2014 yılında, 87 yaşında hayatını yitirmişti.

- Arjantinli yönetmen Maura Delper “Hogar” adlı filmiyle, Cannes Film Festivali tarafından 2020 Genç Kadın Yetenek Ödülü’ne layık görüldü.

Latin Amerika'nın Nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'da son bir hafta yaşanan gelişmeler, Nedim Serkan Durak'ın derlemesiyle her pazartesi okurlarımızla buluşuyor.

Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

- Peru halkı geçtiğimiz Salı günü La Confederación General de Trabajodores del Perú (CGTP) - [Peru Genel İşçi Konfederasyonu]’nun çağrısıyla sokaklara akarak yeni ve demokratik bir anayasaya ihtiyaç olduğunu söyleyip “Urgentemente, Nueva Consitución, ¡Ahora!” -  [“Acilen, Yeni Anayasa, Şimdi!”] yazılı dövizler taşımıştı. Devlet Başkanı Francisco Sagasti ise bugün, Kongre’nin kendisine verdiği öncelikli temel görevinin ülkeyi Nisan 2021 Genel Seçimleri’ne taşımak olduğunu söyleyerek, anayasa değişikliği talebini kabul edemeyeceğini açıkladı.

- Kolombiya’da en son 20 Kasım’da Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC) - [Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetler] eski bir üyesi öldürülmüştü. Bugün de, La Guajiara’ya bağlı Maicao’da, Naver David López adlı eski bir FARC üyesi daha öldürüldü. López’le beraber 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana öldürülen FARC üyesi sayısı 244’e ulaşmış oldu.

- Ekvador Cumhuriyeti Amazonu’ndan yerli Waorani topluluğunun kadın lideri Nemonte Nenquimo, 2020 Goldman Çevre Ödülü’nü kazandı. Nenquimo ve 5 bin kişilik halkı, verdikleri büyük mücadeleler sonunda 500 bin dönümlük Amazon Ormanı’nın petrol çıkarılması amacıyla yok edilmesini önlemişlerdi. Bu başarı, yasalar nezdinde bir emsal teşkil etmesiyle de önem taşıyor.

- Dominik Cumhuriyeti’nde, İdari Yolsuzluğun Takibinden Sorumlu Özel Savcılık; ülkenin kimi eski yetkililerini haksız servet biriktirmek ve aile üyelerini devlet gücünü kullanarak kayırmak gerekçesiyle, Pazar geceyarısı başlayıp tüm bir Pazartesi günü süren operasyonlar dizisiyle yakalayıp tutukladı.

- Brezilya’da sabahın erken saatlerinde 30 kişilik ağır silahlı bir grup, Circiúma kentine büyük bir baskın düzenleyerek Banco do Brasil SA bankasını tamamen soydu. Banka, kaybın ne kadar olduğuna dair bir açıklama yapmadı. Soyguncular, para dahil her şeyi, rehin aldıkları güvenlik görevlilerine taşıttıktan sonra onları serbest bıraktı. Söz konusu grup, olay yerinden lüks araçlardan oluşan bir konvoy halinde ayrıldı.

- Bolivya hükümeti, 1 Aralık 2020 - 15 Ocak 2021 tarihleri arasında geçerli olmak üzere Covid-19 nedeniyle kapalı tuttukları tüm sınırları açtıklarını ve aynı zamanda yine Covid-19 nedeniyle yasaklı olan tüm ekonomik ve sosyal faaliyetlere izin verildiğini açıkladı.

- Şili hükümeti, Covid-19’un yayılmasını önlemek amacıyla, ülkede her yıl 8 Aralık’ta gerçekleşen Lo Vásquez la Virgen (Meryem Ana) kutsal alanına yapılan hac ziyaretini askıya aldığını duyurdu. Öte yandan Devlet Başkanı Sebastián Piñera, 2021’in ilk çeyreğinden itibaren Covid-19 aşılamalarının başlayacağını ve ücretsiz olacağını duyurdu.

- Arjantin’de, 35. kez düzenlenen Mar del Plata Uluslararası Film Festivali dün kapanışını yaptı. Festivalde, En İyi Film Ödülü’nü İspanyol yönetmen Luis López Carrasco’nun “El Año del Descubrimiento” (“Keşif Yılı”) adlı filmi kazandı.

*   *   *

SALI

- Kolombiya’da, El Observatorio de la Memoria y el Conflicto (Cnmh) - [Hafıza ve Çatışma Gözlemevi], Ekim 1958 - Ekim 2020 arası dönemi kapsayan 62 yıllık sürecin bilançosunu açıkladı. Bilançoya göre bu 62 yıl boyunca ülkede 357.108 (yıl başına 5.760) şiddet olayı gerçekleşmiş. Bu olaylardan 416.808 (yıl başına 6.723) kişi mağdur olurken, söz konusu mağdurlardan ölen sayısı da 265.505 (yıl başına 4.425) kişi olmuş.

- Bolivya, Ekvador Cumhuriyeti, Kolombiya ve Peru; iklim değişikliğiyle mücadele, bölgedeki ekosistemleri ve biyolojik çeşitliliği savunmak ve aynı zamanda sürdürülebilir kalkınma hedeflerine birlikte ulaşmak için La Carta Ambiental Andina (And Çevre Şartı)’nı imzaladılar.

- Arjantin’in Salta eyaletinde 6,3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.

- Arjantin’de son 24 saatte Covid-19’un neden olduğu vaka sayısı 5.726 ve ölüm sayısı da 257 olarak açıklandı.

- Peru Sağlık Bakanlığı’nın Covid-19 nedeniyle toplamda 963.605 vakaya ve 35.966 ölüme ulaşıldığını açıklamasının ardından, ülkede kısmi olağanüstü hal ilan edildi.

*   *   *

ÇARŞAMBA

- Kolombiya’da Pazartesi günü eski bir FARC üyesinin öldürülmesinin ardından bugün de Jambaló yerlilerinden Romelio Ramos Cuetia, Suárez kırsalında öldürüldü. Ülkede, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana öldürülen FARC üyesi sayısı 244’e ve yılın başından bu yana öldürülen yerli sayısı ise 261’e ulaşmış durumda.

- Peru Ulusal Polisi, bu sabah yapılan geniş çaplı bir operasyon sonucu, 1992’den bu yana cezaevinde olan Abimeal Guzmán liderliğindeki Sendero Luminoso (Aydınlık Yol) devrimci hareketi üyesi 72 kişinin yakalanarak tutuklandığını duyurdu.

