Faşist şiddet, kimlik siyaseti ve ırkçılık

ABD’de geçtiğimiz son sekiz gün içinde üç farklı katliam yaşandı. Bunlardan ikisi geçen hafta 12 saatten biraz daha fazla bir zaman zarfında gerçekleşti. Gilroy’da (biri saldırgan olmak üzere 4 ölü, 12 yaralı), El Paso’da (20 ölü, 26 yaralı) ve Dayton’da (saldırgan ile beraber 10 ölü, 16 yaralı) yaşanan olaylar artık ABD’de günlük yaşamın bir parçası haline geldiler. Yazar Joseph Kishore, Amerikan ana akım medyasında olayların gerçek yüzünün nasıl gölgelendiği ve çarpıtıldığı hakkında bir yazı kaleme aldı.

Özer Erdin

Hafta sonu ABD’de gerçekleşen toplu katliamlar, New York Times’ın (NYT) pazartesi günkü baskısında; “çaresiz bir ulus iliklerine kadar sarsıldı” başlığıyla duyuruldu. NYT’ye göre El Paso’da ve Dayton’da yaşanan katliamlar “toplumu sarsmaya ve şaşkınlığa çevirmeye yetecek” güçteydiler. NYT redaktörlerinin çok az bir zaman zarfı içinde 340 milyon insanın moralini nasıl saptayabildikleri ise açık değildir. Elbette, böyle şok edici olaylarda hep yaşana geldiği gibi belli bir ölçüde şaşkınlık oldu. Ancak, baskın tepki bir yana, “şaşkınlık” uzun bir zamandan beri tek faktör değil. ABD’de son yirmi yıl içinde halkı şaşkın bırakmak için çok fazla toplu katliam yaşandı. Başka bir deyişle çok öfke ve kızgınlık var. İnsanlar, politikacıların bu toplu katliamlara alışıldık klişeler ile tepki göstermelerinden artık sıkıldılar. Pazar akşamı Ohayo’nun Cumhuriyetçi Valisi Mike DeWine, gece nöbetine katılmış bir topluluk tarafından yuhalandı. Yığınların şaşkınlık içinde olduğu ya da ortaya çıkan katliamların nedenleri hakkında kafaların karışık olduğuna dair bir izlenimi yaymak için NYT ve diğer medya organları, toplumu yanlış yönlendirmek ve şaşırtmak üzere güçlerinin yettiği her şeyi yaptılar.

Faşist şiddetin dirilmesine yol açan sosyal ve politik çevreyi ciddi bir biçimde araştırmak yerine NYT ve kapitalist medyanın nüfus sahibi odakları, toplu katliamların asıl nedenini, beyaz Amerikalı kimliğin doğuştan gelen ve silinemeyen bir parçasından başka bir şey olmadığını ve bunun her yerde gerçekleşen organik ırkçılığın içinde aranabileceğini ileri sürdüler. Bundan hareketle NYT pazartesinin baş makalesini; “Beyaz milliyetçi terörizm ile sorunumuz var”  şeklinde belirlerdi. “Beyaz milliyetçi” ya da “beyaz milliyetçilik” teriminin yirmi kez kullanıldığı makalede “teröre karşı mücadele” şeklinde kampanya çağrısı yapılırken, Faşizm ve Nazizm ile yalnızca bir defa üstünkörü ve tesadüfî bir ilişki kuruluyor. Başka bir deyişle, şiddetin kaynağı hakkında yapılan ırkçılık tahmini politik açıklamanın yerini alıyor.

NYT’nin aynı baskısında, “The Race Whisperer: Barack Obama and the Polical Uses of Race” adlı kitabın yazarı olan Melanye Price, “Herkesin sorunu ırkçılık” başlığı altında yazdığı bir makalede, Trump’ın suç, göç, nüfus sayımı gibi konuları beyazların ırkçı korkularını körüklemek amacıyla kullandığını ifade etti. Price’a göre; bu duruma çare olarak alınacak gerçek önlemler, ırkçılık yapan ve ırkçılıktan kazanç sağlayan insanlarla açıkça tartışmayı gerektiriyor. Yine Price’a göre; ırkçı politikalardan kazanç sağlayanlar daima “beyaz insanlar”. Bu nedenle Price, başkan adaylarının; “beyazlara tanınan imtiyazların ve ırkçılığın ABD’yi nasıl derinlemesine biçimlendirdiğini” ve hatta beyazların, ırkçı yönlerinden faydalandıklarının bile farkında olmadıklarını tartışacaklarını umduğunu ifade ediyor. Bunun anlamı, “beyaz insanlar” ırkçılığı reddediyor ve bunu kamuya ilan ediyor olsalar bile, “beyazlara tanınan imtiyazlardan” ve ırkçılıktan evrensel ölçekte faydalandıklarıdır.

Elbette, ırkçılık diye bir şey var olduğu gibi beyaz ırkçılar da vardır; fakat “beyaz ırk” veya “beyaz ulus” kavramları gerek biyolojik gerekse de tarihsel açıdan bakıldığında saçmalıktan başka bir şeyi ifade etmezler. Başka bir deyişle “beyaz insanların” ortak çıkarları olmaz. Böyle söyleyerek Amerikan toplumunu karakterize eden devasa sınıf farklarının sadece üzeri örtülür. ABD’deki faşist örgütler şimdiye kadar destekçilerinden oluşan çok sınırlı bir alana sahiptiler. Ne var ki NYT’nin ırkçılık anlatımı, kendilerini “beyaz insanların” gerçek temsilcileri olarak sunmaları için onlara meşruiyet kazandırmıştır. Bu sayede ise; “beyaz insanlara tanınan imtiyazlar” mitinin teşviki ile sınıf dayanışması kırılmakta ve zayıflatılmaktadır.

Bu NYT için yeni bir konu değildir ve on beş yıldan beri daima daha hararetli bir biçimde öne çıkarılmaktadır. Kasım 2016’da, Trump’ın seçilmesinden beş gün önce Amanda Taub, NYT’de kaleme aldığı bir yazıda Trump’ın seçim kampanyasının “beyaz kimliğin krizinin” bir sonucu olduğunu ve bunun, önceden “iki kez kutsanmış olan” işçi sınıfı beyazlarının artık imtiyazlarını kaybedebileceğine neden olacağını belirtmişti.

