Onur Bütün yazdı |Psikolojik tacize yakından bakmak; ısrarlı takip

Faillerin mağdura ısrarlı takiple yaşattığı korku ve tedirginlik, tıpkı kadın cinayetlerinde olduğu gibi toplumdaki tüm kadınlara benzeri bir korku ve tedirginlik yaşatıyor. O nedenle kadınlar, “Geceler ve Sokaklar Bizimdir!” diye sesleniyorlar. Tacize, tecavüze uğramaktan korktuğumuz için güvercin tedirginliğiyle yürüyoruz sokakları… Taksiye binmeden önce plakasının fotoğrafını çekip bir arkadaşımıza gönderiyoruz ya da kadın savunma ağları kuruyoruz.

İllüstrasyon: Octavia Bromell

Onur Bütün

“Israrlı takip davranışları, en çok telefon etmek, hediye göndermek ve mektup yollamak şeklinde ortaya çıkıyorsa da hedef kişiyi okul, ev ya da sık sık ziyaret ettiği yerlerde takip etme/izleme; hedef kişi hakkında dedikodu yayma; kişisel mülkiyete, evcil hayvanlara, hedef kişinin aile bireylerine, iş arkadaşlarına zarar vermekle tehdit etme veya zarar vermeye kadar çok farklı biçimlerde gerçekleşebilir.”¹

Kadınlar tanık oldukları ya da bizzat yaşadıkları şiddet türleri arasından daha çok fiziksel şiddeti öne çıkarsalar da; sözel, ekonomik ve psikolojik şiddeti pek çok veçhesiyle tartışıyor, hukuki davalara konu ediyorlar. Bu durumu anlamak mümkün; çünkü önce kadınların yaşam hakkı için mücadele etmek gerekiyor. Sonra da yaşayabilen kadınların diğer sorunları için… Aslında bu yazı şiddet türleri arasında bir sıralama yapamayacağımızı da tartışmaya açacak, çünkü bir taciz türü diğerini önceleyebiliyor ya da bir şiddet türü diğer türleri de içerebiliyor. Yine de en önde “öldürülmemek” için yürütülen mücadele bulunuyor.

Bu bağlamda kadınların mücadelesini kuramsal olarak destekleyen nitelikli araştırmalar, kolektif çalışmalar peş peşe yayımlanıyorlar. Kasım 2020’de yayımlanan iki önemli çalışmadan söz ederek yazıma giriş yapayım. İlki bu yazının verilerini almakta yararlandığım, Kişisel Olan Politik Olandır/Kadınlara Yönelik Eviçi Şiddet Verisi ve Politika (Yayına Hazırlayan: İlknur Yüksel-Kaptanoğlu), diğeri ise Türkiye’de feminizmin varoluşunu güçlendiren uzun ve nitelikli bir çalışmanın sonucu olarak karşımıza çıkan, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce dizisinin 10. kitabı, Feminizm adlı metin. Yeri gelmişken, Feryal Saygılıgil ve Nacide Berber’e üstlendikleri editörlük emeği için de teşekkür edeyim.

Üzerine tartışma yürüttüğümüz/çalıştığımız nesneye ait verilerin, başka bir deyişle kadın hareketinin/mücadelesinin fotoğrafını çekerken, pozitivizmin nasıl bir işlev gördüğü üzerine uzun uzadıya bir tartışmaya bu yazı bağlamında girmeyeceğim. Ancak sadece bir örnek olarak bile ele aldığımızda anıt sayaç uygulaması, Türkiye’de kadın cinayetleri ve iş cinayetleri açısından dikkat çeken bir mücadeleler silsilesinin izdüşümü olarak, toplumsal vicdanın ve kabulün göstergesi haline geldi. Dolayısıyla pozitivizmin eleştirisi için bile pozitivizme ihtiyacımız var.

Ben bu yazıyı yazarken (27 Kasım 2020) Şiddetten Ölen Kadınlar İçin Dijital Anıt 354’ü gösteriyordu. Benzeri sayaçların; tecavüz, fiziksel, ekonomik, sözel ve psikolojik taciz için de hazırlanmasını dilemek içimden gelmese de; görünür, bilinir ve tartışılır olmaları açısından çok önemli.

KADINA YÖNELİK ISRARLI TAKİP VERİLERİYLE PSİKOLOJİK TACİZ

“Stalking (ısrarlı takip) kelimesi, İngilizce “to stalk” fiilinden türetilmiştir. Kaynaklar bu kelimenin, 16. yüzyıldan bu yana, takip etmek, sinsice izlemek, sessizce yaklaşmak, gizlice sokulmak anlamlarında kullanıldığını göstermektedir. Kelime önceleri bir avcılık terimi olarak geyik avcılarının kullandığı takip yöntemlerini ve av stratejilerini tanımlarken; 20. yüzyılda, medya tarafından, ünlülerin saplantılı hayranlarınca takibi için kullanılmış, zaman geçtikçe bu kelimenin kullanım alanı genişlemiş; sadece ünlülerin değil herhangi bir kişinin takibi ve tacizini ifade etmeye başlamıştır.”²

Taciz ve saplantılı olmak nitelikleri, davranışları bu bağlamı kuran iki önemli kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer bir deyişle, psikolojik tacizi ispat gerekliliği hâsıl olduğunda, birden fazla kez takibin, hukuki ve toplumsal tanımı olan olay ve olgular, ısrarlı takip biçiminde tanımlanırlar. Israrlı takip bir psikolojik taciz biçimidir. Tıpkı fiziksel, sözel, ekonomik taciz gibi bir bağlama oturur ve feminist hukuk doktrininde de karşılık bulur.

