Çeviren: Başak Çetinbülüç

Küba'da bilim hakkında konuşmak, Küba Devrimi'nin yaşamış olsa 13 Ağustos Cuma günü 95 yaşına girmiş olacak olan lideri Fidel Castro'ya adanmış, sayfalar sürecek bir girizgahı gerektirir.

Fidel, Batı Havana Bilim Kutbu'nu oluşturan birçok kurumun birleştiği ve sayısız başarının elde edildiği bir mega projenin öncüsüydü.

5 Aralık 1994'te Küba Moleküler İmmünoloji Merkezi'nin kuruluş töreninde Fidel şöyle demişti:

"Bir lüks değil, halkımızın iyiliği ve sağlığı için bir vaat olan bu merkezin açılışını yaptığımız özel dönemin bir parçası olmak bir gururdur.”

Aynı zamanda, diğer benzer kurumlar çoktan faaliyete geçmişti ve resmi verilere göre şu anda 30'dan fazla kurum var.

Ana hedefleri, diğer konuların yanı sıra sağlık ve gıda sorunları ile başa çıkmak için biyoteknoloji, tıbbi-ilaç endüstrisi ve ileri teknolojilerin gelişimini teşvik etmektir.

O zamandan beri biyofarmasötikler ve aşılar Küba'da üretilmekte ve beş kıtaya ihraç edilmektedir.

Birkaç örnekten bahsetmek gerekirse, herhangi bir Kübalı çocuk, doğduğu andan itibaren Küba'da yapılan sekiz aşı da dahil olmak üzere 13 hastalığa karşı aşılanır. Sosyal, ekonomik ve stratejik açıdan önemli katkıları olan menenjit ve hepatit B aşıları, çocukluk aşı programını oluşturmaktadır. Öte yandan Genetik Mühendisliği ve Biyoteknoloji Merkezi (CIGB); dünyadaki diyabetik ayak ülserlerini tedavi eden tek ilaç olan Heberprot-P'yi geliştirdi ve şu anda birçok ülke tarafından onaylanıyor.

Aynı zamanda Küba ve Latin Amerika’da Covid-19’a karşı üretilen ilk aşı olan Abdala ve Mambisa da CIGB’ye aittir.

Bir diğer önemli bilimsel kurum, HIV/AIDS, hepatit B ve C, hamile kadınlarda alfa-fetoprotein, yeni doğanlarda tiroit yetmezliği tespiti için tanı kitleri ve immünoglobulin E üreten ve 1987'de kurulan İmmunoesey Merkezi'dir.

Ultra Mikro Analitik Teşhis Sistemi (SUMA) ve 15 hastalığa uygulanabilen 23 teşhis kitine sahip ilgili teknolojik ekipman, bebeklerde doğuştan gelen bozukluklar ve dang hemorajik ateşinin yanı sıra rahim ağzı ve prostat kanserinin erken teşhisinde kullanılmaktadır.

Küba'nın immünoloji alanındaki ilk adımları, Fidel Castro'nun ışığında, ülkenin şu anda başka Covid-19 aşılarına sahip olmasını sağlamıştır.

CIGB tarafından üretilen aşılara ek olarak Finlay Aşı Enstitüsü, Soberana 01, Soberana 02 ve Soberana Plus'ı geliştirmiştir.

Küba, Latin Amerika'da Covid-19 salgınıyla savaşmak için kendi bilim adamları tarafından geliştirilen bir aşıyı sunan ve onu klinik denemelerin III. aşamasına götüren ilk ülke olmuştur.

Fidel Castro, 15 Ocak 1960'ta Bilimler Akademisi'nde Küba Speleoloji Derneği'nin 20. Yıldönümünde yaptığı konuşmada, gözle görülebilir bu başarıları şu sözleriyle öngörmüştür: “Vatanın geleceği mutlaka bilim insanlarının olmalıdır.”

Kaynak: https://www.plenglish.com/index.php?o=rn&id=70615&SEO=science-in-cuba-from-fidels-light