İleri Haber

Geride bıraktığımız haftada dünya gündeminde yer alan, farklı ülkelerdeki gelişmeleri okuyucularımız için derledik. İşte dünyadaki son gelişmelerden satır başları...

Bolivya’da Sağcı Darbe: Morales istifa etti

Bolivya'da 20 Ekim'de yapılan seçimlerde solcu lider Evo Morales 4'üncü kez devlet başkanlığına seçilirken; Luis Fernando Camacho'nun başında olduğu aşırı sağcılar Bolivya'da darbe yaparak Morales'in istifasını istedi.

Aşırı sağcılar tarafından Morales ve devlet yöneticilerinin evlerine yapılan saldırılar ve aile fertlerinin kaçırılma girişimlerinin ardından, Devlet Başkanı Morales ve Başkan Yardımcısı Alvaro Garcia Linera görevlerinden istifa etti. Morales'in istifasının ardından, devlet başkanı hakkında yakalama kararı çıkarıldı ve Morales, Meksika'nın iltica teklifini kabul ederek Meksika'ya gitmek zorunda kaldı.

Bolivya'da ABD destekli aşırı sağcı muhalefetin saldırılarının ve ordunun baskısıyla Devlet Başkanı Evo Morales'in istifa etmesinin ardından, Senatörler Meclisi Başkan Yardımcısı Jeanine Anez kendisini, ülkeyi 90 gün içinde erken seçime götürecek geçici devlet başkanı ilan etti. Anez'in devlet başkanlığı sarayına elinde büyük bir İncil ile girmesi ve etrafındakilerin "Devlet Başkanlığı Sarayına İncil geri döndü" sloganı atması dikkati çekti.

Sağcı darbe sonrasında özellikle yerlilerden oluşan Morales destekçisi gruplar darbe karşıtı eylemlere başladı. Başkent La Paz da dahil olmak üzere kitlesel protestolar ve polis güçleriyle şiddetli çatışmalar yaşandı. Cochabamba vilayetine bağlı Sacaba'da aşırı sağcı darbeyi protesto edenlere polis saldırdı. Ülkede insan hakları ihlalleri konusunda çalışma yürüten resmi denetçi Defensoria del Pueblo, olaylarda ateşli silahla vurulan 5 Bolivyalı eylemcinin öldüğünü, 10'dan fazla kişinin de yaralandığını kaydetti. Böylelikle, Bolivya'da 400'den fazla kişinin yaralandığı eylemler sırasında ölen eylemci sayısı ise 14'e yükselmiş oldu.

Sosyalist Parti İspanya Seçimlerinde Birinci Parti Oldu

İspanya’da Nisan ayında yapılan seçimler sonucunda hükümet kurulamayınca, 10 Kasım’da yeniden genel seçim yapıldı. Uzun zamana yayılan bir politik ve ekonomik krizin içinden geçen İspanya halkı, böylece 4 yılda 4. kez sandık başına gitmiş oldu. Geçtiğimiz Pazar günü gerçekleşen seçimlerde PSOE (Sosyalist Parti) 3 sandalye kaybetse de seçimlerden birinci parti olarak çıkarak 120 milletvekili çıkardı. Merkez sağda yer alan PP (Halk Partisi) oylarını artırarak 66 olan sandalye sayısını 88’e çıkardı. Bu oluşan yeni tabloda, hükümet kurmak için gereken 176 milletvekili sayısına ne sol blok ne de ssğ blok ulaşabilirken, bir büyük koalisyon ihtimali de PSOE ve PP’nin söylemleri sonrasında ihtimaller arasından çıktı.

Son dönemde solun 2. partisi konumuna yükselen ama beklenen başarıyı yakalayamayan Podemos ise ufak bir oy kaybıyla 35 milletvekili kazandı. İspanya seçimlerinin belki de asıl galibi Frankocu, faşist Vox oldu. Oyların yüzde 15.1’ini alan faşist parti, ülkede 3. parti konumuna gelerek ciddi ve tehlikeli bir güç olduğunu gösterdi. Böylece, Avrupa’da yükselen faşist dalganın bir yansıması da İspanya’da görülmüş oldu.

