Kuzey Kutbu'ndaki ren geyiklerinin sayısı yarıdan fazla azaldı

Kuzey Kanada ve Alaska'da yaşayan yabani ren geyikleri sürülerinin, küresel ısınmadan çok olumsuz etkilendiği düşünülüyor.

Kuzey Kutbu'ndaki küresel ısınmanın etkilerini inceleyen bir araştırma, bölgede yaşayan ren geyiklerin sayısının son 20 yılda ciddi bir biçimde azaldığını ortaya çıkardı. Karibu olarak da bilinen ren geyiği türünün sayısı, bu süre içinde 5 milyondan 2,1 milyona düştü.

Araştırmaya göre, Kuzey Kanada ve Alaska'daki bazı sürülerin popülasyonları yaklaşık yüzde 90 azalmış durumda.

KÜRESEL ISINMA REN GEYİKLERİNİ NASIL ETKİLİYOR?

Hava şartları ve buna bağlı olarak bitki örtüsünün değişmesi, Kuzey Kutbu'nu ren geyikleri için daha zorlu bir yer haline getiriyor.

Ren geyikleri, toprak tabakasının hemen altında yetişen bir bitki türü olan likenleri yemeyi seviyor. Ancak araştırmaya göre, yükselen sıcaklıklar bu likenlerin diğer uzayabilen bitkiler karşısında geride kaldıklarını ortaya koyuyor.

SEVDİKLERİ BİTKİ LİKEN: ULAŞAMIYORLAR

Dahası kar üzerine yağmur yağmasıyla oluşan buz tabakasının da, ren geyiklerinin likenlere ulaşabilmesini engelleyerek bir başka zorluk oluşturduğu kaydediliyor.

Her yıl yayımlanan Kuzey Kutbu Raporu isimli araştırmaya bu sene katkı veren isimlerden Howard Epstein, "Küresel ısınma etkisiyle değişen bitki örtüsü nedeniyle bazı bölgelerde kuraklık oluştuğunu görüyoruz" dedi.

BBC Türkçe'de yer alan habere göre Profesör Epstein, "Sıcaklığın artması diğer bitkileri geliştirirken, likenler için tehdit oluşturuyor" şeklinde konuştu.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi tarafından 2006 yılından bu yana yayınlanan raporun yöneticisi Emily Osborne, "Rapor yayınlamaya başladığımız yıldan bu yana, ısınmanın artmaya devam ettiğini gözlemledik." dedi. 

Yolda yürüyen adamı arabanın altına itti

ABD'de evsiz bir adam yürüyen başka bir adamı yola itti. 60 yaşındaki adam ağır yaralanırken iten kişinin yakalandığı belirtildi.

ABD’nin Los Angeles kentinde evsiz bir adamın, kaldırımda yürüyen bir adamı bir arabanın altına itme anları kameralara yansıdı.

Güvenlik kameraları tarafından kaydedilen görüntülerde bir kişinin, işlek bir caddede evsiz bir adam tarafından yoldan geçen bir arabanın altına itildiği görüldü. Bankta oturan evsiz adam aniden yol kenarında yürüyen adama saldırıp onu arabanın altına ittikten sonra yerden ne olduğu belli olmayan bir şeyi alıp sakin bir şekilde olay yerinden uzaklaştı. 60 yaşında olduğu söylenen kişinin ağır yaralandığı ve hastanede tedavi gördüğü aktarıldı.

Daily Mail’de yer alan habere, göre polis memuru Mike Lopez, yaşlı adamı iten kişinin yakalandığını söyledi ancak ismini açıklamadı.

Soluduğumuz hava normalin 9 katı kirli

Bakanlık verilerine göre Türkiye’de soluduğumuz havadaki kirlilik oranı, Dünya Sağlık Örgütü’nün normal kabul ettiği değerin 9 kat üzerine kadar çıktı.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de solunan havadaki kirlilik oranı zaman zaman Dünya Sağlık Örgütü’nün normal kabul ettiği değerin 9 kat üzerine kadar çıktı.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Ulusal Hava Kalite İzleme Ağı’nın her gün saatlik olarak kontrol ettiği ve paylaştığı hava kalitesini gösteren değerler Türkiye’nin gece gündüz zehir soluduğunu ortaya çıkardı.