Hillary Clinton da 2016’daki seçim kampanyasını ırkçılığa vurgu yapan gerici kimlik siyasetine ve buna bağlı olan iddiaları içeren cinsiyet ve seksüel yönelim sorunları gibi birbiriyle uyuşmayan toplumsal bölünmelere dayandırmıştı. Buna ek olarak #MeToo kampanyasına doğru gelişmiş olan eril “taciz kültürüne” yönelik iddialar da benzer bir işleve sahip olmuşlardı. Bu, işçi sınıfının çıkarlarını bir bütün olarak görmezden gelen ve aşağılayan bir bakış açısının tezahürüdür.

Hillary Clinton 2016’daki seçim kampanyasında işçi sınıfının çıkarlarını seslendirmeyi reddetmiş ve bu sayede Trump’a Beyaz Saray’a giden yolu açmıştır. Demokratların ırkçılık sorununa odaklanmış olan politikası 2016’daki yenilgilerinin sorumlusu oldu; ancak buna rağmen aynı ata, üstelik artan bir suretle oynamaktan kaçınmıyorlar.

NYT’nin kullanmakta olduğu dil ise soldan çok sağın diline uyuyor. World Socialist Web Site’ın önceden analiz ettiği ve NYT’nin buna kulaklarını tıkadığı gibi; “düşüncesizce ve dikkatsizce” ‘beyaz kimlik ve beyaz insanların korkularına ikna olmuş iddialar’  belli bir surette, ABD’nin demokratik gelenekleri ile kesişmekten ziyade Nazi ideologu Alfred Rosenberg’i hatırlatıyor.”

Henüz bir Amerikan liberalizmi varken, Martin Luther King Jr. 1961’de ırklar arasında “iç farklılıklar” fikrinin, deri renginin farklı bir vurgusu olduğu için “kardeşleri renk yüzünden ayırarak ayrılık yaratmak isteyen sınıf dışı kesimler tarafından icat edildiğine” dair yaygın bir düşünceyi dile getirmişti.

Fikirlerin sonuçları vardır ve ırk siyasetinin her iki siyasi elit kesim tarafından teşvik ediliyor olması şiddet kullanmaya dönüşür. Eğer NYT, dünyanın farklı ve antagonist çıkarlara sahip ırklar içinde parçalandığı konusunda haklıysa, o halde buradaki mantıksal sonuç çıkarımı, faşist fikirlere sahip El Paso katili Patrick Crusius’un önerdiği gibi ırksal bir ayrışma formunu işaret edecektir.

Öte yandan ırk siyasetinin teşvik edilmesi, yıllardan beri çalışılmış ve teorik olarak yerleştirilmiş çok bilinçli bir siyasi ajanda tarafından yönlendirilmektedir. Bu fikrin kökü, ırk ve cinsiyeti sınıfın yerine koyan merkezi bir baskı mekanizmasının barındığı antimarksist, postmodern düşünce kuruluşlarında mevcuttur. “İşçi sınıfının ontolojik önceliğini” reddeden bu tür gerici fikirlerin siyasi olarak yanlış oldukları ispatlanmış olmasına rağmen sınıf karşıtlıkları her zamankinden daha yoğun bir biçimde burjuva siyasetinin merkezi bir bileşeni haline geldi.

Irk siyaseti oligarşinin siyasetidir. Ne Trump’ın ırkçılığı ne New York Times’ın kimlik siyaseti ten rengi ne olursa olsun işçi sınıfının çıkarlarını temsil eder. Bu, şu veya başka bir biçimde işçileri birbirlerine karşı bölmek isteyen egemen sınıf siyasetidir. Faşizme ve ırkçılığa karşı mücadele, işçi sınıfının tüm parçalarının kapitalizme karşı birleştirilmesi mücadelesidir. Bu temel gerçeği inkâr eden tüm çabalar siyasi olarak gericidir.

Kaynak: Wsws https://www.wsws.org/de/articles/2019/08/07/pers-a07.html#pk_campaign=sidebar&pk_kwd=perspectives 

Tarih: 7 Ağustos 2019

Yazar: Joseph Kishore

Direniş ve öğrenerek büyütmek...

"Başından sonuna emek mücadelesi… Aynı zamanda sınıf bilinci kazandıkları, emek vermenin, örgütlenmenin, direnmenin ve dayanışma göstermenin anlamını yaşayarak kavradıkları bir süreç..."

Şahin Kışlakçı

70. gün…

Saica Pack Söğütlü fabrikasında nisan ayında işçilerin tamamına yakınının sendikalı olmaları ile başlayan süreç direniş çadırında devam ediyor.

Emeklerinin karşılığını kısmen de olsa alabilmek için günler, haftalar süren araştırmaları ve kendi iç değerlendirmeleri sonrasında sendikalı olmayı seçmiş, Selüloz-iş Sendikası ile iletişime geçip 2 gün gibi kısa bir sürede işçilerin %95inin sendika üyesi olduğu işçilerden bahsediyoruz. Sendikalı oldukları için ahlaksızca istifaya zorlanan, istifa etmeyince işten atılan 6 işçi dostumuzdan bahsediyoruz. Sendikalı oldukları için atılan işçi arkadaşlarını görüp, sendika üyeliğinden geri adım atmayan ve her sabah mesai başlangıcı direniş çadırına uğrayan, mesai bitiminde direniş çadırında çaylarını içip, açıklamalara destek veren, slogan atan işçilerden bahsediyoruz.

Saica Pack Türkiye’de 2, dünyada 150’nin üzerinde fabrikası olan İspanyol menşeli bir firma. Biri Eskişehir’de ve Selüloz-iş Sendikası 3 yıldır orada yetkili sendika olarak faaliyet gösteriyor. Diğeri ise 2019 yılı başında satın alınan Söğütlü’deki fabrika.

