Döviz güne nasıl başladı?

İşte 25 Haziran Çarşamba gününün döviz kurları...

İleri Haber

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından şaibeli bir şekilde iptal edilip yenilenmesi kararı alınan İstanbul seçimlerinin ardından, döviz kurları istikrarsız görüntüsüne devam ediyor.

Seçimlerin ardından dün aşağı yönlü seyreden döviz kurları, bugüne yükselişle başladı.

Saat 08.10 itibarıyla dolar/TL 5.82'den, euro/TL ise 6.64'den işlem görüyor.

Motorine 22 kuruş zam geldi!

Motorine 29 kuruşluk zam yapıldı. Zam, pompa fiyatlarına bu gece yarısından itibaren 22 kuruş olarak yansıdı.

Motorinin litre fiyatına 29 kuruş zam yapıldı. Zam, pompa fiyatlarına bu gece yarısından itibaren 22 kuruş olarak yansıdı. Kalan 7 kuruşluk artış ise vergiden karşılanacak,

Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası'nın (EPGİS) açıkladığına göre, motorin fiyatlarındaki artışın ardından, zammın vergi ayarlamasıyla karşılandığı 'eşel mobil sistemi' devreye alındı.

Buna göre, motorin fiyatlarındaki 29 kuruşluk artışın 22 kuruşu pompaya yansıtılırken, kalan 7 kuruşluk artış vergiden karşılanacak.

Ankara'da ortalama 6.30 liradan satılan motorinin litre fiyatı 6.52 lira olacak. Motorinin litresi İstanbul'da 6.25 liradan 6.47 liraya, İzmir'de 6.31 liradan 6.53 liraya yükseldi.

Döviz günü nasıl kapattı?

Seçimin ardından döviz kurları, geçen haftalardaki seyrini sürdürüyor.

İleri Haber

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından şaibeli bir şekilde iptal edilip yenilenmesi kararı alınan İstanbul seçimlerinin ardından, döviz kurları istikrarsız görüntüsüne devam ediyor.

Saat 08.10 itibarıyla dolar/TL 5.76'dan, euro/TL ise 6.56'dan işlem görüyor.

SON GÜNCELLEME

Saat 23.55 itibarıyla dolar/TL 5.8111'den, euro/TL 6.6368'den işlem görüyor.

GÜNCELLEME 19.15

Saat 19.15 itibarıyla dolar/TL 5.8094'ten, euro/TL 6.6214'ttn işlem görüyor.

GÜNCELLEME 15.30

Saat 15.30 itibarıyla dolar/TL 5.79'dan, euro/TL 6.60'dan işlem görüyor.

GÜNCELLEME 10.00

Saat 10.00 itibarıyla dolar/TL 5.72'den, euro/TL 6.51'den işlem görüyor.

Seçim sonrası yeni vergi ve zamlar geliyor!

Bu yıl bütçede 80,6 milyar lira açık hedeflenirken, Merkez Bankası’ndan gelen paraya rağmen beş ayda bu açığın yüzde 83’ü gerçekleşti. Bütçe açığının yeni zamlarla kapatılmasından başka yol görünmediği tahmin ediliyor.

Seçim öncesi kriz ilerlerken, bütçe gerçekleşmeleri alarm verdi. Bu yıl bütçede 80,6 milyar lira açık hedeflenirken, Merkez Bankası’ndan gelen paraya rağmen daha ilk beş ayda bu açığın yüzde 83’ü gerçekleşti.

Bu konuya değinen Karar Gazetesi yazarı İbrahim Kahveci köşesindeki yaptığı değerlendirmede şunları yazdı:

“Bütçeden ilk 5 ayda 414 milyar lira harcama yapılmış. Faiz dışı harcama tutarı da 367.6 milyar lira. Geçen yıl aynı dönemde 322.5 toplam harcama ve 291.1 milyar faiz hariç harcama yapılmıştı.

Yine geçen yıl ilk 5 ayda 302 milyar lira gelir elde edilirken, bu yıl 347.5 milyar lira gelir elde edilebildi.

