Yandaş şirket 900 kişiyi işten çıkardı

'Kanlı projeyi' durdurma kararı alan yandaş şirket, krizi bahane ederek yüzlerce işçiyi işten çıkarırken, alacaklarını da ödemedi.

AKP'nin rant ve talan politikalarıyla birlikte büyüyen Nuhoğlu İnşaat, İzmir’in Karabağlar ilçesinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı eliyle yürüttüğü Yenitepe Kentsel Dönüşüm Projesi’ni ekonomik kriz ve inşaat maliyetlerinin artması gerekçesiyle durdurdu.

Şirket, inşaatın durdurulmasının ardından 900 işçiyi işten çıkardı. İşten çıkarılan işçilerin büyük çoğunluğunun en az 3-4 bin lira arasında ücret ve tazminatının ödenmediği, bazılarının ise 5-6 yıllık tazminat alacağının olduğu belirtildi.

'KANLI' PROJE

Karabağlar halkının ve meslek odalarının itirazlarına karşın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı desteğiyle başlatılan ve hızla sonuçlanması için 7 gün 24 saat çalışma izni alan proje, ilk günlerinden itibaren işçilerin haklarının gasp edilmesi ve yaşanan ölümlerle gündeme gelmişti.

Şantiye yakınlarındaki evlerde oturan 7 yaşındaki Yusuf Tencirlioğlu ile 5 yaşındaki kardeşi Ali Tencirlioğlu, 15 Ocak 2018 günü üstü açık bırakılan su dolu çukura düşerek ve boğularak yaşamını yitirmişti.

19 Temmuz 2018’de ise 61 yaşındaki Mehmet Çelik, iş güvenliği önlemlerinin alınmaması sonucu başına beton parçasının düşmesiyle hayatını kaybetmişti.

Albayrak'ın Yeni Ekonomi Programı piyasaları ikna edemedi

Albayrak'ın açıkladığı Yeni Ekonomi Programı (YEP) ne iç ne de dış piyasaları ikna etti. YEP'e ilişkin değerlendirmede bulunan Kozanoğlu "Albayrak’ın açıklamaları, ne iç piyasayı ne de uluslararası piyasayı inandırmış görünüyor" dedi.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak uyguladıkları ekonomi politikaları sonucu ülkeyi sürükledikleri krizi aşma iddiasıyla görücüye çıkardıkları Yeni Ekonomi Programı'nı (YEP) açıkladı. Yeni Ekonomi Programı'na ilişkin değerlendirmelerde bulunan Ekonomist Hayri Kozanoğlu, “Yeni Ekonomi Programı'yla, bir şekilde Türkiye ekonomisinin krize girdiği resmen ilan edilmiş oldu. Çünkü hatırlanırsa Cumhurbaşkanı bunun bir manipülasyon olduğunu ve krizden söz edilemeyeceğini söyledi.

Halbuki Berat Albayrak’ın açıklamalarından anlaşılıyor ki 2018’in ikinci yarısında, yani önümüzdeki aylarda Türkiye eksi büyüme yaşayacak. Kendi öngörüleri dahi 2019 yılında büyümenin sadece 2.3 olacağı gösteriliyor. Bu da Türkiye’de bizim uzun süredir uyardığımız durgunlukla enflasyonun bir arada yaşanması yani stagflasyon olmasının gerçekleşme yolunda olduğunu gösteriyor” dedi.
 
'İŞSİZLİK YÜKSELECEK'

Ekonominin yavaşladığı hatta eksi yönde büyüme kaydettiği durumlarda cari açığın düşük olacağını kaydeden Kozanoğlu, “Maliye ve Hazine Bakanı Berat Albayrak’ın kendi açıklamaları dahi işsizliğin önümüzdeki yıllarda yükseleceğini gösteriyor. Bu yıl 11.3 olarak yılın bitirilmesi, 2019 yılında 12.1, 2020 yılında 11.9 olması öngörülüyor. Benim tahminime göre 2018 yılında işsizlik yüzde 15’e kadar çıkacak. Ama bunun ötesinde kendi öngörüleri dahi önümüzdeki üç yıl içerisinde işsiz yurttaşlarımıza iş bulmak bir yana işsizler ordusuna yeni yurttaşlarımızın katılacağını ifade ediyor” diye belirtti.

