Boşluklara doğru ilerleyelim

“Bizden halk türküsü olmayacağını bil Ben bilmenin bir biçimi olamam. Çünkü kimse kimsenin Hüseyin’i değil.”

İlknur Delice

Didem Gülçin Erdem’in yedi yıl aradan sonra yayımlanan şiir kitabı Boşluklara Doğru İlerleyelim, Edebi Şeyler etiketiyle raflarda yerini aldı. Yeni olanakların peşine düşerek özgün bir söylem yakaladığı bu kitabındaki şiirlerin her biri bu çağın insanının duygu durumunu içeriden tespit eden bir şairin kaleminden çıkmış izlenimi veriyor.

Kitap “Darlık” ve “Sıyrık” isimli iki bölümden oluşuyor. Kitaptaki şiirlerde ontolojik bir çıkmazın “var’ın benden geçtiğini bilsem kendime iyi davranırdım”, kadın mücadelesinin direngen tavrının “ ‘Aman geç kalma!’larım vardı. / ‘Ne işin var orada!’larım. / Abilerim. / Kanlarım ve bağlarım. / Kendimi biraz suladım, mor menekşe oldum” ve yerleşik olana itirazın“bir kadın sekiz tonluk aile saadeti altında / beni siz yaptınız hanım uçurum ağzı / doksan hız sınırı, kar yağışı, buzlanma / siz güvenlik şeridi ve kalbime yer yok burada” sesini duyuyoruz.

Bugünün yenilikçi ve üretken şairlerinden biri olan Didem Gülçin, çağrışım gücü yüksek sözcükleri kullanarak içinde bulunduğu dünyanın bunalımlarına karşı başka bir dilin mümkünlüğünü ortaya koyuyor. Bazen “anlatınca bulduğu ilk terliği ayağına geçiren kız” oluyor, bazen “bin yıllardır yalnızlığıma taş taşıyorum” diyen, bazen “roman kahramanı olmak için yeterli donanıma sahibim”e inanan, bazen de “bir evin yüklüğü olmak nedir bildim” diyen.

Kuşkusuz günümüz şiir sahasının çok önemli bir yerinde duran Didem Gülçin’in Boşluklara Doğru İlerleyelim’ini hiç vakit kaybetmeden hemen edinmeli ve ağır ağır okumalı. Keyifli okumalar.

Künye: Boşluklara Doğru İlerleyelim, Didem Gülçin Erdem, Edebi Şeyler, Mart 2019, 69 sayfa.

Ayrımcılığa, ötekileştirmeye, ön yargılara karşı güneş gibi parlayan çocuk kitapları

Burcu Adıgüzel

Belki bu kitaplar çocuklardan çok yetişkinlere. Ya da toplumun her alanında karşılaşabilecekleri ayrımcılığa karşı çocukların zaten temiz olan kalplerini hep temiz tutmaya yarayacak bir önlem. Çizimleri, öyküleri, edebi yönüyle de doyurucu ve her daim okunabilecek, birlikte yaşamanın güzelliğini anlatan çocuk kitaplarından bazıları:

Başka Bir Anne

Hikâyenin kahramanı olan küçük kız çocuğunun annesi diğerlerinden biraz farklı. Okulunda gördüğü arkadaşlarının annesine pek benzemiyor, etek giydiği de olur, pantolon giydiği de. Ama kıyafetleri farklı, sıradan değil, rengârenk. Farklı saç modelleri yapar. Küçük kahramanımız buna alışmakta zorlanır, annesinden utanır. Ama sonra biraz düşünür ve bu farklılığın onun hayatına kattığı renklerin tadını çıkarmaya başlar. Çünkü; annesiyle bisiklete binebiliyor, ağaçlara tırmanabiliyor, eğlenceli ve keyifli ne varsa yapabiliyordur. Kısa, keyifli, çizimleriyle hikâyenin çok iyi desteklendiği, rengârenk bir aydınlanma öyküsü...

Köpekler Bale Yapmaz

Bale yapan küçük kızımızın sevimli köpeği bildiğimiz köpeklere hiç benzemiyor. Müziği, dans etmeyi, ay ışığını ve baleyi seven bir köpek o. Küçük kız, bu müzik sever köpeğini kendisiyle birlikte baleye götürmek istiyor ama öğretmeninden babasına kadar herkesten aldığı cevap aynı: ''Köpekler bale yapmaz.''

