Gezip okumak

Çok gezen mi bilir, çok okuyan mı sorusunun yanıtı elbette bir kitap köşe yazısında gezmek olmayacaktır. Ancak bu demek değildir ki gezmek öğretmez; öğretir ama bu amaçla yaklaşılırsa, insan ne gördüğünü kavramaya çalışırsa. Aslında keyif almanın gerçek yolu da budur: Gördüğünü anlamak. Zaten hiçbir şey anlamadan sevilemez ki…

Yazının tamamını okumak için tıklayınız.

Vitrin: Yeni çıkanlar

Merhaba Sevgili İleri Kitap okurları! Kritik bir güne merhaba derken sizleri bu haftanın yeni çıkan kitaplarıyla selamlıyoruz! Keyifli okumalar…

MİDWİCH'İN GUGUK KUŞLARI - JOHN WYNDHAM

Bilinmeyene karşı duyulan korku ruhu kemirince...

Krizalitler, Chocky, Triffidlerin Günü gibi, bilimkurgu edebiyatının kilometre taşı yapıtlarına imza atan, çağının çok ötesindeki kalemiyle fark yaratan kült yazar John Wyndham’dan, ilk sayfalarından okurun zihnini kıskaca alan bir eser daha: Midwich’in Guguk Kuşları.

60 yıllık mazisine rağmen güncelliğinden hiçbir şey yitirmeyen bu tedirgin edici roman, kendisinden daha üstün bir yaratımla karşılaşan insanın vereceği tepkiyi ve yaşayacağı korkuyu, etkileyici bir üslup ve kurguyla günümüze taşıyor.

Cezbedici hikâyesiyle iki kez beyazperdeye de uyarlanan Midwich’in Guguk Kuşları; kendi hâlinde yüzyıllardır uyuklayan önemsiz bir köyün yolunu tutarak, sakinlerinin başından geçen tekinsiz olayları gün yüzüne çıkarıyor.

Gözlerden ırak küçük bir İngiliz köyü olan Midwich, bir gün ansızın ve topluca uyuyakalır. Derin uykudan uyandıklarında köy sakinlerinin karşılaştığı manzara, başlangıçta pek şaşırtıcı gelmese de kısa süre sonra işin rengi değişir. Köydeki tüm doğurgan kadınlar hamiledir. Doğan çocuklar ise birbirinden tuhaf, birbirinden ürkütücü, birbirinden yetenekli ve birbirinin neredeyse aynısıdır. Peki, bu çocukların dünyaya gelme sebeplerinin ardından yatan gizem nedir? Soğuk Savaş’ın ürünü, yeni bir tür silah mıdır onlar? Evrimin ve doğanın insanlara bir oyunu mudur? Yoksa daha fenası, dünyadışı canlıların asalak guguk kuşu yumurtaları mıdır?

Hissettirdiği endişe duygusuyla, okurun ruhuna usul usul korku salan Midwich’in Guguk Kuşları, derinlikli hikâyesinin satır aralarında, kasaba ahlakından dünya siyasetine kadar pek çok konuyu sorgulayarak, güncelliğini kaybetmeyen çıkarımlarda bulunuyor.

“Hayatta kalma içgüdüsü, merhametten daha güçlüdür…”

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Midwich'in Guguk Kuşları, Yazar: John Wyndham, Çevirmen: Niran Elçi, DeliDolu Yayınları, 2019, 280 Sayfa

İNCİR TARİHİ - FARUK DUMAN

“Varlığımız, kendi bedenini arayan bir rüzgâr gibidir; bu rüzgâr çevremizde dolanıp duran dağlarda, ağaçların tepesinde, ırmaklarda, kayalık tepelerle su başlarında bir yumak gibi dönüp kutsal bir tığla kendi urbasını örer ve böylece görünmeye başlar.”

