Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'nın nabzı: Son bir haftada ne oldu?

Latin Amerika'da son bir hafta yaşanan gelişmeler, Nedim Serkan Durak'ın derlemesiyle her pazartesi okurlarımızla buluşuyor.

Nedim Serkan Durak

PAZARTESİ

- El Salvador, Guatemala, Honduras, Kosta Rika ve Nikaragua başta olmak üzere Orta Amerika ülkelerini etkileyeceği düşünülen Eta Kasırgası güçlenmeye devam ediyor. Yerel saatle 17.00’da (TSİ 23.00); saatte 150 Km.’lik rüzgarlar yaratan Eta, Kategori-3 seviyesinde. Karaya ulaştığında tahminler, Eta’nın Kategori-4’e çıkması yönünde. Kasırganın olası etkilerini yaşayacak ülkelere; Bahamalar, Belize, Cayman Adaları, Haiti, Jamaika ve Küba da eklendi.

- Meksika’nın başkenti Ciudad de México’da halka açık bir toplantıda, Partido Republicano en México (PRM) - [Meksika Cumhuriyetçi Parti] yetkilileri, ABD Başkanlık seçimlerinde Donald Trump’ı desteklediklerini açıkladı.

- Meksika’da, ülkenin en önemli festivallerinden biri olan “Ölüler Günü” kutlamaları başladı. Ancak Covid-19 nedeniyle halka açık etkinliklerin hepsi iptal edildi.

- Brezilya’nın Amazon bölgesinde Ekim 2020’de çıkan yangınların, geçen yılın aynı dönemine kıyasla iki katından fazla olduğunu belirten Uzay Araştırmaları Enstitüsü, uydu verilerine göre bölgede geçen yıl 7.855 yangın olmuşken, bu yılın aynı döneminde sayının 17.326’ya yükseldiğini açıkladı. Bolsonaro hükümeti ise, daha önce olduğu gibi, bu artıştan da sorumlu olduklarını reddetti.

- Peru’nun And Dağları’ndaki antik kent Machu Picchu, Covid-19 nedeniyle 8 aydır ziyaretçilere kapalıydı. Perulu yetkililer, tanrılara şükran amacı taşıyan bir İnka ritüeli düzenleyerek kenti tekrar ziyarete açtı. Ancak kente ziyaretçi alımı, normal kapasitesinin % 30’unda tutuldu.

*   *   *

SALI

- Nikaragua kıyılarına yerel saatle 17.30’da (TSİ 23.30) 35 Km. kadar yaklaşan Eta Kasırgası, saatte 180 Km.’lik rüzgar hızıyla Kategori-4 seviyesine çıktı. Yetkililer, kasırganın merkezinde oluşan rüzgarların saatte 220 Km.’ye kadar ulaşabileceğini açıklayarak, durumu “son derece tehlikeli” olarak tanımladı.

- Kolombiya’da Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC) -  [Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetler]’in yüzlerce eski üyesi, 2016’dan bu yana öldürülen 236 eski militanın isimlerinin yazılı olduğu dövizlerle yürüyüş yaparak, hükümetten, 2016 Barış Antlaşması’nın şartlarına uymasını talep etti. Bu konuda FARC’a, ulusal ve uluslararası çevrelerden gelen yoğun destek sonucu hükümet, FARC’la dört maddelik yeni bir anlaşma imzaladı. Bunlar; 1. Kolombiya Devlet Başkanı Iván Duque Márquez ile birebir görüşme, 2. Arazi tahsisi, 3. Güvenlik garantisi, 4. 2016 Barış Antlaşması’nın tam uygulanması maddelerinden oluşuyor.

- Peru Devlet Başkanı Martín Vizcarra, Moquegua valisi olduğu 2011-2016 yılları arasındaki dönemde, yerli ve uluslararası kimi şirketlerden rüşvet alma suçlamasıyla bugün Savcı Gérman Juárez’e ifade verdi. İfadenin ardından Peru Kongresi, Vizcarra için “kalıcı ahlaki yetersizlik” iddiasıyla, görevden alınması önerisini oyladı. Oylama; 60 lehte, 40 aleyhte ve 18 çekimser şeklinde sonuçlandı. Vizcarra, 9 Kasım’da Parlamento’da savunmasını yapacak.

- Venezuela’da, Consejo Nacional Electoral (CNE) - [Ulusal Seçim Konseyi] 6 Aralık’ta yapılacak parlamento seçimleri öncesinde, 15 Kasım’da 381 oylama merkezi üzerinden sanal oylama yapılacağını duyurdu.