Israrlı takip, 1990’lı yıllarda bir hukuk terimi olarak karşımıza çıkarken, Türkiye’de 2014 yılında Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen araştırmada şu verilere ulaşılır;

“Türkiye çapında gerçekleştirilen, Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması’nda, ilk defa ısrarlı takiple ilgili sorular sorulmuş ve bu konuda Türkiye’ye ilişkin veriler elde edilmiştir. Bu sonuçlara göre Türkiye genelinde kadınların % 27’si yaşamları boyunca en az bir kez ısrarlı takip davranışına maruz kaldığı ortaya çıkmıştır (Yüksel-Kaptanoğlu ve Çavlin, 2015: 118). Diğer ülkelerdeki araştırmalar, mağdurların dörtte üçünün takipçiyi tanıdıklarını, neredeyse yarısının ise takipçi ile romantik ilişki içinde olduğunu ortaya koymaktadır (Akduman vd, 2006: 26). Türkiye araştırmasında ise birçok ısrarlı takip fiilini ağırlıklı olarak yabancıların, tehdit içeren ısrarlı takip fiillerini ise en çok eski eş ya da birlikte olunan kişinin gerçekleştirdiği bulgusuna erişilmiştir (Yüksel-Kaptanoğlu ve Çavlin, 2015: 122).”

Israrlı takip olgusu, takipçinin boşanmaya, ilişkiyi bitirmeye kalkışan kadınlara kendini göstererek veya tanımadığı kadına yaklaşarak gerçekleştirdiği bir eylem olarak karşımıza çıkıyor. Kadın cinayetleri, uzun süren tartışmaların, kavgaların ve takiplerin ardından gelişen bir fiildir ve eğer kadın öldürülmediyse dahi sokakta, iş yerinde ya da evinde ısrarlı takibin/tacizin kendisine yaşattığı travmayla baş etmeye çalışır.

İngiltere’de 1998 yılında yapılan İngiliz Suç Araştırması’na göre;

“Kadınlara yönelik ısrarlı takip fiillerinin %90’ında fail erkek iken; erkeklere yönelik ısrarlı takip fiillerinin de % 57’sinde fail erkektir. (Budd vd. 2000).”³

Erkeklerin yaşadığı ısrarlı takip olaylarının da faili ağırlıkla erkeklerdir.

Dikkat çekici bir başka araştırma da ise, Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı (FRA) 2012’de kadına yönelik şiddet ve ısrarlı takip konusunda AB ülkeleri için karşılaştırılabilir ilk veriyi toplamıştır.

“…AB ülkelerinde yaklaşık 9 milyon kadın son bir yılda ısrarlı takibe maruz kalmıştır. Kadınların % 14’ü aynı kişiden tekrarlayan şekilde tehdit içerikli mesajlar ya da telefonlar almıştır. Kadınların % 8’i takip edildiğini ya da birinin evlerinin ya da iş yerlerinin etrafında dolandığını ifade etmiştir. Her on kadından biri eski partnerinin ısrarlı takibine maruz kalmıştır.”⁴

Kadınların bu türden bir tacize yönelik geliştirdiği çözümler arasında, telefon numarasını değiştirme, sosyal medya hesaplarından faili engelleme ve şikâyet etme, adres değiştirme, dava açma, uzaklaştırma alma, kadın örgütlerine, baro vb. kurumlara başvurma gibi örnekleri sayabiliriz. Dünyada ısrarlı takibin ilk kez yasallaşması örneğinde ise ABD’de karşımıza çıkıyor;

“Israrlı takibe yönelik ilk yasal düzenlemeler, 1 Ocak 1991 tarihinde California’da yürürlüğe girmiştir.”⁵

2014’de yürürlüğe giren İstanbul Sözleşmesi, ısrarlı takip bağlamında da önemli bir yere sahiptir. Sözleşmeye taraf olan devletlerin, ısrarlı takibi suç haline getirmesi öngörülmektedir. Türkiye’de ısrarlı takip ilk defa 20 Mart 2012’de 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’da bir şiddet biçimi olarak tanımlanmıştır. Dünyanın pek çok ülkesinde de son yirmi yılda gündeme gelen ve yasalaşan ısrarlı takip olgusu, bugün feminist avukatların, hâkimlerin önemli meseleleri arasındadır.

Faillerin mağdura ısrarlı takiple yaşattığı korku ve tedirginlik, tıpkı kadın cinayetlerinde olduğu gibi toplumdaki tüm kadınlara benzeri bir korku ve tedirginlik yaşatıyor. O nedenle kadınlar, “Geceler ve Sokaklar Bizimdir!” diye sesleniyorlar. Tacize, tecavüze uğramaktan korktuğumuz için güvercin tedirginliğiyle yürüyoruz sokakları… Taksiye binmeden önce plakasının fotoğrafını çekip bir arkadaşımıza gönderiyoruz ya da kadın savunma ağları kuruyoruz.