Hükümet krizi içinden geçen İspanya’da, seçimlerin hemen ertesinde PSOE lideri Pedro Sanchez ile Podemos lideri Pablo Iglesias görüşmesi sonrasında bir sol hükümet konusunda anlaştıklarını açıkladı. Ancak iki partinin milletvekili sayısı 176’ya ulaşmadığı için bu hükümetin bazı partiler tarafından dışardan desteklenmesi gerekiyor. Özellikle yerel partilerden seçilen adaylara çağrı yapan Sanchez, Podemos’la birlikte kuracakları hükümete dışardan destek verilmesini istedi.

Irak’ta Ölü Sayısı 319’a Ulaştı

Irak Meclisine bağlı İnsan Hakları Komisyonun verdiği rakamlara göre 1 Ekim’de başlayıp, 9 Ekim’de durakladıktan sonra 25 Ekim’de yeniden başlayan hükümet karşıtı eylemlerde şu ana kadar hayatını kaybeden gösterici sayısı 319’a, yaralı sayısı ise 15 bine ulaştı.

Birleşmiş Milletler Irak Misyonu ise 1 Ekim’den bu yana devam eden gösterilerde 254 göstericinin hayatını kaybettiğini, binlercesinin yaralandığı aktardı. Resmi olmayan bazı basın yayın örgütleri ile kurumlara göre ise bu sayı verilen resmi rakamların çok üstünde.

Şili’de Yeni Anayasa Referandumu Planlanıyor

Geçtiğimiz haftanın sonunda Şilili milletvekilleri önümüzdeki Nisan ayında Pinochet diktatörlüğünün 1980 anayasının yerini alacak bir anayasa için referandum yapma kararı almıştı.
Piñera hükümeti bu yeni anayasayı hazırlama görevini Piñera ve hükümeti ile siyasi müttefiklerinin yürüteceğini öne sürmüş, açıklama Şili halkından büyük tepki çekmişti.
Açıklamadan sonra, Salı günü 130’a yakın sendika ülke genelinde genel greve gitti. Sokaklara çıkan yüzbinlerce Şilili, yeni anayasanın hazırlanması sürecini devralacak bir kurucu meclis kurulmasını talep etti.

Parlamentodaki muhalefet partileri de aynı gün Piñera hükümetine yeni anayasa sürecini devralacak bir kurucu meclis toplanması için ortak bir talepte bulundu.

Sarı Yelekliler Hareketin 1. Yılını Kutladı

17 Kasım 2018’de Paris’te 300.000 kişinin eylemleriyle başlayan Sarı Yelekliler hareket, bu cumartesi günü 1. yılını kutladı. Katılım geçtiğimiz yılın aralık ve ocak aylarına göre düşük olsa da, yıldönümünün katılımı geçtiğimiz haftalara göre arttırdığı ifade edildi. Polis Paris’teki bir çok metro istasyonunu kapatıp özellikle merkezi yerlerde geniş güvenleri alırken, göstericiler “Macron’un hoşuna gitmese de buradayız” sloganlarıyla yanıt verdi.

Elabe Enstitüsü tarafından yayınlanan bir ankette Fransız halkının %55’ü Sarı Yelekliler hareketini destekledikleri ya da harekete sempatileri olduğunu açıklarken, %63’ü ise sokak çatışmalarının ciddi olduğu bir evreye geri dönülmesini istemediğini belirtti. 

Başlattığı imza kampanyasıyla hareketin ateşini yakanlardan biri olan Priscilla Ludosky, Regards sitesine verdiği röportajda “Bir yıldır sokakta olmamamız gerekli” “Hala politik bir cevap alamamak üzücü, son günlerde mobilize olmakta enerjimizin azaldığını görmek de.” dedi. 

Göstericiler, Macron’u halkın sorunlarına karşı sağır olmakla suçluyor. Macron, Sarı Yelekliler hareketinin başlamasından sadece birkaç gün önce, iş aradığını söyleyen 25 yaşındaki bir vatandaşa “Caddenin karşısına geçip yanına gelsem sana bir tane bulurdum.” demişti. Sarı Yelekliler bu hafta Macron için ciddi bir sorun yaratmayacak gibi görünse de, hükümetin planladığı emeklilik reformuna karşı, sendikaların 5 Aralık'taki grev çağrısı Macron’un başını ağrıtabilecek yeni bir sokak hareketliliğine yol açabilir. 

