Yüzlerce yıllık kültürel bir miras: Islık dili

Parmak, dil, diş, dudak ve yanaklar yardımıyla oluşturulan seslerden birleşen heceler üzerine kurulan; yüzlerce yıllık gelenek olan 'ıslık dili' hakkında bilinmeyenleri İleri Haber derledi.

İzel Sezer - @izelsezer

Islık dili; parmak, dil, diş, dudak ve yanaklar yardımıyla oluşturulan seslerden birleşen heceler üzerine kurulmuştur. Çeşitli yörelerimizde ışıklı dil olarak da adlandırılan, Doğu Karadeniz'in yalçın dağlarından yükselen ve yüzlerce yıllık gelenek olan bu dil, geçtiğimiz sene UNESCO Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne alındı.

TİZ OLDUĞU İÇİN UZAKLARA ULAŞIYOR

Islık sesi, tiz olduğu için uzaklara ulaşmaktadır. Yapılan araştırmalara göre uygun bir coğrafyada, iyi bir ıslık tekniği ile ıslık sesi kilometrelerce uzağa varabilmektedir. Parmaklar yardımıyla da parmaklar kullanmadan da ıslık dili konuşulur, ancak parmak yardımıyla çalınan ıslık daha kuvvetlidir ve daha uzak mesafeden duyulabilmektedir.

DÜNYADA ALTMIŞA YAKIN ISLIK DİLİ KULLANILIYOR

Islık dilinin ne zaman kullanılmaya başlandığı ile ilgili herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Bu dilin ortaya çıkışı, kullanılması ve geliştirilmesi ihtiyaca bağlı olarak coğrafi koşulların etkisi altındadır. Fransız biyoakustik mühendisi Julien Meyer’in tahminine göre dünyada altmışa yakın ıslık dili kullanılmaktadır. Ona göre ilke olarak konuşulan her dil ıslık sesine dönüşebilmektedir ve ıslık dili, halkın ortaklaşa kullandığı bazı seslerin birleşiminden oluşan kalıplara sahiptir. 

ISLIK DİLİYLE BİR TOPLULUĞUN ORTAK KONULARI KONUŞULABİLİR

Islık diliyle herhangi bir yörenin, herhangi bir topluluğun; herkesçe bilinen ortak konuları, sorunları konuşulabilir. Meyer’in araştırmalarına göre Huautla Jimenez bölgesinde ıslık dili pazarda, evden eve, bir dükkandan diğerine haberleşmede kullanılacak kadar günlük yaşamın içerisindedir.

DOĞU ANADOLU'DA DA KONUŞULUYOR

Islık dili Tayland’da ise sevilen kişiye ilgi gösterme amacıyla kullanılır. Kanarya Adaları’ndan La Gomera Adası'nın geleneksel ıslık dili Silbo Gomero, 2003’te ilkokullarda zorunlu ders olmuştur. Ayrıca 2005 yılında ıslık dili konusunda doktorasını tamamlayan Meyer Türkiye’de Doğu Karadeniz'de olduğu gibi Doğu Anadolu bölgesinde de bu dilin konuşulduğunu belirtmiştir.

Buzullar eriyince Kayserili dağcının cenazesi bulundu

Fransa Alplerinde kaybolan Kayserili dağcıya ait cesedin 26 yıl sonra bulunduğu bildirildi.

Kayserili Hasan Tarım 1992 yılında 21 yaşındayken Alp dağlarına çıkmış, buzulların altında kalan Tarım'ın naaşına bir daha ulaşılamamıştı. Alp Dağları'na çıkan bir grup dağcı, buzulların kısmen erimesi sonucu Hasan Tarım'ın cenazesini buldu.

Kayseri Kırkısraklılar Derneği'nin sosyal medyadan yaptığı paylaşımda şu ifadeler yer aldı; "Duyuru: Ne acı bir haber 19.06.1992 yılında Fransa Alp dağlarında dağcılık yaparken kaybolan, buzulların altında kalan 1971 doğumlu Yusuf ve Leyla Tarım'ın oğulları sevgili köylümüz Hasan Tarım, 26 yıl sonra dağcılar tarafından bulunmuştur. Ailesinin, sevenlerinin ve tüm Kırkısraklıların başı sağolsun."