AnnaKemp’in yazdığı, Sara Ogilvie’nin resimlediği “Köpekler Bale Yapmaz'', imkânsız gibi görünen pek çok şeyin hiç de öyle olmadığını anlatan, toplum tarafından çizilen sınırların, konulan kuralların çoğu zaman ötekileştirmeye, yaftalamaya varan sonuçlar doğurduğunu bize eğlenceli bir şekilde anlatan kahkahası bol bir öykü.

Umut Sokağı Çocukları

Gülsevin Kıral'ın kaleminden ''Oyun arkadaşım bir Suriyeli''. Savaş nedeniyle ülkelerinden göç eden Suriyeli aileler aynı mahallede yaşamaktadır. Çocuklar, top oynarken kırdıkları cam yüzünden azar işitseler de, yabancı bir gazetecinin ortaya çıkması, Karabaş'ın varlığı ve Çakallar'la yapılan maçta Suriyeli Hasan sayesinde atılan goller mahalleyi şenlendirir. Hasan'ın babası iş bulma, Berivan da kardeşinin çıkıp geleceğine dair umudunu yitirmemeye çalışır. Üstelik, Ali'nin gönlü de Berivan'ın güzel kızı Rojda'dadır.

Yaşam mücadelesi veren ve her biri farklı kapılar ardında yaşayan insanların birbirine tutunma öyküsü Umut Sokağı Çocukları. Gün Işığı kitaplığından çıkan roman, çocuklara tam da yanı başımızda yaşanan hayatın acı gerçeklerini özenli ve mizah katılmış bir dille anlatmayı başarıyor.

Annem Bıyık Bıraktı

Dikkat, kitaptan kıl çıkabilir!

Merve Hanım çok dertliydi. İşyerinde sırf erkek diye onun yerine beceriksiz olduğunu düşündüğü bir adam terfi etmiş, bu yetmiyormuş gibi saygısız dolmuş şoförü canını sıkmıştı. Of hayat kadınlara ne kadar da zordu, daha eve gidip yemek yapması gerekiyordu. Ah, onun da bıyıkları olsa hayat böyle zor olur muydu? Hem de şöyle pala bıyıkları olsa? Aslında niye olmasın ki? En iyisi deneyip görmek. Hem o akşam yemeği de kocası kendisi hazırlasın bakalım nasıl oluyormuş!

Türkiye'de kanayan bir yara olan cinsiyet eşitsizliğini çocuklara eğlenceli bir şekilde anlatan Fatih Erdoğan'ın bu kitabı 7 yaş ve üzeri çocuklar için uygun.

Down Sendromlu Bir Arkadaşım Var

''Sizin hiç özel bir arkadaşınız var mı?'' diye başlıyor hikâye. Küçük kahramanımız bir yaz kampına gidiyor ve orada downsendromlu bir çocuk olan Tammy ile tanışıyor.

6-9 yaş arası çocuklar için uygun olan kitap, anne babalara notlar kısmı ile son buluyor. Hikâye süresince birbirinden farklı çocukların aralarında sıcak bir dostluğun gelişmemesi için hiçbir engel olmadığını hissediyorsunuz. Birbirlerine yardım ederek zorlukların üstesinden gelen bu iki arkadaş, yetişkinlere bir hayat dersi veriyor adeta. Çünkü; büyüklerin dünyasında yer alan ve bakış açısına sinen ayrımcılığa çocukların dünyasında yer yok. Onlar tüm farklılıklarıyla hayata çalınan bir renk.

Bir Uçtan Diğer Uca Dünya Çocukları

2-4 yaş arası çocuklara uygun olarak yazılmış olan öykü, gezegenimizde yaşayan milyonlarca farklı dilde, renkte çocukların yaşadığını ve hepsinin benzersiz olduğunu anlatmayı amaçlamış. Tübitak yayınları tarafından yayınlanan bu kitabı çocuklar açtığında Çin’de, Alaska’da, Japonya’da, Avrupa’da ve Avustralya’da yaşayan çocuklarla ve dolayısıyla farklılık kavramıyla tanışacaklar.

Çocuklara başka yerlerde yaşayan başka insanların ve hayatların olduğunu anlatmak ve farkındalıklarını artırmak, özetle insan olarak dünyanın diğer insanlarına bakmayı amaçlamış yazar NúriaRoca.

Kitabın sonunda “Etkinlikler” ve “Anne babalar için kılavuz” adlı iki bölüm de mevcut.