'TEHLİKELİ' ARALIĞA YÜKSELDİ

Dünya Sağlık Örgütü’nün normal kabul ettiği Hava Kalitesi İndeksi 0-50 aralığında iken yıl içerisinde hemen hemen bütün illerde hava kirliliği günün bazı saatlerinde sağlıksız olan 150-200 aralığını sıklıkla geçti, “tehlikeli” olarak nitelenen 300-500’e aralığına kadar yükseldi.

Bakanlığın hava kalitesini ölçerken kullandığı değerler şöyle sınıflandırıldı: “0-50 “İyi” hava kalitesi memnun edici, 50-100 “Orta” orta düzeyde sağlık endişesi,100-150 “Hassas” hassas gruplar için sağlık etkisi, 150-200 “Sağlıksız” herkes sağlık etkileri yaşamaya başlayabilir, 200-300 “Kötü” sağlık açısından acil durum, 300-500 “Tehlikeli” ciddi sağlık etkisi ile karşılaşılır.”

En sık rastlanan ve “sağlıksız”olarak nitelenen “150-200"lük indeks düzeyinde, yurttaşlar açık hava sporları ve piknik gibi etkinlikler yapmamaları, maske takmaları yönünde uyarıldı. Bunun üzerindeki kirliliğin yaşandığı günlerde koruyuculuğu daha yüksek maske, kirlilik 300-500 aralığında iken ise gaz maskesi olarak nitelenen maskelerin kullanılması önerildi.

Burcu Cansu'nun Birgün'de yer alan haberindeki bakanlık verilerine göre, Türkiye’de yaşayan insanları ciddi sağlık sorunları ile karşı karşıya bırakacak düzeye çıkan hava kirliliği değerleri bazı illerde şöyle gerçekleşti:

Ocak

Adıyaman (182), Elazığ (173) ve Iğdır’da (168) hava kalitesi, sınırın 3.5 katı üzerine çıkarak “sağlıksız” olarak nitelenen değere ulaştı.

Şubat

Bursa İnegöl 101, Balıkesir 106, Tekirdağ 109, Kayseri Hürriyet 104, Giresun 116, Erzurum 103, Düzce 113 ile “sağlıksız” hava soludu. Sabahın ilk ışıkları ile kirlilik üç kat arttı.

İzmir 157, Konya 159 oldu. Kocaeli, Çanakkale, Düzce, Tokat, Isparta, Manisa ve Aydın’da da kirlilik değeri 100’ün üzerine çıktı. Konya Karatay’da “kötü” olarak tanımlanan ve maske takılması önerilen 218 görüldü. Edirne Keşan 179, Çorum 116, Samsun 166, Maraş Elbistan 154, Iğdır 161’lik değerle “sağlıksız” kategorisinde yer aldı. Ordu 198’lik değer ile alarm verdi.

Mart

Çanakkale Biga 395, Iğdır 355 ile “tehlikeli”, Konya Karatay 225 ile ”kötü”, Konya Selçuklu’da 169 ile hava “sağlıksız” düzeyine çıktı. Erzurum, Ankara, Kahramanmaraş, Samsun, Düzce, İzmit’te normal değerin iki kat üzerine çıktı.
Sınırın dört kat üstü

Nisan

İstanbul Büyükçekmece 247 ve Konya Selçuklu 213 ile “kötü”, Edirne Keşan 172 ve İstanbul Sultangazi 186 ile “sağlıksız”, Tokat Erbaa 103 ve Ordu Ünye 100 ile hassas hava soludu. Bazı sabahlar Konya halkı normal değerin 4 kat üzerinde kötü hava soludu.

