Tugay Candan - @TugayCandann

İktisatçı yazar Mustafa Sönmez, dövizdeki kur hareketleri ve gündemdeki swap konusunda ilişkin konuştu. Sönmez “Bu AKP’nin günü kurtarmak amacıyla kazandığı bir Pirus Zaferi’dir” derken, seçim sonrası için ülkeye ağır bir fatura kesildiğini vurguladı.

Türkiye’nin 1989’da, Özal döneminde bir kambiyo değişikliği yaptığını belirten Sönmez, bu kambiyo değişikliğiyle yabancı sermaye hareketlerine serbestiyet getirildiğini söyledi. Sönmez, “Yabancı yatırımcıya denildi ki; ‘Dilediğiniz zaman paranızı getirebilirsiniz. Türkiye’de borsaya yatırım yapabilirsiniz, doğrudan yatırım yapabilirsiniz. Sonra da buradan Türk Lirası’nı (TL) dövize çevirip çıkarabilirsiniz’ Son yaşananlar işte bu yıllar önce verilen serbestiyetin ihlali, yani bir kural ihlali oldu. Çünkü son hadisede yabancı yatırımcıların TL’den dövize dönme istekleri engellendi. Ellerindeki muhtelif kağıtları ya da TL alma imkanları Merkez Bankası tarafından önce daraltıldı. Sonra Londra piyasasına yönlendirildiler, orada da bir engelleme geldi. İstedikleri TL’den dövize dönme işlemini yapamadılar. Dolayısıyla bu bir kural ihlali anlamına geliyor. Yabancı yatırıma yıllarca serbestiyet tanıyıp, bugün bunu neredeyse imkansız hale getirmek kurar ihlalidir” ifadelerini kullandı.

PİRUS ZAFERİ BENZETMESİ

Bu engellemenin kısa ve uzun vadedeki sonuçlarına da değinen Sönmez, şöyle devam etti:

“Bu, kısa vadede AKP rejiminin ‘seçime doğru doların yükselmesini engelleme’ amacını gerçekleştirdi ama beraberinde yabancı yatırımcıların hızla borsadan çıkmalarını, tahvil yatırımlarını bozmaları sonucunu getirdi ve yabancılarda artık Türkiye’ye yatırım konusunda bir ‘yoğurdu üfleme’ durumu yarattı.

Dolayısıyla bunu aslında günü kurtarma amacıyla AKP’nin bir Pirus Zaferi’ne benzetebiliriz. Ama ileriye dönük bakıldığında maliyeti çok ağır olacak. İhtiyaç duydukları yabancı kaynakları ülkeye çekmekte çok zorlanacaklar. Nisan sonrasında ülkeyi çok sert bir döviz türbülansına gebe bıraktılar. “

‘YATIRIM İSTEĞİ AZALACAK’

Londra’daki swap piyasasında TL’nin gecelik faizinin yüzde 700’ü aşmasıyla ilgili de konuşan Sönmez, şunları söyledi:

“Londra piyasasındaki swap faizlerini Türkiye’deki faizler ile ilişkilendirmeyelim. O, o piyasaya ait teorik bir faizdir.

Burada Türkiye ile ilgili ortaya çıkan kritik mesele, bu yabancılara tanınan kambiyo serbestliğinin ihlal edilmesidir. Yani dövize dönüşün zorlaştırılmış olmasıdır. Buna maruz kalan yabancı yatırımcılar, Türkiye’de bu kurala uyulmadığını ilan ettikleri anda ülkeye yatırım yapma isteği daralır.

‘SEÇİMDEN SONRASI FIRTINA’

Türkiye ekonomisi de yabancı yatırımcılara muhtaç bir hale getirilmiştir. Dolayısıyla yabancıların uzaklaşması halinde AKP’nin şimdi ekrana verdiği ‘dövizdeki düşüş’ görüntüsü, seçimin ardından çok hızlı ve sert bir döviz artışını getirebilir. Dolayısıyla bu, sadece seçim sonuna ertelenmiş bir fırtınadır.”