Gergedanlar Krep Yemez

Yemez mi gerçekten? Yoksa biz öyle mi biliriz?

Begüm'ün bir sabah kanepesinde oturan bir gergedanı görmesiyle başlıyor hikâye. Hem de mor renkli bir gergedan. Maalesef küçük Begüm'ü ailesi pek dinlemiyor, söylediklerine kulak asmıyor. Mor gergedanımız bir sabah Begüm kahvaltısını yaparken krebini alıp gidiyor ve Begüm anne babasına bu olayı anlatsa da onlar Begüm'ü her zamanki gibi dinlemiyorlar. Daha doğrusu ona pek inanmıyorlar. Zaman geçtikçe birbirini seven ve çok iyi arkadaş olan mor gergedan ve Begüm, bu gerçek arkadaşlıklarını aileye anlatabilecekler miydi? Mor bir gergedan olur muydu? Olsa bile gergedanlar evde yaşar, hem de krep yer miydi?

Rengi ve zevkleri farklı bir gergedan ile bir çocuk arasında gelişen dostluk kafamızda kodladığımız ''gerçeklere'' bir ışık tutuyor.

Alev Saçlı Çocuk

Kıpkırmızı saçları vardı Frida'nın. Ancak bu kırmızı saçları yüzünden arkadaşları onunla alay ediyor, ''Alev alevFrida geliyor! Yangın var, yangın var!'' diye dalga geçiyorlardı. Frida'nın saçıyla alay etmeyen tek kişi ise gözleri görmeyen postacı. Postacı, Frida'ya yolunda eşlik etmek istediği için yolunu değiştirir ve işinden kovulur. Frida, çocukken kızıl saçlı olan teyzesine bu durumla nasıl baş ettiğini sorar ve hiç ummadığı bir yanıt alır. Başka gizemlerin de eklendiği öykü sizi güldürecek bir sonla bitiyor.

Rengi, görünümü, özellikleri nedeniyle dışlanan insanlarla empati kurmamız için yazılmış bir öykü Alev Saçlı Çocuk. Ayrımcılığı, dışlayıcılığı, ön yargıyı kızıl saçlı bir çocuğun gözünden aktarıyor çocuklara.

KÜNYE

Başka Bir Anne,Sebban Leyla Navaro, Sandra Albukrek, Can Çocuk, 2011, 36 sayfa.

Köpekler Bale Yapmaz, Anna Kemp, Çev. Gülbin Baltacıoğlu, Pearson Longman Yayınevi, 2012, 32 sayfa.

Umut Sokağı Çocukları, GülsevinKıral, Günışığı Kitaplığı, 2015, 140 sayfa.

Annem Bıyık Bıraktı, Fatih Erdoğan, Mavi Umut Yayıncılık, 2016, 96 sayfa

Down Sendromlu Bir Arkadaşım Var, Kolektif, Tübitak Yayınları, 2011, 32 sayfa

Bir Uçtan Diğer Uca Dünya Çocukları, N.Roca, Çev. Ayşe Sarıoğlu, Tübitak Yayınları, 2010, 40 sayfa.

Gergedanlar Krep Yemez, Anna Kemp, Çev. Gülbin Baltacıoğlu, Pearson Longman Yayınevi, 2014, 32 sayfa.

Alev Saçlı Çocuk, Christine Nöstlinger, Çev. Suzan Geridönmez, Günışığı Kitaplığı, 2010, 88 sayfa.

Üniversite politikası kitapları

İnsanın aklına şöyle bir soru gelmesi garip olmaz: zaten üniversiteden atılmışsın, üstelik üniversiteler manav açmakla meşgul; neden hâlâ bunları okuyorsun ki? İster geriye döndüğümde kültürel kayıp içinde olmamak deyin, ister koleksiyonculuk deyin,  sonuç değişmiyor;  okuyorum.

Sıra dışı bir cinayetin öyküsü: Merkez Komitesinde Cinayet

İspanya Komünist Partisi’nin olağan bir toplantısında genel sekreterin öldürülmesi ile başlıyor kitap. Komünist hareketin efsane lideri Fernando Garrido toplantının başlamasından kısa bir süre sonra başkanlık divanında öldürülüyor. Hem de sıkı korunan bir salon ve yüzden fazla merkez komite üyesinin önünde. Sadece beş dakikalık bir elektrik kesintisi, katilin iz bırakmadan işini halletmesi için yeterli bir vakit oluyor.

