Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

- Eta Kasırgası, ortaya çıktığı Pazar gününden (01.11.2020) bugüne 3 milyon kişiyi etkilemiş, yaklaşık 300 kişinin ölümüne neden olmuş ve 1,5 milyar dolara yakın maddi hasar yaratmış durumda. Ve bugün Eta; önce Meksika’nın Tobasco eyaleti ve ardından, Kolombiya’nın San Andrés adaları üzerinden geçerek yerel saatle 15.00’da (TSİ 21.00) ABD’nin Florida eyaletinin güney kıyılarını saatte 105 Km.’lik bir hızla vurmaya başladı.

- Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, ABD Başkanı Joe Biden’la diyalog kanallarını açık tutmak istediklerini ifade etti.

- Meksikalı yetkililer, Beltrán Levya Kardeşler Karteli’nin 2005-2016 yılları arasındaki üst düzey sorumlularından “Geremías” lakaplı Gerónimo Gámez Garcia’yı, ABD’li yetkililere teslim etti.

- 11 Kasım 2019’dan bu yana sürgünde yaşayan Bolivya Devlet eski Başkanı Evo Morales, onu karşılayan halkın yoğun katılımı eşliğinde, Arjantin sınırından ülkeye giriş yaptı. Morales, burada yaptığı konuşmada; seçim zaferlerinin ve kendisinin ülkeye geri dönüşünün “Kuzey Amerika İmparatorluğu” için ağır bir yenilgi olduğunu söyledi.

*   *   *

SALI

- Bolivya, 20 milyon tonu aşkın rezerviyle, dünyanın önde gelen lityum tedarikçisi. Ancak lityum yatakları uzun süredir Alman şirketlerinin elinde. Luis Arce hükümeti, mevcut rezervin artık Almanlarla ortak çıkarılması yönünde adım atmaya karar verdi.

- Peru Devlet Başkanı Martín Vizcarra hakkında, Moquegua valisi olduğu dönemde, yerli ve uluslararası kimi şirketlerden rüşvet alma iddiası nedeniyle Peru Kongresi “kalıcı ahlaki yetersizlik” gerekçesiyle görevden alınması önerisini geçen hafta oylamış ve oylama; 60 lehte, 40 aleyhte ve 18 çekimser şeklinde sonuçlanmıştı. Vizcarra bugün Parlamento’da savunmasını yaptı ve nihayetinde Kongre, Vizcarra’yı görevden alıp devlet başkanlığına Manuel Merino’yu getirdi. Merino, 28 Temmuz 2021’e kadar bu görevini sürdürecek. Merino; son dört yılda, Peru’nun Devlet Başkanlığı koltuğuna oturan üçüncü kişi oluyor.

- Peru’da La Bambas madencilik projesini protesto ettikleri için yargılanan yerli topluluğun 19 üyesi hakkında, beş yıl sonra şartlı af getirildi. Proje ise, çevreyi olumsuz yönde etkileyerek çalışmaya devam ediyor.

- Meksika’da geçen hafta Pazar günü Cancún’da iki kadının öldürülmesini protesto etmek için bir araya gelen ve çoğunluğu kadın olan göstericilere polis ateş açtı. Açılan ateş sonucu ikisi muhabir, ikisi de protestocu olmak üzere 4 kişi yaralandı. Yetkililer, Cancún polis şefinin görevden alındığını açıkladı.

*   *   *

ÇARŞAMBA

- BM Nüfus Fonu, Latin Amerika ve Karayipler’de genç yaşta hamileliğin çok fazla olduğunu ve bunun yoksulluğu daha fazla ürettiğini, kadınların yaşam biçiminin bozulduğunu, ayrıca bu durumun eğitim, sağlık ve işgücü piyasasını da olumsuz yönde etkilediğini belirten bir rapor yayınladı.

