AKP'nin 'torba kanun teklifi'ne muhalefet şerhi: Patronlara bir tek masaj yapılmadığı kaldı'

AKP'nin ekonomi alanında düzenlemeler getirecek olan "torba kanun teklifi"ne HDP ve CHP tarafından şerh düşüldü. Şerh gerekçelerinde, bu değişikliklerin krizin itirafı niteliğinde olduğu vurgulanırken, "Patronlara bir tek masaj yapılmadı kaldı" denildi.

AKP’nin, Merkez Bankası’nın ihtiyat akçesinin bütçeye aktarılması, şirket borçlarına yapılandırma, Varlık Barışı’nın 6 ay uzatılması gibi ekonomi alanında düzenlemeler getiren “torba kanun teklifi”ne CHP ve HDP muhalefet şerhi düştü. Muhalefet partilerine göre düzenleme “ekonomik krizin itirafı” anlamına geliyor.

Duvar’dan Nergis Demirkaya’nın haberine göre CHP, 18 ayrı kanunda değişiklik içeren 35 maddelik teklifi “bir kriz dönemi düzenlemesi” olarak nitelendirirken, önlemlerin kısa vadede sorunu gizleyen, uzun vadede ekonomide kırılganlıkları daha fazla artıran nitelikte olduğunu savundu. 17 yıllık AKP iktidarında beşinci kez varlık barışı getirildiğine dikkat çekilen şerhte son varlık barışında toplam 17 milyar TL bildirim ve beyan yapılmış olduğuna dikkat çekildi, bu uygulamaların fiyasko ile sonuçlandığı ifade edildi.

2019 BÜTÇE AÇIĞI AZALTILMAYA ÇALIŞILIYOR

Merkez Bankası’nın ihtiyat akçesinin bütçeye aktarılmasını sağlayan düzenleme ile Merkez Bankası’nın bilançosundaki 46 milyar 208 milyon lira olarak gözüken ihtiyat akçesinin yaklaşık 40 milyar liralık kısmı bu yıl içinde Hazine’ye aktarılarak bütçeye gelir kaydedilmesinin yolu açılıyor. Kalan 6 milyar liralık tutar da gelecek yıl karıyla birlikte bütçeye aktarılabilecek. CHP bu düzenlemeyle, ekonomideki küçülme ve vergi gelirlerindeki düşük performans ve seçim yatırımları nedeniyle artan harcamalar yüzünden hızla büyüyen 2019 yılı bütçe açığının azaltılmasının amaçlandığını savundu. Bu uygulamanın Merkez Bankası’nın karşılıksız para basması anlamına gelebileceği, dolayısıyla önümüzdeki dönemde çok büyük bir enflasyonist baskı yaratarak Türkiye ekonomisi için ilave riskler oluşturacağına dikkat çekildi.

‘ŞİRKET DEĞİL, TÜRKİYE EKONOMİSİ KURTARILMALI’

CHP şerhinde şirket borçlarına yapılandırma içeren düzenleme “AK Parti iktidarı tarafından uygulanan yanlış ekonomik politikaların sonucunda ortaya çıkan reel sektör krizinin giderilmesine yönelik” değerlendirildi. Türkiye’nin Şubat 2001 krizinden sonra 2002 yılında uygulanan İstanbul yaklaşımına benzer bir kurtarma operasyonu evresine sokulduğu belirtilen şerhte, “Yakın izlemedeki ve takipteki kredilerin 400 Milyar TL’ye ulaştığı ilgililerce ifade olunmuştur. Şirket kurtarma operasyonlarında kullanılacak kaynağın kamu bankaları için nereden bulunulacağı muammadır. Sadece şirket kurtaralım kaygısıyla yasa yapılması çözüm değildir, belki birkaç şirket kurtarırız gerçekten ama Türkiye ekonomisini kurtaramayız. Hedef birkaç şirket kurtarmak değil, o şirketlerin içinde barındıkları Türkiye ekonomisini kurtarmak olmalıdır” denildi.

