İleri Haber

Koç Üniversitesi’nde yüksek lisans yaparken, rekabetçi ortama ve zorlayıcı maddi koşullara dayanamayarak ülkesine dönen İranlı göçmen asistan Reza Kian, beyin kanaması geçirerek hayatını kaybetti. Koç Üniversiteliler tarafından Kian’ın ölümüne ilişkin yapılan açıklamada “Arkadaşımızın vefatı esasen Türkiye’deki akademik ortamın yarattığı güvencesizlik, stres ve baskılarla yakından ilişkilidir” denildi.

Koç Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nde yüksek lisans yapmak için İran’dan Türkiye’ye gelen 30 yaşındaki göçmen asistan Reza Kian (yakınlarının çağırdığı isimle “Siavash”), üniversitedeki rekabetçi ortam ve zorlayıcı maddi koşullara direnemeyerek 23 Mart’ta eğitimini yarıda bırakarak ülkesine döndü.

Kian, dönüşünün ardından geçirdiği beyin kanaması sonucu hayatını kaybetti.

'AKADEMİK ORTAMIN YARATTIĞI GÜVENCESİZLİK, STRES VE BASKILARLA YAKINDAN İLİŞKİLİ'

Kian’ın ölümüne ilişkin Koç Üniversiteliler tarafından bir açıklama yapıldı. “Henüz 30 yaşındaki arkadaşımızın vefatı esasen Türkiye’deki akademik ortamın yarattığı güvencesizlik, stres ve baskılarla yakından ilişkilidir” denilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

Siavash’ın zor zamanlardan geçtiğine hep birlikte tanıklık ettik. Akademik, ekonomik ve idari-bürokratik süreçlerde ciddi zorluklara maruz kaldığını gördük. Üniversitenin farklı idari birimlerine başvurdu, yaşadığı güçlükleri aşmak için yardım istedi ve ne üzücüdür ki Siavash’ın çağrıları yanıtsız kaldı. Akademik ortamın zorlayıcı koşulları biricik dostumuzun omuzlarına altından kalkamayacağı bir yük bindirdi. Üniversitedeki yakın asistan arkadaşları olarak biliyoruz ki değerli dostumuzun bu erken vefatı ülkemizdeki tüm eğitim emekçilerinin veciz deneyimlerini gün yüzüne çıkartan bir trajedidir. 

‘KOÇ ÜNİVERSİTESİ ASİSTANLARA AYIRDIĞI BÜTÇEYİ AZALTTI’

Pandemiden bu yana Koç Üniversitesi, okulun bilimsel faaliyetlerine katkı koyan, eğitimde kayda değer bir sorumluluk üstlenen asistanlarına ayırdığı bütçeyi giderek azaltmaktadır. Üniversite yönetimi sözüm ona ekonomik krizi gerekçe göstererek asistanların kazanılmış haklarını gasp etmektedir. Koç Üniversitesi, 2023’ten itibaren eğitim-araştırma faaliyetlerinde emeğinden istifade ettiği asistanların ağırlıklı çoğunluğuna; geçim, barınma, yemek ve yol masraflarını karşılayan bursu ödemeyeceğini ilan etmiştir.

‘GEÇİM DERDİ VE BARINMA SORUNUYLA BOĞUŞMAK ZORUNDA KALDI’

Türkiye’deki ekonomik darboğazın yurttaşları ne denli zorladığı zaten malum, ancak destek alabileceği birincil yakınlarından uzakta, göçmen öğrenci için geçim derdi daha yakıcı bir sorun haline gelmektedir. Akademik yaşama tutkuyla bağlı, azimle çalışan sevgili Siavash hayatını idame ettirmek için İran’daki ailesinin tüm maddi imkanlarını zorladı. Fakat mütevazı aile desteği üniversitedeki asgari masrafları karşılamaya yetmedi. Yüksek lisansın rekabetçi ortamının bunaltıcılığının yanı sıra dostumuz, kendisini gün be gün tüketen geçim derdiyle de boğuşmak durumunda kaldı.   