- Brezilya’da Pazartesi günü 30 kişilik ağır silahlı bir grup, Circiúma kentinde Banco do Brasil SA bankasını tamamen soymuştu. Bugün de yine sabahın erken saatlerinde bu kez 20 kişilik bir grup, Cametá kentinde yine bir Banco do Brasil SA bankasını soydu. Ancak bu kez polisle çatışmaya giren grubun elindeki bir rehine yaşamını yitirdi. Banka, kaybın ne kadar olduğuna dair yine bir açıklama yapmazken, söz konusu grup, olay yerinden yine lüks araçlardan oluşan bir konvoy halinde ayrıldı. Soygundan arta kalan ve yollara saçılan paraları halk topladı.

- Şili’nin Atacama bölgesinde 5,2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.

- Uruguay’da son 24 saatte Covid-19’un neden olduğu vaka sayısı 5.857 ve ölüm sayısı da 77’ye ulaşınca hükümet, bugünden geçerli olmak üzere bir dizi önlem aldı. Uruguay Devlet Başkanı Luis Lacalle Pou’nun açıkladığı bu önlemler; kamu kurumlarının kapatılıp hizmetlerini sanal şekilde yapması, kapalı alanlardaki toplu gösterimlerin iptali ve cafe, bar, restaurant gibi mekanların saat 00.00’dan sonra kapanmasını içeriyor.

*   *   *

PERŞEMBE

- Ekvador Cumhuriyeti’nin talebini olumlu karşılayan El Banco de Desarrollo de América Latina (CAF) - [Latin Amerika Kalkınma Bankası], toplamı 462 milyon doları bulan iki krediye onay verdi. Bunun yanı sıra, Dünya Bankası da, ülkeye 14 milyon doları bağış olmak üzere toplam 514 milyon dolarlık kredi vermeyi onayladı.

- Arjantin’de askeri diktatörlük döneminde (1976-1983) işkence, tecavüz, yok etme ve bebek kaçırma olaylarına karışan 17 kişinin, 29 Ekim’de başlayan davası sonuçlandı. Buna göre, dönemin San Justo Tugayı sorgulamalarına başkanlık eden Miguel Etchecolatz, sekiz kez müebbet hapse mahkum edildi. Diğer 10 kişi müebbet hapis cezası alırken 5 kişi de 25’er yıl ceza aldı. Dönemin polis memuru Roberto Félix ise beraat etti. Aynı suçlardan daha önce yargılanan dört kişi müebbet hapis cezası almışken “El turco” (“Türk”) lakaplı işkenceci Julio Héctor Simón da 25 yıla mahkum edilmişti.

- Küba Devlet Başkanı Miguel Díaz Canel, BM Genel Kurulu’nun 31. Özel Oturumu’nda Covid-19’a ilişkin olarak dünyanın adil, tarafsız bir düzen oluşturması gerektiğini ve bu noktada BM’nin üzerine düşen görevi yapması gerektiğini söyledi. Dünyanın silahlanma için ayırdığı bütçeyi neden açlık ve yoksulluk için kullanılmadığını soran Canel; ABD merkezli uluslararası ambargoya rağmen, Küba’nın ürettiği iki aşının Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından kayıt altına alınan 47 aşı içinde yer aldığını hatırlattı. Canel son olarak “temel tıbbi hizmetlere evrensel ve ücretsiz erişim ile hayati kaynakların adil dağıtımının garanti altına alınması gerektiği”nin altını çizdi.

- Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, BM’den, başta ABD ve AB ülkeleri olmak üzere ülkesine yönelik yaptırımların kaldırılmasını ve kendilerine ait olan ama haksız yere bloke edilmiş halde tutulan 40 milyar doların serbest bırakılmasını talep etti. Yaptırımlar ve blokeler yüzünden her şeyden önce, Covid-19’la mücadele etmekte zorlandıklarını ve bunun bir insanlık suçu olduğunu söyledi. Maduro, BM’ye, Covid-19 aşılarının “küresel fayda sağlayan kamu malları” ilan edilmesini önerdi.

- Şili Devlet Başkanı Sebastián Piñera, Covid-19 nedeniyle yürürlükte olan ve 31 Aralık 2020’de bitmesi gereken olağanüstü halin 3 Mart 2021’e dek uzatıldığını açıkladı.

- Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce, Covid-19 aşılamasına 2021’in ilk çeyreğinde 3 milyon dozla başlanacağını ve aşılamanın ücretsiz olacağını açıkladı.

- Meksika’da, son 24 saatte Covid-19’un neden olduğu ölüm sayısı 109.456’ya ulaşınca hükümet, 14 kenti Turuncu Alarm statüsüne aldı. Bunların içinden 6 kentin Kırmızı Alarm statüsüne alınması gündemde. Öte yandan Meksika Sağlık Bakanı Jorge Alcorer Varela, Pfizer-BioNTech ilaç şirketleriyle 34 milyon 400 bin doz Covid-19 aşı alımı anlaşmasının imzalandığını açıkladı.

- Brezilya Sağlık Bakanı Eduardo Pazuello, Ocak-Haziran 2021 döneminde, Covid-19 için İngiliz-İsveç ilaç şirketi AstraZeneca’dan 100 milyon ve Çinli Sinovac şirketinden de 46 milyon doz aşı satın alınacağını açıkladı.

*   *   *

CUMA

- Kosta Rika’nın talebini olumlu karşılayan El Banco de Desarrollo de América Latina (CAF) - [Latin Amerika Kalkınma Bankası], 500 milyon dolarlık krediye onay verdi.

- Honduras Devlet Başkanı Juan Orlando Hernández, ülkesinin önce Eta ardından Iota kasırgalarından dolayı gördüğü zarar nedeniyle, ekonomik yardım talebi için ABD’ye gitti.

- Panama Dışişleri Bakanı Alejandro Ferrer görevinden istifa etti. Bunun üzerine Panama Devlet Başkanı Laurentino Cortizo Cohen, Dışişleri Bakanlığı’na Erika Mouynes’i atadı.

- Brezilya’da Hükümet Özel Sekreteri Martha Seillier, 2021 yılı özelleştirmelerinden 367 milyar Brezilya Reali (70 milyar 100 milyon dolar) gelir elde etmeyi planladıklarını açıkladı.

- Paraguay Senatosu, ülkenin doğu bölgesinin sadece orman alanı olarak kalmasını garantileyen mevcut yasanın süresini 2030 yılına kadar uzattı.

- Arjantin Senatosu, Covid-19 salgınını önlemek, tıbbi malzeme almak ve ihtiyacı olanlara mali destek yardımı yapmak için, 200 milyon Arjantin Pesosu (2 milyon 450 bin dolar) ve üzerinde varlığı olan kişilerden tek seferlik vergi alımı yasasını onayladı. Arjantin’de bu statüye giren kişi sayısı 12 bin. Yasaya göre bu 12 bin kişi; ülke içindeki servetleri için % 3,5 ve ülke dışındakiler için de % 5,25 vergi ödeyecek.