Zeyrek. İstanbul’da büyümüş, eğitim almamış, bildiği her şeyi çıktığı yolculukta gördüklerinden öğrenmiş. Bu yolculukta tanıdığı insanları, hayvanları, bitkileri, güzel kadınları anlatıyor. Her macerada bir masal başka bir masalın gölgesine yerleşiyor. Ve bir olgunlaşma hikâyesi Faruk Duman’ın eşsiz dilinde hayat buluyor…

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: İncir Tarihi, Yazar: Faruk Duman, Hep Kitap, 2019, 304 Sayfa

MODERN MİTLER - OREN HARMAN

Artık eski Çinliler gibi, dünyanın bir yumurtadan çıktığını ya da Maoriler gibi, iki âşığın birbirlerinin kollarından zorla alınması sırasında oluştuğunu düşünmüyoruz; evrenin işleyişinin sırlarını fizik bilimiyle çözüyoruz. Bilim müthiş bir kazanım, ama biz gerçekten eskilerden daha bilge miyiz? Bilim kader ve ölümsüzlüğün gizemini çözdü̈ mü? Bize kıskançlıktan korunmamızı ya da başkalarınca sevilmemizi sağlayacak araçlar verdi mi?

Bugün hakikati bilimle arıyor, ama mitolojiye kulak vermeden de edemiyoruz. Oren Harman bir adım öteye giderek bilim ile mitoloji arasında daha yakın bir ilişki kuruyor. Kozmolojik bir annelik görüşü̈ kurgulamak için Ay ile Dünya’nın ilişkisinden faydalanıyor; seks ve ölümün dünyaya gelişini bir mitokondrinin paniğe kapılışıyla açıklıyor; bilincin yalnızlığını ahtapotun belleğinden yola çıkarak betimliyor ve evrim sureci içinde dilin ortaya çıkışını insanın hakikatle imtihanına bağlıyor.

Bilim varoluş bilinmezini çözememiş olabilir, ama tıpkı en eski mitler gibi, onun büyüleyici keşifleri de hiç bitmeyecek olan hakikat arayışını sürdürmemizi sağlıyor.

“Bu cesurca, bilgece ve insanca yazılmış kitapta Oren Harman evrene ilişkin açıklamaları süsleyen mitler yaratıyor ve böylece insanların eski âdeti olan, en derin hakikat algılarını kodlama çabasını sürdürüyor...”

― Stephen Greenblatt, Pulitzer Ödüllü̈ yazar

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Modern Mitler, Yazar: Oren Harman, Çevirmen: Ilgın Yıldız, Say Kitap, 2019, 232 Sayfa

ŞANTİYE YAZILARI - DERVİŞ AYDIN AKKOÇ

Kararlı üşengeçliklerin, insanın doğaya değil de topluma doğduğu savının, betona sövgülerin, plastik zamanları hakir görmelerin, susmanın bir durum değil bir hak olduğunu hatırlatmaların, tarihin en vasat tımarhanesinin modern dünya denilen tımarhane olduğu tespitinin; Kafka’dan, Camus’den, Uyar’dan, Dıranas’tan, Cansever’den, Nietzsche’den, Dostoyevski’den, Béla Tarr’dan, Pinokyo’dan, Peter Pan’den, Küçük Kara Balık’tan ve elbette Benjamin’den Canetti’den, Bloch’tan el alan, onlarla itişen uzun terkiplerin, uzun cümlelerin kitabı Şantiye Yazıları.

Şantiye Yazıları “Yakınlığın yalanındansa uzaklığın belirsizliği evladır…” diyen Derviş Aydın Akkoç’un ilk kitabı!

Kitaptaki denemelerin gücü nereden gelmektedir? Bana kalırsa burada biz asıl olarak bir Duygular Tiyatrosuna tanık oluyoruz. Ya da bir Ruhun Sahnesine. […] Benjamin şantiyelerin bu derece, usandıracak kadar bizim gündelik hayatımızın bir parçası olacağını tahmin ediyor muydu, bilmiyorum ama Akkoç kuşkusuz farkında. Demek ki şantiye imgesi bugün çok daha etkili bir imgedir: Sözcüğün belki en düz anlamıyla şantiyeye dönüşmüş bir dünyada, her türlü aşkınlığın, ahlakın ya da değerin çöküşünün ardından, kendiyle baş başa, yüz yüze kalan insan – yoksa çocukluk evresinin işareti mi?”

AYHAN GEÇGİN

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Şantiye Yazıları-Everest Deneme, Yazar: Derviş Aydın Akkoç, Everest Yayınları, 2019, 256 Sayfa

KARA BAHAR - UNİCA ZÜRN

Hayat mutsuzluk yoksa katlanılmaz.