Psikolojik taciz; fiziksel tacizin sınırında duran, potansiyel bir taciz türü olarak zihinlerimizde canlanıyor, bu işin şakası yok. O nedenle kadınların psikolojik taciz üzerine yazdıkları yazılara, kendilerini ifade ediş biçimlerine dikkatle bakmak gerekiyor. Erkek egemen zihinlerin, ısrarlı takip vb. konulardaki düşünüş biçimlerinin kırılması için de psikolojik tacizin görünür, bilinir ve tartışılır olmasının kadınlar açısından hayati bir önemi var.

1 Kişisel Olan Politiktir/Kadınlara Yönelik Eviçi Şiddet Verisi ve Politika, Yayına Hazırlayan: İlknur Yüksel Kaptanoğlu, NotaBene Yayınları, s: 328

2 A.g.e., s: 327

3 A.g.e., s: 335

4 A.g.e., s: 336

5 A.g.e., s: 347

İzel Sezer yazdı | Yanlış yönlendiren de biraz pay sahibi değil mi?

İzel Sezer - @izelsezer

Açıklanan verilere ve bizzat gördüklerimize, yaşadıklarımıza dayanarak, yeni tip koronavirüs (Covid-19) vakalarının hızla arttığı, özel hastanelerin dahi yoğun bakım ünitelerinde yer kalmadığı, ölü sayısının her geçen gün daha da yükseldiği, salgınla baş edilemediği bir tabloyla karşı karşıya olduğumuzu söyleyebiliriz.

AKP iktidarının salgın yönetimi konusunda şeffaflıktan epey uzak olması, turizm sezonu gözetilerek birçok önlemin kaldırılması ve milyonlarca işçinin çalışmaya mecbur bırakılması elbette salgının Türkiye’de böylesine kontrolden çıkmış bir duruma gelmesinin baş sebepleridir. Fakat bunun yanında iktidardan aldığı ‘emirle’ halkın gerçek bilgiye ulaşmasını engelleyen yandaş ve ana akım medya bir yana; uzmanların, sağlık meslek örgütlerinin uyarılarını görmezden gelerek yaptığı yayınlarla milyonlarca insanın yanlış bilgilenmesine sebebiyet veren farklı sorumlular da yok mudur?

Mesela Gazeteci Cüneyt Özdemir örneğine bakalım. Özdemir, Türkiye'de koronavirüs vakalarının hızla yükseldiği nisan ayında kendi YouTube kanalından yaptığı yayında sağlık sisteminin iyi olduğunu söylemiş ve Sağlık Bakanlığı'nın, koronavirüs sebebiyle hayatını kaybedenlerin sayısını yanlış verdiğini söyleyenler hakkında ise ''Bu insanları tatmin etmek çok zor'' ifadelerini kullanmıştı.

Bu programın üstünden 7 ay geçti, bu süreçte binlerce kişi hayatını kaybetti, yüz binlerce kişi salgına yakalandı… 7 ayın ardından tarih 25 Kasım’ı gösterdiğinde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, semptomsuz hasta sayısını açıklamaya başladı. Günlük vaka sayısının 28 bin civarında olduğunun ortaya çıkmasından sonra, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) 25 Kasım için açıkladığı günlük verilere göre, ABD ve Hindistan'ın ardından en yüksek vaka sayısının Türkiye'de olduğu da anlaşıldı.

Cüneyt Özdemir, bu açıklamanın ardından 26 Kasım’da bir yayın daha yaptı ve ''Bir yanlıştan dönüldü, korkunç bir tabloyla karşı karşıyayız. Hatta daha bile kötü olabilir durum'' şeklinde konuştu. Fahrettin Koca'nın ''Hafta sonu duruma bakacağız, ona göre tedbir alacağız'' sözlerini de ‘’Pardon, neye bakacaksınız?'' diyerek eleştiren Özdemir'in, sağlık meslek örgütlerinin ve uzmanların uyarılarına rağmen vaka sayılarını şeffaf şekilde açıklamayan AKP iktidarının salgın yönetimini övdüğü sözleri ise akıllardan silinmedi.

Evet, belki Cüneyt Özdemir aylar sonra çark etti, ‘’hesap sorar’’ duruma geldi. Ancak Cüneyt Özdemir gibi örneklerin de etkisiyle salgın yönetimi konusunda oldukça yanlış bir algı pekiştirildi. ‘’Gazeteci yalnızca halka karşı sorumludur’’ ilkesi ayaklar altına alındı. Türk Tabipleri Birliği (TTB), Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) gibi sağlık meslek örgütlerinin ve bilim insanlarının hükümet tarafından açıklanan sayıların doğru olmadığı yönündeki uyarılarıyla adeta dalga geçildi. 

Başta da söylediğimiz gibi, salgının böylesine kontrolden çıkmasının başat sorumlusu elbette AKP hükümetidir. Peki hâl böyleyken, sağlık emekçilerinin ‘’Ölüyoruz, tükeniyoruz’’ haykırışlarını duymayan, yurttaşlar göz göre göre ölürken kamuoyunu yanlış yönlendiren gazeteciler de bunca insanın ölümünde sorumluluk sahibi değil midir?

ÇEVİRİ | Pandemi ve Trump'ın komploları

Yazar: Joseph Kishore

Çeviri: Özer Erdin

Son dört günde yaşanan üç olay Trump'ın seçim sonrası komplolarının özelliğine ve hareket halindeki sosyal ve ekonomik çıkarlara ışık tutuyor. İlkin cuma günü medyada Amerikalı büyük firmaların CEO'larının 6 Kasım'da katıldığı ve Trump'ın seçimi kazandığı iddiasının tartışıldığı bir acil toplantı hakkında haberler yayınlandı. Söz konusu haberlere göre bu toplantıya Disney, Johnson and Johnson, Walmart, Goldman Sachs ve diğer önde gelen 500 firmanın yöneticileri katılmışlardı.