BÜTÇE AÇIĞI 3 KATTAN FAZLA YÜKSELDİ

Böylece bütçe açığı geçen yıl ilk 5 ayda 20.5 milyar liradan bu yıl 66.5 milyar liraya yükseldi. Hatta bu açık, Merkez Bankası’ndan (MB) bu yıl Hazine’ye 34 milyar TL kaynak aktarılmasına rağmen oluştu. Geçen yıl 12 milyar lira seviyesindeydi. Kısaca fazladan tek seferlik 32 milyar liralık ek bir kaynak kullandık. Bu kaynak olmasaydı bütçe açığı yaklaşık 100 milyar liraya çıkacaktı. Bütçe ocak-mayıs döneminde ise 66,5 milyar lira açık vermiş oldu.

GİDERLER YÜZDE 30'A YAKIN ARTTI

Giderler yüzde 28.4 artarken, gelirler MB parasına rağmen sadece yüzde 15 arttı. Ama devletin sürekliliğini sağlayan vergi gelirleri ise sadece ve sadece yüzde 4.3 artış gösterdi.

Biraz daha detaya bakalım. Çünkü burası çok önemli: Vatandaş seçimlerden sonra buraya çok bakacak…

Geçen yıl 34.3 milyar lira olan kurumlar vergisi bu yıl yüzde 5.9 artışla 36.4 milyar lira oldu.

Yurt içinden alınan mal ve hizmet vergileri ise 89.9 milyar liradan 83.4 milyar liraya geriledi. Yani burada vergi gelirleri azaldı. Nerelerde mi?

VERGİ GELİRLERİ DÜŞTÜ

– KDV gelirleri 25 milyar liradan 19.9 milyar liraya düştü.

– ÖTV gelirleri 56.5 milyar liradan 52.7 milyar liraya geriledi.

Dahilde alınan KDV ve ÖTV vergi gelirleri böylece 81 milyar 493 milyon liradan 72 milyar 507 milyon liraya indi. Nominal kayıp oranı yüzde 11…

GELİRLER DEĞİL GİDERLER ARTIYOR

Bütçeye bakıyoruz ki, gelir tarafı artmazken giderlerde hiç kısıntı olmuyor. Nerede ise oluk oluk para harcanıyor. İyi ama bu değirmenin suyu da yok…

O zaman nasıl olacak?

Muhtemelen şöyle:

1) Şirketlere yeniden net aktif vergisi ile müfettiş tehdidi gelecek… Ya matrahı artır ya da müfettiş gelip seni incelesin. Tercih senin.

2) Varlık barışıyla bitmeyen döviz isteğine bir daha devam etme kararı…

Ve vatandaşı ilgilendiren asıl vergiler;

3) Motorlu Taşıtlar Vergisi’ne bir ek taksit daha eklemek.

4) Keza aynı şekilde emlak vergisine de bir taksit daha eklemek. Ama bu taksit belediye yerine merkezi bütçeye…

Bu kadar mı?

Hatırlarsanız geçen hafta BOTAŞ’ın bilançosunu vermiş ve sektörün adeta nakit krizinde olduğunu göstermiştim. 2017 yılında 10.2 milyar lira olan BOTAŞ’ın borcunun 2018 yılında 26.6 milyar liraya yükseldiğini okumuştuk.

Kısaca orada da bahsetmiştim: Seçimlerden sonra ciddi bir elektrik zammı da bizi bekliyor olabilir.

Bir tarafta çalışan sayısı azalırken, emekli sayısı hızla artmaya devam ediyor. Bütçeden SGK’ya aktarılacak para bu yıl 200 milyar liraya ulaşabilir.

Zaten kamu personel sayısındaki artış ve gösterge sözleri nedeniyle çalışanların kamu personel maaşını karşılama oranı yüzde 70’lerden yüzde 50’lere geriledi. Kısaca işimiz zor. Hem de çok.”

Takibe düşen borç 20 milyar lirayı aştı

Vatandaşın bankalar ve tüketici finansman şirketlerine olan tüketici kredisi ve kredi kartı borcu 521.5 milyar liraya ulaşırken, takibe alınan borç ise 20.5 milyar lirayı buldu.