ŞEHİR HASTANELERİ İÇİN ARAŞTIRMA KOMİSYONU ÖNERİSİ

Teklifle Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan şehir hastaneleri sözleşmelerindeki hükümler değiştiriliyor ve sözleşme bedeli, Türk lirasına çevrilerek kullanım bedeli ve hizmet bedellerinin yeniden belirlenebilmesinin yolu açılıyor. CHP’ye göre bu değişiklik “şehir hastaneleri” modelinin iflas ettiği ve kamunun sözleşme şartlarını revize etmeye yönelik hamle yapması anlamına geliyor. Bu değişikliklerin ilgili firmalar tarafından Uluslararası Tahkim’e götürülüp götürülmeyeceğinin bilinmediğine dikkat çeken CHP, “ticari sır” gibi saklanan sözleşmelerin, kira ve hizmet ödemelerinin ayrıntısının hastane başına ayrıntılı olarak paylaşılması, konunun gerekiyorsa TBMM de kurulacak bir Araştırma Komisyonu marifetiyle incelenmesini istedi.

‘SİNEKTEN YAĞ ÇIKARMA ÇARESİZLİĞİ’

HDP şerhinde getirilen teklifin “ekonomik krizinin itiraf belgesi” olduğu belirtilerek şöyle denildi:
“Açıktır ki AKP, panik halindedir. Tamtakır olan kasayı bir biçimde doldurmak için çabalamaktadır. Bu panik havası içerisinde de her kaynağa adeta saldırmaktadır. Ülkeyi yönetenler tabiri caizse sinekten yağ çıkarmaya çalışacak kadar çaresiz durumdadır. Öyle ki, yıllardır uygulanan yanlış politikaların bizleri getirdiği ibretlik nokta, işi Merkez Bankası’nın kefen parasına el uzatmaya dahi götürmüştür. Çünkü delik giderek büyümektedir, yama ise her geçen gün daha da küçük kalmaktadır. 2019 merkezi yönetim bütçe açığının yaklaşık yüzde 80’i yılın ilk beş ayında gerçekleşti! Bu kanun teklifi de kötü gidişe çare olmak şöyle dursun, günü kurtarmaya yetmeyecektir.”

‘İHTİYAT AKÇESİNE EL KONULMASI ENFLASYONU YÜKSELTİR’

Merkez Bankası’nın ihtiyaç akçesine dair düzenlemenin Türkiye’nin yakın geleceği açısından felaket etkisi yaratacak nitelikte olduğunu savunan HDP şerhinde, “Merkez Bankası ihtiyaç akçesi, bir ülkenin zor günler için ayırdığı birikimdir. Kamuoyunda sıkça yapılan benzetmeyle “kefen parası”dır. AKP’nin bu teklifin yasallaşması sonucunda ihtiyaç akçesine el koyması, para basmasından farksız olacaktır. Bunun anlamı enflasyonun yükselişe geçmesi ve emekçilerin mutfağındaki yangına benzin dökmektir” denildi.

‘KRİZ DERİNLEŞEREK DEVAM EDİYOR’

35 Madde içerisinde kadınların, emekçilerin, işçilerin, çiftçilerin, gençlerin, işsizlerin yararına bir tane düzenleme olmadığına dikkat çekilen şerhte şu ifadeler yer aldı: “AKP, kendi yarattığı derin ekonomik krizin çıkış yolunun patronların elini tutmaktan geçtiğini zannetmektedir. Şimdiye kadar çıkarılan pek çok kanunda tabiri caizse patronlara bir tek masaj yapılmadığı kalmıştır. Ancak tüm yönleriyle kriz derinleşerek devam etmektedir. Bu kanun teklifinde de yanlışta ısrar edilmektedir. Özcesi, kanun teklifinin niteliği, kendi geleceğinden başka hiçbir şeyi düşünmeyen, ülke kaynaklarının üzerine oturmuş, dar oligark bir grubun göz göre Türkiye’yi bataklığa sürüklemeye devam edeceğinden başka bir anlam ifade etmemektedir.”

HDP şerhinde Varlık Barışı’nın 6 ay uzatılması teklifi, “yoksuldan vergi alırım, zengine vergi kaçırması için 6 ay süre veririm” olarak değerlendirildi.

Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda oy çokluğuyla kabul edilen teklif 35 maddelik teklif bu hafta Meclis Genel Kurulu’nda görüşülerek yasalaşacak.

Otomotiv üretimi yüzde 13 azaldı

Otomotiv Sanayii Derneği, yılın ilk yarısına ait verileri açıkladı.

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), 2019 yılının ilk yarısına ait üretim, ihracat adetleri ile pazar verilerini açıkladı.

Ocak-Haziran dönemi verilerine göre, toplam üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 13, otomobil üretimi ise yüzde 12 oranında azaldı. Bu dönemde toplam üretim 735 bin 62 adet, otomobil üretimi ise 492 bin 700 adet düzeyinde gerçekleşti. İlk altı ayda toplam pazar ise yüzde 45 azalarak 200 bin 901 adet oldu.