Kara Bahar, dünyaya bilenen küçük bir kızın büyüme ve sonunda yere çakılma öyküsüdür. Burada ibretin bulaşıcılığından zerre bulamayacaksınız.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Kara Bahar, Yazar: Unica Zürn, Çevirmen: Osman Çakmakçı, Kırmızı Kedi Yayınevi, 2019, 64 Sayfa

Engelleri aşmak: 'Farklı Ama Aynı'

'Farklı Ama Aynı' engeller üzerine yazılan bir kitapken içinde sevgiyi, dostluğu, merhameti ve kabullenişi de barındırıyor. Farklılıklarımızın bizler için sorun olmadığı ve tüm engellerin aşıldığı bir yaşam için…

Selda Salman

Farklılıklarımızın avantajdan çok başımıza dert açan, günlük yaşamlarımızda bizleri zorlayan; keyif almamız gerektiği halde bizleri sıkıntıya sokan bu dünyada ve özellikle coğrafyamızda, elbette ki çocuklara farklılığı anlatmak ve özümsetmek oldukça zor. Farklılıkların; değil insanlar için geriye kalan her şey için birer renk olduğunu anlatmak, gözlemledikleri ve deneyimledikleri yaşam çerçevesinde ebeveynleri ve öğretmenleri zorlayacak bir konuyken Feridun Oral, “Farklı Ama Aynı” kitabıyla çocukları bir nebze olsun rahatlatıyor.

“Farklı Ama Aynı”, engeller üzerine yazılmış bir kitap. Bir çobanın ve bir yavru keçinin içimizi ısıtacak hikayesinde sadece farklılıklara değinilmemiş. Kitapta aynı zamanda umut etmeye, çabalamaya ve sevgiye dair birçok cümle göze çarpıyor.

2015 yılında Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan “Farklı Ama Aynı” isimli kitapta, engelli doğan yavru keçiye sürünün çobanı bir süre yardım eder. Onu tehlikelerden korur kollar. Fakat yavru keçi nasıl zıplayıp oynayacak, nasıl koşacaktır? Çok geçmeden çobanın aklına bir fikir gelir. Yavru keçi için yaptığı tekerlekli sandalye ile artık yavru keçi özgürdür. Kırlarda istediği gibi koşup oynayacak, birisine bağlı olmadan özgürce yaşayabilecektir.

“Farklı Ama Aynı” engellere çözüm bulma, yaratıcılık, merhamet ve bir dostluk hikayesiyken aynı zamanda çocuklara aynı ve farklı kavramlarının öğretilmesi  sürecini de destekleyici bir kitap olarak karşımıza çıkıyor. Ama kitabın en önemli taraflarından biri; günlük yaşam içinde görmezden geldiğimiz, dikkat etmediğimiz engelli yaşamlar için bir farkındalık oluşturması. Feridun Oral, bu hikayeyi kaleme alırken de incitmeden ve sevgi dolu bir şekilde çocuklarımıza ulaşıyor.

“Farklı Ama Aynı” sıcacık bir farkındalık hikayesi. Feridun Oral, yolu bu kitaptan geçen çocukların engellere, farklılıklara ve hayata dair bakış açılarına minik bir iz bırakıyor.

KÜNYE: Farklı Ama Aynı, Feridun Oral, Yapı Kredi Yayınları, 2015, 28 Sayfa.

Vitrin: Yeni çıkanlar

İyi pazarlar sevgili kitapseverler, haftanın yeni çıkan kitaplarını sizler için derledik. Keyifli okumalar…

MİDWİCH'İN GUGUK KUŞLARI - JOHN WYNDHAM

Bilinmeyene karşı duyulan korku ruhu kemirince...

Krizalitler, Chocky, Triffidlerin Günü gibi, bilimkurgu edebiyatının kilometre taşı yapıtlarına imza atan, çağının çok ötesindeki kalemiyle fark yaratan kült yazar John Wyndham’dan, ilk sayfalarından okurun zihnini kıskaca alan bir eser daha: Midwich’in Guguk Kuşları.