- Brezilya Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro, daha önce olduğu gibi yine, Covid-19 sürecinde sosyal izolasyon uygulayan vali ve belediye başkanlarını izolasyonu kaldırmaları yönünde tehditkarca uyardı. Bolsonaro, sosyal izolasyonun ekonomiyi kötü etkilemesi nedeniyle insanların daha çok öleceğini iddia ediyor. Öte yandan Bolsonaro’nun, Covid-19’la ilgili yaptığı son konuşmalarda homofobik dil kullanması tepkilere neden oldu.

- Peru Devlet Başkanı Martín Vizcarra, Parlamento tarafından dün görevden alınmış, yerine Manuel Merino getirilmişti. Bugün, başta başkent Lima olmak üzere Merino karşıtları karara itiraz ederek sokaklara döküldü.

- Şili Sağlık eski Bakanı Jaime Mañalich, Covid-19 sürecinde ihmalkarlık sonucu aşırı ölüme neden olduğu suçlamasıyla, Savcı Xavier Armendáriz’e ifade verdi. Öte yandan Şili Devlet Başkanı Sebastián Piñera, Halk Sağlığı Müsteşarı Paula Daza ve Sağlık Hizmetleri Ağları eski Müsteşarı Arturo Zúñiga’nın da aynı nedenlerle soruşturma altına alınması talebini onayladı.

- Nikaragua Ulusal Meclisi, nefret suçları işleyenler için ömür boyu hapis cezası verilmesi yönündeki anayasal reformu onayladı.

- Meksika’da, Jamapa Belediye Başkanı olan Florisel Ríos Delfin, bir grup silahlı kişi tarafından sabah saatlerinde kaçırıldı ve gün sona ermeden öldürüldü.

- Meksika’nın başkenti Ciudad de México’da bulunan ve Covid-19 nedeniyle aylardır kapalı olan Antropoloji Müzesi, kapılarını bugün itibarı ile ziyaretçilerine açtı.

*   *   *

PERŞEMBE

- Bolivya’ya Pazartesi günü dönen Devlet eski Başkanı Evo Morales, Cochabamba kentindeki Chimore Havaalanı’nda binlerce kişi tarafından karşılandı. Morales burada yaptığı konuşmada “Bolivya’daki ve dünya genelindeki tüm sağcılar şunu bilsin: Barbarlar geri döndü, yine iktidardayız” dedi.

- Belize, son 12 yıldır muhafazakar Birleşik Demokrat Parti’den Başbakan Dean Barrow tarafından yönetiliyordu. Yapılan genel seçimlerde, muhalefetteki merkez sol parti olan Halkın Birleşik Partisi iktidarı ele geçirdi. Ülkeyi bundan sonra Johnny Briceño yönetecek.

- Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernández’in, yakın çalıştığı yetkililerden olan Gustavo Béliz’in Covid-19 testi pozitif çıktı. Bunun üzerine Fernández, kendisi adına “önleyici ve zorunlu izolasyon protokolü”nü başlattı. Bundan sonra Fernández (şimdilik belirsiz bir süreliğine) ülkeyi, izolasyon mekanı olarak seçtiği Olivos Resmi Konutu’ndan yönetecek.

- Arjantin, Bolivya ve Ekvador Cumhuriyeti’nden yerli ve sendika örgütleri; yerli halkların ve sosyal hareketlerin Latin Amerika antiemperyalist örgütlenmesini yaratmak için 12-19 Aralık tarihleri arasında Bolivya’nın Cochabamba kentinde bir toplantı düzenleme kararı aldıklarını açıkladı.

- Venezuela Dışişleri Bakanı Jorge Arreaza, Avrupa Birliği’nin Venezuela’ya yönelik yaptırımlarını bir yıl daha uzatma kararını kınadığını açıkladı. Arreaza durumu “AB’nin zalimce bir politikası bu. Ama aynı zamanda bu, hayal kırıklığına uğramış bir sömürgeciliğin tutumudur” diyerek ifade etti.

- Son 24 saat içinde Covid-19 nedeniyle ortaya çıkan vaka ve ölüm sayıları; Brezilya’da 31.723 ve 866, Ekvador Cumhuriyeti’nde 1.161 ve 31, Kolombiya’da 8.000 ve 179 olarak açıklandı.