Hasan Tarım'ın naaşının Kayseri'ye getirileceği öğrenildi.

Hasan Tarım'ın cenazesinin Cumartesi günü Kırkısrak'ta toprağa verileceği belirtildi.

Ekmek zammı iptal oldu

Valilik, ekmek fiyatına getirilen zammı iptal ederek, ekmeğin eski tarife üzerinden satışının yapılacağını duyurdu.

Ankara Valiliği, %25 zam ile 1.25 liraya yükselen ekmek fiyatının eski tarife üzerinden satışlarının devam edilmesine karar verdiğini duyurdu. Valilik kararını, Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği temsilcileriyle yapılan müzakereler sonucunda açıkladı.

Valilikten yapılan açıklama şöyle: “Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği’nin, 25 Eylül 2018 tarihli ekmek fiyat tarifesinin değiştirilmesine ilişkin kararı, 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 62’nci maddesi hükümleri çerçevesinde, Ankara Valiliği ile Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği temsilcileri arasında yapılan müzakereler neticesinde, 01.10.2018 tarihinden geçerli olmak üzere iptal edilmiş ve eski tarife üzerinden ekmek satışlarının devamına karar verilmiştir.”

Ankara Fırıncılar Odası’ndan dün yapılan açıklamada, ekmeğin fiyatının yüzde 25 zamla 1 liradan 1.25 liraya yükseltildiği duyurulmuştu.

Türkiye tarihinde ilk: Kasırga geliyor

Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden yapılan açıklamaya göre, Türkiye'yi tarihinde ilk kez kasırga vuracak.

Türkiye'yi tarihinde ilk kez kasırga vuracak.

Sözcü'de Berk Cömert'in haberine göre Türkiye'ye afet boyutunda hasarlar verebilecek bir meteoroloji olayının adım adım yaklaştığı ifade edildi.

Tahmin modellerinde beklenen tablo gerçekleşmesi durumunda, Ege sahil şeridinde çok kuvvetli rüzgarların yanında aşırı yağış da görüleceği belirtildi.

İzmir gibi birçok Ege sahil şeridinde birkaç saat içerisinde metrekareye yer yer 100 kilogram ve üzeri yağış düşmesi beklenirken, muhtemel aşırı yağış sebebiyle sahil şeridinde yer alan şehirlerde kara ile deniz birleşmelerinin yaşanabileceği ifade edildi.

EN ÇOK ETKİLENECEK ŞEHİRLER AÇIKLANDI

Kasırganın en büyük etkiyi Muğla, Aydın, İzmir, Çanakkale, Balıkesir kıyıları hattında oluşturması bekleniyor. Kasırganın Ege Bölgesi'ni geçtikten sonra Marmara Denizi üzerinden İstanbul'u etkileme ihtimali de bulunuyor.

Kasırgaya ilişkin olarak Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden de açıklama geldi.

"Yapılan son değerlendirme ve analizlere göre bugün öğleden sonra Orta Akdeniz'de oluşması beklenilen alçak basınç merkezinin derinleşerek şiddetini arttırması ve tropik fırtınaya dönüşmesi tahmin ediliyor. Orta Akdeniz'de oluşması beklenen fırtınanın hafta sonu doğuya doğru hareket etmesi beklenmektedir" denen açıklama, şöyle devam etti:

-Farklı tahmin senaryolarında fırtınanın şiddeti ve yeri konusundaki belirsizlikler halen devam etmektedir. Bununla birlikte fırtınanın Ege bölgesini etkilemesi durumunda, 30 Eylül 2018 Pazar günü, rüzgar hızının 100-120 km/saate ulaşması ve meydana gelecek yağışların da 75 kg/m2 ve üzerinde şiddetli yağış şeklinde olması beklenmektedir.

-Meteoroloji Genel Müdürlüğü olarak fırtınanın oluşumu ve gelişimi takip edilmekte olup; fırtınanın yön, şiddet ve etkileyeceği alan konusunda gerekli olduğunda tahmin, uyarı ve açıklamalar yapılacaktır.

NEDEN TROPICAL MEDICANE?

Akdeniz üzerinde oluşan ve 'kırbaç kasırgası' olarak da bilinen bu kasırgaların adı "Mediterranean" ve "hurricanes" kelimelerin birleşiminden oluşuyor.