60 yıllık mazisine rağmen güncelliğinden hiçbir şey yitirmeyen bu tedirgin edici roman, kendisinden daha üstün bir yaratımla karşılaşan insanın vereceği tepkiyi ve yaşayacağı korkuyu, etkileyici bir üslup ve kurguyla günümüze taşıyor.

Cezbedici hikâyesiyle iki kez beyazperdeye de uyarlanan Midwich’in Guguk Kuşları; kendi hâlinde yüzyıllardır uyuklayan önemsiz bir köyün yolunu tutarak, sakinlerinin başından geçen tekinsiz olayları gün yüzüne çıkarıyor.

Gözlerden ırak küçük bir İngiliz köyü olan Midwich, bir gün ansızın ve topluca uyuyakalır. Derin uykudan uyandıklarında köy sakinlerinin karşılaştığı manzara, başlangıçta pek şaşırtıcı gelmese de kısa süre sonra işin rengi değişir. Köydeki tüm doğurgan kadınlar hamiledir. Doğan çocuklar ise birbirinden tuhaf, birbirinden ürkütücü, birbirinden yetenekli ve birbirinin neredeyse aynısıdır. Peki, bu çocukların dünyaya gelme sebeplerinin ardından yatan gizem nedir? Soğuk Savaş’ın ürünü, yeni bir tür silah mıdır onlar? Evrimin ve doğanın insanlara bir oyunu mudur? Yoksa daha fenası, dünyadışı canlıların asalak guguk kuşu yumurtaları mıdır?

Hissettirdiği endişe duygusuyla, okurun ruhuna usul usul korku salan Midwich’in Guguk Kuşları, derinlikli hikâyesinin satır aralarında, kasaba ahlakından dünya siyasetine kadar pek çok konuyu sorgulayarak, güncelliğini kaybetmeyen çıkarımlarda bulunuyor.

“Hayatta kalma içgüdüsü, merhametten daha güçlüdür…”

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Midwich'in Guguk Kuşları, John Wyndham, DeliDolu Yayınları, 2019, 280 Sayfa

KANAYAK - GAMZE ARSLAN

“Buradayız! Size çiçek isimleri sayıp, romantizmi, oradan aşkı, oradan bağrı yanık yanık sızlatan sevdayı, hadi hiç olmadı belki sevgiyi anlatmak için değil! Hayır!

Size burada çiçekleri de hayvanları da anlatmayacağız. Görülmemiş bir çiçek açmadan bahsedeceğiz. Güzel bir ad seçtik bizce. ‘Görülmemiş bir çiçek açma.'”

Zorlu ana kız ilişkisi; kadın olmak; yakıcı tutkular; sahibine de tarihe de sahip çıkan giysiler; işçilerin hakkını kollayan fabrikalar; kimsenin uğramadığı kasabalarda yaşananlar ve sokaklarında hakkını arayan uzuvların gezindiği büyükşehirler... Toprak altında yatanlardan, rüyada yankılananlardan ve otopsi masasındaki artıklardan yola çıkıp yeniden kurgulanan hayatlar bunlar... Ölüleri öldürmeyen, cansıza ses veren, etin, kemiğin, kanın, toprağın ve düşün diliyle direnmeye, isyana ve özgürleşmeye çağıran öyküler.

İlk öykü derlemesiÇerçialan'la2016 Yaşar Nabi Nayır Öykü Ödülü'ne layık görülen Gamze Arslan yine şaşırtıcı ve özgün bir öykü kitabıyla okurların karşısına çıkıyor.Kanayakduru bir dil ve alabildiğine yaratıcı bir kurguyla kırsaldan büyükşehirlere geniş bir coğrafyayı kat ederek en acımasız gerçeklere tercüman oluyor.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Kanayak, Gamze Arslan, Can Yayınları, 2019, 152 Sayfa

BIÇAĞIN KENDİSİ - JOE ABERCROMBİE

Lotus En İyi Fantastik Roman Ödülü Adayı

Dokuzparmak Logen nihayet talihinin sonuna gelmişti. Başa çıkabileceğinden çok daha fazla düşmanın ortasında kalan Logen ardında ölü dostlar, kötü bir şöhret ve bir sürü mutlu düşman bırakarak ölü bir barbar olmanın eşiğindeydi.