'KİŞİ BAŞINA DÜŞEN GELİR DÜŞTÜ'

İktidarın uzun yıllar böbürlenme kaynağının kişi başına düşen dolar gelirinin rakamsal verileri olduğunu vurgulayan Kozanoğlu, “Hatırlanırsa 2013 yılında kişi başına gelir 12 bin 500 dolara kadar çıkmıştı. Şimdi Berat Albayrak’ın açıklamaları 2018 yılında yani içinde bulunduğumuz yılda bunun 9 bin 300 dolar civarında olacağını 2019’da 9 bin 600 dolar civarına erişeceğini düşünüyor. Ben bunların da gerçekçi olduğunu düşünmüyorum ama kendi tahminlerim Türkiye’de kişi başına gelir ne yazık ki 10 bin doların altına düşmüş bulunuyor. Ve önümüzdeki 10 yıl boyuncu kişi başına gelirin 10 yıl önceki düzeye çıkması kendi hesaplarına göre bu sayı imkânsız görünüyor. Ekonomi ne yazık ki bu kadar kötü bir durumda” diye konuştu.

'YURTTAŞIN CEBİNDEN BANKALAR KURTARILACAK'

Kozanoğlu, yapılan açıklamalardan da banka bilançoları ve alacakların tahsil edilmeleri noktasında ciddi sıkıntılar yaşandığının görüldüğünü ifade ederek, “Buna çözüm olarak bankaların bilançolarını rahatlatacağız şeklinde açıklamalar yapmışlardı. Bunu yapmaları çok büyük kaynaklar istiyor. Yani bir kere daha vergi mükellefi yurttaşlarımızın, bizlerin cebinden bankaların kurtarılması söz konusu. Bunun bütçede görülmesi lazım. Bütçede çok büyük açığa neden olabilecek bir uygulama buna da bir kaynak ayrıldığını göremiyoruz. Bütçe açığının azalacağına dair sözler var. Bu açıdan da bakıldığında uygulanan Yeni Ekonomi Programı bankacılık sektörü açısından da bakıldığı zaman hiç gerçekçi çözüm üretiyor gibi görünmüyor” diye aktardı.
 
'AÇIKLAMALAR NE İÇ NE DE DIŞ PİYASAYI İKNA ETTİ'

Artı Gerçek'te yer alan habere göre rakamlar ne olursa olsun liyakatın geçerli olmadığını dile getiren Kozanoğlu, “Yani ekonomi bürokrasisi dahi kamu yönetiminde laik olanların laik olduğu yere getirilmediği, kurumsal yapıların ve kurumsal özelliklerinin muhafaza edilemediği, insan hakları ve özgürlüklerinin olmadığı bir ülkede zaten başarılı bir ekonomiden de bahsetmek mümkün değildir. Benim değerlendirmelerimi bir yana bırakın bu programın piyasaları ikna edeceği, döviz kurunun düşeceği, faizlerin rahatlayacağı ön görülüyordu. Şu bir gün içerisinde gözlemimiz bunun gerçekleşmediği yolunda. Açıklanan programa göre 2019 yılında döviz kuru 5.60 olacak. Bunun gerçekleşmesi için bugünden başlayarak dövizin rahatlaması beklenirdi ama ne yazık ki böyle bir durumla da karşı karşıya değiliz. Berat Albayrak’ın açıklamaları, gerek iç piyasayı gerek uluslararası piyasayı inandırmış görünmüyor” ifadelerini kullandı.

IMF'den Türkiye açıklaması: Not ettik

IMF, AKP hükümetinin Yeni Ekonomik Programı’na ilişkin “Not ettik” açıklaması yaptı.

Uluslararası Para Fonu (IMF) Dış İlişkiler Direktörü Gerry Rice, Türkiye’nin Yeni Ekonomi Programı’nı (YEP) ve YEP’te açıklanan makroekonomik öngörüleri not ettiklerini söyledi.

Haftalık basın toplantısında, bir gazetecinin Türkiye’ye ilişkin sorusunu yanıtlayan Rice, “Yapılan açıklamaları ve öngörüleri not ettik. Bu öngörüleri ve Türk otoritelerin hedeflerini başarmalarını destekleyecek önlemleri daha ayrıntılı değerlendireceğiz. Bunu, Türkiye için daha önce 4. Madde kapsamında yayınladığımız raporda yaptığımız öneriler ışığında gerçekleştireceğiz” dedi.

‘TÜRKİYE’NİN GÖRÜNÜMÜ GÜNCELLENECEK’

Rice ayrıca, Türkiye için makroekonomik öngörülerini, önümüzdeki birkaç hafta içinde yapılacak IMF Yıllık Toplantısı sırasında açıklanacak olan “Dünya Ekonomik Görünüm” raporu çerçevesinde güncelleme sürecinde olduklarını da ekledi. (DHA)

AKP’nin Yeni Ekonomi Programı çalışanları nasıl etkileyecek?