CHP'nin hazırladığı ekonomi raporuna göre vatandaşın bankalara borcu katlanarak artıyor. Vatandaşların bankalar ve tüketici finansm an şirketlerine olan tüketici kredisi ve kredi kartı borcu 521.5 milyar lira oldu. Takibe alınan tüketici kredisi ve kredi kartı borcu ise 20.5 milyar lirayı buldu.

Sözcü'den Başak Kaya'nın haberine göre raporda, zamanında ödenmediği için takibe alınan kredilerin 18.1 milyar lira (yüzde 19.3) artarak 7 Haziran itibarıyla 111.8 milyar lira olduğuna işaret edildi. Raporda şu verilere dikkat çekildi:

20 MİLYARI GEÇTİ

Bankalar ve tüketici finansman şirketlerine olan tüketici kredisi ve kredi kartı borcu 1 Ocak – 7 Haziran 2019 tarihleri arasında 3.4 milyar lira artarak 521.5 milyar lira oldu. Bu borcun 413.9 milyar lirası tüketici kredilerinden, 107.6 milyar lirası da kredi kartlarından kaynaklanıyor. Vatandaşın takibe alınan tüketici kredisi ve kredi kartı borcu ise 1,8 milyar lira daha artarak 7 Haziran itibariyle 20.5 milyar liraya ulaştı.

FAİZ 420 MİLYARA YAKLAŞTI

Vatandaşlar bu yıl Ocak-Nisan döneminde bankalara toplam 24.9 milyar lira faiz ödedi. Bu faiz geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19.4 oranında arttı. AKP döneminde (Ocak 2003 ve Nisan 2019) vatandaşların bankalara ödediği toplam faiz 471.7 milyar liraya ulaştı. 

KREDİ VE MEVDUAT

1 Ocak–24 Mayıs 2019 arasında bankalardaki (bankalar arası mevduat hariç) toplam mevduat 227 milyar lira (yüzde 11.1) artarak 2 trilyon 272 milyar liraya yükseldi. Bu dönemde TL cinsinden mevduatlar 26.6 milyar lira azalarak 1 trilyon 24 milyar liraya gerilerken, döviz cinsinden mevduatlar ise 253.9 milyar lira artarak 1 trilyon 247 milyar liraya (215.9 milyar dolara) çıktı. Döviz mevduatlarında dolar cinsinden artış ise 26.4 milyar oldu. Mevduattaki dolarizasyon oranı ise yüzde 54.9 olarak gerçekleşti. Bankalardaki mevduatın yarısından fazlasını yabancı para cinsinden açılmış mevduatlar oluşturdu.

Sanayi üretimi dibe vuruyor

Makina Mühendisleri Odası, “Tek Adam Rejimi Sanayiyi Eritiyor” başlıklı bir rapor yayınladı.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası’nın (MMO) her ay iktisatçı-yazar Mustafa Sönmez’in katkısıyla hazırladığı sanayinin sorunları bülteninin “Tek Adam Rejimi Sanayiyi Eritiyor” başlıklı 50’nci sayısını yayınladı.

Raporda, sanayide emeğin durumuna, ücretlere ve işsizlik sorununa ilişkin değerlendirmeler yer aldı. MMO’nun raporunda azalan taleple beraber üretimin düştüğüne ve 230 bin sanayi çalışanının işten çıkarıldığına yer verildi.

Bültende, birinci yılını dolduran "Başkanlık sistemi"nin, siyasette ve diplomaside olduğu kadar ekonomide de istikrar ortamı üretemediği ifade edilerek, “Ekonomide istikrarsızlık, giderek içine girilen kriz ortamı, bütün sektörleri olumsuz etkilemeye devam ediyor” denildi.