Otomobil pazarı da yüzde 43 oranında azalarak 156 bin 378 adet olarak gerçekleşti. Yılın ilk yarısında ağırlıklı olarak iç pazardaki daralma kaynaklı olarak ticari araç üretimindeki daralma da sürdü. Ocak-Haziran döneminde toplam ticari araç üretimi yüzde 15 seviyesinde azalırken, ağır ticari araç üretimi yüzde 30, hafif ticari araç üretimi yüzde 14 seviyesinde azaldı. Geçen yılın Ocak-Haziran dönemine göre ticari araç pazarı yüzde 51, hafif ticari araç pazarı yüzde 50 ve ağır ticari araç pazarı yüzde 56 azaldı.

OSD verilerine göre; 2019 yılının ilk yarısında, bir önceki yılın aynı dönemine göre otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 8, otomobil ihracatı yüzde 9 oranında azaldı. Bu dönemde, toplam ihracat 634 bin 768 adet, otomobil ihracatı ise 419 bin 46 adet düzeyinde gerçekleşti. Toplam ihracat dolar bazında yüzde 7 azalırken, euro bazında ise geçen yılın aynı dönemine paralel seviyede gerçekleşti. Aynı dönemde, toplam otomotiv ihracatı 15,6 milyar dolar olarak gerçekleşirken, otomobil ihracatı yüzde 12 azalarak 5,8 milyar dolar oldu. Euro bazında otomobil ihracatı ise yüzde 6 azalarak 5,1 milyar euro seviyesinde gerçekleşti.  

S-400 geldi, piyasalar gitti!

S-400’lerin ilk parçalarının teslimiyle birlikte, ekonomik göstergeler aşağı yönlü seyretmeye başladı.

S-400 füze sistemine ait parçaların birinci kısmının Ankara’ya ulaştığına ilişkin haberle birlikte lira değer kaybetti.

Dolar/TL 5.67 seviyelerinden 5.7793’e, Avro/TL ise 6.38’den 6.49’a yükseldi. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi yüzde 2.32 değer kaybederken, bankacılık endeksinde kayıplar yüzde 3.5’i aştı. 

Türkiye’nin dolar cinsi tahvillerinin değeri, S-400 sevkiyatının başlamasının ABD’nin bazı yaptırımlar getirebileceği endişelerini kuvvetlendirmesinin ardından üç haftanın en düşük seviyelerine geriledi. Türkiye’nin beş yıl vadeli borcunu iflasa karşı sigortalamanın maliyetini gösteren CDS’ler önceki günkü kapanışa göre 22 baz puan artışla 419’a yükseldi. Yıl başından bu yana 163.2 milyon dolarlık çıkış olan New York’ta işlem gören iShares MSCI Türkiye fonunda hedge (finansal riskten korunma) maliyeti son 6 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. 

Cumhuriyet'in haberine göre, Reuters’a konuşan bir analist, yaptırımlar konusunda “Türk silah endüstrisine karşı alınacak önlemlerin bariz bir seçenek olduğunu” belirtti. Türkiye’de savunma sanayii, son bir yılda yüzde 115.5’lik üretim artışıyla sanayi üretimini ayakta tutuyor. Sektör üretiminin üçte birine yakınını ihraç ederken, ihracatın üçte biri ABD’ye yapılıyor.

Gelişmekte olan para birimlerinin birçoğu, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ın faiz indirim sinyali vermesiyle bu hafta değer kazandı. TL ise en fazla değer kaybeden para birimi oldu.

5-12 Temmuz döneminde Brezilya Reali yüzde 1.71, Güney Afrika Randı yüzde 1.57, Rus Rublesi yüzde 1.15 değer kazandı. Aynı dönemde TL ise yüzde 2’nin üzerinde değer kaybetti. 

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı’nın görevden alınması, TCMB’nin piyasa beklentilerinden daha sert bir faiz indirimine gidebileceği endişesi ve S-400 sevkıyatı sonrasında ABD’den gelebilecek olası yaptırımlar TL üzerinde baskı yarattı.

400 milyar liralık 'şirket kurtarma' paketi

AKP, kredilerin bir bölümünün silinmesini de kapsayan "kurtarma paketi" ile zordaki firma ve bankaları rahatlatmayı amaçlıyor.

AKP'nin Meclis'e sunduğu "banka ve şirket kurtarma" paketinden 400 milyar liralık batık kredi çıktı.