- Peru Kongresi, köylülerin ve tarım işçilerinin “acımasız sömürü” olarak nitelendirdikleri ve sert protestolarla karşıladıkları İhracata Yönelik Tarımın Teşvik Edilmesi Yasası’nı yürürlükten kaldırdı.

- Peru Devlet Başkanı Francisco Sagasti, dün Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro’nun BM’ye, Covid-19 aşılarının “küresel fayda sağlayan kamu malları” ilan edilmesini önerisini yapmasının ardından kendisi de, BM’ye, aşıların “küresel kamu malı ilan edilmesini” önerdi.

- Panama Sağlık Bakanı Luis Francisco Sucre, Covid-19 önlemleri çerçevesinde Batı Panama eyaletinde akşam saat 21.00’dan sabah saat 05.00’a kadar sokağa çıkma yasağı uygulaması başlatıldığını açıkladı.

- Kolombiya Maliye Bakanlığı, Pfizer-BioNTech ilaç şirketleriyle doz başına 12 dolar olmak üzere 10 milyon doz Covid-19 aşısı alımı yapılacağını açıkladı.

- Kolombiya’nın talebini olumlu karşılayan IMF, Esnek Kredi Hattı’ndan ülkeye 5 milyar 400 milyon dolarlık kredi vermeyi onayladı.

*   *   *

CUMARTESİ

- El Salvador’da, Pierre Cardin markası için üretim yapan ve Covid-19 nedeniyle 8 Temmuz’da kapatılan bir fabrikanın 113 kadın işçisi, o günden bu yana ödenmeyen maaş ve tazminat haklarını almak için fabrikaya el koydu. Toplumun birçok kesiminden destek gören kadın işçiler, bir yandan mücadelelerini sürdürüken diğer yandan da isteyenlere ücretsiz dikiş kursu veriyor.

- Küba Devlet Başkanı Miguel Díaz Canel ve Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro Perşembe günü ve Peru Devlet Başkanı Francisco Sagasti de Cuma günü BM’ye Covid-19 aşılarının “küresel fayda sağlayan kamu malları” ilan edilmesini önermişlerdi. Bugün de Ekvador Cumhuriyeti Devlet Başkanı Lenín Moreno BM’ye “Covid-19’un dünyada yaratacağı dramatik etkileri durdurmak için tek taraflılığın terk edilip çok taraflılığı güçlendirme” çağrısı yaptı. Latin Amerika devlet başkanlarının ardından bu temel çağrıların aynısını BM’ye, Dünya Sağlık Örgütü Başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus da dillendirdi.

- Kosta Rika hükümeti, Pfizer-BioNTech ilaç şirketleriyle 3 milyon doz Covid-19 aşı alımı anlaşmasının imzalandığını açıkladı.

- Brezilya’da son 24 saatte Covid-19’un neden olduğu vaka sayısı 43.209 ve ölüm sayısı da 664 olarak açıklandı.

- Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador, bir şekilde ülkeden çıkmış/çıkartılmış olan (Moctezuma İkonu ve benzeri türden) tüm arkeolojik, tarihi ve sanatsal varlıkların Meksika’ya tekrar getirilmesi için, diğer ülkelerle anlaşma yapma kararnamesini imzaladı.

- Venezuelalı atlet Yulimar Rojas, Dünya Atletizm Organizasyonu tarafından 2020 yılının Dünya Sporcusu seçildi.

*   *   *

PAZAR

- Uruguay Devlet eski Başkanı Murió Tabaré Vásquez, bir süre önce yakalandığı akciğer kanserine yenik düşerek 80 yaşında hayatını yitirdi.

- Venezuela halkı bugün, Genel Seçimler üzerinden Ulusal Meclis’in 14.400 adayı arasından 277 üyesini milletvekili olarak belirlemek için sandık başında. 30 milyon nüfusa sahip ülkede, yaklaşık 20 milyon kişinin oy kullanması bekleniyor.

- Ekvador Cumhuriyeti Devlet Başkanı Lenín Moreno; deniz, hava ve kara kuvvetleri komutanlarını değiştirdi. Tuğamiral Rafael Poveda Romero, Tuğamiral Darwin Patricio Jarrín Cisneros’un yerine Deniz Kuvvetleri Genel Komutanı olarak atandı. Tuğgeneral Gustavo Agama Pérez, Tuğgeneral Mauricio Campuzano Núñez’in yerine Hava Kuvvetleri Komutanı olarak atandı. Tuğgeneral Washington Buñay Guevara, Tuğgeneral Luis Altamirano Junqueira’nın yerini alan Kara Kuvvetleri’nin yeni Genel Komutanı oldu.

- Şili’nin Kuzeydoğu Pica bölgesinde 6,1 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.

- Arjantin’de, 28 Kasım-5 Aralık tarihleri arasında 15. kez (ama bu kez sanal olarak) düzenlenen El Festival de Cine Latinoamericano de la Plata (FESAALP) - [Latin Amerikan Gümüş Film Festivali] kapanışını yaptı. Festivalde, En İyi Film Ödülü’nü Brezilyalı yönetmen Caru Alvez de Souza’nın “Mi Nombre es Bagdad” (“Benim Adım Bağdat”) adlı filmi kazandı.

- La Comisión Económica para América Latina y el Caribe (CEPAL) - [Latin Amerika ve Karayipler İçin Ekonomi Komisyonu], hazırladığı raporda; 2020 yılında Covid-19 etkisiyle, kıtadaki doğrudan yabancı yatırımların % 50 oranında düşmüş olabileceğini öngörüyor.

Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'da son bir hafta yaşanan gelişmeler, Nedim Serkan Durak'ın derlemesiyle her pazartesi okurlarımızla buluşuyor.

Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

- Eta Kasırgası, ortaya çıktığı Pazar gününden (01.11.2020) bugüne 3 milyon kişiyi etkilemiş, yaklaşık 300 kişinin ölümüne neden olmuş ve 1,5 milyar dolara yakın maddi hasar yaratmış durumda. Ve bugün Eta; önce Meksika’nın Tobasco eyaleti ve ardından, Kolombiya’nın San Andrés adaları üzerinden geçerek yerel saatle 15.00’da (TSİ 21.00) ABD’nin Florida eyaletinin güney kıyılarını saatte 105 Km.’lik bir hızla vurmaya başladı.

- Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, ABD Başkanı Joe Biden’la diyalog kanallarını açık tutmak istediklerini ifade etti.