Ordu Ünye 104, Samsun Tekkeköy 116, Bilecik 106, Bursa 102, Ankara Ulus 113 ile normal değerin 2 kat üzerinde kirli havaya maruz kaldı. Amasya, Ordu, İzmit, Iğdır’da da “sağlıksız” hava solundu.

Mayıs

Konyalılar bazı geceler 281 olan sağlık açısından “acil durum” oluşturabilecek kötü havaya maruz kaldı. Gece zaman zaman hava kirliliği yükselerek Konya Selçuklu’da 412 ile tehlikeli sinyali verildi. İstanbul Kadıköy 151’lik değer ile sağlıksız havadan etkilendi. Tekirdağ, Yozgat, Edirne, Muş, Kahramanmaraş ise normal değerin iki kat üzerinde hava solumak zorunda kaldı. Edirne halkı sağlıksız hava koşulları nedeniyle hastalık riskine karşın uyarıldı.

Haziran

İstanbul’da hava 165’lik değeri ile “sağlıksız”, Konya’da ise 338 ile “tehlikeli” düzeye çıktı. İzmir Kemalpaşa 103, Tekirdağ 105, Muş 100 ile normal değeri iki kat aştı. Saatler gece 03.00’ı gösterdiğinde ise Konya’da kirlilik 271’e düşerek “kötü” düzeyde seyretti. Sabah kirlilik 355’e yeniden yükseldi ve Konyalılar zehirli hava solumaya devam etti. Iğdır ve Çanakkale’de hava kirliliği iki kat artarak 100’ün üzerine çıktı. Çanakkale ve Konya’nın havasının “tehlikeli” alarmı verdiği günler oldu.

BOLU'DA TEHLİKE ALARMI  

Temmuz

Bolu’nun hava kalitesi 486 ile “tehlikeli” değerinin üst sınırına yaklaştı. Sabah Mardin 361 ile tehlikeli uyarısı verdi. Iğdır, Ağrı, Hatay ve Muş’ta ise kirlilik normal değerin iki kat üzerinde oldu. Akşam Muş 377 ile “tehlikeli” alarmı verdi.

Ağustos

Adana 435, Konya Karatay 398 ile sağlık açısından tehlikeli havaya maruz kaldı. Çanakkale Biga 395 ile tehlikeli uyarısı verdi. Akşam saatlerinde Muş, Ağrı, Balıkesir, Muğla, Adana, Şırnak’ta hava kirliliği normalin iki kat üzerinde seyretti.

Eylül

Çanakkale Biga, 395 ile “tehlikeli” uyarısı verdi. Samsun Bafra, Muğla ve İstanbul’da kirlilik sürekli yükselerek 100’ü aştı.

Ekim

Ankara Sincan 375, Çanakkale Biga 395 ile tehlikeli uyarısı verdi. Gün içerisinde de Muş, Şırnak, Mardin, Elazığ, Kahramanmaraş, Iğdır, Kırıkkale, Isparta normalin iki kat üzerinde kirli hava soludu. Akşama doğru kirlilik Bartın, Bilecik, Kayseri, Erzincan, Niğde, Ordu da arttı.

Kasım

Çanakkale Biga 395i, Tokat Erbaa 355 ile “tehlikeli”, Elbistan 213 ile “kötü”, Samsun 161, Iğdır 152, Hakkari 153 ile “sağlıksız” hava soludu. Sabah saatlerinde Samsun, Kahramanmaraş, Iğdır ve Çanakkale alarm vermeye devam etti. Akşam saatlerine kadar Şanlıurfa, Hakkari sağlıksız havaya maruz kaldı. Çorum, Sinop, Afyonkarahisar, Erzurum, Erzincan, Isparta’ya normalin iki katı kirli hava hakim oldu.

Aralık

Çanakkale Biga 395 ile “tehlikeli”, Hakkari 152, Bursa 155 ile ”sağlıksız” havayı soludu. Öğlen saatlerinde ise Tekirdağ 345 ile “tehlikeli”, Sinop 286 ile “kötü”, Karabük 166, Ordu Ünye 165 ile “sağlıksız” uyarısı verdi. Gün içerisinde de Tokat, Sakarya, Bursa, Artvin, Iğdır, Denizli, Çorum normalin iki kat üzerinde kirli hava soludu. 