Batık ve sorunlu kredi miktarında geçen yıldan bu yana 1.5 katlık rekor artış yaşanması dikkat çekti.

AKP, kredilerin bir bölümünün silinmesini de kapsayan cazip paket sayesinde firma ve bankaların rahatlatılacağını belirtirken muhalefet milletvekilleri, “Kredisini, kredi kartını ödeyemeyen halk bizden çare beklerken onları bırakıp niçin şirketleri kurtarıyoruz” eleştirisi yaptı.

ŞİRKETLERİ KORUYORLAR

Sözcü'den Erdoğan Süzer'in haberine göre, AKP Milletvekili Mustafa Savaş ve arkadaşlarının hazırladığı ve içerisinde yurtdışı çıkış harcının 50 liraya çıkarılmasından kaçak araçların affına, şirket kurtarma operasyonundan Merkez Bankası'ndaki ihtiyat akçesinin bütçeye aktarılmasına kadar çok sayıda madde içeren torba yasa teklifi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilerek Meclis Genel Kurulu'na gönderildi. Kredilerini ödeyemeyen şirketlere İstanbul Yaklaşımı adı altında ödeme kolaylığı getirilmesini öngören maddeyi açıklayan Mustafa Savaş, özellikle geçen yıl ağustosta başlayan kur şoku, faizlerin yükselmesi ve enflasyon artışından dolayı şirketlerin kredi borçlarını ödemekte zora girdiklerini anlattı.

106 MİLYAR LİRA SİLİNECEK!

Savaş'ın verdiği bilgilere göre, bankaların tahsili gecikmiş alacakları (Tahsili imkansız göründüğü için bir anlamda batık kredi de deniyor) 2018 başında 64 milyar lirayken 31 Mart 2019'da 106 milyar liraya yükseldi. Aynı dönemde ödemelerinde sıkıntı çıktığı için yakın izlemeye alınan kredilerin tutarı ise 3 kat birden artarak 93 milyardan 285 milyar liraya fırladı. Savaş'ın paylaştığı veriler, yaşanan krizin borçlu şirketleri ciddi anlamda zora düşürdüğünü bir kez daha ortaya koydu. Düzenlemeyle, tahsil imkanı kalmayan 106 milyar liralık kredi “değersiz alacak” sayılarak kayıttan düşülecek. Bu sayede özellikle kamu bankalarının bilançoları rahatlatılacak. Kalan 285 milyarlık krediye ise vade uzatma, teminat azaltma hatta anaparadan silme gibi kolaylıklar sağlanacak. Bunları yapan bankacılara ise krediler batsa dahi ‘zimmet' suçundan dava açılamayacak.

Fitch, Türkiye’nin kredi notunu indirdi

Fitch Ratings, Türkiye'nin kredi notunun "BB"den "BB-" seviyesine düşürdü.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Türkiye’nin kredi notunu indirdi.

Fitch Ratings’ten yapılan açıklamada, Türkiye’nin uzun dönem yabancı para cinsinden kredi notunun “BB”den “BB-” seviyesine düşürüldüğü, not görünümünün “negatif” olduğu bildirildi.

Açıklamada kredi notunun indirilmesinin nedenleri arasında, Merkez Bankası ile ilgili son gelişmeler, ekonomideki dengelenme için beklenen büyümenin gecikmesi, enflasyonun düşürülmesinde gecikme ve Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S-400 hava savunma sistemlerinin teslimatının ABD yaptırımları riski taşıması gösterildi.

Döviz günü nasıl kapattı?

İşte 12 Temmuz Cuma gününün döviz kuru verileri...

İleri Haber

Saat 08.15 itibarıyla dolar/TL 5.6857'den işlem görürken, euro/TL ise 6.4068'den işlem görüyor.

GÜNCELLEME 23.55

Saat 23.55 itibarıyla dolar/TL 5.7217'den işlem görürken, euro/TL ise 6.4547'den işlem görüyor.

GÜNCELLEME 20.00

Saat 20.00 itibarıyla dolar/TL 5.7838'den işlem görürken, euro/TL ise 6.4259'dan işlem görüyor.

GÜNCELLEME 16.20

Saat 16.20 itibarıyla dolar/TL 5.7670'ten işlem görürken, euro/TL ise 6.4836'dan işlem görüyor.

GÜNCELLEME 13.10

Saat 13.10 itibarıyla dolar/TL 5.7185'den işlem görürken, euro/TL ise 6.4388'den işlem görüyor.