Direniş ve öğrenerek büyütmek…

Sendikalı olma kararları, sendika ile bağları, patron vekilinin özel görüşmelerle işçileri bölme ve bilgi alma yöntemleri, işten ayrılmaya zorlanmaları, 6 işçinin işten atılması ve fabrika önünde ertesi gün kurulan çadır ile başlayan direniş bugün 70. gününde.

70 gündür mesai başlamadan yarım saat önce fabrikada olan ve mesai bitiminde işçi servisleri kalkıp, idari personel fabrikayı terk edinceye kadar direniş çadırında bu 3 işçi arkadaşımız… Dayanışma için gelen herkese sıcak çay ikram edip, olanca samimiyetleriyle süreci anlatıyorlar. Hayatlarında görmediği, duymadığı siyasi yapılarla tanışıyorlar. Koca koca partiler varken ilk defa adını duydukları siyasi yapıların direniş çadırını ziyaret etmelerini, dayanışma göstermelerini şaşkınlıkla karşılıyor, anlamaya çalışıyorlar. 70 günlük sürede sendikal mücadelelerinin ve patronun tavrının Saica Pack’a özgü olmadığını, birçok fabrikada aynı sorun karşısında işçilerin direndiğini, emekten yana siyasi yapıların bu mücadeleyi yükseltmek için verdikleri mücadeleyi görüp gururlanıyorlar.

Direnişin başladığı günlerde direniş çadırında sendika temsilcisinin atılan işçilere Toplu İş Sözleşmesi eğitimi vermesi, sendikanın Haziran 2019 tarihli dergisinde Kıdem Tazminatı Fonu, Toplu İş Sözleşmesi, sendikalı olmanın önemi, fazla çalışma yönetmeliği, işçiler lehine Yargıtay kararları gibi tüm işçileri ilgilendiren konuların işlenmiş olması bu mücadeleyi yükselten büyük etmenlerden biridir.

Başından sonuna emek mücadelesi… Aynı zamanda sınıf bilinci kazandıkları, emek vermenin, örgütlenmenin, direnmenin ve dayanışma göstermenin anlamını yaşayarak kavradıkları bir süreç. Sadece şu an direnen 3 işçi dostumuz değil, bu direnişte mücadele etmeyi öğrenen, çalışmaya devam eden, sendika üyesi olan Saica Pack işçileri, OSB içindeki diğer fabrikalarda çalışan işçiler, işçilerin aileleri, Selüloz-iş Sendikası, dayanışma için direnişteki işçileri ziyaret eden siyasi parti üyeleri, demokratik kitle örgütleri temsilcileri, sendika temsilcileri, basın emekçileri… Hepimiz bu direniş ile dayanışmanın, mücadele etmenin, örgütlenmenin anlamını daha iyi gözlemleyerek, yaşayarak öğreniyoruz…

Bugün 70. gününde 3 işçi arkadaşımız direnişlerine devam ediyor. Bu direniş fabrikada çalışmaya devam etmeleri için, sendika yetki tespitine patronun itirazının geri çekilmesi ve sendikanın yetkili sendika olarak tanınması için devam ediyor.

Diğer işçi direnişleri gibi Saica Pack direnişi de fabrika dışına taşmış, emek mücadelesinin bir parçası olmuştur.

Sendika üyeleri ve direnişteki işçilerle mücadeleyi yükseltme kararlılığı, direniş çadırı önünden geçen her aracın kornalara basarak direnişe destek vermesi, çevredeki diğer fabrika çalışanlarının “Acaba sonuç ne olacak?” bakışları, üniversite öğrencilerinin işçilerin mücadelesi için ne yapabiliriz arayışları, emekten yana tüm kurumların dayanışmaları ve en önemlisi 3 işçi arkadaşımızın bu yaz sıcağında her gün 9 -10 saat çadır altında mücadeleye kararlılıkla devam etmeleri, umudu her geçen gün büyütüyor.

Bizlere düşen görev bu direnişi 3 işçi arkadaşımızın öncülüğünde daha fazla görünür kılmak, büyütmek ve kazanmaktır.

Utkan Adıyaman’ı doğum gününde anıyoruz: İyi ki doğdun Utkan!

Mayıs ayında zamansız biçimde kaybettiğimiz TİP Merkez Komitesi üyesi ve İşçi Bürosu Sekreteri Utkan Adıyaman’ın doğum günü olan 4 Ağustos’ta, Utkan yoldaşı sevgi ve özlemle anıyoruz.

İleri Haber - Mayıs ayında zamansız biçimde kaybettiğimiz TİP Merkez Komitesi üyesi ve İşçi Bürosu Sekreteri Utkan Adıyaman’ın doğum günü olan 4 Ağustos’ta, Utkan yoldaşı sevgi ve özlemle anıyoruz.

İlk gençlik yıllarından bu yana devrimci hareketin militan kadrolarından olmuş, tüm enerjisini ve birikimini Türkiye işçi sınıfının mücadelesine, sosyalist devrim kavgasına hasretmiş olan Utkan Adıyaman, henüz lise yıllarında başladığı örgütlü mücadelesinde, hep yoksul mahallelerinde olmuş, Eğitim-Sen bünyesinde eğitim emekçilerinin örgütlenmesi için emek vermiş, işçiler başta olmak üzere emekçi halkın örgütlenmesi için hiçbir sorumluluktan kaçmamış örnek bir devrimci olarak tanındı.

Sadece insanları değil tüm doğayı ve canlıları kopmaz bir kardeşlik bağı ile seven Utkan Adıyaman’ın zamansız kaybı, başta ailesi olmak üzere tüm yoldaşlarını ve dostlarını, kendisini tanıyanları derin bir keder içinde bırakmıştı.

İleri Haber’e de haber ve yazı desteği sunmayı ihmal etmeyen Utkan Adıyaman’ın doğum günü için hazırladığımız dosyada ailesinin, yakınlarının, yoldaşlarının sözlerine yer veriyoruz. Aynı zamanda Utkan Adıyaman’ın İleri Haber’de yayınlanan bir makalesine de dosyamızdan ulaşabilirsiniz.