Financial Times'da (FT) haftasonu yayınlanan bir haberde; toplantının olası bir hükümet darbesi uyarısı ile açıldığı, bu uyarının 'Tiranlık Hakkında' adlı kitabın yazarı olan Yale Üniversitesi Profesörü Timothy Snyder tarafından telaffuz edildiği ve yazarın aynı zamanda yöneticilere, demokrasilerin neredeyse daima içeriden çökertildiğini söylediği yer alıyor.

Sabah 07.00'de gerçekleşen bu toplantı Trump tarafından planlanan bir darbe olasılığının ciddiyetinin hükümet çevrelerinde seçimden sonra tartışılmakta olduğunu gösteriyor. Yine FT'nin haberine göre firma yöneticilerinin birçoğu, Trump'ın seçim sonuçlarını reddetmesinin sosyal patlamaları doğuracağı endişesiyle Biden'ı destekleme kararı aldı. FT ayrıca toplantıyı organize eden Yale Profesörü Jeffrey Sonnenfeld'in Trump'ın seçim sonuçlarına yönelik olan tepkisinin ülkede daha büyük kırılmalara neden olacağı korkusunun varlığına işaret eden ve yöneticilerin düşmanca bir iş dünyası arzulamadıklarını belirten açıklamalarına da yer verdi.

Öte yandan aynı haberde finans sermayesinin en güçlü temsilcilerinden biri olan Blackstone Hedge Fonları'nın kurucusu Stephen Schwarzman'ın dikkat çeken bir biçimde Trump'ı savunduğuna değiniliyor: "Cumhuriyetçi Parti'nin bağışçısı, Trump'ın Wall Street'teki en enerjik destekçilerinden biri olan Bay Schwarzman darbeye dair olan korkuları yatıştırmaya çalıştı. Schwarzman, Başkanın seçim sonuçlarına itiraz etmeye hakkı olduğunu ve adli işlemlerin başlayacağını belirtti."

İkinci olay ise cuma günü, bir koronavirüs aşısının geliştirilmesindeki ilerlemeyi kutlamak için düzenlenen bir etkinlikte, Trump'ın seçimlerden bu yana ilk kez halka açık bir şekilde ortaya çıktığında gerçekleşti. Trump sözlerine salgının kontrolden çıkması ve ölü sayısının artması göz önüne alındığında, virüsü kontrol altına almak için alınacak tüm önlemlere karşı çıkacağı iddiasına odaklandı: "Bu hükümet sokağa çıkma yasağı uygulamayacak. Zaman 20 Ocak'tan sonra kimin görevde olacağını gösterecek, fakat bu hükümetin sokağa çıkma yasağına geçmeyeceğini size söyleyebilirim. İyileşme, sorunun kendisinden daha kötü olamaz." Trump konuşmasında ayrıca konuya dair olan pozisyonunu doğrudan borsalardaki artışla ilişkilendirdi: "Görüyorum ki borsa bugün neredeyse 400 puan yükseldi ve tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmaya hazır."

Trump'ın cuma günkü ifadeleri aslında Dr. Michael Osterholm'un iki gün önceki açıklamalarını takip etti. Önde gelen bir epidemiyolog olan ve yeni Başkan Joe Biden'ın danışmanlığını yapan Osterholm, işçilere ekonomik desteğin yanında ülke çapında bir karantina uygulamasının virüsü kontrol altına alabileceğini belirtmişti. Bu açıklamalar çarşamba ve perşembe günlerinde piyasaların düşmesine neden oldu ve ardından Biden ekibinden ülke çapında herhangi bir karantinaya karşı çıktıklarına dair bir güvence geldi.

Böylece Trump, artan halk muhalefeti ve ölü sayısı karşısında "işe dönüş" kampanyasını en saldırgan bir şekilde kabul ettirecek figür olarak adeta "ben finans oligarşisinin adamıyım" demiş oldu.

Üçüncü etkinlik ise cumartesi günü, Trump'ın müttefiki Roger Stone ile birlikte yürütülen ve Trump'ın eski faşist danışmanı Stephen Bannon'un da bağlantısının olduğu faşist gruplar tarafından "Hırsızlığı Durdurun" söylemiyle düzenlenen eylemi Trump'ın selamlayarak geçmesiyle gerçekleşti. 

Katılımcılar arasında, Trump'ın eylül ayındaki başkanlık tartışması sırasında "geride durup hazır beklemelerini" söylediği Qath Keepers, Proud Boys gibi paramiliter gruplar ve faşist Alex Jones ile birlikte Three Percenters vardı. Virginia, Charlottesville'deki 2017 Sağ'ı Birleştir mitinginin organizatörlerinden Neo-Nazi Andrew Anglin, mitingi "muazzam bir zafer" olarak selamladı. Eylemde ayrıca antisemitist Nick Fuentes ile faşist Qanon Örgütü’nün destekçisi ve seçilmiş Cumhuriyetçi Kongre vekili Marjorie Taylor Greene de konuştu.