Bir göçmen daha donarak hayatını kaybetti

Hayatını kaybeden göçmenin üzerinde ıslak kıyafetleri olduğu ve en az 2 gün önce yaşamını yitirdiği belirlendi.

Edirne'nin Meriç ilçesine bağlı Adasarhanlı köyündeki çeltik tarlası içerisinde, Yunanistan'ın geri gönderdiği öne sürülen bir erkek göçmenin daha cansız bedeni bulundu. Son 5 günde 3 göçmenin daha cansız bedenine ulaşılmıştı.

İlk yapılan incelemede kimliği henüz belirlenemeyen kişinin Yunanistan'ın geri gönderdiği göçmenlerden biri olduğu tahmin edilirken, donarak öldüğü tespit edildi.

'EVLERİMİZDEN KIYAFET VERİYORUZ'

Göçmenin üzerinde ıslak kıyafetleri olduğu ve en az 2 gün önce yaşamını yitirdiği belirlendi. Savcılık ve jandarma ekiplerinin incelemesinin ardından göçmenin cesedi Meriç Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. Adasarhanlı Köyü Muhtarı İbrahim Dalkıran, "Yunanistan'a sınır olan köyümüzde çok sayıda kaçak, karşıdan zorla bizim tarafa gönderiliyor. Genelde Afganistanlı kaçaklar geliyor. Bizim köyümüzde önceki gün 2 kaçağın cesedi bulunmuştu. Bugün de bir kaçağın cesedi bulundu. Üzerinde kıyafetleri vardı ama ıslaktı. Köyümüze ıslak gelenler kaçaklar oluyor, dövülmüş olarak gelenler oluyor, evlerimizden kıyafet getirip giyindiriyoruz. Onların bu haline de çok üzülüyoruz" dedi.

5 GÜNDE 4. GÖÇMEN ÖLÜ BULUNDU

Yunanistan sınırındaki Meriç ilçesinde son 5 günde 4. göçmenin cesedi bulundu. Birer gün arayla bulunan 3 göçmenin de eksi 6 derecedeki soğuk hava nedeniyle donarak yaşamını yitirdiği belirlendi. Ölen göçmenlerden İstanbul Adli Tıp Kurumu'ndaki otopsilerinin ardından parmak izleri ve DNA örnekleri alınarak kimlik tespiti yapılacağı öğrenildi.

Karaya vuran 145 balina öldü

Yeni Zelanda'da bilinmeyen bir sebeple karaya vuran 145 balina öldü. Rakiura/Stewart Adası sahiline vuran balinaların kurtarılmaları mümkün olmayanları için ötenazi yapıldığı belirtildi.

Yeni Zelanda Koruma Dairesi (DOC), 145 pilot balinanın henüz bilinmeyen bir nedenle ülkenin güneyinde yer alan Rakiura/Stewart Adası sahilinde karaya vurduğunu açıkladı. 

DOC Rakiura Operasyon Müdürü Ren Leppens, Mason Körfezi'nin güney ucunda karaya vurduğu tespit edilen balinaları bulduklarında çoğunun ölmüş olduğunu, hayatta kalan ancak kurtarılmaları mümkün olmayan memelilere de ötanazi uygulandığını açıkladı.

Ötanazi uygulamasının üzücü fakat bu tür durumlarda gerekli olduğunu aktaran Leppens, "Ne yazık ki kalan balinaları başarılı bir şekilde yeniden yüzdürme olasılığı son derece düşüktü." dedi.

İLK KARAYA VURMA VAKASI DEĞİL

Yeni Zelanda kıyılarında geçmiş yıllarda da sıklıkla yaşanan balinaların karaya vurmasının nedeni tam olarak bilinmiyor ancak bazı faktörler belirlenmiş durumda.