B. Aydın Doruk

‘’Hayvanlara özgü ilkel bencilliğin ya da kapitalist kültür ve uygarlığın yarattığı mantıklı bencilliğin ne gibi felaketlere yol açtığı görmek ve bunların bilincine varmak için egoizmden arınmak gerekir.’’

Kitabı en net özetleyen paragraf bu olsa gerek. Kapitalist mantıklı bencilliğin işlediği  ve siyasi yılgınlığın, kişisel gevşemenin örttüğü bir cinayetin hikayesi bu. Hem de kapitalist yozlaşmanın en az sızacağı yer olarak düşünülen Komünist Parti Merkez Komitesi’nde işlenen bir cinayet.

İspanya Komünist Partisi’nin olağan bir toplantısında genel sekreterin öldürülmesi ile başlıyor kitap. Komünist hareketin efsane lideri Fernando Garrido toplantının başlamasından kısa bir süre sonra başkanlık divanında öldürülüyor. Hem de sıkı korunan bir salon ve yüzden fazla merkez komite üyesinin önünde. Sadece beş dakikalık bir elektrik kesintisi, katilin iz bırakmadan işini halletmesi için yeterli bir vakit oluyor.

Fernando Garrido, normal bir lider değil. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi İspanya Komünist Partisi’nin (ve Avrupa Komünizminin) önde gelen lideri. Doğal olarak Garrido’nun ölümü çok büyük bir siyasi savaşın kapısını aralıyor, hükümet ve faşist güçler hiç zaman kaybetmeden bir anti-komünist propagandaya başlarken parti ise kendini aklama ve komployu çözmeye çalışıyor. Hükümetin cinayeti çözmek için Franco döneminin ünlü işkencecisi Fonseca’yı göreve getirmesi cinayeti çözme(me) niyetini açıkça belli ediyor. Hükümetin bu niyetini gören parti ise eski bir komünist olan ve özel dedektiflik yapan Carvalho’yu cinayeti çözmesi için tutuyor.

Carvalho, Franco döneminde partiye üye olmuş, tutuklanmış eski bir komünist.  Partiden koptuktan sonra hayatının hiçbir alanında elle tutulur bir başarı elde edememiş, bir dönem ajanlık bile yapmış, uzun yıllar savrulmuş ‘başarısız’ bir karakter olarak karşımıza çıkıyor Carvalho. Bütün kitap boyunca düzenli olarak ilgilendiği tek zevk ise gastronomi.

Carvalho, cinayeti çözmek için Madrid’e geldiğinde zamanın değiştirdiği tek şeyin kendisi olmadığını fark ediyor. İspanya Komünist Partisi’nin legal döneme geçmiş olması ve legal dönemin parti kadroları üzerindeki olumsuz etkisi gözle görülür bir gerçek. Öyle ki kitabın başında geçen diyaloglarda MK toplantısında katılımın düşük olması, toplantıya genel sekreterin dahi geç kalması gibi sebepler kadrolarca legal dönemin etkileri olarak görülüyor. Kuşaklar arası sorun, eski çelik kadroların gevşemiş ve yılgın olması kitapta başka yerlerde de karışımıza çıkıyor.

Parti kadrolarının yılgınlığını, profesyonel kadroların bunu bir yük olarak görmesini ise Carmela’da hissediyoruz. Ayrıca partinin ‘’düşünenler” ve “iş yapanlar’’  diye iki ayrı kampa ayrılmış olması ve bunların “uç” temsilcilerinin aynı dili konuşmuyor olması da göze çarpıyor.Carvalho partideki bozukluğun yanında bir istihbarat savaşı da veriyor diyebiliriz. Carvalho’dan bilgi almak için düzenli olarak onu takip ve tehdit eden istihbarat kurumlarının istediği şeylerin ortak olmaması ise dikkat çekici.

Yazar Montalban’ın arka planda işlediği kişi ve kurumlar kitabın sonuna doğru birleşiyor ve cinayeti çözmemize yarıyor. “İyiler” ile bir şekilde “kötü” olmuş ya da hep kötü olanların  savaşı her alanda önümüze çıkıyor. Partiyi aklamak için başlatılan soruşturmada olağan şüphelilerin hepsinin parti kahramanı olması, istihbarat kurumlarının veya devlet memurlarının devletten daha güçlü olması Garrido cinayetinin ortaya çıkardığı sorunların sadece birkaçı. Bunun için bu sorunlara ve kişilerin yaşadığı savrulmalara kitabı okurken dikkat etmek gerekiyor.