Gösteriyle birlikte, Trump'ın aşırı sağcı, faşist bir hareket inşa etme çabaları yoğunlaştı. Bu tür güçler, polis ve devlet aygıtındaki faşist katmanlarla birlikte, hakim sınıfın salgına ve işçi sınıfı içindeki toplumsal muhalefetin büyümesine karşı öldürücü tepkisini güçlendirmek için kullanılacak. Demokrat Parti ise, Başkan'ın olaya verdiği destekle kendisini açıkça faşist güçlerle özdeşleştirdiği gerçeğini kasıtlı olarak eleştirmekten kaçındı.

Burada bir uyarının yapılması gerekiyor: Trump, Amerika Birleşik Devletleri’nin yürütmesinin başında 65 gün daha başkan olarak kalacağı için siyasi durum farklı yönlere gidebilir. Trump görevden uzaklaştırıldığında, seçimin yasadışı olduğunu ve gerçek başkan olarak kaldığını söylemek için "Sırttan Hançerlenme Efsanesi’ni" (Dolchstoβlegende) gündeme getirebilir.

Wall Street ve ordunun partisi olarak Demokratlar, aşağıdan gelebilecek direnişi ve muhalefeti ateşleyebilecek her şeye karşı çıkıyorlar. Trump'ın eylemlerini; Amerika Birleşik Devletleri'ndeki demokratik yönetimden geriye kalanları devirmek için ölümcül ve ciddi bir tehdit olarak görmekten ziyade yalnızca kişisel bir "öfke nöbeti" olarak tasvir etmeyi tercih ediyorlar. Ayrıca, Osterholm'un açıklamaları ile attığı hızlı geri adımın da gösterdiği üzere, pandeminin yayılmasını durdurmak için gerekli olan önlemlere karşılar.

Demokratların seçim sonuçlarını reddeden Trump’a yönelttikleri eleştirilerinin odak noktasında, onun faşist şiddeti kışkırtması veya bir diktatörlük kurma çabaları değil, Trump'ın "ulusal güvenliği" başka bir deyişle Amerikan emperyalizminin çıkarlarını baltaladığı suçlaması yer alıyor.

Demokrat Parti'nin önde gelen yayın organı New York Times (NYT), geçen hafta bu konuyla ilgili bir dizi yorum ve başyazı yayınladı. NYT 11 Kasım tarihli başyazısında Cumhuriyetçileri seçimler sırasında “Bay Trump’ın öfke nöbetlerine” göz yuman bir tavır sergiledikleri için sert bir dille suçladı ve bu tavrın “ulusal güvenlik” üzerinde ciddi etkilerinin olacağı uyarısında bulundu. Buna ek olarak NYT, Trump’ın davranışlarının Amerika’nın dış rakiplerinin kullanmaları için endişe verici derecede bir fırsat sağladığı sonucuna da vardı.

Trump şiddeti kışkırtmayı yoğunlaştırırken, Demokratlar bu gücü ona mümkün kılan bazı Cumhuriyetçilerle birlik kurmaya çalışıyorlar. Politico'da yer alan bir habere göre Biden, "Savunma Bakanlığı için etkili, partiler üstü bir liderlik ekibi oluşturmanın” yanında, "Pentagon'daki geçişe yardım etmesi ve muhtemelen yeni yönetimde görev alması" için Trump'ın eski Savunma Bakanı Jim Mattis ile görüşüyor.

On gün önce, seçimden hemen sonra, World Socialist Web Site (WSWS), Biden'ın; "seçim kampanyasının sert söylemini geride bırakmayı" ve "rakiplerimize düşman gibi davranmayı" bırakmayı istediğine değinmişti: “Biden'ın bu açıklamaları, Demokratların önümüzdeki haftalarda siyasi çatışmalara nasıl yaklaşacaklarını gösteriyor. Trump'ın komplolarına karşı halk direnişini engellemek için mümkün olan her şeyi yapacaklar. Demokratlar, Trump'a karşı Wall Street'in ve Amerikan emperyalizminin çıkarlarını tehlikeye atacak bir muhalefetin ortaya çıkmasını engellemek istiyorlar."

Şu anda gerçekleşen tam da bu. Bu nedenle hakim seçkinlerin komploları yenilgiye uğratılabilir, ancak bu, işçilerin bağımsız hareket etmesini gerektiriyor. Trump'a karşı gerçek bir mücadele, sadece ve sadece Demokratlara karşı kurulacak bir muhalefet hattında geliştirilebilir.

Faşist bir diktatörlük tehdidine karşı mücadele ve hakim sınıfın "sürü bağışıklığı" politikasına karşı mücadele, tüm finans oligarşiye ve kapitalist sisteme karşı bir mücadele olarak yürütülmelidir. Bu mücadele ise işçi sınıfının iktidarı kendi eline almasını ve ekonomik yaşamı eşitlik ve sosyalizm temelinde yeniden yapılandırmasını talep ediyor.

Kaynak: World Socialist Web Site

Metin Uçak yazdı | 'Tanrı eline kavuştu'

Çok geçmeden At Yaşar’ın duası kabul oldu. Maradonalı Arjantin İngiltere ile karşılaştı. Gerçi Maradona bir kupa öncesinde temayüz etmişti ama intikam 86’ya kısmetmiş. Tanrı el verdi Diego’ya, o da geri çevirmedi.

Emperyalist hiyerarşideki yerini bilmezdik fakat İngilizin kibri hepimizin malumuydu.

Yok, Körfez Savaşı değil ilk Falkland savaşı verildi televizyondan. Biz mahalle bebeleri duvar kenarında yorumlarken kibirlilere kin kusardık.