AKP hükümetinin dün Bakan Albayrak'ın açıklamasıyla ilan ettiği Yeni Ekonomik Program’ı iktisatçılar "akıl dışı" olarak nitelerken, en çok merak edilenlerden biri de programın çalışanlara nasıl yansıyacağı oldu. YEP’in emekçilerin haklarına dönük büyük bir saldırı olduğu ifade edildi.

Hükümetin 2019-2021 yıllarını kapsayan Yeni Ekonomi Programı’nda (YEP) çalışanların tepki gösterdiği bütün düzenlemeler yer aldı.

İktisatçılar programın gerçekçi olmadığını belirtirken, program, emekçilere dönük de büyük bir saldırı dalgasının habercisi oldu.

Cumhuriyet’in haberine göre YEP’in çalışanlara etkisi şöyle olacak:

KIDEM TAZMİNATI

İşçi sendikalarının “kırmızı çizgi” olarak değerlendirdikleri kıdem tazminatı değişikliği YEP’e girdi. Hükümet yıllardır kıdem tazminatını fona dönüştürmek istiyor. Böyle bir durumda işçilerin mali kayıpları olacağı için işçi konfederasyonları buna sert tepki gösteriyor. Anlaşma sağlanamadığı için de düzenleme rafa kaldırılmıştı. Ancak programda, “Sosyal tarafların mutabakatıyla kıdem tazminatı reformu gerçekleştirilecektir” denildi. Bu “mutabakatın” nasıl sağlanacağı ise soru işareti yarattı.

ESNEK ÇALIŞMA

Sendikaların mali ve sosyal haklarda gerilemeye neden olacağı gerekçesiyle eleştirdikleri “esnek çalışma” programda şöyle yer aldı: “Hizmetin özelliğine göre uygulanacak esnek çalışma modelleri ile çalışanların iş-yaşam dengesini kurarak aile ve sosyal yaşamlarına, kurs ve eğitim programlarına daha fazla vakit ayırabilmeleri sağlanacaktır. Kamu kurumlarının esnek çalışma ile iş tatmini ve verimi yüksek işgücüne sahip olmaları sağlanacaktır.”

PERFORMANS YENİDEN MASADA

Hükümet çalışanların tepki gösterdikleri bir diğer düzenleme olan performans sistemini de yeniden gündeme getirdi. Geçen dönem tepkiler üzerine bu düzenle de rafa kaldırılmıştı. Programda, “Kamu sektöründe çalışanlar için yetenek ölçümü, tekrar yerleştirme ve norm kadro çalışmaları yapılacak, kamu sektörü insan kaynağının ödül ve performans sistemleri vasıtasıyla etkin yönetimi sağlanacaktır” denildi.

İLLA ZORUNLU BES

Hükümet bütün çalışanları zorunlu bireysel emeklilik sistemine (BES) geçirmekte kararlı. Geçen dönemde uygulama başlatılmış ancak çalışanların önemli bir bölümü sistemden çıkmıştı. Programda, “Çalışanların işverenleri aracılığıyla BES’e otomatik olarak katılması uygulaması yeniden yapılandırılarak daha sürdürülebilir hale getirilecektir” ifadesi yer aldı.

İŞSİZ SAYISI HIZLA ARTACAK

YEP’te 2019 sonunda işsizlik oranının yüzde 12.1’e yükselmesi öngörülüyor. Ekonomistler tarafından “fazla iyimser” olarak değerlendirilen bu hedef tutturulsa bile Haziran 2018’de 3.3 milyon kişi olarak açıklanan dar tanımlı resmi işsiz sayısı 2019 sonunda 4 milyonu aşmış olacak.
 

Dövizde son durum ne?

Hazine Bakanı Albayrak’ın Yeni Ekonomi Programı’nı açıklamasının ardından dövizde hareketlilik başlamıştı. İşte son veriler...

İleri Haber

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Yeni Ekonomi Programı'nı açıklarken dövizde hareketlilik yaşandı. Güne 6.25 TL seviyesinden başlayan kur programın tanıtım toplantısı başladıktan sonra 6.1484 TL seviyesini gördü.

Fakat açıklamanın sonlanmasının ardından dövizde tansiyon yükselmeye başladı.

Dolar/TL saat 13.43 itibariyle 6,2759’a yükselirken, Euro ise 7,3674 oldu.

AKŞAM SAATLERİNDE DURUM

Albayrak'ın açıklamasının ardından yükselen dolar/TL saat 20.00 itibariyle 6.20 seviyesinde seyrederken, euro/TL ise 7.30'dan işlem görüyor.