- Meksikalı yetkililer, Beltrán Levya Kardeşler Karteli’nin 2005-2016 yılları arasındaki üst düzey sorumlularından “Geremías” lakaplı Gerónimo Gámez Garcia’yı, ABD’li yetkililere teslim etti.

- 11 Kasım 2019’dan bu yana sürgünde yaşayan Bolivya Devlet eski Başkanı Evo Morales, onu karşılayan halkın yoğun katılımı eşliğinde, Arjantin sınırından ülkeye giriş yaptı. Morales, burada yaptığı konuşmada; seçim zaferlerinin ve kendisinin ülkeye geri dönüşünün “Kuzey Amerika İmparatorluğu” için ağır bir yenilgi olduğunu söyledi.

*   *   *

SALI

- Bolivya, 20 milyon tonu aşkın rezerviyle, dünyanın önde gelen lityum tedarikçisi. Ancak lityum yatakları uzun süredir Alman şirketlerinin elinde. Luis Arce hükümeti, mevcut rezervin artık Almanlarla ortak çıkarılması yönünde adım atmaya karar verdi.

- Peru Devlet Başkanı Martín Vizcarra hakkında, Moquegua valisi olduğu dönemde, yerli ve uluslararası kimi şirketlerden rüşvet alma iddiası nedeniyle Peru Kongresi “kalıcı ahlaki yetersizlik” gerekçesiyle görevden alınması önerisini geçen hafta oylamış ve oylama; 60 lehte, 40 aleyhte ve 18 çekimser şeklinde sonuçlanmıştı. Vizcarra bugün Parlamento’da savunmasını yaptı ve nihayetinde Kongre, Vizcarra’yı görevden alıp devlet başkanlığına Manuel Merino’yu getirdi. Merino, 28 Temmuz 2021’e kadar bu görevini sürdürecek. Merino; son dört yılda, Peru’nun Devlet Başkanlığı koltuğuna oturan üçüncü kişi oluyor.

- Peru’da La Bambas madencilik projesini protesto ettikleri için yargılanan yerli topluluğun 19 üyesi hakkında, beş yıl sonra şartlı af getirildi. Proje ise, çevreyi olumsuz yönde etkileyerek çalışmaya devam ediyor.

- Meksika’da geçen hafta Pazar günü Cancún’da iki kadının öldürülmesini protesto etmek için bir araya gelen ve çoğunluğu kadın olan göstericilere polis ateş açtı. Açılan ateş sonucu ikisi muhabir, ikisi de protestocu olmak üzere 4 kişi yaralandı. Yetkililer, Cancún polis şefinin görevden alındığını açıkladı.

*   *   *

ÇARŞAMBA

- BM Nüfus Fonu, Latin Amerika ve Karayipler’de genç yaşta hamileliğin çok fazla olduğunu ve bunun yoksulluğu daha fazla ürettiğini, kadınların yaşam biçiminin bozulduğunu, ayrıca bu durumun eğitim, sağlık ve işgücü piyasasını da olumsuz yönde etkilediğini belirten bir rapor yayınladı.

- Brezilya Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro, daha önce olduğu gibi yine, Covid-19 sürecinde sosyal izolasyon uygulayan vali ve belediye başkanlarını izolasyonu kaldırmaları yönünde tehditkarca uyardı. Bolsonaro, sosyal izolasyonun ekonomiyi kötü etkilemesi nedeniyle insanların daha çok öleceğini iddia ediyor. Öte yandan Bolsonaro’nun, Covid-19’la ilgili yaptığı son konuşmalarda homofobik dil kullanması tepkilere neden oldu.

- Peru Devlet Başkanı Martín Vizcarra, Parlamento tarafından dün görevden alınmış, yerine Manuel Merino getirilmişti. Bugün, başta başkent Lima olmak üzere Merino karşıtları karara itiraz ederek sokaklara döküldü.

- Şili Sağlık eski Bakanı Jaime Mañalich, Covid-19 sürecinde ihmalkarlık sonucu aşırı ölüme neden olduğu suçlamasıyla, Savcı Xavier Armendáriz’e ifade verdi. Öte yandan Şili Devlet Başkanı Sebastián Piñera, Halk Sağlığı Müsteşarı Paula Daza ve Sağlık Hizmetleri Ağları eski Müsteşarı Arturo Zúñiga’nın da aynı nedenlerle soruşturma altına alınması talebini onayladı.

- Nikaragua Ulusal Meclisi, nefret suçları işleyenler için ömür boyu hapis cezası verilmesi yönündeki anayasal reformu onayladı.

- Meksika’da, Jamapa Belediye Başkanı olan Florisel Ríos Delfin, bir grup silahlı kişi tarafından sabah saatlerinde kaçırıldı ve gün sona ermeden öldürüldü.

- Meksika’nın başkenti Ciudad de México’da bulunan ve Covid-19 nedeniyle aylardır kapalı olan Antropoloji Müzesi, kapılarını bugün itibarı ile ziyaretçilerine açtı.

*   *   *

PERŞEMBE

- Bolivya’ya Pazartesi günü dönen Devlet eski Başkanı Evo Morales, Cochabamba kentindeki Chimore Havaalanı’nda binlerce kişi tarafından karşılandı. Morales burada yaptığı konuşmada “Bolivya’daki ve dünya genelindeki tüm sağcılar şunu bilsin: Barbarlar geri döndü, yine iktidardayız” dedi.

- Belize, son 12 yıldır muhafazakar Birleşik Demokrat Parti’den Başbakan Dean Barrow tarafından yönetiliyordu. Yapılan genel seçimlerde, muhalefetteki merkez sol parti olan Halkın Birleşik Partisi iktidarı ele geçirdi. Ülkeyi bundan sonra Johnny Briceño yönetecek.

- Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernández’in, yakın çalıştığı yetkililerden olan Gustavo Béliz’in Covid-19 testi pozitif çıktı. Bunun üzerine Fernández, kendisi adına “önleyici ve zorunlu izolasyon protokolü”nü başlattı. Bundan sonra Fernández (şimdilik belirsiz bir süreliğine) ülkeyi, izolasyon mekanı olarak seçtiği Olivos Resmi Konutu’ndan yönetecek.

- Arjantin, Bolivya ve Ekvador Cumhuriyeti’nden yerli ve sendika örgütleri; yerli halkların ve sosyal hareketlerin Latin Amerika antiemperyalist örgütlenmesini yaratmak için 12-19 Aralık tarihleri arasında Bolivya’nın Cochabamba kentinde bir toplantı düzenleme kararı aldıklarını açıkladı.