*   *   *

ÇARŞAMBA

- Yerel saatle Salı 22.15’te (TSİ Çarşamba 04.15) Eta Kasırgası, Nikaragua’nın Puerto Cabezas ve Honduras’ın Lancetilla ve San Pedro Sula kentlerini saatte 175 Km.’lik bir hızla vurmaya başladı. Kasırganın aldığı ilk canlar; Honduras’tan biri 12, diğeri 15 yaşında iki kız çocuğu ile Nikaragua’dan iki madenci oldu. Kategori-4 seviyesindeki Eta Kasırgası’nın merkezinde, saatte 220 Km.’lik rüzgarlar oluşmuş durumda. Bölgede, Pazar gününden bu yana 1,5 milyon kişinin tahliyesine başlanmıştı.

- Şili İçişleri Bakanı Víctor Pérez, parlamentodaki tartışmalı durumu ve geçen Ağustos ayında gerçekleşen kamyoncuların grevindeki tavırları nedeniyle geçtiğimiz Ekim ayında görevinden geçici olarak uzaklaştırılmıştı. Pérez’in, parlamentoya, bakanlık görevinden istifa ettiğini bildirmesinin ardından, Şili Devlet Başkanı Sebastían Piñera, Pérez’in istifasını kabul ettiğini açıkladı.

- Brezilya’da son 24 saatte Covid-19’un neden olduğu vaka sayısı 11.843 ve ölüm sayısı da 243 olarak açıklandı.

- Arjantinli eski efsanevi futbolcu Diego Armando Maradona, beyninde oluşan kan pıhtısı nedeniyle başkent Buenos Aires’te ameliyat oldu. Başarılı geçen ameliyat 80 dakika sürdü.

*   *   *

PERŞEMBE

- Nikaragua ve Honduras’ı vurduktan sonra Guetamala’ya yönelen Eta Kasırgası, Quiché’de 2 ve 11 yaşlarında iki çocuk ve başkent Ciudad de Guatemala’da iki yetişkin olmak üzere 4 can daha aldı. Nikaragua, Honduras ve Guatemala’da kasırga nedeniyle yaralanan ya da kaybolanların sayısı ise henüz bilinmiyor.

- Venezuela yargısı, Tribunal Supremo de Justicia (TSJ) - [Yüksek Adalet Mahkemesi] kararıyla, geçtiğimiz Mayıs ayında Venezuela’ya yapılan ve “Gedeon Operasyonu” adı verilen askeri saldırının faillerini Kolombiya’dan geri istedi. Saldırıyı gerçekleştirenlerden Bolivarcı Ulusal Muhafız Binbaşı Juvenal Sequea Torres, Üsteğmen Rayder Russo Márquez, Brian Pérez Astudillo ve Yacsy Álvarez Kolombiya’ya sığınmış durumdalar.

- Venezuela Ulusal Muhafızları, Kolombiya üzerinden ülkeye sokulmak istenen 500 kilo kokaini ele geçirdiklerini açıkladı.

- Saint Vincent ve Grenadinler’de yapılan genel seçimleri, Parlamento’daki 15 sandalyeden 9’unu alan, Ralph Gonsalves liderliğindeki Partido Laborista de Unidad (PLU) - [Birleşik İşçi Partisi] kazandı.

- Arjantinli yazar María Kodama, Jorge Luis Borges’in 1985 yılında kendisine “Silvano Acosta” adlı bir öykü dikte ettirdiğini ve öykünün Borges’in büyükbabası Francisco Borges üzerine olduğunu söyledi. Konu, 19. yüzyılın sonunda, Arjantin ordusundan kaçan bir askerin hikayesini anlatıyor. Kodama, daha önce hiçbir yerde yayınlanmayan bu öyküyü kamuya sundu.

- Arjantin’de bulunan Universidad Nacional de Rosario (UNR) – [Ulusal Rosario Üniversitesi] araştırmacıları, Buenos Aires’in Las Flores kasabasında, 10.000 yıllık yeni bir dev armadillo türü fosil buldular.

- Meksika’nın başkenti Ciudad de México, Banco de Desarrollo de América Latina (BDAL) - [Latin Amerika Kalkınma Bankası]’na ev sahipliği yapıyor. BDAL, bu toplantıda Latin Amerika’daki KOBİ’lerin geleceğini analiz edecek.

*   *   *

CUMA

- Eta Kasırgası Guatemala’da 150 ölüme neden oldu. Toprak altında 25 evde mahsur kalanları kurtarmak ve kaybolanları bulmak için Guatemala Devlet Başkanı Alejandro Giamattei, bölgeye bir tugay gönderildiğini açıkladı. Kasırga; Meksika, Panama ve Kosta Rika’yı da kısmen etkiledi. İlk belirlemelere göre Meksika’da (Ejército Zapatista de Liberación Nacional (EZLN) - [Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu] yönetiminde olan Özgür ve Egemen Chiapas Eyaleti’nde) 20, Panama’da 17 ve Kosta Rika’da 2 kişinin ölümüne ve kayıplara neden oldu. Eta Kasırgası yönünü, Küba’ya döndürmüş durumda.