*   *   *

CUMA

- Şili’de, 11 Eylül 1973’te gerçekleşen Pinochet darbesi öncesine dair, kimi ABD belgeleri üzerindeki “Gizlilik” kararı (tam 50 yıl 1 ay sonra) kalktı. ABD Ulusal Güvenlik Arşivi (NSA)’in; kamunun erişimine açtığı belgelere göre, 4 Kasım 1970’te iktidara gelen Salvador Allende yönetimi, ABD güvenliğince “son derece tehlikeli” olarak kategorilendirilmiş. Dönemin ABD Başkanı Richard Nixon ve yine dönemin Ulusal Güvenlik Danışmanı Henry Kissinger yönetimindeki bir ekibin 5-9 Kasım 1970 tarihlerinde yaptıkları toplantıların sonucunda “Amerikan karşıtı Marksist bir hükümet” olarak tanımladıkları Allende hükümetinin önüne geçilmesinin kaçınılmaz olduğu ve bunun için hazırlıklara başlanması gerektiği kararı alınmış.

NOT: Söz konusu belgelerin ve dönemin aktarımına dair detaylı haber bilgisine https://www.dw.com/es/ee-uu-documentos-revelan-deliberaciones-para-derrocar-a-salvador-allende/a-55572020 adresinden ulaşabilirsiniz.

- Ekvador Cumhuriyeti, Kolombiya, Peru ve Şili; Pasifik’te Yabancı Balıkçılığa Karşı Güney Amerika İttifakı üzerinden ortak hareket etme kararı aldı. İttifakın hayata geçmesi Arjantin ve Uruguay’ı da olumlu yönde etkileyecek.

- Dominik Cumhuriyeti’nde çocuk yaşta evliliği tamamen kaldırmayı amaçlayan yasa tasarısı parlamentoya sunuldu.

- Panama’da La Corte Suprema de Justicia (CSJ) - [Yüksek Adalet Divanı] Panama’nın yerli halkı olan Naso’ların atalarından kalma mirasın korunmasını garanti altına alma kararı verdi. La Coordinadora Nacional de los Pueblos Indígenas de Panamá (COONAPIP) - [Panama Yerli Halkları Ulusal Koordinatörlüğü] Başkanı Marcelo Guerra “yıllardır verdiğimiz mücadele nihayet lehimize sonuçlandı” dedi.

- Meksika’da Covid-19 vakalarının artmaya devam etmesi nedeniyle El Paso ve Ciudad de Juárez kentlerinde ek önlemler alınmaya başlandı.

- Arjantin hükümeti, tıbbi kullanım amaçlı olmak kaydıyla, kenevir üretimini serbest bıraktı. Öte yandan Meksika Senatosu’na da; kenevir üretimini serbest bırakma ve eğlence amaçlı marihuana kullanımı önündeki yasakları kaldırmaya yönelik bir yasa önerisi geldi.

*   *   *

CUMARTESİ

- Eta Kasırgası, Pazartesi günü Latin Amerika’yı terk ederek, ABD’nin Florida eyaletinin güney kıyılarını vurmaya başlamıştı. Uzmanlar şimdi de, Jamaika’nın 550 Km. güneydoğusunda oluşan ve “Iota” adını verdikleri yeni bir tropikal fırtına uyarısında bulundu. Iota, saatte 75 Km.’lik rüzgarlar oluşturuyor ve Honduras ve Nikaragua’yı vurma tehlikesi var. Her iki ülke de, tahliye başta olmak üzere, önlemlerini almaya başladı.