SON DURUM NE?

Döviz saat 23.55 itibariyle akşam saatlerindeki seviyelerini koruyor. Dolar/TL 6.20'den işlem görürken, euro/TL ise 7.31'den işlem görüyor.

İktisatçılar Yeni Ekonomi Programı'nı değerlendirdi: Akıl dışı!

Hükümetin Yeni Ekonomi Programı’nın (YEP) değerlendiren iktisatçılar, Albayrak’ın açıkladığı planın gerçeklikle ilgisi olmadığını söyledi. Bilkent Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erinç Yeldan programı “Akıl dışı” olarak değerlendirirken, iktisatçı Ergun Çağlayan da beklentileri olanlar için YEP’in ‘hayal kırıklığı’ olduğunu belirterek, “Müteahhitlerin elinde kalan konutları ekonominin sağlığından daha çok düşünüyorlar” dedi.

Meryem Yıldırım / @meryem_yildrim

AKP hükümetinin ekonomi dümeninin emanet edildiği Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, bugün Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde 2019-2021 yıllarını kapsayacak yeni ekonomi programını açıkladı. Orta Vadeli Program (OVP), Yeni Ekonomi Programı (YEP) adıyla hazırlanarak ilan edildi.

Bakan Albayrak, büyümeyi bu yıl için %3,8 ve 2019 için %2,3 olarak öngördüklerini açıklarken, enflasyon beklentilerini ise 2018 için %20,8 ve 2019 için %15,9 olarak belirlendiğini kaydetti.

İleri Hatırlatıyor

Daha az büyüme, daha yüksek enflasyon

Peki Albayrak’ın açıkladığı Yeni Ekonomi Programı (YEP) ne anlama geliyor? İleri Haber Bilkent Üniversitesi İktisat Bölümü Profesörü Erinç Yeldan ve iktisatçı Ergun Çağlayan ile YEP’i konuştu.

Programı “akıl dışı” olarak nitelendiren iktisat profesörü Erinç Yeldan programın çözüm üretmeyen bir kısır döngü üzerine kurulu olduğunu ifade etti.

‘CARİ İŞLEMLERİNİN DÜŞÜRÜLMESİNE İLİŞKİN YOL HARİTASINA İHTİYAÇ VARDI’

“Orta Vadeli Program (OVP) metni aslında adı üzerinde orta vadeli bir program. Şu anda Türkiye’nin çok acil ihtiyacı olan döviz krizi nasıl atlatılacak, enflasyon nasıl düşürülecek, paranın üç fiyatı dediğimiz faiz, döviz kuru ve enflasyonun fiyat düzeyi arasındaki denge nasıl kurulacak bu bekleniyordu” diyen Prof. Yeldan şöyle devam etti: “Fakat böyle bir çaba Orta Vadeli Program’dan çıkmaz zaten. Dolayısıyla aslında bize orta uzun dönemde Türkiye ekonomisinin, özellikle sanayinin ithalat bağımlılığının ara malları ve yatırım mallarının alt sektörlerindeki ithalat bağlarının, enerjideki ithalat bağımlılığı nasıl azaltılacağı ve dolayısıyla cari işlemler açığının nasıl düşürüleceği konusunda bir yol haritamıza ihtiyacımız vardı.”

AYNI YAKLAŞIM, AYNI TEDAVİ ETMEYEN REÇETE

“Halbuki Orta Vadeli Program metnine baktığımız vakit ve genelleştirme yapabilirim, bundan önceki normal ekonomik koşullarda kurgulanan OVP’lerde de hep aynı yaklaşım oldu” diye konuşan Prof. Yeldan, şöyle açıkladı: “Yüksek enflasyon, beklenenden yüksek aşılmış bir döviz kuru karşısında OVP metinli sürekli 2-3 senelik bir geçiş dönemi düşünüyorlar. Ondan sonra tekrardan Türkiye ekonomisinin potansiyeli olduklarına şu veya bu şekilde inandıkları %5 enflasyon, %5 büyüme hedefine geri geliyorlar. Yani OVP metinleri ekonomiye yol göstermekten çok kısır döngü gibi, var olduğumuz noktadan, %5 hedeflerine nasıl ulaşırız konusunda bir rakamlar bütünü olmaktan ileriye geçmiyor.

Dolayısıyla şu anda kriz içerisinde bir ekonomi idaresi veya Türkiye ekonomisinin yapısal sorunlarına karşı bir yol haritasından çok rakamların birbirine orantılanarak 3-4 sene içerisinde, 2021’de dengeleneceği bir kurgu.”