Montalban’ın belki de en büyük başarısı, zekice kurgulanmış bir cinayet kitabı yazmak yerine ‘’parça parça’’ anlattığı hikayeleri ve olguları birbirine tutarlı bir şekilde bağlıyor oluşu.  Kitabı okurken bütüne oturtamadığımız, olmasa da olur dediğimiz diyaloglar, anılar kitabın sonuna geldiğinde yerli yerine oturuyor. Cinayeti sıradışı yapan da öldürülme yöntemi, arkasında yatan zeka değil işlendiği andan itibaren göz ardı edilmiş veya kapatılmış sorunları gün yüzüne çıkarması.

Bu sıradışı cinayetin gerçekleşme anının ise bir o kadar sıradan olması kitabı ayrı bir yere koymamıza olanak veriyor. Sıradışı azmettiricinin sıradan tetiktiçisi, kapitalist kültür ve uygarlığın yarattığı mantıklı bencillik.

Merkez Komitesinde Cinayet, Manuel Vazquez Montalban, Çeviren: Doğan Yurdakul, Dipnot Yayınevi, 1. Basım, 307 Sayfa.

Vitrin: Yeni çıkanlar

Haftanın yeni çıkan kitaplarından bazılarını sizin için seçtik. İyi okumalar...

İleri Kitap

İSYANKAR ŞEHİR-GEZİ SONRASI İSTANBUL FİLMLERİNDE MAHREM İSYAN - FERİDE ÇİÇEKOĞLU

Vesikalı Şehir (2007) ve Şehrin İtirazı (2015) kitaplarının ardından, onlarla tematik süreklilik içinde yazılmış olan İsyankâr Şehir’in temel soruları şunlar: Zamanın ruhu ile dişil özneliğin ilişkisini nasıl anlayabiliriz? Kadınların kendi hikâyelerinin kahramanı olmaları, üzerlerindeki tüm baskıya rağmen “şehre çıkmaları”, Gezi direnişi sonrasında yapılan bazı filmlere nasıl yansıdı, neyi değiştirdi? Ya da şehre çıkmak çözüm olmadığında, kadınlar şehrin içinde, hanelerde sıkışıp kaldıklarında durumlarını nasıl sorguluyorlar? Kadınların mahrem-isyanıyla erkeklik krizini nasıl bir arada düşünebiliriz? Feride Çiçekoğlu kitabı için şunu söylüyor: 
“Önceki iki kitap gibi İsyankâr Şehir de filmlere dışarıdan bakan metinlerle, İstanbul mekânlarına dair benim kendi hikâyelerimi iç içe örerek ilerliyor... Bir filmin senaryosunu yazarken mekânı ve zamanı, ya da çekim esnasında kameranın yerini değiştirince değişen bakış açısını hatırlatıyor bu bana. Aynı karakterlerin farklı yüzleri, yan yana ama birbirine değmeden akıp giden hayatlardan geriye kalan bambaşka hikâyeler. Sonunda kendime de bu üçlemeyi bitirebilecek başka bir gözle bakabildiğim bir ömürlük yolculuk.” 

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: İsyankar Şehir-Gezi Sonrası İstanbul Filmlerinde Mahrem İsyan, Feride Çiçekoğlu, Metis Yayıncılık, 2019, 192 Sayfa

BİLMEK İSTEMEDİĞİM ŞEYLER - DEBORAH LEVY

Bilmek İstemediğim Şeyler, George Orwell’in 1946 tarihli Neden Yazıyorum? adlı denemesine, çağdaş edebiyatın ödüllü yazarlarından Deborah Levy’nin verdiği feminist bir cevap. Levy çıkış noktası olarak Orwell’in yazma nedenlerini alsa da, apartheid Güney Afrika’sında geçen çocukluğu, İngiltere’ye göçtüğü gençlik yılları ve her şeyi bırakıp İspanya’ya kaçtığı orta yaş krizini ender bir içtenlikle anlatırken bambaşka bir üslup ve bakış açısı yakalıyor.