Daha kısa süre önce kendi madenlerinde kendi insanlarını, kara yüzlü aydınlık madencilerini öldürmüştü kibirliler.

At Yaşar (öyle güçlü olduğu için filan değil babası arabacıydı, at arabaları vardı), “Bir maç oynasa bunlara karşı, Maradona görür hesaplarını” demişti. O zamanlar, naklen yayınlar öyle yaygın değildi.

Duyardık da pek bilmezdik Arjantin’de kimlerin oynadığını, kimlerin yıldız olduğunu ama birini hem duyar hem de bilirdik: Maradona! Çok geçmeden At Yaşar’ın duası kabul oldu. Maradonalı Arjantin İngiltere ile karşılaştı. Gerçi Maradona bir kupa öncesinde temayüz etmişti ama intikam 86’ya kısmetmiş. Tanrı el verdi Diego’ya, o da geri çevirmedi. Yetmeyeceğini düşünmüş olmalı ki futbol tarihinin en güzel slalom golünü attı. Bazıları daha iyi slalomlar da var diyebilir ama kesinlikle en anlamlısı Maradona’nınkiydi.

At Yaşar, Menisküs Ayhan ve daha nice mahalle bebesini havalarda uçuran kahraman, ele avuca sığmayan devrimci...

Neydi bize bağlayan onu? Mahallenin yoksul çoçukları, onda ne buluyorduk:

"Biz futbolcular, sürekli üzerimizde çok baskı olduğundan yakınırız. Baskı, günün sonunda ancak evlerine beş peso getirip çocuklarını geçindiremeyen insanların üzerinde olur. Binlerce dolar alıp, sahaya çıkıp oynuyoruz ve ağzımızı açınca stresten bahsediyoruz... Stres bu ülkede, sabahın altısında kalkanlar içindir, lanet olsun ki!" - Diego Armando Maradona

Kendinden önce gelenlere benzemedi hiç!

"Çünkü o kutsal bir günahkâr da ondan. O karanlık bir hayatın azizi, her şeyi ters yapan, hayatta her şeyi kötü yapan, iyi bir yaşamın davranış kurallarını bozan ve asla iyileştirilemeyecek bir hayat süren biriydi. Üstelik de ardı ardına gelen facialarla beraber. İnsanlar onun şahsında kendilerini buluyorlar. Bu yüzden de onunla gurur duyuyorlar. Bu da iktidar sahiplerinin zoruna gidiyor; çünkü o da bir güç ama öteki tarafta. Onun gücü halkın onu onurlandırmasından geliyor. O, gücünü bir meselenin uğruna koyuyor, hem de para ve silah üzerine kurulu diğer iktidarın en ufak biçimde hoşuna gitmeyen bir meselenin uğruna." - E. Galeano

Teşekkürler Tanrı’nın eli .

Bizi temsil ettiğin için, bize kattıkların için sonsuz teşekkürler...

Hayri Erol yazdı | Kent Emekçileri Dayanışması yeni bir direniş yolu açabilir mi?

"Şu an görebildiğimiz kadarıyla, solun çeşitli kesimlerinden olan ve bu toplantıda bulunan arkadaşlar meseleyi ilkesel düzeyde kavrayıp mücadeleye omuz verdiklerinde emek mücadelesi yol alabilecektir."

Hayri Erol

8 Kasım 2020 tarihinde kent emekçileri dayanışması internet ortamında bir buluşma gerçekleştirdi. Katılım, toplantının başlarında bir ara 200 kişiye kadar ulaştı. Bu toplantı işçi-emekçi hareketi bakımından son yılların en anlamlı, en nitelikli buluşması sayılabilir. Çünkü 17 Aralık 2017 tarihinde İstanbul’da yapılan Emek koordinasyonu toplantısından sonra bu nitelikte bir buluşma ya da toplantı gerçekleşmedi. (Dijital ortamda ekran üzerinden olsa da) Pandemi sürecinde her gün yüzlerce insanımızın hayatını kaybettiği, binlerce insanımızın hastalığa yakalandığı, baskıların ve hak kayıplarının yoğunlaştığı böylesi kritik bir dönemde bu buluşmayı gerçekleştirenleri devrimci duygu ve sıcaklıkla selamlıyoruz.

Bu buluşma tarihsel önemdedir dedik.  Açmak gerekirse AKP'nin iktidara geldiği 2002'den bu yana işçi ve emekçi halka sistemli saldırılar başlatılmış, özellikle kamu iş yerlerinin özelleştirilmesi ile birlikte kamuda sendikacılık işlevsiz hale getirilmiştir. Ülkenin dev kuruluşları (Tekel, TÜPRAŞ, Telekom, Şeker Fabrikaları, limanları) satılırken, Türk-İş ve Hak-İş yöneticileri eylem kararı almayarak AKP’nin suç ortağı olmuşlardır. İşbirlikçi büyük burjuvazinin fabrikalarında ise Türk-İş ve Hak-İş egemenliğinde sarı sendikacılık hüküm sürmektedir. DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası başta olmak üzere bağlı sendikalar ve az sayıdaki bağımsız sendika, fabrikalarda her türlü baskı ve engellemelere karşın mücadeleyi sürdürmekte olsalar da bütün bunlar yeterli olmamaktadır. Bu olumsuz süreçle birlikte işçi sınıfının ve diğer (beyaz yakalılar ve diğer kayıt dışı emekçiler) çalışan kesimlerin hak kayıpları ve işsizlik çığ gibi büyümeye başlamıştır. 2013 Haziran’ında gerçekleşen Gezi ayaklanması, bu hak kayıplarına, laik yaşama yönelik saldırılara, baskılara ve kadın cinayetlerine karşı bir kalkışma ile AKP iktidarının önüne güçlü bir set oluşturmaya çalıştı.