‘AKIL DIŞI’

“Bu kurgunun da en yumuşak karnı, bugün sosyal medyada da çok dile getirildi, döviz kuru tahminleri” diyen Yeldan “Son derece akıl dışı, son derece gerçek dışı” dediği tahminleri şöyle anlattı:

“Şu hesap yapılıyor;

Milli gelirin satın alma gücü paritesi ve dolar bazında büyüklüğü ile altında Türk Lirası büyüklüğü var, herhangi bir dolarla ifade edilmiş cari işlemler büyüklüğünü alın, ondan sonra da bunun milli gelire olan büyüklüğünden Türk Lirası rakkamı çıksın. Dolaylı olarak arkada gizil bir döviz kuru tahmini ortaya çıkıyor. Bu tahmin Merkez Bankası’nın hedefi olarak yorumlanamaz, bu başka bir metin çünkü. Ama Türkiye ekonomi idaresinin, döviz ve Türk Lirası makro ekonomik büyüklükleri eş anlı olarak açıkladığı zaman, bu ikisinin arasında yaptığı varsayım ortaya çıkıyor.

Örneğin 2018 için 4,10 gözüküyor bu, 2019 için 5,60 gözüküyor. Bunlar tabi yıl ortalaması hedefler. Yılsonu hedefi değil. Ama Merkez Bankası’nın %5’in üzerinde 5,25’lik bir faiz artırımına gittiği bir ortamda, döviz kurunu geriletemeyen bir paket programı 6 liranın altına düşmesini ve ortalamayı 5,60’a, hatta 4’lere kadar çekeceği varsayımı son derece gerçek dışı. Dolayısıyla bu da tabi bütün metne yansıyor. Bizim en büyük sorunumuz cari işlemler açığının halledilmesi.”

HALKA YANSIMASI NASIL OLACAK?: ‘EMEĞİN GELİRLERİ DÜŞECEK'

Prof. Yeldan’ın başlıktaki soruya yanıtı ise şöyle: 

"Yüksek zamlar, yüksek vergiler altında zaten adaletsiz bir vergi düzenine sahip olan Türkiye ekonomisinde emeğin gelirlerinde ciddi bir gerileme yaşanacaktır."

İKTİSATÇI ÇAĞLAYAN: BEKLEYENLER HAYAL KIRIKLIĞI YAŞADI

İktisatçı Ergun Çağlayan da AKP’nin Yeni Ekonomi Programı’nı İleri’ye değerlendirdi. Kredi sisteminde sorun olduğunu ifade eden Çağlayan, “Kredi sisteminde sorun var. Ani kur sıçraması, faiz fırlaması ve durgunluk, şirketler üzerinde aynı anda üç yönde baskı yarattı. Kredi kalitesi düştü, yani kredilerde ödenmeme ihtimali olanlar arttı” dedi.

“Planda bununla ilgili bir şeyler arayanlar hayal kırıklığıyla karşılaştı” diyen Çağlayan, şöyle izah etti:

‘KONUTLARI EKONOMİNİN SAĞLIĞINDAN DAHA FAZLA DÜŞÜNÜYORLAR’

“Bir şeyler hazırlayacağız vaadi dışında sadece emlak bankası var. Yani müteahhitlerin elinde kalan konutları ekonominin genel sağlığından daha fazla düşünüyoruz diyorlar.”

‘HEDEFLER GERÇEKÇİ DEĞİL’

Çağlayan da Prof. Yeldan gibi programdaki tahminlerin gerçekçi olmadığının altını çizerek şunları söyledi:

“Enflasyon, işsizlik ve büyüme hedefleri gerçekçi değil çünkü son sarsıntıların ekonomiyi ne kadar tahrip ettiği henüz belirsiz. Şeffaflık kayboldu ve mevduat kaybı yaşanıyor. Örneğin program açıklandıktan sadece iki saat kadar sonra TCMB (Merkez Bankası) mevduat hacminin bir haftada %1,3 azaldığını açıkladı. Bu, kaynaklar daha da pahalılanacak yani reel faiz yükselmeye devam edecek anlamına gelir. Özetle dengelenme, disiplin ve değişim demişler ama insanlar sadece dengelenme kısmının bile nasıl sağlanacağını anlayamadı.”

‘DÜNYA YEP’E MÜSAİT DEĞİL’

“Yabancı sermaye girişine dayalı modelin tahribatı hesaba katmadan yeniden çalışacağına inanmak istiyorlar” diye konuşan Çağlayan, sözlerini şöyle noktaladı: “Hiç tahribat yok desek bile dünya artık buna müsait değil.”