Metin otobiyografik bir anlatı olsa dacinsiyet rolleri, annelik, göçmenlik gibi kavramlar üzerine düşünürken evrenselleşiyor. Levy kadın yazar olma deneyiminin erkek bir yazarınkinden farkını açıklarken Simone de Beauvoir, Marguerite Duras, Sylvia Plath ve Virginia Woolf gibi öncü feminist yazarları selamlamayı da unutmuyor.

Bilmek İstemediğim Şeyler kendi sesini bulmak ve yüksek sesle konuşmayı öğrenmek üzerine.

“Bilmek İstemediğim Şeyler, George Orwell'in denemesine bir cevap ama aynı zamanda Kendine Ait Bir Oda’nın güncel bir yorumu da. Virginia Woolf’un ünlü denemesi gibi bu da önümüzdeki yıllarda sık sık alıntılanacak bir metin.”

- TheIrish Examiner -

“Bir yazarın hayatının en sıradan detaylarının bile edebi bir metinde nasıl güç kazanabileceğini gösteren capcanlı bir anlatı.”

- New York Times Book Review -

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Bilmek İstemediğim Şeyler, Yazar; Deborah Levy, Çevirmen; İnci Asena, Everest Yayınları, 2019, 104 Sayfa

RUHA DOKUNAN PATİLER - ÇETİN ORANLI

“Merhamet sessiz fakat dünyayı değiştirebilecek kadar güçlüdür...”

Yağmurlu, soğuk bir günde pencere kenarına sığınan tekir kedi, patileriyle kapıyı çalarcasına cama tıklıyor. Sesinde miyavlamanın en naif tınısı, beyaz bıyıklarla süslü yüzünde gülümsemeye benzer bir ifade. Her haliyle sanki sevilmek için var edilmiş. Belli ki o sevimli patiler, insan kalbine bir çağrıda bulunuyor, merhamet başta olmak üzere iyilik hislerini uyandırarak, yürekleri ısıtıyor. Belki de bu yüzden insan ruhuna iyi geliyor.

İnsanın binlerce yıllık yoldaşı kedi, hayatımıza öyle köklü bir şekilde yerleşmiş ki sadece bir evcil hayvandan ibaret değil. İnsan ve kedi arasında yalnızca kedi severlerin, yaşamlarının bir bölümünde kedi besleyenlerin anlayabileceği bir sır var şüphesiz...

Bu kitapta yer alan, çoğu gerçeğe dayanan sımsıcak öyküler, kedi ve insan ilişkisine ve bu iklimde gelişen güzel duygulara birer vurgu niteliğinde. Vefa, sadakat, asalet, karakter sahibi olmak, sevgi, iyilik ve en önemlisi de merhameti eksenine alıyor. Elbette başrolde yer alan kedilere hakkını teslim ederek…

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Ruha Dokunan Patiler, Yazar; Çetin Oranlı, Hayykitap, 2019, 96 Sayfa

HATIR-İNSAN HAYVAN TOPRAK - HÜSEYİN AYGÜN

Seyit Hüseyin ayrılırken 'qomo ez sonune, reyna niune' demişti, arkada bıraktıklarına..
'Ben gidiyorum, artık geri gelmem..'
Hatır çok önemlidir; ikrar kadar..
Bir yerden ayrılırken, orada kalacaklara hep 'xatır ve to..' derler..
'Allahaısmarladık..'
'Müsadenizle..'
Bu kitapta, insanın, kuşun, yılanın, rüzgârın, yalnız dağın, sessizce akan kanlı ırmağın, bir halkın dinmeyen uğuldayışı var; insanın, hayvanın, toprağın hikâyeleri. Hiçbiri unutulmasın diye yazıldı. Onlar için, bizden sonra kalacaklar için, hepsinin ayrı ayrı hatırı için..

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Hatır-İnsan Hayvan Toprak, Yazar; Hüseyin Aygün, Arketip Kitap, 2019, 268 Sayfa

TORBADAKİ MAKSİM GORKİ - EŞREF KARADAĞ

Kente iki yazar gelir de görevlinin yakını kitap imzalatmaz mıydı? Elini torbaya daldırdı, kurdeleyle bağlanmış dört Maksim Gorki kitabı çıkardı. Bir erkek yazara, bir kadın yazara baktı. Yeniden erkek yazara dönüp, “Maksim Gorki sizsiniz, anladım da” dedi, “yanınızdaki yazar kim?”