Barınma hakkının elinden alınmasıyla, kalacak yer bulamayan Siavash’a bir arkadaşı yardım eli uzattı. İstanbul’daki tek kişilik odasını bir süreliğine kendisine açtı. Bu destek Siavah’ı bir nebze rahatlatmış olsa da barınma sorunu kalıcı olarak çözülmedi.

Koç Üniversitesi şehrin ücra bir noktasında yer almakta ve kısıtlı ulaşım imkanları yüzünden, kampüse erişmek uzun saatler sürmektedir. Üniversite, arkadaşımıza ufak bir yurt odasını çok gördüğü ve programdaki yoğun çalışma temposuna yetişmek için Siavash’ın asistan ofislerindeki sandalyelerde uyumaya mecbur kaldığına üzülerek şahitlik ettik. 

‘YAŞADIĞI ZORLUKLAR GÖZ ARDI EDİLDİ’

Siavash ekonomik sorunlarının üstesinden gelmek adına birçok idari ve akademik yetkiliden destek istedi. Bir gelir kaynağı elde etmek niyetiyle farklı araştırma projelerinde asistanlık yapmak için var gücüyle uğraştı. Maddi güçlük yaşadığını defaten ifade etmesine rağmen çabaları sonuçsuz kaldı. Ekonomik sıkıntıları giderek akut hale gelen Siavash’ın akademik hayatında da sorunlar baş gösterdi. Rahatsızlıklarını her dillendirdiğinde akademik kariyerin zorlu ve rekabetçi olduğuna dair soğuk telkinler işitmek zorunda kaldı. Bir göçmen öğrenci olarak dil bariyerinin ve kültürel farklılığın da ülkeye ve akademik yaşama uyum sürecine ket vurduğunu anlatıyordu.

Ne yazık ki Siavash’ın yaşadığı zorluklar üniversite yönetimi tarafından göz ardı edildi. En acı verici olan ise vefat haberinin geçiştirilmesi ve görünmez kılınması olmuştur. Arkadaşımızın vefatı Koç Üniversitesi tarafından resmi olarak kamuoyuyla paylaşılmamıştır. İdari çalışanların vefalı çabaları sayesinde öğrenci ve akademisyenlerin ufak bir kısmı bu elim olaydan haberdar olmuştur. Ülkemizin saygıdeğer kurumu emeğinden çokça yararlandığı asistanının geçip gittiğine bigâne kalmıştır. Koç Üniversitesi yönetiminin biz emektar asistanlarına biçtiği değeri bu trajik vaka vesilesiyle bir kez daha üzülerek idrak ettik. Siavash’ın yaşadıkları üniversite yönetimi için bir utanç vesikası olmalıdır.

Koç Üniversitesi’nin eriştiği bilimsel saygınlıkta azımsanamayacak paya sahip asistanların emeğinden düşük ücretle veyahut ücretsiz yararlanmaktadır. Ve fakat, maddi ve akademik kaygılar topluca dillendirildiğinde, eğitim emekçilerinin haklı talepleri yönetim tarafından yok sayılmaktadır.

‘ÜZGÜNÜZ VE ÖFKELİYİZ’

Prestijli ve her nedense rekabetçi bir araştırma kurumu olmakla övünen Koç Üniversitesi asistanlarının çabalarını değersizleştirmekte, yeri geldiğinde yok saymakta ve hatta kolayca ikame edilebilir bir işgücü olarak görmektedir. Üzgünüz ve öfkeliyiz. Değerli dostumuz Siavash’ın trajik kaybı Koç Üniversitesi asistanlarının yıllara yayılan mücadelesinin asgari taleplerinin ne denli acil ve elzem olduğunu bir kez daha ortaya koymuştur.

Siavash'ın yaşadıkları tekrarlanmasın, bir arkadaşımız daha bu yakıcı dertlerden mustarip olmasın istiyoruz. Yaşam kaygısı girdabında boğulmadan, umutsuzluğa kapılmadan, üç kuruş için hayatımızı tüketmeden, üniversite için sarf ettiğimiz emek karşılıksız kalmasın istiyoruz. Siavash’ın anısını yad ederken bir kez daha yineliyoruz: Asistanlar olarak insanca yaşanabilir bir ücret ve barınma hakkı talep ediyoruz.