İzel Sezer - @izelsezer

Meclis'te İçişleri Bakanlığı bütçe görüşmeleri devam ederken, İçişleri Komisyonu'na verilen 98 maddelik teklifin iki günden kısa bir sürede komisyondan geçirilmesi, muhalefet milletvekilleri tarafından tepkiyle karşılandı.

Muhalefet vekilleri, "Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi"nin komisyondan bu kadar kısa sürede geçirilmeye çalışılmasını, maddelerin açık bir şekilde kamuoyundan ve yurttaşlardan kaçırma girişimi olarak değerlendirdi.

98 maddelik “torba kanun teklifi”nin incelenebilmesi için komisyon üyelerine yeterince zaman bırakılmamasından yakınan muhalif vekiller, yasama kurnazlığına dönüşen ve yasama kalitesi açısından ciddi sakıncalar oluşturan “torba yasa” dayatması ile karşı karşıya kaldıklarını belirtti. 

'MADDELER ANAYASAYA AYKIRILIK AÇISINDAN ELE ALINMADI'

“Torba içerisine atılmış olan” düzenlemelerin birçoğunun tali komisyon olarak farklı komisyonda görüşülüp değerlendirilmesinin gerektiğini söyleyen vekiller, bunun yapılmadığını vurgulayarak Anayasa'ya aykırı olabilecek birçok maddenin öncelikle "Anayasa'ya aykırılık" açısından ele alınmadığının altını çizdi.

KANUN TEKLİFİNDEN ÖNE ÇIKAN MADDELER

Kanun teklifinde özellikle mültecilerin ikamet izni başvurularına ilişkin süreçlerde şirketlere yetki verilmesi ve başvurulardan elde edilecek gelirin %20’sinin Hazine’ye devredilmesi maddesi öne çıkarken; “Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler” ihlaline “teşebbüs edenler"in de eklendiği 79. madde ise AKP iktidarının istediği kişiyi “teşebbüs” iddiasıyla evrensel hukuk kurallarını gözetmeden sınır dışı edebilmesinin önünü açıyor.

AKP YURTTAŞLARI FİŞLEMEYE DEVAM EDİYOR

Teklifte yer alan 59. ve 62. maddelerle, yeni seçilen dernek yöneticilerinin, dernek üyelerinin ve üyelikten çıkarılanların en geç 30 gün içerisinde ilgili mülki idari amirliklerine bildirilmesi zorunlu hale getirilecek. Verilerin AKP iktidarı tarafından elde edilmek istendiği bu maddenin geçmesi durumunda ise, iktidarın yurttaşları fişlemesinin önü açılacak.

AKP İÇİN MÜLTECİ DEĞİL, MÜŞTERİ!

Kanun teklifinin en dikkat çekici kısımlarından biri de 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nda yapılmak istenen değişiklikler. Teklifteki 75. maddede, özellikle Ortadoğu’daki çatışmalardan dolayı Türkiye’ye doğru yerinden edilenlerin ikamet izni başvuruları ile ilgili süreçlerde “şirketler” yetkili kılınacak ve bu başvurulardan elde edilecek gelirin %20’si Hazine’ye devredilecek, diğer kısmı ise şirketlere bırakılacak. 

Bu maddeyle, ikamet başvurularının özel şirketlere verilmesi ve piyasa kurallarına tabi tutulması, ikamet başvurularının birçoğunun Suriye’deki çatışmalardan kaçan kişiler olduğu gerçeği ile birlikte düşünüldüğünde; AKP'nin, mültecileri müşteri olarak gördüğü ve her şeylerini kaybetmiş insanlardan çıkar sağlamaya çalıştığı görülüyor.

REFAKATSİZ ÇOCUKLAR KARDEŞLERİNDEN AYRILIYOR, NEREDE KALACAKLARI İSE BELİRSİZ!

Geri gönderme merkezlerinde sağlanacak hizmetleri düzenleyen Madde 82'de “Çocukların yüksek yararları gözetilir, aileler ve refakatsiz çocuklar ayrı yerlerde barındırılır” ibaresinden “refakatsiz çocuklar” kısmı çıkarılıyor.

Bu madde neticesinde “refakatsiz çocukların” nerede kalacağı muğlak kalırken; Madde 85'te yer alan “Mümkün olduğu ölçüde, çocukların yararı, yaşları ve olgunluk düzeyleri dikkate alınarak, kardeşler bir arada bulundurulur. Zorunlu olmadığı sürece konaklama yerlerinde değişiklik yapılmaz” fıkrasının maddeden çıkarılmasıyla, refakatsiz çocukların kardeşleriyle bir arada tutulması ihtimalinin yasal bir yükümlülük olmaktan kaldırılması ise evrensel çocuk haklarının ihlali anlamına geliyor.

IŞİD'CİLER SİYASİ ŞANTAJ ARACI HALİNE GETİRİLİYOR

Kanun teklifinin en kritik maddelerinden bir diğeri ise 78. madde. Bu madde ile bir kişi hakkında sınır dışı etme kararı verildikten sonra itiraz etme süresi on beş günden yedi güne indiriliyor.

Muhalefet, bu madde ile IŞİD’lilerin uyruklarının bulunduğu ülkeye gönderilmesinin önünün açıldığını savunurken; bu maddeyle IŞİD’cilerle ilgili yapısal çözümler bulunmasının önüne engel koyulduğunu ve bu kişilerin diplomaside siyasi şantaj aracı haline getirildiğini savunuyor.

Ayrıca bu maddeyle, Türkiye’deki mültecilerin kendileriyle ilgili sınır dışı etme kararına itiraz edebilmesinin önü kapatılarak, hak arayışları engelleniyor.

CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARI VE BAKAN AİLELERİNE DE ÖMÜR BOYU SAĞLIK HİZMETİ!

Getirilen bir başka düzenlemeyle ise yeni sistemde göreve gelen Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar ile yakınlarının sağlık giderlerinin Cumhurbaşkanlığı bütçesinden karşılanması amaçlanıyor. Böylece, yurttaşların vergilerinden karşılanacak şekilde ömür boyu sağlık giderleri karşılanacak olan ayrıcalıklı bir kesim oluşacak.

HAVALİMANI TECRİTLERİ ARTIYOR

Kanun teklifindeki 73. maddeyle, ülkeye girişlerine izin verilmeyen yabancıların işlemleri tamamlanıncaya kadar kendileri için belirlenen bir alanda tecrit şekilde bekletilmelerinin yasal zemininin hazırlandığı görülüyor.

Muhalefet, Türkiye’de özellikle son yıllarda yoğun oranlarda gerçekleşen havaalanlarındaki tecrit uygulamasının artarak devam edeceği endişesini yaratan bu maddenin ise, genellikle AKP iktidarına muhalif yabancıları ve insan hakları savunucularını kapsayacağını düşünüyor.

SINIR DIŞI ETMEDEN ÖNCE GASBDECEKLER

Sınır dışı etme kararının yerine getirilmesi ile ilgili olan Madde 83 ile 6458 sayılı kanunun 60'ıncı maddesinin üçüncü fıkrasına “yabancının mevcut parası Genel Müdürlükçe belirlenecek temel gereksinimleri karşılayacak miktar haricinde hazineye irat kaydedilir” ibaresi ekleniyor.

Bu maddeye eklenen ibareyle, sınır dışı edilecek kişiye, mevcut parasından kendisine yetecek kadarı verildikten sonra, geri kalanı ise Hazine'ye verilecek. Bu maddenin kanunlaşması ile AKP iktidarı, sınır dışı edeceği kişiyi kanunen gasbetme hakkına sahip olacak.