İleri Haber ailesi olarak Utkan Adıyaman’ı ve onun simgeleştirdiği mücadele anlayışını bir kez daha selamlıyor, doğum gününü kutluyoruz: İyi ki doğdun Utkan yoldaş!

Işıl Adıyaman yazdı | Utkan'ın gözleriyle...

"Bir tek çocuk bile gülebilecekse çıkın o duvarlarınızın ardından. Siz o yolda yürürken bir gün kolunuza gireceğim, Utkan’ın eli elinizi tutacak! Tekrar kesişecek yollarımız."

Selcan Adıyaman yazdı | Utkan; iki kuşağın birbirine sarılmış hali

"90’ların ‘feda kuşağı’nın, ölüm oruçlarında, Gazi barikatlarında ölümsüzleşen devrimcilerin yüzü suyu hürmetine güçlü bileği, kaya gibi bilinci ve kederli yüreği; 2000’lerin Gezi barikatlarının hep şakacı, hayalci, ayakları yere basmayan hafifliği... Türkiye devriminin iki kuşağının en güzel yerlerinden birbirine sarılmış halidir kardeşim."

Önder Engindeniz yazdı | İyi ki doğdun kardeşim...

"Ben doğada bu kadar mutlu olan başka birini tanımadım. İstanbul sınırlarından çıktığımız anda bambaşka bir adama dönüşürdü. Bir kuşun kanat çırpışından ya da bir derenin akışından müthiş̧ heyecan duyardı."

Tolga Volkan Aslan yazdı | Bir insan nedir ki?

"İşte benim kara gözlü kardeşim bir bahar esintisinin naifliği, bir tebessümün sıcaklığı, çocuk kadar saflığı ile yaşıyor. İşte benim kara gözlü kardeşim, elleri kolları bacakları ağrırken çocuklarına bakıp gülümseyerek sigarasını tüttüren işçinin umudunda yaşıyor."

Erkan Baş yazdı | Bizim Utkan...

"Devrimciliğin zorluklarını yaşamanın bir övünme, gururlanma konusu yapılmasını reddetti. Devrimciliğin kıstasının “sıradan insanların devrimcileştirilmesi” olarak yeniden tanımlanmasına uygun bir yaşam kurarken, kaçarak-korunarak değil cesaretle ve gerçeğin içinde yaşayarak devrimciliğin mümkün olduğunu gösterdi. Haklı çıkmanın değil yenilmeyi göze alan bir mücadeleci çizginin oluşumuna adandı. Bütün bunların sonunda bir devrimcinin yaşamına değdiği herkesin hayatında iz bırakabileceğini gösterdi."

Ferda Koç yazdı | Utkan'a dair...

"Kırk küsur yıldır kaybettiklerimi düşündüm. Fark ettim ki onları donmuş bir fotoğraf karesi olarak değil, bir jestle, bir hareketle, bir tartışmada kullandıkları bir sözle, yani hep yaşarken hatırlıyorum; onları düşündüğümüz an bizimle birlikte yaşama geri dönüyorlar da. Utkan da sevdikleriyle, onu sevenlerle, yoldaşlarıyla birlikte yeniden ve yeniden daha uzun yıllar yaşama geri dönecek, bizlere yaşama sevincini aktaracak, eminim bundan."

Dostları ve yoldaşları Utkan Adıyaman'ı anlatıyor

Mayıs ayında kaybettiğimiz Utkan Adıyaman'ı doğum gününde dostları ve yoldaşları anlatıyor.

Utkan Adıyaman yazdı | Gerçek sorunlarla yüzleşmek: İyi bir başlangıç

"Açıkçası bu karmaşık tabloda her bir başlıkta söz söylemeye, bir şeyler yapmaya çalışan bir sosyalist öznenin başarı şansı bulunmuyor. Yapılması gereken söylemimizi bir ana başlık altında toplayarak sadeleştirmek. Pratiğimizi de bu eksenle uyumlu olacak bir toplumsal kesime odaklamak."

Işıl Adıyaman | Utkan'ın gözleriyle...

Bir tek çocuk bile gülebilecekse çıkın o duvarlarınızın ardından. Siz o yolda yürürken bir gün kolunuza gireceğim, Utkan’ın eli elinizi tutacak! Tekrar kesişecek yollarımız.

Işıl Adıyaman

Ben yazarken 88, siz okurken 90. gün!

Utkan yok!!!

“Sensiz eksik olur ama zaten hep eksiğiz” dedi Önder, “Utkan’sız hiçbir şey tam olmasın zaten, her şey eksik kalsın” dedim! Lakin Adıyaman’ın 15 yıllık hayat arkadaşı olarak hepinize söylemem gereken birkaç önemli şey var.

Benim için hayat o arabada durdu! Ve yaşamak laneti asılı kaldı boynumda.

Ama Utkan demişti ki “kadının sesi bile titremedi Işıl”; değil sesimin titrememesi düşünceler ve sözcükler bile boğazımda takılı kalıyor hala. Bundandır zaten sesimin hiç çıkmaması. Lakin hepinizi temin ederim, Adıyaman’ın hayat arkadaşı olarak, her ne kadar 7 Mayıs günü o arabada bana da kamyon çarpmış ve henüz tek bir serum bile vermemiş de olsalar; işe gidip geliyor, çocuklarla ilgileniyorum, öncelikli vazifelerimin başındayım. Ve bilin, hepinize Utkan’ın gözleriyle bakıyorum.

Utkan’ı henüz 37 yaşında kaybettim. Kaybettik!!!

Oğlumuz 8 aylıktı, şimdi emekliyor. Ve şimdi o’nu tanıyan hepinizin çok ciddi bir sorumluluğu var!

Biliyorum, Utkan varken benim için bile hayat daha hafifti. Ve ancak, artık; Utkan’ı tanıyan hepimizin iyi ve adaletli olması, yani haksızlığa sesini çıkartması lazım. Öyle korunaklı köşelerinize saklanmadan!!!

Utkan’la bir kez el sıkışmış hepinizin çevresindeki herkese çok daha sıkı sarılması, hem de öyle hemen ilk tökezlemede gözden çıkarıp vazgeçmeden (biz ne kavgalar ettik de vazgeçmedik birbirimizden).