- Peru’da Salı günü Martín Vizcarra’nın Devlet Başkanlığı görevinden alınması ve ardından bu göreve Manuel Merino’nun getirilmesiyle başlayan çalkantı, artarak devam ediyor. Halkla Ulusal Polis arasındaki çatışma, kesintisiz devam ediyor ve şu ana dek iki kişi öldü, onlarca kişi de yaralandı. Yaşananlar nedeniyle, yedi Peru eski Dışişleri Bakanı, La Organización de Estados Americanos (OEA) - [Amerika Devletleri Örgütü] Genel Sekreteri Luis Almagro’ya ortak imzalı bir mektup yazarak, en kısa sürede ülkeye müdahale edilmesini istedi.

- Panama Devlet Başkanı Laurentino Cortizo, tıpkı Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernández gibi, yakın bir çalışma yetkilisinin Covid-19 testinin pozitif çıkması nedeniyle, geçtiğimiz Ekim ayından bu yana kendi adına “önleyici ve zorunlu izolasyon protokolü”nü sürdürüyordu. Cortizo, bugün itibarı ile protokolü bitirdiğini açıkladı.

- Arjantin hükümeti, bugün itibarı ile seyircilerin bizzat katılacağı gösteri sanatları etkinliklerine kontrollü izin verdiğini açıkladı.

*   *   *

PAZAR

- Ejército Zapatista de Liberación Nacional (EZLN) - [Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu] yönetiminde olan Özgür ve Egemen Chiapas Eyaleti’nde; 16-17 Kasım 2020 tarihlerinde “La Esperanza es Zapatista” - [“Umut Zapatista’dır”] başlığı altında, EZLN’nin 37 yıllık mücadele geçmişinin konuşulacağı oturumlar düzenlenecek. Oturumlar, sosyal medya aracılığıyla canlı yayında takip edilebilecek.

Oturumların konu ve konuşmacılar programı ise şöyle:

16 Kasım Pazartesi:

EZLN Dün ve Bugün - Alicia Castellanos ve Carlos Gonzáles

Özerklik: İnsanların Kalbi - Raúl Zibechi, Gilberto Lopéz y Rivas, Magdalena Gómez ve Bruno Baronnet

Bir Kızın Korkmadan Doğup Büyüdüğü Bir Dünya - María de Jesús, Patricio Martínez, Silvia Marcos, Magará Millán, Mariana Mora ve Araceli Osorio

17 Kasım Salı:

Pek Çok Dünyanın Sığdığı Bir Dünya - Sandra Iriarte, Lia Barbosa ve Gabriela Jauregui

Yeni Dünyanın Tohumları Olarak Sanat - Omar Imzunza, Lukas Avedaño, Frank Ilich ve Francisco de Parres

EZLN Bugün ve Yarın - Yásnaya Aguilar, Juan Villoro ve Luis Hernandez Navarro.

- El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele, ülkesinin, Peru’daki Manuel Merino’nun “darbe hükümetini” tanumadığını açıkladı.

- Peru’da Salı günü Martín Vizcarra’nın Devlet Başkanlığı görevinden alınması ve ardından bu göreve Manuel Merino’nun getirilmesiyle başlayan olaylar devam ediyor. Gösterilerde üç ölümün yanı sıra, yaralananların sayısının da 100 civarı olduğu belirtildi. “¡Merino, no me representa!” - [“Merino, beni temsil etmiyorsun!”] sloganı atan göstericiler; Kongre’yi, reformcu Vizcarra’ya karşı parlamento darbesi yapmakla suçluyor. Bu sabah saatlerinde ise 13 bakanın istifasının ardından, Kongre Yönetim Kurulu da istifa etti. Nihayetinde yerel saatle 16.00’da (TSİ 22.00) Manuel Merino da, Devlet Başkanlığı görevinden istifa ettiğini açıkladı. Kongre’nin istifayı 120 lehte oyla resmen onaylamasının ardından; El Partido Morado - [Mor Parti], yerel saatle Pazar 18.45’te (TSİ Pazartesi 00.45) yeni Devlet Başkanı adayı olarak parlamentoya, Kongre Üyesi Francisco Sagasti’yi önerdi.

- Brezilya halkı (148 milyon kişi) yerel seçimler için bugün sandık başına gidiyor.