İttifak’ın asil doğumlu subayı Yüzbaşı Jezal dan Luthar’ın aklını, kumar masasında arkadaşlarını beş parasız bırakmaktan başka meşgul eden herhangi bir şey yoktu. Ama İttifak ordusu için savaş çanları çalıyordu ve Kuzey’in donmuş savaş alanlarında çok daha kanlı kurallar hüküm sürüyordu.

Bir zamanların parlak çocuğu, şimdinin kötürüm işkencesisi Sand dan Glokta, Jezal’ın evine bir tabutta dönmesinden büyük keyif alabilirdi. Öte yandan Glokta’nın nefret etmediği birini bulmak da zordu. İttifak’ın hainlerinden itiraf koparma konusunda ayrı bir yeteneği olan Glokta kendisini hükümetin yozlaşmış kalbine götüren bir iz üzerinde bulacaktı. Elbette bu izlerin götürdüğü yeri görecek kadar hayatta kalabilirse.

Ve burada Mecusların İlki, Yüce İlim’in ustası ve kadim bilgeliklerin sahibi Bayaz tekrar tarih sahnesine adım atacaktı. Bayaz ister gerçekten yüzlerce yıl önce yaşamış Mecusların İlki olsun, ister kusursuz bir taklitçi olsun, Logen’in, Jezal’ın ve Glokta’nın hayatlarını çok ama çok zorlaştırmaya geliyordu.

Bıçağın Kendisi’nde, iyiyle kötünün arasındaki sınır bir bıçak kadar keskin.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Bıçağın Kendisi, Joe Abercrombie, İthaki Yayınları, 2019, 532 Sayfa

BEYAZ EV - PELİN ÖZER

Pelin Özer’den romandan şiire, anlatıdan hikâyeye tüm türleri kapsayan bir “söz büyüsü” Beyaz Ev.

Bütün evi kendi ezgisiyle anlattığı kitabında, ahşabın tene ne kadar yakın olduğunu dile getiriyor Pelin Özer.

Kıvrılıp dönen basamakları arasında yürürken, Beyaz Ev’de, hayal ve gerçeğin aslında aynı şey olduğunu göreceksiniz…

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Beyaz Ev, Pelin Özer, Kırmızı Kedi Yayınları, 2019, 184 Sayfa

SİYAH ENDİŞE-BİR ASIR SONU ANLATISI OLARAK HALİT ZİYA UŞAKLIGİL

Boğaziçi Üniversitesi’nde 28-29 Nisan 2016 tarihinde düzenlenen “Siyah Endişe: Bir Asır Sonu Anlatısı Olarak Halit Ziya Uşaklıgil Edebiyatı” başlıklı sempozyumda sunulan bildirilerin bir kısmı, yazarları tarafından genişletilerek, bu kitapta bir araya geldi.

Halit Ziya Uşaklıgil edebiyatına çok yönlü bir bakışın ürünü olan bu yazılar, Uşaklıgil’in romandan hikâyeye, tiyatrodan şiire, otobiyografik metinlerinden edebiyat eleştirisine uzanan yazınsal dünyasını tüm verimleriyle inceliyorlar. Ayrıca bu verimler hem edebiyat ve toplumsal tarihimiz içinde hem de yer yer dünya edebiyatından seçilen metinlerle birlikte düşünüyor, çok yönlü bir okumanın imkânlarını yaratıyorlar. Böylece Halit Ziya Uşaklıgil üzerine halihazırda var olan kanaatleri sorgulamakla kalmıyor, yeni bir bakış açısını da beraberinde getiriyorlar.

Siyah Endişe, Halit Ziya Uşaklıgil’in edebiyatımızdaki “varlığına” değerli bir katkı.

(Tanıtım Bülteninden)

KÜNYE: Siyah Endişe-Bir Asır Sonu Anlatısı Olarak Halit Ziya Uşaklıgil, Yazar: Kolektif, İletişim Yayıncılık, 2019, 360 Sayfa

Böğürtlen Cini ve Sarı Gaga

Günler, haftalar geçer. Gök gürültülü, çok yağmurlu bir gecenin sabahında kuş ile Cin, ağacı görmek üzere ormana giderler. Gördükleri manzara onları çok üzmüştür. Belli ki yıldırım düşmüştür ağaca, simsiyah olmuştur dalları. Tam umutlar bitti derken bu iki arkadaş, kül olmuş ağacın üzerinde tek başına duran bir filiz bulurlar. Toprağa ekerler ve her bahar o filizin büyümesi ve yeniden ağaç olmasını izlerler...