- Venezuela Dışişleri Bakanı Jorge Arreaza, Avrupa Birliği’nin Venezuela’ya yönelik yaptırımlarını bir yıl daha uzatma kararını kınadığını açıkladı. Arreaza durumu “AB’nin zalimce bir politikası bu. Ama aynı zamanda bu, hayal kırıklığına uğramış bir sömürgeciliğin tutumudur” diyerek ifade etti.

- Son 24 saat içinde Covid-19 nedeniyle ortaya çıkan vaka ve ölüm sayıları; Brezilya’da 31.723 ve 866, Ekvador Cumhuriyeti’nde 1.161 ve 31, Kolombiya’da 8.000 ve 179 olarak açıklandı.

*   *   *

CUMA

- Şili’de, 11 Eylül 1973’te gerçekleşen Pinochet darbesi öncesine dair, kimi ABD belgeleri üzerindeki “Gizlilik” kararı (tam 50 yıl 1 ay sonra) kalktı. ABD Ulusal Güvenlik Arşivi (NSA)’in; kamunun erişimine açtığı belgelere göre, 4 Kasım 1970’te iktidara gelen Salvador Allende yönetimi, ABD güvenliğince “son derece tehlikeli” olarak kategorilendirilmiş. Dönemin ABD Başkanı Richard Nixon ve yine dönemin Ulusal Güvenlik Danışmanı Henry Kissinger yönetimindeki bir ekibin 5-9 Kasım 1970 tarihlerinde yaptıkları toplantıların sonucunda “Amerikan karşıtı Marksist bir hükümet” olarak tanımladıkları Allende hükümetinin önüne geçilmesinin kaçınılmaz olduğu ve bunun için hazırlıklara başlanması gerektiği kararı alınmış.

NOT: Söz konusu belgelerin ve dönemin aktarımına dair detaylı haber bilgisine https://www.dw.com/es/ee-uu-documentos-revelan-deliberaciones-para-derrocar-a-salvador-allende/a-55572020 adresinden ulaşabilirsiniz.

- Ekvador Cumhuriyeti, Kolombiya, Peru ve Şili; Pasifik’te Yabancı Balıkçılığa Karşı Güney Amerika İttifakı üzerinden ortak hareket etme kararı aldı. İttifakın hayata geçmesi Arjantin ve Uruguay’ı da olumlu yönde etkileyecek.

- Dominik Cumhuriyeti’nde çocuk yaşta evliliği tamamen kaldırmayı amaçlayan yasa tasarısı parlamentoya sunuldu.

- Panama’da La Corte Suprema de Justicia (CSJ) - [Yüksek Adalet Divanı] Panama’nın yerli halkı olan Naso’ların atalarından kalma mirasın korunmasını garanti altına alma kararı verdi. La Coordinadora Nacional de los Pueblos Indígenas de Panamá (COONAPIP) - [Panama Yerli Halkları Ulusal Koordinatörlüğü] Başkanı Marcelo Guerra “yıllardır verdiğimiz mücadele nihayet lehimize sonuçlandı” dedi.

- Meksika’da Covid-19 vakalarının artmaya devam etmesi nedeniyle El Paso ve Ciudad de Juárez kentlerinde ek önlemler alınmaya başlandı.

- Arjantin hükümeti, tıbbi kullanım amaçlı olmak kaydıyla, kenevir üretimini serbest bıraktı. Öte yandan Meksika Senatosu’na da; kenevir üretimini serbest bırakma ve eğlence amaçlı marihuana kullanımı önündeki yasakları kaldırmaya yönelik bir yasa önerisi geldi.

*   *   *

CUMARTESİ

- Eta Kasırgası, Pazartesi günü Latin Amerika’yı terk ederek, ABD’nin Florida eyaletinin güney kıyılarını vurmaya başlamıştı. Uzmanlar şimdi de, Jamaika’nın 550 Km. güneydoğusunda oluşan ve “Iota” adını verdikleri yeni bir tropikal fırtına uyarısında bulundu. Iota, saatte 75 Km.’lik rüzgarlar oluşturuyor ve Honduras ve Nikaragua’yı vurma tehlikesi var. Her iki ülke de, tahliye başta olmak üzere, önlemlerini almaya başladı.

- Peru’da Salı günü Martín Vizcarra’nın Devlet Başkanlığı görevinden alınması ve ardından bu göreve Manuel Merino’nun getirilmesiyle başlayan çalkantı, artarak devam ediyor. Halkla Ulusal Polis arasındaki çatışma, kesintisiz devam ediyor ve şu ana dek iki kişi öldü, onlarca kişi de yaralandı. Yaşananlar nedeniyle, yedi Peru eski Dışişleri Bakanı, La Organización de Estados Americanos (OEA) - [Amerika Devletleri Örgütü] Genel Sekreteri Luis Almagro’ya ortak imzalı bir mektup yazarak, en kısa sürede ülkeye müdahale edilmesini istedi.

- Panama Devlet Başkanı Laurentino Cortizo, tıpkı Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernández gibi, yakın bir çalışma yetkilisinin Covid-19 testinin pozitif çıkması nedeniyle, geçtiğimiz Ekim ayından bu yana kendi adına “önleyici ve zorunlu izolasyon protokolü”nü sürdürüyordu. Cortizo, bugün itibarı ile protokolü bitirdiğini açıkladı.

- Arjantin hükümeti, bugün itibarı ile seyircilerin bizzat katılacağı gösteri sanatları etkinliklerine kontrollü izin verdiğini açıkladı.

*   *   *

PAZAR

- Ejército Zapatista de Liberación Nacional (EZLN) - [Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu] yönetiminde olan Özgür ve Egemen Chiapas Eyaleti’nde; 16-17 Kasım 2020 tarihlerinde “La Esperanza es Zapatista” - [“Umut Zapatista’dır”] başlığı altında, EZLN’nin 37 yıllık mücadele geçmişinin konuşulacağı oturumlar düzenlenecek. Oturumlar, sosyal medya aracılığıyla canlı yayında takip edilebilecek.

Oturumların konu ve konuşmacılar programı ise şöyle:

16 Kasım Pazartesi:

EZLN Dün ve Bugün - Alicia Castellanos ve Carlos Gonzáles

Özerklik: İnsanların Kalbi - Raúl Zibechi, Gilberto Lopéz y Rivas, Magdalena Gómez ve Bruno Baronnet

Bir Kızın Korkmadan Doğup Büyüdüğü Bir Dünya - María de Jesús, Patricio Martínez, Silvia Marcos, Magará Millán, Mariana Mora ve Araceli Osorio

17 Kasım Salı:

Pek Çok Dünyanın Sığdığı Bir Dünya - Sandra Iriarte, Lia Barbosa ve Gabriela Jauregui

Yeni Dünyanın Tohumları Olarak Sanat - Omar Imzunza, Lukas Avedaño, Frank Ilich ve Francisco de Parres

EZLN Bugün ve Yarın - Yásnaya Aguilar, Juan Villoro ve Luis Hernandez Navarro.