Ancak istenilen sonuç alınamadı. Sol parti ve örgütler, o güçlü direnişin arkasına düştüler.  Gezi direnişi tarihe geçti ve bugün de iktidarın korkulu rüyası olmaya devam ediyor.  2016 darbe girişimi sonrası AKP iktidarı bütün gelişmeleri lehine çevirerek gerçekten iktidarını oluşturdu ve sağlamlaştırdı. Cumhur ittifakı ile beraber hayat, işçiler ve emekçi halkımız için her gün biraz daha zorlaşmaktadır. Türkiye solu faşizmin baskılarını püskürtebilecek güçten çok uzak bir noktadadır. Bugün muhalif kesimler kaderlerini millet ittifakına bağlamış durumdadırlar. Millet İttifakı’nın tek adam diktatörlüğüne karşı önemini yadsımamamıza karşın, güçlü bir sosyalist hareket ve güçlü bir işçi sınıfı hareketi yaratılmadan faşizmi yenmek mümkün görünmemektedir.

Tam da bu aşamada bu dayanışma hareketi ile, yeni bir mücadele ve direniş yolu açılabilir. Bu buluşma bir işaret fişeği olabilir. Yazının başında ifade ettik, onlarca yıl sonra kent emekçileri ilk kez bu kadar çok işkolundan sorunları ile birlikte yan yana geliyorlar. Metal işçisinden hizmet iş koluna, beyaz yaka diye bilinen mimar, mühendis, öğretmen, avukat ve gazetecilerden, taşeron işçilere, emekliler, kayıt dışı çalışanları ve onun kendisini yetiştirmiş öncüleri ile muazzam bir güç oluşturuyorlar.

Toplantıda söz alan kadın ve erkek arkadaşlar çok doğru ifadelerde bulundular. Pandemiyi de fırsata çevirmeye çalışan AKP iktidarı, son kalemiz kıdem tazminatını da kaldırmaya çalışmakta, esnek çalışmayı yaygınlaştırmak istemektedir. 15 milyonluk işsiz kitlesine şu an ayda 1.172 TL alarak çalışıyor görünen milyonlarca emekçinin katılması an meselesidir. Kent emekçileri dayanışması bu çok kritik süreçte tarih sahnesine çıkmaya hazırlanıyor. Belli ki, bu girişim sarı gangster sendikacılığına, sol görünümlü sendikal bürokrasiye de alternatif olmaya var gücüyle çalışacaktır.

Şu an görebildiğimiz kadarıyla, solun çeşitli kesimlerinden olan ve bu toplantıda bulunan arkadaşlar meseleyi ilkesel düzeyde kavrayıp mücadeleye omuz verdiklerinde emek mücadelesi yol alabilecektir. Bu dayanışmayı oluşturanlardan beklentimiz, işçi sınıfının politik birliğini sağlamak uğruna kendi parti ve örgüt anlayışlarını, işçi sınıfının çıkarlarının önüne çıkartmamalarıdır. Bu gerçekleştiğinde ülkemizin en büyük ihtiyacı olan birleşik emek cephesini kurmanın yolu açılacaktır. Biz yeter ki, fraksiyonculuk tuzağına düşmeyelim. Birleşik emek cephesini oluşturan güçler, hiç kuşku yok ki, sadece sendikal alanda olmayıp siyasi iktidar ve burjuvaziye karşı mücadelenin öncü güçleri olarak yerlerini alacaklardır.

Bizim kolektifimizin samimi çabaları da bu yönde olacaktır.

Mert Karaatlı yazdı | İşçiler cephesinde bir sorun, bir gözlem

"İşçi mücadelesinde unuttuğumuz refleksleri tazelemenin, savunulacak bir şeyi bırakılmayan işçilerin taarruzunu örgütlemenin; tüm dünyada neoliberalizmin -egemenler arasında dahi- sorgulandığı bir dönemde, yeni toplumsal sözleşmelerin, yeni mücadele başlıklarının ve hedeflerin oluşturulmasının, işçilerin kurucu gücünü yaratmanın tam zamanı!"

Mert Karaatlı

İşçi mücadelesinin yakın dönem tarihine ilişkin bir inceleme yazısı, bu yüzyılın başında yazılsaydı, muhtemelen yazımızın girişi üç aşağı beş yukarı aynı donelerden oluşacaktı: Dünya kapitalizminin direksiyonunu finansallaşma lehine, neoliberal barbarlığın eşiğine doğru kırması, işçi mücadelelerinin elde ettiği çeşitli sosyal haklar ve kazanımların gasp edilmesi, sınıf siyasetinin zayıflaması, kurumlarının lağvedilmesi/güç kaybetmesi ve çeşitli haksızlık, hukuksuzlukların meydana gelmesi...