Birgün'den İsmail Arı'nın haberine göre bültende yer alan tespitlerden öne çıkanlar şu şekilde:

DIŞ KAYNAK GİRİŞİ DÜŞTÜ

24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanı ve Milletvekili Genel Seçimlerini izleyen Temmuz ayından itibaren dış kaynak girişinde sert düşüşler gözlendi. İlk 4 aylar itibariyle, 2016’da 7 milyar doları bulan, 2017’de 12,5 milyar dolara, 2018’de 19,5 milyar dolara yaklaşan yabancı kaynak girişi, 2019’un ilk 4 ayında 2 milyar doların altında +kaldı.

TÜKETİCİ ENFLASYONU ARTTI

Girmeyen dış kaynak sonucu, içeride yaşanan güvensizliğin de etkisiyle “dolarlaşma” hızlandı ve döviz fiyatları büyük artışlar gösterdi. Her döviz fiyatındaki artış, bunu dengelemeye dönük TL faizlerindeki artışlar, büyük ölçüde ithal girdiye dayanan ve öz kaynak yerine borç kullanan sanayide beklenmeyen maliyet artışlarına, devamında da sanayici fiyatlarında yüksek artışlara yol açtı. Yurt İçi Üretici Fiyatları ya da sanayici fiyatları hızla artınca, bu artış tüketici fiyatlarına da yansıdı ve tüketici enflasyonu yüzde 20 basamaklarına yerleşti.

DEMİR ÇELİK ÜRETİMİ DÜŞTÜ

Yükselen tüketici fiyatları, başta otomobil, beyaz eşya olmak üzere dayanıklı tüketim mallarının iç talebinde önemli gerilemelere neden oldu. İnşaat sektörüne girdi veren bu sektör, inşaattaki sert düşüş ve toparlanamamanın sonucu yüzde 22’ye yaklaşan önemli bir üretim düşüşü yaşıyor.

OTOMOTİVDE BÜYÜK GERİLEME

Kağıt ve kağıt ürünü imalatında da yüzde 16’yı bulan düşüşü, iç satışlardaki ve ihracattaki gerilemenin etkisiyle otomotiv izliyor. Bu sektörde de üretim düşüşü Nisan ayında yüzde 13’ü geçiyor. Yine inşaat sektöründen kaynaklı olarak ana metal sanayii (demir-çelik) 2018 Nisan’ına göre yüzde 12 gerilemiş görünüyor.

Otomotivin yanında onu tamamlayan plastik, lastik sektörü de gerileme içinde. Dayanıklı mallarda elektrikli cihaz, beyaz eşya sektörleri bu gerilemeye eşlik ediyor. Kimyasal ürünlerde de yüzde 5 ile yüzde 12 arasında değişen küçülmeler var. Gıda sanayiinde bile yüzde 5’e yakın üretim düşüşü dikkat çekici.

İSTİHDAM DA AZALDI

2018’in Mart ayında 5 milyon 618 bin olan sanayi istihdamı 2019 Şubat ayında 5 milyon 388 bine kadar düştü. Bu, aradaki sürede 230 bin sanayi çalışanının işsiz kalması anlamına gelmektedir.

Önümüzdeki dönemde, dış sermaye girişini artırabilecek bir politika duruşu henüz görünmediği gibi, ABD ile S-400 silah tedariki konusunda süren sürtüşme ve ABD’nin yaptırım tehditleri, Türkiye ekonomisini, dolayısıyla sanayisini yeni sert rüzgarlara muhatap edebilecektir. Hem sırtındaki döviz borç yükü hem de genelde yüksek borçluluk profiliyle bu sert rüzgarlara çok da dayanıklı görünmeyen sanayinin yakın geleceği endişe ile izlemektedir.

Yeni dönemde, dış sermaye girişini artırabilecek bir politika duruşunun henüz görünmediği de belirtilerek, “ABD ile S-400 silah tedariki konusunda süren sürtüşme ve ABD’nin yaptırım tehditleri, Türkiye ekonomisini, dolayısıyla sanayisini yeni sert rüzgarlara muhatap edebilecektir. Hem sırtındaki döviz borç yükü hem de genelde yüksek borçluluk profiliyle bu sert rüzgarlara çok da dayanıklı görünmeyen sanayinin yakın geleceği endişe ile izlenmektedir” dedi.