- El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele, ülkesinin, Peru’daki Manuel Merino’nun “darbe hükümetini” tanumadığını açıkladı.

- Peru’da Salı günü Martín Vizcarra’nın Devlet Başkanlığı görevinden alınması ve ardından bu göreve Manuel Merino’nun getirilmesiyle başlayan olaylar devam ediyor. Gösterilerde üç ölümün yanı sıra, yaralananların sayısının da 100 civarı olduğu belirtildi. “¡Merino, no me representa!” - [“Merino, beni temsil etmiyorsun!”] sloganı atan göstericiler; Kongre’yi, reformcu Vizcarra’ya karşı parlamento darbesi yapmakla suçluyor. Bu sabah saatlerinde ise 13 bakanın istifasının ardından, Kongre Yönetim Kurulu da istifa etti. Nihayetinde yerel saatle 16.00’da (TSİ 22.00) Manuel Merino da, Devlet Başkanlığı görevinden istifa ettiğini açıkladı. Kongre’nin istifayı 120 lehte oyla resmen onaylamasının ardından; El Partido Morado - [Mor Parti], yerel saatle Pazar 18.45’te (TSİ Pazartesi 00.45) yeni Devlet Başkanı adayı olarak parlamentoya, Kongre Üyesi Francisco Sagasti’yi önerdi.

- Brezilya halkı (148 milyon kişi) yerel seçimler için bugün sandık başına gidiyor.

Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'da son bir hafta yaşanan gelişmeler, Nedim Serkan Durak'ın derlemesiyle her pazartesi okurlarımızla buluşuyor.

Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

- Kolombiya’da, Norte de Santander’e bağlı La Curva’da, Gyovany Claro adlı eski bir FARC üyesi öldürüldü. Claro, 2021 yılının öldürülen dördüncü, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 254’üncü FARC üyesi oldu.

- Ford şirketi, Brezilya’daki üç fabrikasını “olumsuz ortam koşulları” açıklamasıyla beraber, kapattığını duyurdu.

Arjantin’de 30 Aralık 2020’de; kürtajın yasallaşmasına ve ek olarak, doğum yapan kadınlara 1.000 günlük devlet desteğine yönelik yasa tasarısı Senato’da onaylanarak yürürlüğe girmişti. Bugün itibarı ile Şili Temsilciler Meclisi, hamileliğin 14. haftasına kadar kürtajın yasallaştırılmasını tartışmaya başladı. Latin Amerika’da kürtaj, sadece; Arjantin, Guyana, Küba ve Uruguay’da yasal.

Arjantin’in Neuquén eyaletindeki Sierra Chata bölgesinde 140 milyon yıl önceye tarihlenen bir dinozor fosili bulundu.

Meksikalı müzeolog, arkeolog, mimar ve plastik sanatçısı Iker Larrauri Prado,91 yaşında hayatını yitirdi.

*   *   *

SALI

- Ekvador Cumhuriyeti’nin en büyük sendika örgütü olan El Frente Unitario de Trabajadores (FUT) – [İşçilerin Üniter Cephesi] stratejik şirketlerin olası özelleştirilmelerine karşı 28 Ocak’ta genel seferberlik çağrısında bulundu.

- Meksika’da Partido Acción Nacional (PAN) - [Ulusal Eylem Partisi] Guanajuato Kongresi yerel yardımcısı ve eyalet milletvekili Juan Acosta Cano, Santa Cruz de Juventino Rosas belediyesinde açık alanda spor yaparken suikast sonucu öldürüldü.

- Bolivya’nın Che Guevara’sı olarak bilinen Falleció Osvaldo “Chato” Peredo, 79 yaşında hayatını kaybetti.

- Bolivya Devlet eski Başkanı Evo Morales’in Covid-19 testinin pozitif çıktığı ve Morales’in tedaviye alındığı açıklandı.

- Şili Devlet Başkanı Sebastian Piñera, bir Covid-19 vakasıyla yakın temas nedeniyle önleyici izolasyona alındı.

- Peru’da Chincha ve Pisco Ceza Temyiz Dairesi; Bill Gates, George Soros ve Rockefeller ailesini Covid-19’un yaratıcıları olmakla suçlayan kararı onayladı.

*   *   *

ÇARŞAMBA

- Küba Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin Küba’yı “terörü destekleyen ülkeler” listesine almasına ilişkin olarak “Küba’nın resmi olarak iyi bilinen politikası ve hatasız davranışı, terörü her türlü şekli ve tezahürüyle, özellikle de devlet terörizmi, nerede ve kim tarafından ve kim yaparsa yapsın, reddetmek olmuştur” açıklamasında bulundu. Öte yandan; Antigua ve Barbuda, Barbados, Belize, Britanya Virgin Adaları, Dominika, Grenada, Guyana, Jamaika, Montserrat, Saint Kitts ve Nevis Federasyonu, Saint Lucia, Saint Vincent ve Grenadinler, Trinidad ve Tobago ve Turks ve Caicos Adaları’ndan oluşan La Comunidad del Caribe (Caricom) - [Karayip Topluluğu] da ABD’nin bu kararını kınadığını açıkladı.

- Kolombiya’nın Barranquilla kentinin ticari bir bölgesinde, bir araçtan atılan el bombası ile düzenlenen saldırıda 14 kişi yaralandı.

- Haiti’de muhalefet güçleri, ABD destekli Devlet Başkanı Jovenel Moise’nin (ki; Moise, görev süresini iki yıldan bu yana kararnamelerle uzatıyor) görev süresinin dolacağı ve ülkede diktatörlüğün sona ermesinin 35. yıldönümü olan 7 Şubat’ta topyekün bir ayaklanma çağrısı yaptı.

- Meksika’nın Chiapas eyaletine bağlı Frontera Compala belediyesi sakinleri, belediye başkanı Oscar Ramirez Aguillar’ı, uzun süredir devam eden su sorununu çözmediği için, ceza olarak bir ağaca bağladı.

- El Salvador’da, Avianca havayolu şirkertine, Covid-19 testi pozitif çıkan bir yolcuyu ülkeye soktuğu için 6 bin ABD doları ceza kesildi.

- Brezilya’da son 24 saatte Covid-19’un neden olduğu vaka sayısı 67.758 ve ölüm sayısı da 1.131 olarak açıklandı.