Eşref Karadağ’ın zeki ve sivri dilli kaleminden, okurun zihnini bulandıran derinlikli öyküler…

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Torbadaki Maksim Gorki, Yazar; Eşref Karadağ, Bilgi Yayınevi, 2019, 120 Sayfa

Çocukların evreni ve evrimi anlamasını kolaylaştıracak, hâlâ raflardayken mutlaka alınması gereken 10 çocuk kitabı

Yaşama, evrene, doğaya, evrime dair merakını ve umudunu yitirmemiş yetişkinlere, telaşlı ve meraklı tüm çocuklara;

Burcu Adıgüzel

Yaşam Ağacı

Doğadan bu kadar uzaklaştığımız günlerin içinden geçerken, ağaçlar kesilir, ormanlar talan edilirken, çocuklara biyoçeşitliliği anlatmak için ihtiyacımız olan son sığınaklar kitaplar. İşte bu çeşitliliği çizimleriyle destekleyerek çocuklara sunuyor Yaşam Ağacı. Her türlü canlı yaşamını anlatan kitap, çocukların dünya üzerindeki değişkenliği anlayabileceği bir dile de sahip. Böcekler, yapraklar, ağaçlar, mantarlar ve tüm canlıların doğadaki devinimi çocuklara sade bir dille aktarılıyor.

Künye: Yaşam Ağacı, Rochelle Strauss, Çev. Mehmet Doğan, İletişim Yayınları, 2009, 40 sayfa.

Gizem Çözen Kâşifler

Zelal Özgür Durmuş'un evrim serisinden çıkan ilk kitabı. Gizem Çözen Kâşifler, gizemli bir yolculuğa çıkarıyor çocukları. Bu yolculuk bir evrim macerası. Çocukların günlük hayatının içerisinde maceralarla evrimi ilişkilendirebilecekleri keyifli bir davet.

Künye: Gizem Çözen Kaşifler, Zelal Özgür Durmuş, Yazılama Yayınevi, 2015, 14 sayfa.

Yaşlı Dünya Güncesi

Yazara ait serinin bir diğer kitabı. Aynı zamanda Yazılama Yayınevi'nin yine güzel bir hediyesi. Burada da çocuklara bir evrim macerası sunuluyor. Okurken canlanan güncenin içinde çocuklar hiç görmedikleri yerlere gidiyor ve farklı canlılarla tanışıyorlar. Yaşamın gittikçe tuhaflaşan bir yer olduğunu anlamalarıyla birlikte macera şekilleniyor.

Künye: Yaşlı Dünya Güncesi, Zelal Özgür Durmuş, Yazılama Yayınevi, 2015, 14 sayfa.

Kayra ile Kivi

İş Bankası Kültür Yayınları'ndan çıkan Kayra ile Kivi, bir bilim macerası. Çocukların merak içerisinde akıp giden hayatlarına güzel bir gönderme gibi âdeta.

''Bu bir kuş mu? Büyük, tüylü kanatları nerede?''

''Neden bir kedi gibi bıyıkları var? Bir kivi kuş olamaz, olabilir mi?'' gibi sorulara yanıt arıyor.

Künye: Kayra ile Kivi, Eileen Campbell, Çev. Utku Umut Bulsun, İş Bankası Kültür Yayınları, 2012, 44 sayfa.

Zaman Bisikleti

Çocukların hayatına dört tekerlekle giren bisiklet, hayatın hep bir dengede ilerlediğini anlamanın eğlenceli ve ilk adımı. Kahramanlarımız Yağmur ile Damla ise dünyanın başlangıcına yolculuk yapan bir bisiklet icat ediyorlar. Pedalları çevirdikçe zaman silikleşiyor ve günümüzden tam yüz yıl öncesine gidip ilk insanları görüyorlar. İlk durak Antalya'da Karain Mağarası. Çuka ile Anin de bu mağarada yaşayan iki kardeş. Yüz yıl öncesinde yaşayan iki kardeş ve günümüzde yaşayan iki kardeşin öğrenme ve buluşlarla dolu hikâyesi Bilgin Adalı'nın serisinden ilk kitap.

Künye: Zaman Bisikleti, Bilgin Adalı, Can Çocuk Yayınları, 2004, 125 sayfa.