Utkan’la bir sofrada oturabilmiş hepinizin, çocuğumun payı diye bile düşünmeden tüm emekçilerle paylaşması lazım.

Utkan’ın bir kez bile kahkahayla güldüğünü gören hepinizin yaşam ne getirirse getirsin deyip, kolları yine emekten yine adaletten yana sıvaması ve öyle ikirciksiz işe koyulması lazım, orta yolculara ve tüm koltuk sevdalılarına rağmen.

Ve eğer Utkan’ın gözünden yaş aktığını bir defa bile gördüyseniz, her şeye rağmen yaşama tüm gücünüzle sarılmanız lazım; iyi, doğru ve adil olanın yanında durmaktan hiç kimse ve hiçbir şeye rağmen vazgeçmeden…

Ezber ve bilindikti: “Utkan’a sözümüz devrim olacak”. Şimdi hepiniz, hem de Utkan olmadan, kendi hayatlarınızın devrimini yapmaya hazır mısınız?

Utkan öldü!

Bu herhangi bir şey değil!  Ya bir kıyamet alameti ya da çocuklarımız için hayalini kurduğumuz dünyayı getirecek olan kavganın alevi!

Ben henüz nefes alamıyorum, ama bilin hepinize Utkan’ın gözleriyle bakıyorum!

Mesleğine çok aşık öğretmenler olmak ve iyi insanlar yetiştirmek zorunda tüm öğretmen arkadaşları.

Kendi çocuklarını nasıl düşünüyorsa komşunun çocuğunu da öyle düşünmeli tüm öğrenci velileri.

Tuzla’da bir tırın kasasında çay içebilmeli ve kavgaya dört elle sarılmalı tüm çalışma arkadaşları.

Sinirlendiğinde nasıl gözünün döndüğünü en iyi ben biliyorsam, sinirlendiği şeylerde nasıl haklıydı yine ben biliyorum. Ne yaşamaktan, ne sevmekten ne de kavgadan vazgeçti.

Adını bile yoğun bakımdaki o inanılmaz günlerde öğrendiklerim dahil hepiniz; Utkan damarı yırtılmış, beyne giden tüm damarları kan dolmuş, kafa basıncı kalbini durdurmuşken bile tüm organlarıyla direnip, dayanıp o 6 insana can oldu!!!

Bir tek çocuk bile gülebilecekse çıkın o duvarlarınızın ardından.

Siz o yolda yürürken bir gün kolunuza gireceğim, Utkan’ın eli elinizi tutacak!

Hepinizi örgütlü mücadeleye çağırmıyorum! İyi yaptığınız şey kek pişirmekse onu yapın, ama mahallenin çocuklarıyla paylaşın.
 
Tekrar kesişecek yollarımız.

Selcan Adıyaman | Utkan; iki kuşağın birbirine sarılmış hali

90’ların ‘feda kuşağı’nın, ölüm oruçlarında, Gazi barikatlarında ölümsüzleşen devrimcilerin yüzü suyu hürmetine güçlü bileği, kaya gibi bilinci ve kederli yüreği; 2000’lerin Gezi barikatlarının hep şakacı, hayalci, ayakları yere basmayan hafifliği... Türkiye devriminin iki kuşağının en güzel yerlerinden birbirine sarılmış halidir kardeşim.

Selcan Adıyaman

Canım kardeşim Utkan Adıyaman 4 Ağustos 1982 yılında Karadeniz Ereğli’de doğdu. Doğduğumuz, büyüdüğümüz kasaba Zonguldak’a bağlı bir sahil kasabasıdır. Ereğli Demir Çelik Fabrikası ilçemizin başlıca istihdam kaynağıdır ve dolayısıyla Ereğlili emekçiler ve ailelerinin gündelik yaşamları 80’ler ve 90’lar süresince azalarak da olsa politik, sosyal ve kültürel alanda örgütlü bir işçi sınıfı geleneğinin tesirinde yaşam bulmuştur.

Şimdilerdeki terk edilmiş virane hali bir yana demir çelik fabrikası işçilerinin aileleri için yapılmış olan lojmanlardaki gündelik yaşamımız sosyal ilişkiler bakımından küçük bir Sovyet kasabasındaki yaşamın silik bir minyatürüydü diyebiliriz.

2000’li yılların başına kadar dünya çelik üreticileri sırasında önemli bir yere sahip olan fabrikamızın lojmanlarındaki hayatımız ikimiz için de unutulmaz güzellikte anılarla dolu. Fabrika içinde süre giden sınıf mücadelesinin yaşamımıza kattığı devinim bizi biz yapan en önemli unsurdur. Lojman bünyesindeki mühendisler derneğinin, Göztepe lokantasının masalarında, oyun aralarımızda ilişerek yemek yiyen bizler sendikal mücadelenin, solculuğun, kavganın rakı sofralarında büyüdük. Fabrikanın her yıl ekim ayında işçilere dağıttığı çelik uçlu postallar, deri yünlü yelekler ve yeşil kalın parkalarımızla hep bir örnek okula giden onlarca çocuk düşünün; içlerinde bizim kara oğlanı…

İşte böyle bir ortamda Utkan 12 yaşındayken katıldı ilk politik eylemine: “Abla Bozhane’de Nazım Hikmet anması yapılacakmış gidelim mi?” Benim korkarak gitmediğim anmaya, hiç kimseyi tanımadıkları halde bir duvarda afişini görerek iki kafadar katıldılar. Döndüğünde “Keşke gelseydin abla Bozhane inledi” diyerek havasını atarak.

Utkan’la lojman hayatımızdan bahsederken hep aynı şeyi söyleriz: “Şaka maka da abla ne acayip insanlar çıktı oralardan. Sadece bizim oturduğumuz 2 blokluk YBD’lerden müzisyenler, bilim insanları, tüm düzenini yıkıp dünyayı gezen bir gezgin ve  devrimciler yetişti, aslında kitabını yazmak lazım.”