*   *   *

PERŞEMBE

- Ekvador Cumhuriyeti’nde, Consorcio de Gobiernos Autónomos Provinciales del Ecuador (Congope) - [İl Özerk Hükümetleri Konsorsiyumu] başkanı Pablo Jurado, ulusal hükümet tarafından beklenen ödemelere uyulmaması nedeniyle Anayasa Mahkemesi’ne dava açtı.

- Ekvador Cumhuriyeti Halk Sağlığı Bakanı Juan Carlos Zeballos, geçtiğimiz Çarşamba günü, kendi ülkesi de içinde olmak üzere; artan Covid-19 vakaları nedeniyle Bolivya, Guatemala, Kolombiya ve Peru’da hastanelerin çöküşün eşiğine geldiğini açıklamıştı. Bugün itibarı ile Brezilya’da da hasteneler çöküşün eşiğine gelmiş durumda.

- Peru üniversitelerini değerlendirmekten ve tüm çalışma merkezlerini incelemekten sorumlu olan Superintendencia Nacional de Educación Superior Universitaria (Sunedu) - [Yüksek Üniversite Eğitimi Ulusal Müfettişliği], Peru’da faaliyet gösteren 145 üniversitenin üçte birinden fazlasının asgari kalite standartlarını karşılayamadığı için kapanma durumuyla karşı karşıya olduğunu açıkladı.

- Peru hükümeti, ülkenin en büyük festivali olan Cajamarca Festivali’nin Covid-19 önelemleri çerçevesinde iptal edildiğini açıkladı.

*   *   *

CUMA

- Kolombiya hükümetinin talebi üzerine, sosyal medya ağı Twitter, Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC) - [Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetler]’e ait belli başlı hesapları askıya aldı.

- Şili’nin Valparaíso bölgesindeki Lago Ulusal Koruma alanında çıkan ve şu ana dek 400 hektarlık bölgeyi yok eden yangın dolayısıyla 25 bin kişinin bölgeden tahliye işlemleri başladı.

- Guatemala’nın sahil bölgesi Champerico’nun 47 Km. güneybatısında, deniz tabanında 5,9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.

- Bugün itibarı ile Covid-19 nedeniyle dünyada ölen kişi sayısı 2 milyon 13 bin 883 oldu. Latin Amerika ülkeleri içinde Brezilya 208 bin 133’lük ölümle kıtada birinci, dünyada ikinci sırada. Öte yandan; BM Genel Sekreteri Antinio Guterres, yüksek gelirli ülkelere, ihtiyaçlarından fazla olan aşılarını yoksul ülkelerle paylaşmaları çağrısında bulundu.

*   *   *

CUMARTESİ

- Venezuela hükümeti; Donald Trump’ı, Petróleos de Venezuela S.A.’nın bir yan kuruluşu olan Citgo’nun varlıklarına yasadışı yollarla el koymakla suçladı.

- Kolombiya Başsavcılığı, Brezilya’nın çokuluslu Odebrecht şirketinin eski yöneticilerine, yasal hükümleri ihlal ettikleri gerekçesiyle Kolombiya’yla 20 yıl boyunca sözleşme yapamama ve her yönetici başına 1’er milyon dolar para cezası kesti.

- Haiti’de muhalefet güçleri, Çarşamba günü, ABD destekli Devlet Başkanı Jovenel Moise’nin görev süresinin dolacağı ve ülkede diktatörlüğün sona ermesinin 35. yıldönümü olan 7 Şubat’ta topyekün bir ayaklanma çağrısı yapmıştı. Ancak daha o tarih gelmeden, Haiti halkı, başta, başkent Port au Prince olmak üzere birçok kentte eylemlere başladı.

- Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce, bir süredir sağlık sorunları yaşayan Sağlık ve Spor Bakanı Edgar Pozo’nun yerine Eyson Auza’yı görevlendirdi.

- Arjantin Bilim, Teknoloji ve Yenilik Bakanı Roberto Salvareza, mutasyona uğramış “VUI–202012/01” adlı yeni tip virüsün ülkede tespit edildiğini açıkladı. Böylece, yeni tip virüs, Latin Amerika’da sekiz ülkede tespit edilmiş oldu. Öte yandan; Lübnan’da da Arjantin’le aynı gün tespit edilen yeni tip virüsle beraber “VUI–202012/01” toplam 52 ülkede görülmüş oldu.

- Arjantin’in Tucumán eyaletinin en büyük tiyatrosu San Martín, kapılarını seyircilerine açtı.

*   *   *

PAZAR

- Kolombiya’da gün içinde üç sosyal lider öldürüldü. Fredman Arturo Herazo Padilla, Fermiliano Meneses ve Robinson Quino Bonilla adlı bu üç sosyal lider, 2021 yılının öldürülen dört, 2016 Barış Antlaşması’ndan bu yana da 852’nci yerli halktan ya da siyasal-sosyal topluluk üyesi-lideri oldular.

- Honduras’ta yaşanan ağır ekonomik ve sosyal kriz nedeniyle yürüyerek ABD’ye gitmeye çalışan 10.000’e yakın Honduraslı, Guatemala güvenlik güçlerinin kurduğu barikatı yararak, bu ülke topraklarına giriş yapıp, yürüyüşlerine devam ediyor.

- Arjantinli besteci Claudia Montero, 59 yaşında hayatını kaybetti. Montero 2014, 2016 ve 2018 yıllarında en iyi çağdaş klasik eser ve yine 2018’de Latin Grammy ödüllerini kazanmıştı.

- Dominik Cumhuriyeti hükümeti, mutasyona uğramış “VUI–202012/01” adlı yeni tip virüsün ülkede tespit edildiğini açıkladı. Böylece, yeni tip virüs, Latin Amerika’da dokuz ülkede tespit edilmiş olurken; “VUI–202012/01”in görüldüğü ülke sayısı da 53’e yükseldi.

- UNICEF’in açıkladığı veriye göre, Latin Amerika’nın toplam nüfusunun (653.170.000 kişi) % 12’si (78.380.400 kişi) yerli halklardan oluşuyor.

Vaka sayıları artıyor: Çin'de beş günde 1500 yatak kapasiteli hastane inşa edildi

Çin'de uzun bir süre kontrol altında kaldıktan sonra koronavirüs vakalarının yeniden artmaya başlaması nedeniyle Pekin'de beş gün içinde 1500 odalı bir hastane inşa edildi.

Çin Ulusal Sağlık Komisonu, Pekin'e komşu olan Hebei eyaletinde 24 saat içinde 130 yeni Koronavirüs vakası tespit etti. Çin devlet haber ajansı Xinhua, yeni vaka sayısının 100'ü geçmesinin ardından 6 hastane inşa edildiğini ve toplam kapasitenin 6 bin 500 olduğunu duyurdu.