Tropical Medicane adı verilen bu kasırgalar Akdeniz'in orta kesimlerinde etkili olurken, ilk olarak Türkiye'yi ciddi boyutta etkilemesi bekleniyor.

Benzin ve motorine zam!

Enerji Petrol Gaz İstasyonları İşveren Sendikası benzine ve motorine zam yapıldığını duyurdu.

Enerji Petrol Gaz İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS), benzine 17, motorine ise 16 kuruş zam yapıldığını duyurdu. Zamlar pompa fiyatlarına yansımayacağı belirtildi.

Açıklamaya göre, yarından itibaren geçerli olmak üzere, benzine 17, motorine ise 16 kuruşluk fiyat artışı gerçekleştirildi.

Artışın, ÖTV’den karşılandığından pompa fiyatlarına yansımayacağı duyuruldu.

İtalya'da Sivas Kangal dönemi

İtalya'nın Toskana bölgesinde koyun sürülerine yönelik artan kurt saldırılarını engelleyebilmek için Sivas Kangal cinsi köpek alınabilir.

İtalya'nın Toskana bölgesinde son aylarda sıklıkla koyun sürülerine kurtların saldırması ve uygulanan önlemlerin yetersiz kalması üzerine Sivas Kangal cinsi köpeklerin kullanılması önerildi.

Son olarak önceki gece Siena kenti yakınlarındaki bir çiftlikte 70 koyunun kurt saldırısıyla ölmesi üzerine Toskana Bölge Meclisi üyesi Roberto Salvini, daha önce de dile getirdiği kangal köpekli çözüm önerisini tekrarladı.

'HARİKA BİR ÖNLEM': SİVAS KANGAL

Lig partisinden Bölge Meclisi üyesi olan Salvini, "Kurtlara karşı tel örgü yöntemi işe yaramadı. Sürülerin kontrol ve korunması için alınan köpekler de yırtıcı hayvanları görür görmez kaçıyor. Sürekli tekrarlanan bu olaylarla baş etmek için harika bir önlem olan Sivas Kangal köpeklerinin alımını önermiştik ama bu önerimiz dikkate alınmadı" dedi.

Salvini, geçen Temmuz ayında yaptığı bir açıklamada da Toskana'da kurtların çoğalmasıyla igili bir araştırma yaptığını ve bu araştırma sonucunda en iyi tedbirin Sivas Kangalları olduğunu belirlediğini söylemişti.

İTALYA'DA KURTLAR KORUMA ALTINDA

Bölge Meclis Üyesi, "Kangal köpekleri, sürüleri yırtıcılardan koruma kapasitesine sahiptir. Türkiye kökenli bu köpek ırkı, büyük bir fiziksel güce sahiptir ve 80 kg'nin üzerindeki ağırlığıyla kurt ve kurt melezlerine kafa tutarak onları alt edebilir" demişti.

İtalya'da kurtların koruma altında olması nedeniyle öldürülmelerine izin verilmiyor. Bazı bölgeler son yıllarda kurt sayılarının artması ve sürülere zarar vermeleri nedeniyle kurtları öldürme planı açıklamış ancak bu plan Çevre Bakanı'nın engellemesiyle karşılaşmıştı.

Geçen yıl da ülkedeki kurtların yüzde 5'inin öldürülmesi planlanmış, ancak bu plan da hayvan hakları savunucularının tepkisi üzerine rafa kaldırılmıştı.

BÖLGEDE YAKLAŞIK 1600 KURT VAR

İtalyan Tarımcılar Derneği Coldiretti ise kurt saldırılarının hayvan yetiştiricilerine büyük zarar verdiğini belirtiyor ve bu zararın maliyetinin karşılanması için kaynakların artırılmasını talep ediyor.

İtalya'da geçmişte kurt nüfusunun çok azalarak 1960'larda 100'e inmesi üzerine 1971'de kurtlar koruma altına alınmıştı ve avlanmaları yasaklanmıştı. Bu tedbirler sayesinde ülkedeki kurt sayısının artarak bugün yaklaşık 1600'e ulaştığı belirtiliyor. (BBC Türkçe)