Bu faktörler arasında, memelilerin seyrüsefer hatası, denizlerdeki coğrafi özellikler, suların hızla yükselip düşmesi (gelgit), bir avcı tarafından kovalanmaları, balinaların avlarını sığ sulara kadar kovalaması, gruplarındaki hasta bir balinayı korumaya çalışmaları veya şiddetli hava koşulları yer alıyor.

Dünyada balinaların karaya oturması vakalarının en yaygın görüldüğü ülkelerden biri olan Yeni Zelanda’nın Güney Adası’ndaki Altın Körfez sahilinde Şubat 2017’de karaya vuran 450 pilot balinanın yüzde 70’i, 2009 yılında Chatham Adaları yakınında 100'den fazla pilot balina ölmüştü.

İzmir'de 8 bin yıllık güneş mührü bulundu

İzmir'de yaklaşık 8 bin yıllık 7 santimetre çapında, dönemin yöneticileri tarafından kullanılan “güneş mührü” ortaya çıktı.

İzmir’in bilinen en eski yerleşim alanı olduğu tespit edilen Yeşilova Höyüğü’nde, 2005’te başlayan arkeolojik kazılar, yeni buluntularla tarihe ışık tutuyor. O yıldan beri sürdürülen kazılarda, bugüne kadar 8.000 yıllık ana Tanrıça heykeli başı, ayı heykelciği ve serçe formunda biberon gibi birçok farklı bulguya rastlandı.

TOPRAK ESER VE KEMİK BULUNDU

Höyükte, 2017-2018 döneminde ise çok sayıda pişmiş toprak eser ve kemik bulundu. Buluntular arasında en çok ilgi çekenlerden biri de 8.000 yıl önceye tarihlenen ve üzerinde güneş sembolü bulunan yönetici mührü oldu.

Yeşilova Höyüğü Kazı Heyeti Başkanı Zafer Derin’in yaptığı açıklamada, metalin bilinmediği çağlardaki yaşamın izini sürdüklerini ve dönemin günlük hayat, yeme alışkanlıklarına ilişkin bilgi edindiklerini belirtti.

Kazılarda, son olarak 8.000 yıl öncesinden, Neolitik döneme ait bir mühür çıkarmanın heyecanını yaşadıklarını belirten Derin, buluntunun, büyüklük ve motif açısından büyük önem taşıdığını söyledi.

EGE'NİN İLK MARKASI OLABİLİR

Toplumun ileri gelenlerinin gücünü simgeleyen mühürlere daha önce de rastladıklarını aktaran Derin, şöyle konuştu:

“Anadolu’daki en büyük mühürlerden birine rastladık. Güneşi simgeleyen ve 7 ışık şuasının yer aldığı büyük bir mühür. Güneş motifinin simgesel bir niteliği var. Kilin pişirilmesiyle yapılan mühür üzerinde de herhangi bir boya izine rastlamadık. Mühürlerin o dönemde ekmek gibi hamurların üzerinde kullanıldığını, ürettiklerinin bir simgesi olarak gördüklerini anlıyoruz. Kili pişirdikten sonra kimi zaman boyunlarına asarak yanında da dolaştırmış olabilirler. Bu mühre sahip kişinin yönetici, idareci olduğunu biliyoruz. Bu mührün kullanılış amacı özellikle mikroskop altındaki detaylı incelemeler sonucu belli olacak. Bu simgeye bir marka olarak bakabiliriz. İzmir’in, hatta Egelilerin ilk markası diyebiliriz.”

Zafer Derin, güneşin, 8.000 yıl önce de “ulaşılmaz” ve bu nedenle gücün simgesi olduğunu, Tunç Çağı’nda da en büyük tanrıların hep güneş ve gökyüzü ile ilişkilendirildiğini ifade etti.

Güneş mührüne ilişkin bilimsel yayın yapacaklarını ve bütün dünyaya bu önemli buluntuyu duyuracaklarını dile getiren Derin, Ege uygarlıklarıyla ilgili çalışanların bu gelişmeye ilgi göstereceğini sözlerine ekledi.