Covid-19 pandemisinin ilk kez ortaya çıktığı Çin'in Vuhan kentinde geçen yıl şubat ayında bir hafta içinde binlerce kişiye hizmet veren bir pandemi hastanesi kurulmuştu.

İran, diplomatlarına yönelik tavrı nedeniyle ABD'yi uyardı: Uluslararası Adalet Divanına gideriz

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade, ülkesinin, "ABD'nin, uluslararası kurumlardaki İranlı diplomatlara yönelik yasa dışı eylemlerini  durdurmaması halinde" Uluslararası Adalet Divanına şikayette bulunacağını  belirten bir uyarı notunun Washington yönetimine iletildiğini bildirdi.

İran resmi haber ajansı IRNA'ya göre, Hatibzade yaptığı açıklamada, İran Dışişleri Bakanlığının İsviçre'nin Tahran Büyükelçisi aracılığıyla Washington yönetimine bir uyarı notu gönderdiğini belirtti.

Sputnik'te yer alan habere göre Hatibzade, notta, Washington yönetiminin Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu (IMF) gibi merkezleri ABD'de olan uluslararası kurumlardaki İranlı diplomatlara yönelik yasa dışı eylemlerini durdurmadığı takdirde merkezi Hollanda'nın Lahey kentinde bulunan Uluslararası Adalet  Divanına başvuracaklarının ifade edildiğini bildirdi.

ABD yönetiminin söz konusu kurumlardaki İranlı diplomatlara yönelik uzun süredir uluslararası yasalara aykırı olarak zorluk çıkardığını belirten Hatibzade, bu durumun diplomatların çalışmalarını aksattığını kaydetti.

Frankfurt Havalimanı 'devam eden operasyon nedeniyle' tahliye ediliyor

Frankfurt Havalimanı’nda sebebi bilinmeyen bir nedenden dolayı alarm verildi. Yolcular terminalden çıkartıldı. Havalimanından yapılan açıklamada, önlemin 'Devam etmekte olan bir operasyon nedeniyle' alındığı belirtildi.

Güvenlik tedbirleri nedeniyle Almanya'daki Fankfurt Havalimanı'ndaki tüm yolcular dışarı çıkarıldı.

Havalimanından yapılan açıklamada, terminal ile tren istasyonunun 'devam eden bir polis operasyonu nedeniyle' kapatıldığı belirtildi. 

Açıklamada ayrıca, "Yolculardan, bölgede bulunan güvenlik görevlilerinin talimatlarına uymaları isteniyor. Sonuç olarak, operasyonda gecikmeler yaşanabilir" ifadelerine yer verildi.

Öte yandan, sosyal medyada yayılan bir videoda ise bir polisin elinde silahıyla bir kişiyi yere yatması yönünde uyardığı görüldü. 

Frankfurt Havaalanı polisi de, vatandaşlardan devam etmekte olan polis operasyonunun videolarını paylaşmamalarını istedi.

Fransa'nın eski Cumhurbaşkanı Sarkozy hakkında 'Rusya' soruşturması

Fransa’nın Ulusal Mali Suçlar Savcılığı, eski Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy hakkında ön soruşturma başlattığını açıkladı.

Fransa’nın Ulusal Mali Suçlar Savcılığı, bir Rus şirketinin çıkarları doğrultusunda lobi çalışmalarında bulunmakla suçlanan eski Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy hakkında ön soruşturma başlattığını açıkladı. Sarkozy, yolsuzluk davası kapsamında 4 yıl hapse mahkum edilmesi talep edilmişti.

Soruşturmanın, bir Rus şirketinin çıkarları doğrultusunda lobi çalışmalarında bulunmakla suçlanan Sarkozy’nin 2012’de seçimleri kaybettikten sonra tekrar avukatlığa döndüğü sırada, Rusya’da yaptığı iddia edilen danışmanlık faaliyetiyle ilgili olduğu ifade edildi.

500 BİN EURO'LUK PARA TRANSFERİ

Fransız medyasına göre, Sarkozy 2019’da Rusya’da, Fransız şirketi Axa’nın ortağı olduğu ‘RESO’ sigorta şirketiyle sözleşme imzaladı. Birkaç yıllığına yapılan sözleşmenin maliyetinin 3 milyon euro olduğu ifade edilirken Sarkozy’nin hesabına geçen yıl Rusya’dan 500 bin euro para transfer edildiği öne sürüldü.

Haberlerde, “Soruşturma, eski devlet liderinin tamamen yasal olan danışmanlık faaliyetini mi yürüttüğü yoksa Rus oligarklar adına potansiyel suç olan lobi faaliyetlerine katıldığını belirlemeye çalışıyor” ifadelerine yer verildi.

Dosyanın, geçen yaz aylarında, Tracfin mali istihbarattan bilgi alındıktan sonra açıldığı kaydedildi. Savcılık, aralık ayında Sarkozy’nin, yolsuzluk davası kapsamında ikisi şartlı olmak üzere 4 yıl hapse mahkum edilmesini talep etmişti.

Lübnan'da koronavirüsün mutasyona uğramış türüne rastlandı

Lübnan'da yeni tip coronavirüsün (Covid-19) daha hızlı yayılan bir türüne rastlandığı bildirildi.

Lübnan Parlamentosundaki Sağlık Komitesi Üyesi Ali el-Mikdad, ülkenin resmi haber ajansı NNA'ya yaptığı açıklamada, "Lübnan'daki iki büyük laboratuvarda yapılan PCR testleri sonucunda virüsün genetiğinde değişim tespit edildi" dedi.

Son günlerde pozitif çıkan vakaların yüzde 50'sinin yeni virüs türü taşıdığına işaret eden Mikdad, "Bu türün tehlikesi ise daha hızlı yayılmasındadır" ifadesini kullandı.

Mikdad, bunun mutasyona uğrayan bir tür olduğu konusunda henüz bilgi sahibi olmadıklarını aktardı.

Lübnan'daki salgının durumuna da dikkati çeken Mikdad, "Hastanelerin acil servislerinde bile artık yer kalmadı. En dikkat çekici nokta ise gençler arasında vakaların oranı çok yüksek" diye konuştu.

Hükümet, koronavirüs vakalarının hızlı artışı sonucu hastanelerde yer kalmamasının yanı sıra oksijen stoklarının tükenmeye başlamasının ardından 14 Ocak'tan itibaren ülke genelinde 10 günlük olağanüstü hal (OHAL) ilan etmişti.

Sağlık Bakanlığının son açıklamasına göre, Lübnan'da koronavirüs nedeniyle şu ana kadar 1781 kişi hayatını kaybetti, 237 bin 132 kişi koronavirüse yakalandı.