Burcu Adıgüzel

Böğürtlen Cini, Sarı Gaga ve yaşlı bir ağaç... Üçünü bir araya getiren sıcacık bir dostluk ve dayanışma öyküsü... Biraz hüzün, biraz tebessüm barındırıyor.

Soğuk ve karlı bir günde ormanda yol alan Böğürtlen Cini, derinden bir ses duyar. Ama nedendir ki bu ses? Bu mevsimde kuş  sesi olmaz ki? Hızlı hızlı yürümeye başlar ve bir ağacın ona seslendiğini duyar. Yaşlı ağaç şaşırtıcı derecede heybetli ve mevsime uymayacak şekilde yemyeşildir. ''Yapraklarımı, dallarımı dökmedim, çünkü; kanadı dalıma takılan bir kuş var yuvamda'' der. Bunu duyan Böğürtlen Cini, ağaca tutunarak tırmanır ve kuşu, takılan dalından kurtararak birlikte yere inerler. Ağaca söz verir Cin. Ona evinde bakacak, besleyecektir. Kuşu Cin'e emanet eden ağaç ise kara kışa teslim olur ve heybetini indirir, yapraklarını döker...

Günler, haftalar geçer. Gök gürültülü, çok yağmurlu bir gecenin sabahında kuş ile Cin, ağacı görmek üzere ormana giderler. Gördükleri manzara onları çok üzmüştür. Belli ki yıldırım düşmüştür ağaca, simsiyah olmuştur dalları. Tam umutlar bitti derken bu iki arkadaş, kül olmuş ağacın üzerinde tek başına duran bir filiz bulurlar. Toprağa ekerler ve her bahar o filizin büyümesi ve yeniden ağaç olmasını izlerler.

Feridun Oral, masalları da çizimleri kadar güzel olan ve özellikle kış masallarını çocuklara çok iyi aktaran bir yazar.

Bu öyküsünde de doğanın döngüsünün hiç bitmeyeceğini, umudun her zaman var  olacağını, ölüm ve yaşamın iç içeliğini çocuklara şahane bir dostluk iç görüsü ile anlatmış.

KÜNYE: Böğürtlen Cini ve Sarı Gaga, Feridun Oral, Yapı Kredi Yayınları, 32 Syf.

Sonra bir haber gelir: 'Hitler öldü'

O güçlü kadın yine güçlüdür. O ailesiz bırakılan çocuklar kan bağı olmayan kocaman bir ailenin parçalarıdır. O dağılan aileler yeniden birleşir, eski hallerini ve hatırlayabildikleri sayılı hatıra ile devam ederler mutlu hayatlarına. Bir şey hep eksiktir. Bu şey nedir kimse konuşmaz, sadece hissederler ve yaşarlar ancak sevgi ve inanç yüreklerindeki sıcaklığı tekrar getirecektir.

Zilan Yıldırım

Savaşın cinsiyeti var mıdır?

Birçoğunuz bunu da kadın erkek diye ayırmamamız gerektiğini savunabilir ancak savaşın cinsiyeti ‘erkek’tir. Daha doğrusu ‘erkeklik’tir. En iyi şekilde ifade edecek olursak ataerkil sistemde yaratılan erkek modelinin sıfatlarına eş değerdir savaş. Gücün, yöneticiliğin, duygusuz ve acımasız olmanın, acılara daha dayanıklı olup barışçıl, uzlaşmacı olmamanın ataerkil sistemde erkeğin sıfatları olması ve aynı zamanda savaşta görülen bu tarz tutumların normal olması elbette ki tesadüf değildir. Beyaz Deniz’de de ana karakter Ingrid tam da bu ‘savaş sıfatları’ na getirilmiş bir eleştiri olan, savaş koşulların da yaşamını sürdürebilmek için ‘erkekleşmiş’ olan bir kadındır.