Kavgamızın kenti İstanbul’a geldiğimizde ben 18 yaşımda, Utkan 15 yaşındaydı. İstanbul, Ereğli gibi küçük bir kasabadan sonra bizim için her anlamda kavgamızın kenti olmuştur. Göçen herkes gibi İstanbul’a alışmak, kendimizi var etmek için didindik desek yeridir.

Utkan’ın bilincinde Ereğli’deki sınıf mücadelesinde ekilen tohum İstanbul Vefa Lisesi’ndeki anti-faşist mücadeleyle sulanmıştır. 1998 yılının bir Kasım ayında evimize gelen telefonun başındaki ses anneme “oğlun için mezar seç” dediğinde küçücük bir sahil kasabasının korunaklı kıyılarındaki o naif çocuk Utkan 16 yaşında fişek gibi bir gençtir artık. Ertesi hafta Vefa’lı devrimci liseliler faşistlerin ‘reisini’ bir sokak arasında sıkıştırdığında tesadüfen oradan geçen Utkan’ın ‘reisin’ önüne geçip, “bu iş böyle olmaz; biz bu değiliz” diyerek küçük çapta bir linci engellemesi önemli bir süre faşistlerin geri çekilmesiyle sonuçlanmıştır.

Asıl olarak anti-faşist mücadeleyle geçen Vefa Lisesi yıllarında Utkan Ereğli’den heybesine yüklediği TKP geleneği ile buluşmuş, örgütlenmiştir. Liseden sonra İTÜ’yü kazanarak öğrenci hareketinin hücre hapishanelerine karşı direnişinde, İTÜ’de paralı eğitim uygulamalarına karşı yapılan çalışmalarda ön sıralarda yerini almıştır. Yemek zamlarına karşı İTÜ genelinde başlattığımız yemekhane boykotunun Maçka katılımının zayıf olduğu ilk günlerden birinde hiç öyle bir planımız olmamasına rağmen yemekhaneye girer girmez Ruhi Su’nun “Dinleyin Arkadaşlar” isimli türküsünü söylemeye başlayarak boykot kırıcılarının yedikleri lokmayı boğazlarında bırakmayı başarmıştır.

Bazen şimdi geldiğimiz noktayı da düşünerek hayatımızı bir filme benzetiyorum, İTÜ’de ben, Utkan ve Volkan’ın gündüzleri siyasi toplantılarda ayrı örgütlerin temsilcileri olarak  birbirimizi yiyip; geceleri Beşiktaş’taki evimizde birlikte film izleyip gülmüşlüğümüz çoktur, hiddetli kavgaya devam ettiğimiz de tabii. İTÜ’den mezun olmamış, İstanbul Üniversitesi'ne devam etmiş, oradan mezun olup sınıf öğretmeni olmuştur.

Siyasi/örgütsel içeriği bir yana Utkan’ı belki de birçoğumuzdan ayıran en belirgin özelliği 17 yaşında bir gençken bile ‘abi ve abla şeflerine/yöneticilerine’ olan romantik bağa ya da ‘örgüt fetişizmine’ meyletmemesidir. Çok ve disiplinli okuyarak, Türkiye devrimci hareketinin tarihsel ilkelerini emniyet kemeri olarak takarak ve asıl önemlisi kavga içinde pişerek edindiği öz deneyiminin ışığında kendi siyasi yolunu örgütün kolektif bilinci haline getirme inadı Utkanca bir inattır. Bu inat Utkan’ın 17 yaşından itibaren devrimci mücadele saflarındaki varlığının sosyalizm kavgası içinde; nasıl bir siyasi çizgi kavgası ve nasıl bir Utkan kavgasıyla geçtiğini gösteren 20 yılının dinamiğidir.

Ayrıntı politik dedikoduları çöpe atalım: Utkan’ın 20 yılı; farklı birimlerde, farklı örgütlerde; (henüz 19 yaşındayken Türkiye siyasi tarihine çok anlamlı bir çaba olarak geçecek Sosyalist Siyaset isimli bir örgütün kurucu öznesi olma iradesini göstermiştir) “Türkiye devrimci hareketi küllerinden yeniden doğmamalı; yeni bir ateş yakılmalıdır”ın politik-pratik arayışıyla/kavgasıyla ve bu arayışa uygun bir kadronun uzun süredir okumuyorum deyip mesela iki ay kesintisiz Marksizm okuması yaparak, mesela sigarayı bırakmalıyım deyip onlarca kez her türlü yolu denemesiyle, mesela uzun süredir spor yapmıyorum deyip bir ay kesintisiz ağır sporlar yapma öz kavgasıyla geçmiştir. Utkan’ın kendisi ve devrimci mücadele için bitmek bilmeyen kavgası hiçbir zaman yıkıcı olmamış, her zaman onun kendine özgü muzipliği, sevecen öfkesi ve hayranlık uyandıran tutkulu hayalperestliğiyle tüm çevresi için ışıl ışıl parlamıştır.

Utkan’ı belki bir çoğumuzdan ayıran en belirgin özelliği statükoya olan nefretidir. Kendinde ve çevresinde çürümeye yüz tutmuş tüm ilişkileri reddetmesi onu çok yormuştur, doğrudur. Ama onu birçok örgütlü insandan farklı olarak yeniden ve yeniden doğurmuştur. Utkanca olan her zaman ‘doğru budur; ben bunu hayata geçireceğim’ olmuştur; hiçbir zaman ‘ben olmazsam bu iş olmaz/bu ekip dağılır/bu örgüt biter’ olmamıştır. Belki de Türkiye devrimci hareketinin artık ‘kader arkadaşlığına’ dönüşmüş merkezi ekiplerindeki ruh hali Utkan için ciddi bir öfke kaynağı olmuştur. Merkezi ekiplerde yer almayı reddetmesinin temelinde bu öfke yatmaktadır. Merkezi ekiplerde yer almaksızın, adını büyük puntolarla, vs. vs. sekreteri/başkanı unvanlarının arkasına koymaksızın o görevlerin gereğini yapmak ve ona uygun yaşamak O’nun kutup yıldızı olan erdemidir.