- Bolivya’da önceki hafta (1 Kasım 2020) Pazar günü yapılan genel seçimlerden galip ayrılıp, Devlet Başkanlığı’nı kazanan Movimiento Al Socialismo (MAS) -  [Sosyalizme Doğru Hareketi] lideri Luis Arce’ye bombalı saldırı düzenlendi. Saldırı, Arce, başkent La Paz’daki parti genel merkezi binasındayken gerçekleştirildi. MAS Basın Sözcüsü Sebastian Michel, hükümetin bu tip eylemler karşısında taviz vermeyeceğini söylerken, saldırıda ölen ya da yararlanan olmadığı açıklandı.´Öte yandan, Arjantin’de sürgünde yaşayan devlet eski başkanı Evo Morales, Pazartesi günü Bolivya’ya döneceğini açıkladı.

- Arjantinli dünyaca ünlü sinema yönetmeni Fernando Ezequiel Solanas, yakalandığı Covid-19’dan kurtulamayarak 84 yaşında Paris’te yaşamını yitirdi. Solanas, başta “El Sur” -  [Güney] olmak üzere; “La Hora de los Hornos” -  [Fırınların Zamanı], “Tangos: El Exilio de Gardel” -  [Tangolar: Gardel Sürgünü], “El Viaje” -  [Gezi] ve “La Nube” -  [Bulut] filmleriyle tanınıyordu.

- Peru’nun And Dağları’ndaki Wilamaya Patjxa kazı alanında 9.000 yıllık mezar kalıntılarına rastlandı. Kalıntıları inceleyen bilim insanları, “erkekler avlanırken kadınlar basit işler yapardı” algısını çürüten yeni bulgulara rastladıklarını açıkladı.

*   *   *

CUMARTESİ

- Eta Kasırgası; Guatemala, Honduras, Kosta Rika, Nikaragua ve Panama’yı vurduktan sonra, yön değiştirip Küba’ya doğru ilerlemeye başlamıştı. Bugün Orta Amerika ile Küba ve Karayipler arasındaki deniz bölgesinde bulunan kasırga, tehlikeli konumunu koruyor.

- Brezilya Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro, aralarından su sızmadığı Donald Trump’ın, henüz resmi olmayan sonuçlara göre ABD Başkanlık seçimlerini kaybetmesinin ardından “o dünyadaki en önemli kişi değil” açıklamasını yaparak, Trump’a sırt çevirenler kervanına katıldı.

- Peru’da, Hong Kong’lu sanatçı Candy Chang’ın öncülüğünde hareket eden bir grup insan, başkent Lima’da; insanların Covid-19’un bitiminden sonra ne yapmak istediklerini yazmaları için, iki duvar inşa etti.

*   *   *

PAZAR

- Eta Kasırgası, saatte 100 kilometreye varan rüzgarlarla beraber Küba’nın kuzey kıyıları, Bahamalar’ın kuzeybatısı ve ABD’nin Florida eyaletinin güney kıyıları arasında salınıp duruyor. Küba, kuzey kıyıları için tehlike uyarısı bildirimi yaptı.

Bolivya’nın seçilmiş Devlet Başkanı Luis Arce, bugün yemin ederek görevine resmen başlamış oldu. Yemin töreni sırasında sokaklara akan La Paz halkı “¡Viva la democracia!..”, “¡Nunca más dictadura!..”, “¡Gloria a las víctimas de la represión!..” - [“Yaşasın demokrasi!..”, “Hiç diktatörlük olmasın!..”, “Baskı kurbanlarını onurlandırın!..”] sloganları attı.

- Dünya genelinde bugün itibarı ile Covid-19 vaka sayısının 50 milyon 17 bin, ölüm sayısının da 1 milyon 253 bin 640 olduğu açıklandı. Vaka sayısında ABD 10 milyon 103 bin 386 ile birinci sırada yer alırken; Latin Amerika ülkelerinden Brezilya 5 milyon 636 bin 181 ile üçüncü, Arjantin 1 milyon 228 bin 814 ile yedinci, Kolombiya 1 milyon 127 bin 733 ile dokuzuncu ve Meksika 955 bin 128 ile onuncu sırada yer aldı.

- Meksika Escazú Anlaşması’nı onaylayan (Antigua ve Barbuda, Arjantin, Bolivya, Ekvador, Guyana, Nikaragua, Panama, Saint Kitts ve Nevis, Saint Vincent ve Grenadinler ve Uruguay’dan sonra) 11. ülke oldu. Tam açılımı Latin Amerika ve Karayipler’de Çevresel Konularda Bilgiye Erişim, Adalete Erişim ve Halkın Katılımı olan söz konusu anlaşma, iklim ve çevre aktivistlerinin devlet tarafından korunmasını amaçlıyor.