Ersan Kınık

Anayasa Mahkemesi, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kararına yönelik itiraz yolunu yetersiz bularak iptal etti.

Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. maddesinin 12. fıkrasında düzenlenen “Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına itiraz edilebilir” kararının anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle AYM’ye iptal davası açtı.

Mahkeme, iptal istemindeki gerekçesinde HAGB kararlarının hukuki sonuç doğurmaması gerekmesine karşılık HAGB kararlarına sonuç bağlayan kanun ve yönetmeliklerin çıkarıldığına değinildi. HAGB kararlarına yönelik yapılan itirazlarda esasa yönelik bir incelemenin yapılmadığını vurgulanan dava dilekçesinde, bu durumun iki dereceli yargılanma, etkin başvuru ve adil yargılanma haklarını ihlal ettiğine dikkat çekildi.

Davayı karara bağlayan Anayasa Mahkemesi, “Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına itiraz edilebilir” kararını oybirliğiyle iptal etti.

Yüksek mahkeme, karara ilişkin iptal hükmünde; HAGB kararlarının Türk yargısında oldukça geniş bir uygulama alanı bulduğu ancak HAGB kararlarına karşı itiraz yoluna başvurma imkânının mevcut uygulanış şekli itibarıyla yeterli olmadığı ifade edildi.

Kararın devamında, “Doğrudan temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması rejimi ile ilgili olan bu tür bir muhakemenin yokluğu, müdahalenin dayanağı kuralın yargılama hukukunun usule ilişkin güvencelerini sağlayamaması anlamına geleceğinden temel hak ve özgürlüklerin ihlaline yol açacaktır” denildi.

HAGB NEDİR?

HAGB, sanık hakkında verilen hükmün iki yıl veya daha az süreli hapis ya da adli para cezası olması durumunda, belirli şartların oluşması hâlinde mahkeme tarafından verilen bir karardır. Hakkında HAGB verilen sanık, 5 yıl süre ile denetime tabi tutulur ve denetim süresi dahilinde sanık kasten yeni bir suç işlemez ise geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak davanın düşmesine karar verilir.

Adalet Bakanlığı’na bağlı Adli Sicil ve İstatistikler Genel Müdürlüğü’nün 2021 yılına ait Adli İstatistikler raporuna göre, 2021 yılında hakkında HAGB verilen sanık sayısı 674 bin 814 ile kararların yüzde 13,5’ini oluşturmaktadır.