Dünyadan çeşitli örneklerle süslenen bu metin, hemen sonrasında kendini Türkiye'ye, 80 Darbesi'nde yaşanan yıkıma, ardından gelen Özal'lı yıllara ve nihayet AKP'nin iktidara gelişine bırakacaktır. Elbette böyle bir girişi zemin olarak kullanan yazar, bundan sonrasında ise, işçi hareketinin bu neoliberal saldırıya karşı nasıl direnebileceğine, mevcut sınıf örgütlerinin nasıl ayakta kalabileceğine, ayakta kalabilenlerin nasıl devrimcileşeceğine ilişkin kafa yoracaktır.

Gerçekten de 80 sonrasında, ama özellikle de AKP döneminde, Türkiye'de işçi mücadelesinin tarihi (özelleştirmelere karşı yürütülen mücadelelerden, zorunlu arabuluculuk dayatmasına, taşeron sisteminden, kıdem tazminatı ve işsizlik fonuna kadar) bir direnişin tarihi olmuş; işçi mücadelesinin bütün gündemleri de bu neoliberal programın getirilerine ve sermaye birikimi önündeki engelleri ortadan kaldırmak isteyen kapitalist sınıfın saldırılarına karşı bir savunma pozisyonuna dönüşmüştür.

Elbette bu savunma hattının ve direnç unsurlarının verdiği mücadele hafife alınamayacak derecede kıymetli olsa da, işçi mücadelesinin yalnızca savunma hattına sıkışıp kaldığı, kurucu pratiği üretemediği, hatta bu durumun "bu dönemde bundan fazlası olmaz" şeklinde kanıksandığı bir ortamda, mücadeleye dair çeşitli çarpık anlayışlar da kendini beraberinde getiriyor:
Bu çarpık anlayışlardan ilki, tam da az önce söylediğimiz gibi "bu dönemde bundan fazlası olmaz" diyerek, sermayenin bu tahakkümünün bir şekilde kırılacağı günü -hatta Türkiye özelinde söylersek Saray Rejimi'nin gidişini- işaret eden anlayıştır. Bahsedilen kırılış günü gelene kadar direniş saflarını bozmadan, işçi mücadelesinin potansiyelini yarınlara aktaracağını umar.

Birinci anlayışta dönemsel vurgular öne çıkarılırken, diğer çarpık anlayış görece daha "evrensel" bir bakış sunuyor: İşçi mücadelesinin zaten doğası gereği bundan fazlasını veremeyeceği; biraz karikatürleştirirsek, ücretli kölelik düzeninde bundan ileri gidilemeyeceği, gerisini anca "sosyalizmin paklayacağı" düşünülüyor. Böylece bu anlayış, çeşitli ekonomik mücadeleleri ve direnişleri doğrudan siyasal mücadelenin hararetli sularında boğarken, geriye kalan ise yalnızca bir avuç partili işçiye dönüşüyor...

Tüm bu anlayışlar bir yana, geçtiğimiz günlerde patronlar tarafından yeniden hedef tahtasına oturtulan tazminat hakkı ve 65 yaşındaki emekliliğinden başka hiçbir güvencesi kalmamış, sendikal örgütlülüğü Cumhuriyet tarihinin en düşük dönemini yaşayan ve yalnızca yüzde 7'si toplu iş sözleşmesinden faydalanabilen, sözün kısası borçlanmayla yaratıp yeniden ürettiği hayatı dışında hiçbir şeyi olmayan bir işçi sınıfı gerçekliği bulunmakta. Öyleyse tam da bugüne ve yakın geçmişe rehberlik etmek, geleceği kurmak için uzak geçmişi, başladığımız noktayı hatırlamakta fayda var.

Ücretlerin düşüşüne tepki olarak makine kırıcılığına başvuran ve bu ilkel eylemlerle dahi toplu pazarlığın yasal güvence altına alınması ihtiyacını dayatan Ludistleri, esasen çalışamaz duruma gelen işçiler için kurulan fakat sonraları grev ve direnişlerin örgütleyicisine dönüşen yardım sandıklarını; tüm bu mücadelelerin ortasında işçileri siyasal arenaya taşıyan, parlamentoda temsil hakkı ve seçim kanununda değişiklikler talep eden Çartistleri unutmayalım.

Henüz herhangi bir iş kanunu dahi bulunmayan, grev hakkı tanınmayan, sendikal örgütlülüğü bulunmayan bir çağda; kurucu misyonundan başka elinde avucunda bulunmayan işçilerin mücadelesini yeniden düşünmek gerekiyor.

Yeniden Türkiye'ye gelirsek...

Az önce de ifade ettiğimiz gibi, işten çıkarılmakla sineye çekmek arasında bırakılan işçiler, belki de tarihinin en örgütsüz dönemlerinden birini yaşıyor. Fakat tüm bunlara rağmen çeşitli şekillerde diri kalan ve kararlılıklarını sürdüren, kıdem tazminatına dokundurtmayan, alay komutanlarının üstüne yürüyen, metal fırtınayı yaratan işçi kesimlerinin varlığı, henüz solmayan bir potansiyele işaret ediyor.

Öyleyse işçi mücadelesinde unuttuğumuz refleksleri tazelemenin, savunulacak bir şeyi bırakılmayan işçilerin taarruzunu örgütlemenin; tüm dünyada neoliberalizmin -egemenler arasında dahi- sorgulandığı bir dönemde, yeni toplumsal sözleşmelerin, yeni mücadele başlıklarının ve hedeflerin oluşturulmasının, işçilerin kurucu gücünü yaratmanın tam zamanı!