İran’da Zamlara Karşı Eylemler

Geçtiğimiz günlerde hükümetin petrole %50 zam yapmasının ardından başkent Tahran, Tebriz, Şiraz ve İsfahan gibi şehirler başta olmak üzere İran’ın dört bir yanında protesto eylemleri başladı. Sirjan ve Beheran şehirlerinde birer kişinin öldüğü söylenirken, birçok yaralı olduğu tahmin ediliyor. Bazı şehirlerde eylemciler arabaları ve motosikletleriyle barikatlar kurup otoyolları kapatırken, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, zamdan gelecek ekstra gelirin “%75’i zor durumda olan İran halkına” yapılacak sosyal yardımlarda kullanılacağını söyledi. Buna karşılık eylemciler Ahvaz, Tahran ve Behbahan şehirlerinde bankaları ve bazı devlet binalarını ateşe verirken, “Kahrol Humeyni” sloganı tüm İran’da yankılanmaya devam ediyor. 

Hong-Kong polisi göstericilere ateş açtı

Çin’e bağlı bir özerk bölge olan Hong Kong’da, polis Facebook'ta canlı yayınlanmakta olan bir eylem sırasında ateş açtı ve en az bir protestocuyu yaraladı. Görüntülerde, doğudaki Sai Wan Ho semtinde bir polis memurunun bir yol kavşağında maskeli eylemcileri gözaltına almaya çalıştığı ve eylemcilerin polislere müdahale ettiği görüldü. Polisin bir eylemciyi göğsüne nişan alarak vurduğu anlar kameraya yansıdı. 

Saniyeler sonra, bir boğuşma sırasında polis memuru tarafından iki canlı mermi daha ateşlendi ve başka bir maskeli adam yere düştü. Yaralanan eylemcilerin hastaneye kaldırıldığı ve birinin durumunun kritik olduğu bildirildi ancak bu konuda resmi bir açıklama yapılmadı.

Al Jazeera muhabirinin aktarımına göre, protestocular şehri kapatmaya çalıştığı sırada giderek daha fazla insanın toplanmaya başladığı görülürken, eylemin niteliği hakkında ise şu ifadeler kullanıldı:

"Bu, yolları ve ulaşım sistemini hedef alan bir genel grev, bu yüzden de ana caddeler, otoyolların hepsi trafiğe kapatıldı. Hong Kong'da büyük trafik sıkışıklığı yaşandı. Sinirler yıprandı. Kalabalık artıyor.’’

Eylemi önlemek için alınan güvenlik önlemlerini içeren raporda "Polisin ateşli silah kullanımına ilişkin katı kurallar ve emirleri var." Yazısı yer alıyor.

Gazze Şeridi’nde Ateşkes Sağlandı

Mısır'ın ara buluculuğunda İsrail ile ateşkese varıldığını kamuoyuna duyuran İslami Cihad sözcüsü Musab el-Bureym, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İsrail ile Mısır garantörlüğünde Gazze'de ateşkesin sağlandığını ve bunun yerel saatle 05.00'te yürürlüğe girdiğini söyledi. Ateşkesin, İslami Cihad'ın daha önce öne sürdüğü koşullara uygun olarak gerçekleştiği ifade edildi.

Fakat ateşkesten birkaç saat sonra, abluka altındaki Gazze Şeridi'nden İsrail tarafına 5 roket atıldığı iddia edildi.

İsrail ordusundan yapılan yazılı açıklamada, Gazze'den atılan 5 roket nedeniyle ülkenin güneyindeki Netivot kentinde roket alarmlarının çaldığı belirtildi. Atılan roketlerin etkisiz hale getirildiği belirtildi.

İsrail’in Gazze’ye düzenlediği saldırılarda hayatını kaybeden Filistinli sayısının 32’yi bulduğu da gelen bilgiler arasında. Yaralıların sayısı ise yaklaşık 100 kişi olarak ifade ediliyor.