Norveçli yazar Roy Jacobsen, 1954’te Oslo’da doğmuş ve Tutsak Yaşam, Fatihler, Don adlı kitaplarıyla adını Norveç  edebiyatında duyurmuştur. En ünlü romanı  Görülmeyenler ve devamı niteliğindeki Beyaz Deniz, savaş öncesi ve sonrası değişen sosyo-politik toplum yapısını ve savaşın toplum üzerindeki etkisini anlattığı oldukça başarılı eserlerdir. Görülmeyenler 2016’da Türkçeye çevrilmiştir. Beyaz Deniz ise Deniz Canefe tarafından bu yıl Türkçeye çevrilmiştir.

Beyaz Deniz, 1944 yılında Norveç’in kuzeyinde bir ada olan Barroy’da yaşayan, İkinci Dünya Savaşı’nda Nazi ordusu tarafından işgal edilen yurtlarından kaçmak zorunda bırakılan halkı ve adasını canından olmak pahasına bırakmayan inatçı, güçlü ve oldukça zeki olan Ingrid’i anlatıyor.

Savaşın başlarında yavaş yavaş boşaltılan ada da yalnızca bir aile kalır ve ailenin de üyeleri bir süre sonra farklı yerlere göç ederek farklı hayatlar kurmaya başlarlar. Ölüm döşeğindeki annesinin adanın sahibi olmasını istediği Lars bunu istemez ve adadan çok uzakta yaşayarak kendisine bir aile kurar. Yalnız başına dahi olsa adada kalmak isteyen Ingrid annesinin itirazlarına rağmen tek başına adada yaşar. Sonrasında savaşın ve işgalin büyük baskısı sonucu satamadıkları kuş tüyleri, satın alamadıkları erzaklar ve kesip yemek zorunda bırakıldıkları hayvanlarının da artık tükenmesi sebebiyle adayı terk etmek zorunda kalır.

Ingrid çok inatçıdır.  Her yerde Nazi askerleri cana, mala, kadınlara ve çocuklara kastederken ülkenin durumuna rağmen adasına tekrar dönmüştür ve burada batırılan bir gemiden kurtulan insanların nasıl öldürüldüğüne tanık olur. Küçükken oyunlar oynadığı, doğanın tüm nimetlerinin bahşedildiği güzelim adasında şimdi yüzlerce ceset vardır. Bu cesetlerden adasını başta anlattığım gibi bir ‘erkek’ soğukkanlılığında temizlemiştir. Yine Alman askerlerine yakalanma pahasına yaralı bir insanı iyileştirmiştir. Bir ‘erkek gibi’ cesurca davranmıştır. Bu insanın bir İngiliz askeri mi, bir Rus askeri mi, yoksa bir tutsak mı olduğunu bilmeden ona şefkat göstermiş ve ona aşık olmuştur. Onu kurtarmaya çalışırken yaralanmıştır.

Yaşadığı travmalar bununla kalmaz. Sevdiği adamın ölüm haberini alır, onu kurtarmaya çalıştığı öğrenildiğinde Alman askerleri tarafından dövülür ve tecavüze uğrar, savaş ve göçler yüzünden ailesiz kalan sayısız çocuktan biri olan Nelvy’i çok sever ve daha bir çok travma daha…

Savaşın yarattığı travmaların ve bu travmaların kadın ve çocuk üzerinde ikiye katlanan acısını net bir şekilde betimlemiştir romanında Roy Jacobsen. Ölümlerin verdiği acı ve normal karşılanması tezatlığını insan psikolojisi üzerinde ki sirayetini de gözler önüne sermiştir.

Sonra bir haber gelir: ‘’Hitler öldü.’’

O güçlü kadın yine güçlüdür. O ailesiz bırakılan çocuklar kan bağı olmayan kocaman bir ailenin parçalarıdır. O dağılan aileler yeniden birleşir, eski hallerini ve hatırlayabildikleri sayılı hatıra ile devam ederler mutlu hayatlarına. Bir şey hep eksiktir. Bu şey nedir kimse konuşmaz, sadece hissederler ve yaşarlar ancak sevgi ve inanç yüreklerindeki sıcaklığı tekrar getirecektir.

KÜNYE: Beyaz Deniz,  Roy Jacobsen, Çeviri  Deniz Canefe, Yapı Kredi Yayınları, 2019, 175 sayfa