İleri Haber

Ernesto Guevara ya da nam-ı diğer Che Guevara, 52 yıl önce bugün Bolivya'da ordu birlikleri ve CIA operasyonu sonucunda katledildi.

48 yıl önce ona operasyon yapan ve katleden kimsenin ismi belleklerde yer almazken o, tarihe iri iri harflerle düştüğü notlar ve Küba Devrimi'ne attığı imzasıyla asırlarca anılmaya devam edecek.

Che’nin hayatını, yaşamındaki dönüm noktalarını bilmek, bir devrimci olarak yaşam serüvenini anlamak onunla ilgili bazı ayrıntıları bilmekten geçiyor.

MOTOSİKLET TURU HAYATINI DEĞİŞTİRDİ

Che, Buones Aires Üniversitesi'nde Tıp fakültesi son sınıfta iken, 1951'de eski arkadaşı biyokimyager Alberto Granado, yıllardır konuştukları Güney Amerika seyahati için tıp eğitimine bir yıl ara vermiştir. Kısa süre sonra, "La Poderosa II (Güçlü II) adını verdikleri 500cc'lik 1939 model Norton marka motosikletle Alta Gracia’dan yola çıkmışlardır. Che'nin devrim düşüncesi bu yolculukla birlikte gelişmiştir. Bu yolculuk sırasında Latin Amerika'daki yolsuzlukları ve ekonomik düzensizliği gören Che Marksizm'den etkilenmiş tek yolun "Devrim" olduğuna inanmıştır. 

‘CHE' BÖYLE DOĞDU

Asıl adı Teniente Ernesto Guevara olan Sosyalist Küba’nın kurucularından Che’ye bu adı veren kişi ise yoldaşlarından Antonio Nico López’dir.  Dostlarının Ernesto Guevara’ya "el Che" yani “ahbap”, “arkadaş” diye hitap etmesi zamanla onun Che olarak anılmasına sebep oldu. Latin adetlerine göre aile ismi de eklendiğinde Che’nin tam adı Teniente Ernesto Che Guevara de La Serna oldu.

DOKTORDU, 'COMANDANTE’ OLDU

25 Kasım 1956’da Tuxpan, Veracruz’dan Küba’ya doğru yola çıkan Granma yatında Kübalı olmayan tek kişi Guevara’ydı. Karaya çıkar çıkmaz Batista’nın askerlerinin saldırısına uğrayan ekibin yarısı hemen orada veya yakalandıktan sonra öldürüldü. Guevara, bu çatışmada kaçan bir yoldaşının düşürdüğü cephaneyi almak için tıbbî malzeme çantasını bıraktığını ve o ânı, doktordan savaşçıya dönüştüğü an olarak hatırladığını yazar. Hayatta kalan 15–20 isyancı kaçarak Sierra Maestra dağlarına saklanır ve Batista rejimine karşı gerilla savaşına girişir.

‘ARANIZDA İYİ BİR KOMÜNİST VAR MI?’ DEDİĞİNİ SANMIŞTIM'

Küba’da devrim yapılmış, silahla yürütülen mücadelenin ekonomik atak safhasına geçme gereği doğmuştur. Devlet bakanlıklarına ve ekonomik gidişata ilişkin toplantıda Fidel Castro kürsüden, "Ekonomiyi düzeltmeliyiz, kaynakları etkin kullanmalıyız" yönünde söylev verirken; "Aranızda iyi bir ekonomist var mıdır?"diye sorar. Tüm salonda yalnızca Che'nin eli havadadır. Fidel bunun üzerinde Che'ye, "Senin ekonomiden anladığını bilmiyordum" der. Che tarihi yanıtını verir: "Ben senin 'aranızda iyi bir komünist var mı?' dediğini sanmıştım..."*

‘BABA’ CHE

Che, Guatemala'da tanıştığı Hilda Gadea ile hamile olduğunu öğrendiği anda 18 Ağustos 1955 yılında evlendi. 15 Şubat 1956'da en büyük kızı Hilda Beatriz doğdu. Perulu annesinin çekik gözlerini ve ismini almıştı. Che bu gözler yüzünden ona ‘‘küçük Mao'm'' derdi. 2 Haziran 1959'da Küba'lı Aleida March ile evlenen Che'nin, Aleida, Camilo, Celia ve Ernesto isminde 4 çocuğu daha olmuştur. 

PARAYA ‘CHE’ İMZASI

Küba'da devrimin ardından çeşitli görevler alan Che, Küba Merkez Bankası'nda görev aldığı sürede, paraları Che ismi ile imzalar. Paraları "resmi" ismi olmayan Che ile imzalaması, onun paraya olan karşıtlığının bir yansıması olarak tahmin edilmektedir.

SIKI BİR RUGBY OYUNCUSU

Aynı zamanda rugby oynamayı çok seven Che’ye,  “fuser” lakabı takılmıştır. “Fuser” aşırı saldırgan oyun tarzı nedeniyle verilen, azgın anlamına gelen ‘’el furibundo’’ sözcüğü ile annesinin soyadı olan ‘’serna’’dan oluşturulmuş bir isimdir. Arjantin’de adına kurulmuş bir rugby takımı vardır.

SATRANÇ TAKINTISI

Che Guevara’nın büyük zevklerinden biri de arkadaşları ile satranç oynamaktı. Hatta bunu biraz takıntı haline bile getirerek yerel satranç turnuvalarına da katılan Che, oynarken hamlelerinin ardından mutlu bir şekilde sevdiği şiirleri okurmuş.

CHE GUEVARA’NIN ÖLÜMSÜZ PORTRESİ

Che Guevara’nın ölümsüz portresi Kübalı fotoğrafçı Alberto Korda tarafından 1960 yılında çekildi.

5 Mart 1960 yılında Küba limanındaki La Coubre patlamasının ertesi günü gerçekleştirilen cenaze töreninde, Fidel konuşma yaptığı sırada fotoğrafçı Korda objektifi Che'ye çevirmiş ve deklanşöre basmıştı. Che’nin, başında yıldızlı beresi olduğu haliyle çekilmiş olan bu fotoğrafı tüm zamanların en etkili fotoğrafları arasında yerini alacaktı.

YAŞADIĞI EV ŞİMDİ MÜZE

Che Guevara’nın Arjantin’in Cordoba kentinde doğup büyüdüğü ev müze haline getirildi. Che'nin eşyalarının bulunabildiği kadarı ve hiç görülmemiş fotoğraflarının yer aldığı "Museo Del Che Guevara" 14 Temmuz 2001’de Nicolás Avellaneda sokak 501 numarada açıldı.

------------------------------------------

*İspanyolca'da "economista" ile "comunista" arasında okunuş benzerliği bulunmaktadır.