38. yaş gününde yan yana oturamadığım canım kardeşim; 90’ların ‘feda kuşağı’nın, ölüm oruçlarında, Gazi barikatlarında ölümsüzleşen devrimcilerin yüzü suyu hürmetine güçlü bileği, kaya gibi bilinci ve kederli yüreği; 2000’lerin Gezi barikatlarının hep şakacı, hayalci, ayakları yere basmayan hafifliği…  

Arkasından bu kadar çok yanmamız bundandır; Türkiye devriminin iki kuşağının en güzel yerlerinden birbirine sarılmış halidir kardeşim; kardeşim diye demiyorum bilenler biliyor.  Sizin de var mıdır bilmiyorum; farklı örgütlerde olup kendinizi bazı kendi yoldaşlarınızdan daha yakın hissettikleriniz. Utkan Adıyaman öyle bir sosyalisttir işte…

Devrimciler ölümle kol kola yürümeyi göze alan insanlardır, bu; ölümden korkmadıkları, onu kutsadıkları anlamına gelmez. Tam tersine, kavgaları daha iyi yaşamanın kavgasıdır. Eskiler bize ‘50’sine kadar yaşayan dava kaçkınıdır bizim zamanımızda’ derlerdi. Canım Utkan’ım  bir sürü barikattan, 10 Ekim’den dönmüş; bu talihsizlikten dönememiştir. Canım Utkan’ım bizden ayrıldığı anda arabanın teybinde son zamanlarda en sevdiği türkülerden birini dinliyordu, masasında mutlaka okunması gereken bir kitabı açıktı, bilgisayarında mutlaka bitirilmesi gereken yazı vardı, aklında mutlaka hayata geçirilmesi gereken bir ‘proje’ vardı, cuma akşamı Merkez lokantasında mutlaka demlenerek konuşulması gereken bir konu, Ada’yla geçirilecek hafta sonu planı… Ölüm bir nefes arası ya, o nefese bunları sığdırabilerek ölmek… Ne kadar uzun yaşadığımızın bizi sevenler için bir önemi var, nasıl yaşadığımızın insanlığın tamamı için bir anlamı var. Hangisi mi daha değerli? İkisi de…     

İşte şimdi bu yüzdendir; 90 gündür her sabah belki bir rüyadır diyerek uyandığım bu hayatta başımıza gelen bu felakete rağmen güzel kardeşim, var say ki demişler bana ‘hayatını yeniden kurgula, başka bir kardeşin olsun ve şu anda nefes almana bile izin vermeyen bu acıyı yaşama’. Bu teklife yanıtım, ‘ağızlarına kürekle vurmak' olur.

İyi ki doğdun benim kara ATSİNEĞİM!*

*Ethel Lilian Voynich'in Atsineği adlı romanına ithafen...

Önder Engindeniz | İyi ki doğdun kardeşim...

Ben doğada bu kadar mutlu olan başka birini tanımadım. İstanbul sınırlarından çıktığımız anda bambaşka bir adama dönüşürdü. Bir kuşun kanat çırpışından ya da bir derenin akışından müthiş̧ heyecan duyardı.

Önder Engindeniz

Ne hoş̧ bir güzelliği vardır; hafif adımlarla, dünyadan gülümseyerek geçenlerin.

Kimseye bir kötülüğü dokunmadan yaşayanların. Onurlu bir yaşamı seçenlerin.

(Virginia Woolf)

Dostum, kardeşim, yoldaşım sevgili Utkan!

Biliyorum ne yazsam az, bir olmamışlık duygusu, dünyanın bütün dillerini bilsem yetmeyecek onu anlatmaya. Doğum günü kutlamalarından falan pek haz etmezdi ama bu vesilesiyle de olsa onu tanıma şansına erişememiş̧ ilerici, devrimci güzel insanlara özellikle de genç yoldaşlarına ondan söz etmeyi bir borç sayıyorum kendime.

Fotoğraflarımıza bakıyorum sık sık, dönüm dolaşıp hep aynı fotoğrafta takılıp kalıyorum. Bir sandaldayız, küreğin biri onda öteki bende. Ağva’da durgun akan nehirde akıntı yönünde kürek çektiğimizi fark etmeden ne yol almışız ama. Geri dönerken çok zorlanmış̧, akıntıya karşı tek başımıza kürek çekemeyeceğimizi anladığımızda da birlikte asılmıştık küreklere. Şimdi, akıntıya karşı elimde tek kürek kala kalmış̧ gibi hissediyorum.

İnsanın zorlandığı anda hemen yanına oturup bir küreği eline alacak bir yoldaşı olması ne güzel şey!

İş, aile, devrimci mücadele en az üç karpuz taşıyoruz bir koltuğumuzda, derdik. Bir nefes almak, tazelenmek, kendimizi dinlemek isterdik arada. “Yorulduk, bir yerlere kaçalım” demek için hangimiz arasak ötekimiz “ben de seni arayacaktım bunun için” derdi. İşi gücü hal yoluna koyup bir gecelik de olsa bir kamp yeri bakardık hemen. Ben doğada bu kadar mutlu olan başka birini tanımadım. İstanbul sınırlarından çıktığımız anda bambaşka bir adama dönüşürdü. Bir kuşun kanat çırpışından ya da bir derenin akışından müthiş̧ heyecan duyardı. Bir keresinde, daha yoldayken gökyüzünde gördüğü bir şahine bakarken kaza yapıyorduk az daha. Kampta akşam olduğunda sadece yerken sohbet ederdik, sonra ateşe bakıp saatlerce susardık. Gecenin karanlığında birbirimizden güç alarak kendimize karşı daha cesur olabiliyorduk galiba.

Ertesi gün en az on beş̧ kilometre yürümezsek kamp yapmış̧ saymazdık kendimizi. Sıfırlanmış̧, tazelenmiş̧ olarak daha güçlü dönerdik yaşam kavgasına.

İnsanın çıktığı yolculuktan tazelenip dönebileceği sağlam bir yol arkadaşı olması ne güzel şey!

Her dönem mutlaka bir ya da iki özel durumu olan öğrencisi olurdu okulunda. Her görüşmemizin bir bölümünde bu öğrencilerinden mutlaka bahsederdi. Hem öyle öğretmen gibi falan da değil, son derece doğal, son derece duygusal. Ne zaman, bırakıp başka iş mi yapsak desem bana öğretmenliği öyle bir över, öyle bir överdi ki şevke gelirdim yeniden.