Her Şeyin Öyküsü

Kitap tam da adı gibi her şeyin öyküsünü anlatıyor çocuklara. Büyük patlamayla başlıyor ve patlamanın ardından evrenin genişlemesi, dışa doğru açılması, yıldızların, gezegenlerin ortaya çıkması, çocukları zorlamayan, net ve kısa cümlelerle anlatılıyor. Yazmadan geçmeyelim; dinozorlar ortaya çıkıyor ve kitabın çocukları en sevindiren bölümlerinden biri de bu. Kitabı, anlattıkları kadar cazip kılan en önemli şey; kısa cümlelerle birlikte çok etkileyici görseller kullanılmış olması. Her Şeyin Öyküsü üç boyutlu bir kitap. Yani patlamayı çocuklar gerçekten ''bomm'' yazısıyla açılan bir üç boyut görselleştirme ve hareketli tasarlanmış kapaklarla görebiliyorlar. Kitabın yazarı Neal Layton. Kâğıt mühendisliği olarak adlandırılan görselleştirme ise Corina Fletcher'a ait. ''Dinozorlar neden yaşamıyor?'' diye sormaya başlayan tüm çocuklar için tatmin edici bir öykü.

Künye: Her Şeyin Öyküsü, Neal Layton, Tudem Yayınları, 2006, 28 sayfa.

Büyümek İsteyen Goril

Hayy Kitap'ın hayvan hikâyeleri serisinden bir kitap. Yavru gorilimizin adı Pongo. Afrika'nın dağlarında, babasının sürüsüyle yaşıyor ve tek amacı büyüyüp babası gibi güçlü bir goril olmak. Bu yüzden yaşadığı ânın tadını biraz kaçırıyor Pongo. Bu sırada annesi ona bir müjde veriyor: Bir kız kardeşi olacak!

Yazar Jill Tomlinson, bu yavru gorillerin günlük yaşamı üzerinden çocuklara doğayı, hayvanları ve hayatı anlatıyor. En keyifli kısmı ise, bir goril ailesinin gözünden onları gözleyen insanların kendilerine ne hissettirdiklerine tanıklık ediyor olmak.

Künye: Büyümek İsteyen Goril, Jill Tomlinson, Çev. Gökçe Ateş Aytuğ, HayyKitap, 2010, 104 sayfa.

Evrim Atlası

Evrim Atlası, bir çocuk kitabı değil. Ama bu listede yer almasının nedeni; yediden yetmişe herkesin dönüp okuyabileceği, faydalanabileceği özellikler taşımasından kaynaklanıyor. Evrim Atlası, doğaya yönelik uluslararası bilimsel çalışmalarda öncü bir kurum olan ve dünyanın en önemli doğa tarihi koleksiyonlarından birine ev sahipliği yapan Natural History Museum’un iş birliğiyle hazırlanmış. Bu kitaba çocuğunuzun ilkokul çağlarından itibaren başucunda yer verebilirsiniz.

Künye: Evrim Atlası, Douglas Palmer, Çev. Çağlar Sunay, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2010, 367 sayfa.

Yaşamın Evrimi

Çocuklara, dünyanın değerini bilmek için onu anlamak gerektiğinden yola çıkılarak yazılan kitap, ''Gezegenimizi, uçsuz bucaksız evrenin içindeki bu küçücük noktacığı tanıyalım.'' diyerek başlıyor. Deneyler, karşılaştırmalı tablolar, on dakikalık bir piyes, aklınıza takılabilecek sorular ve sözlük bölümüyle zenginleştirilmiş, bilgi yüklü ve öğretirken gülümseten nitelikte. Yaşamın evrimini çocuklara eğlendirerek öğreten kitap, okuyucusuna Ayrıntı Çocuk yayınlarından ulaşıyor.

Künye: Yaşamın Evrimi,  Anna Hatzimanoli, Ayrıntı Yayınları, 2009, 40 sayfa.

Kumkurdu

Kumkurdu, tek başına bir evrim kitabı değil. Ancak bu listede olmayı fazlasıyla hak edecek kadar evren, doğa, uzay ve insanın evriminden bahsediyor. Hem yetişkinlerin hem de çocukların mutlaka okuması gerektiğini düşündüğüm bir üçleme: Kumkurdu, Daha Fazla Kumkurdu, Daha da Fazla Kumkurdu. Ailesiyle deniz kenarında bir evde yaşayan Zackarina adlı bir çocuğun bilge bir kumkurduyla kurduğu arkadaşlık ve ondan öğrendikleri üzerine şekillenen muhteşem bir öykü.

Künye: Kumkurdu, Asa Lind, Çev. Ali Arda, Pegasus Yayınları, 2015, 104 sayfa.