Kötü haberi almamdan iki gün önceydi, oğlumun ilk yaş gününe gelmişlerdi ailece. On dakika zor tutabildik. “Çocukların satranç turnuvası var, bir gidip geleceğim” deyip çıkmıştı. Gelmedi. Çocuklarına haksızlık yapılmış̧, bu yüzden tartışmış̧ ve turnuva uzadığı için de gelememiş̧ meğer. Utkan her yerde Utkan’dı!

Öğretmenlik kutsal derler ya bazıları, mesleğe girdim gireli hiç inanmadım ben bu lafa, ama çocukları Utkan gibi seven, Utkan gibi dert eden her insan kutsal sayılabilir bence.

İnsanın onun gibi örnek alacağı bir meslektaşı olması ne güzel şey!

Tanıdığım en güzel baba Utkan’dı şüphesiz. “Çocuk yapmak konusunda acelem yok” derdim, “e niye evlendin birlikte yaşasaydın” derdi karşılığında. Bildiğin baskı yapardı insanlara. Çocuk yapma kararımda baskısı pek etkili olmadı belki ama, Ada’yla olan harika ilişkisi beni çok özendirdi baba olmaya. Hatta kızım olsun istedim, en çok bu yüzden. Kızını, ailesini ben böyle seven, böyle ilgilenen kimseyi tanımadım hayatımda. Bir çok şeyi aynı anda yapmaya çalışırken zorlanır, çatışmalar yaşardı bazen ama o hiç vazgeçmezdi sevdiklerinden.

Sevgisizleşen, yabancılaşan bu dünyada insanın böyle güzel seven bir dostu olması ne güzel şey!

Bir keresinde arayıp, “acilen konuşmamız lazım hoca” demişti gene. Yarım saat sonra buluştuğumuzda, örgütle ilgili yeni fikrini gerçekleştirmek için pilav arabasında pilav satma projesini açmıştı heyecanla. “Böyle bir ülkede yirmi yıldır mücadele ediyorsun ama on altı yaşında liseli bir devrimci gibi heyecanlısın hala, hayranım sana” demiştim. Ergenlik esprileri yapıp ne gülmüştük ama.

Bilenler bilir uzun örgütlü yaşamın getirdiği alışkanlıklar-körlükler olur bazı devrimcilerde ama o her zaman heyecanlı, her zaman arayışçı bir devrimciydi. Onun arayışı hep emekçi mahallerindeydi. Geçmişte İstanbul’un çeşitli emekçi mahallerinde önemli çalışmalar yaptığını, birçok işin üstesinden geldiğini duymuştum.

Gezi Direnişi’nde kesişti yolumuz, hiç ayrılmadık sonra, iyi dost, iyi yoldaş̧ olduk. Gezi’nin hemen ertesinde, solda bölünmeler nedeniyle morallerin bozuk olduğu bir dönemde alanımıza odaklandık biz. Utkan’ın öncülüğünde Çekmeköy Dayanışma Derneği ve Sarıgazi Gezi Kültürevi’nin kuruluşunu hayata geçirdik. Tartışmalarımız geliyor aklıma, genelde politik olarak aynı pratik konularda farklılaşır ama sonunda ortaklaşırdık mutlaka. Ortalamacılıktan uzak, net, dosdoğru yapardı eleştirisini. Eğer onunla net tartışmaz, “aslında bende senin gibi düşünüyorum ama...” falan derseniz, keser; “hayır, bak sen benim gibi düşünmüyorsun” derdi sertçe.

Kızamazdınız ona, çünkü bilirdiniz, size söylediği sözlerden kırılırsanız o daha çok üzülecekti sonra.

İnsanın eğip bükmeden, inandığı gibi söyleyen, söylediğinin de arkasında duran samimi bir yoldaşı olması ne güzel şey!

Eğer bir tatsızlık yoktuysa, Utkan’la rakı içtiğimde sonraki güne müthiş̧ bir enerjiyle uyanırdım. Siparişi vermesinden, kadehi doldurmasına, sohbetinden ‘kalem’ ve kahveyle yapılan finaline kadar kutsal bir arınma töreni sayılırdı onunla içmek. Mutluysa herkes onun gibi mutlu olsun ister, sevdiği şeyleri tatlı bir inatla herkese yaptırmaya çalışırdı. Teraslı bir evde oturdular uzun süre, orada rakı içeceğimiz zaman mutlaka ateş̧ yakardı. Öyle mutlu olurdu ki, “şu odun kokusunun parfümü olsa valla alır sürerim” derdi. Ben böyle mutlu, böyle dertli adam görmedim hayatımda. Herkese üzülür, herkesin derdini kendi derdi sayardı, ama sevdiği şeyleri yaparken de dünyanın en mutlu adamı o olurdu. Dolu dolu yaşadı, dolu dolu kapladı hayatlarımızı. Arkasında koca bir boşluk bıraktı.

Sevdiği bir türküde diyordu ya, “geçtim dünya üzerinden ömür bir nefes derinden...”

Çok ama çok erkendi, yarım kaldık, daha yapacak ne çok şey vardı oysa.

En son içtiğimiz akşamı unutamıyorum. Mekandan çıktığımızda “gel lan sana bi sarılayım” deyip, sonra da “iyi ki varsın” demişti. Bunu ilk kez yapmıyordu ama şimdi düşündüğümde başkaydı sanki; “ne güzel veda etmiş̧” bana diyorum. Ah Utkan, sen iyi ki varsın.

Ada’yla, Ali Aslan’la, Işıl’la, Selcan’la, Güner teyzeyle, mücadelenle, dostlarınla, yoldaşlarınla ve yetiştirdiğin pırıl pırıl öğrencilerinle varsın.

Şimdi, büyük yokluğunda hep birlikte asılacağız küreklere, inandığın hiç bir şey yarım kalmasın diye.

Sevgiyle hasretle...

İyi ki doğdun canım kardeşim.